Էմիլ Գաբրիելյան

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Վիքիպեդիայում կան հոդվածներ Գաբրիելյան ազգանունով այլ մարդկանց մասին:
Էմիլ Գաբրիելյան
Emil Gabrielian.jpg
Ծնվել էհունվարի 31, 1931(1931-01-31)[1][2]
Աշտարակ, Հայկական ԽՍՀ, ԱԽՖՍՀ, ԽՍՀՄ[1][2]
Մահացել էհուլիսի 21, 2010(2010-07-21) (79 տարեկան)
ԱՄՆ
ՔաղաքացիությունFlag of the Soviet Union.svg ԽՍՀՄ և Flag of Armenia.svg Հայաստան
Ազգությունհայ
Մասնագիտությունդեղաբան և վիրաբույժ
Հաստատություն(ներ)Երևանի Մխիթար Հերացու անվան Պետական Բժշկական Համալսարան[1]
Պաշտոն(ներ)պրոռեկտոր, ռեկտոր, առողջապահության նախարար և տնօրեն
ԱնդամակցությունՀՀ ԳԱԱ[2]
Ալմա մատերԵրևանի Մխիթար Հերացու անվան Պետական Բժշկական Համալսարան (1954)[1]
Կոչումակադեմիկոս
Գիտական աստիճանբժշկական գիտությունների դոկտոր[1][2] (1971)
Պարգևներ
ԿուսակցությունԽՄԿԿ[1]

Էմիլ Սամսոնի Գաբրիելյան (հունվարի 31, 1931(1931-01-31)[1][2], Աշտարակ, Հայկական ԽՍՀ, ԱԽՖՍՀ, ԽՍՀՄ[1][2] - հուլիսի 21, 2010(2010-07-21), ԱՄՆ[4]), հայ դեղաբան, բժշկական գիտությունների դոկտոր (1971), պրոֆեսոր (1972), ՀՀ ԳԱԱ ակադեմիկոս (1994 թ., թղթակից անդամ՝ 1977 թվականից)։ ՀԽՍՀ առողջապահության նախարար (1975-1989)։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Էմիլ Գաբրիելյանը ծնվել է 1931 թվականին Աշտարակ քաղաքում։ 1954 թվականին ավարտել է Երևանի բժշկական ինստիտուտը։ 1959 թվականից աշխատել է նույն ինստիտուտի դեղաբանության ամբիոնում։ 1968 թվականին ստացել է դոցենտի, իսկ 1971 թվականին՝ պրոֆեսորի կոչում։ 1961-1971 թվականներին եղել է Երևանի բժշկական ինստիտուտի պրոռեկտորը, 1971-1975 թվականներին՝ ռեկտորը, 1975-1989 թվականներին՝ ՀԽՍՀ առողջապահության նախարար[5]։ 1976 թվականին հիմնադրել է ԵԲԻ դեղաբանության ամբիոնի արյան շրջանառության դեղաբանության ԳՀԼ, 1988-1994 թվականներին՝ դեղաբանության ամբիոնի վարիչ։ 1992 թվականից եղել էՀՀ Դեղերի և բժշկական տեխնոլոգիաների գործակալության հիմնադիր-տնօրեն, 1994 թվականից՝ ՀՀ ԳԱԱ փոխնախագահ և բնական գիտությունների բաժանմունքի ակադ-քարտուղար (1994-2002)։ 1997 թվականից «Արմենիկում» ծրագրի գիտական ղեկավար, 2001 թվականից՝ Սուրբ Մեծն Ներսես բժշկական կենտրոնի վարչության նախագահ[6]։

Գիտական գործունեություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Էմիլ Գաբրիելյանի աշխատանքները վերաբերում են սրտամկանի և գլխուղեղի արյան շրջանառության դեղորայքային կարգավորման, գլխուղեղի արյունամատակարարման մեխանիզմում պրոստագլանդինների դերի բացահայտման, ֆիլիոլոգիապես ակտիվ նյութերի որոնման հարցերին, պսակային և ուղեղային արյան շրջանառության, արյան տարրերի և անոթի պատի ֆիզիոլոգիային և ֆարմակոլոգիային[7]։

Էմիլ Գաբրիելյանի հուշատախտակը Երևանում

Էմիլ Գաբրիելյանի ավանդը մեծ է հայտնի «Արմենիկում» դեղամիջոցի ստեղծման գործում[8][9]։

Գաբրիելյանը հեղինակ է 420-ից ավելի գիտական հրատարակությունների, 17 գրքերի (մենագրություններ և դասագրքեր), ունի 10 հեղինակային վկայագիր։

Անդամակցություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Անոթաբանների միջազգային քոլեջի գիտխորհրդի անդամ (1992 թվականից)
  • «Դեղեր և բժշկություն» բժշկագիտություն (1993), ՀՀ ԳԱԱ բնական գիտությունների էլեկտրոնային հանդեսների գլխավոր խմբագիր (2003)
  • ՀՀ դեղաբանների ընկերության նախագահ (1994 թվականից)
  • ԱՀԿ էսենցիալ դեղերի ղեկավար խորհրդատվական կոմիտեի անդամ (1996-1998)
  • Գիտությունների (1997) և Տեղեկատվայնացման (1997) միջազգային ակադեմիայի անդամ
  • ՌԴ բնական գիտությունների ակադեմիայի անդամ (2001)
  • ՌԴ բժշկատեխնիկական գիտությունների ակադեմիայի անդամ (2001)
  • Եվրոպայի առողջության հետազոտման խորհրդատվական կոմիտեի անդամ (2001 թվականից)

Պարգևներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Աշխատանքային կարմիր դրոշի շքանշան
  • Ժողովուրդների բարեկամության շքանշան
  • Կոպեռնիկոսի անվան մեդալ
  • Սեչենյովի անվան մեդալ
  • Քալինգի մրցանակ
  • Ն. Ի. Պիրոգովի մեդալ (1985 թ.)
  • Պ. Ն. Կրավկովի մեդալ (1987 թ.)
  • «Մարդասիրության ասպետ» տիտղոս
  • Շևալյե ազնվական տիտղոս|«Շևալյե» ազնվական տիտղոս (1991 թ.)
  • ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի միջազգային Կալինգա մրցանակ (1999 թ.)
  • Մխիթար Հերացու մեդալ (2000 թ.)
  • «Վ. Ի.Վեռնադսկու ոսկե աստղ]]» առաջին աստիճանի շքանշան
  • Պ. Շ. Էռլիխի ոսկե մեդալ (2003 թ.)
  • Ռ. Շ. Վիրխովի ոսկե մեդալ (2003 թ.)
  • Սուրբ Մաշտոց-Սուրբ Սահակ շքանշան (2008 թ.)

Երկեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Некоторые аспекты физиологии и фарма-кологии мозгового кровообращения, Е., 1976
  • Физиология и фармакология сосудистой стенки, 1987
  • Клетки крови и кровообращение, 1985
  • Программированная фармакология, т. 1-2, Е. 1991 (համահեղինակ).
  • "Арменикум", экспери ментальные и клинические исследования [Сб.] вып. 2, Е., 2001 (համահեղինակ).
  • Ֆարմակոլոգիա, դասագիրք, Երևան, 1989։
  • Դեղաբանություն, դասագիրք, Երևան, 1992 (համահեղինակ)։
  • Լինել, թե չլինել, գիտահանրամատչելի գիրք, 1987։
  • Փլուզում, գիտահանրամատչելի գիրք, 1993։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 1,7 1,8 Հայկական սովետական հանրագիտարան (հայ.) / Վ. Համբարձումյան, Կ. Խուդավերդյան — 1974. — հատոր 2. — էջ 635.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 2,6 Հայկական համառոտ հանրագիտարան (հայ.) — 1990. — հատոր 1.
  3. ↑ http://www.kalingafoundationtrust.com/website/kalinga-prize-for-the-popularization-of-science.htm
  4. ↑ Մահացել է ԱՆ նախկին նախարար, ակադեմիկոս Էմիլ Գաբրիելյանը
  5. ↑ А. П. Айриян (1998)։ Армянские учёные-медики։ Ереван: Амарас։ էջ 58։ ISBN 99930-1-001-7 
  6. ↑ ՀՀ ԳԱԱ, Վախճանված անդամներ (Ակադեմիկոսներ), Էմիլ Սամսոնի Գաբրիելյան
  7. ↑ Ով ով է. Հայեր. Կենսագրական հանրագիտարան, հատոր առաջին, Երևան, 2005 
  8. ↑ ԱՐՄԵՆԻԿՈՒՄ ՁԻԱՀ-Ի ԲՈՒԺՄԱՆ ՀԱՅԿԱԿԱՆ ԴԵՂԱՄԻՋՈՑԸ
  9. ↑ «Էմիլ Գաբրիելյան»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2015-08-09-ին։ Վերցված է 2015-09-01 

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Նախորդող
Զախարի Նարիմանով 		ՀԽՍՀ առողջապահության նախարար
Էմիլ Գաբրիելյան
1975-1989 		Հաջորդող
Արտաշես Ազնաուրյան
 ⛭ 
  Թեմատիկ կայքեր
Բառարաններ և հանրագիտարաններ
Չափորոշչային վերահսկողություն
ՀԳՀԳ: 9566 · BNF: 15948548j · ISNI: 0000 0000 5493 7342 · VIAF: 78810102 · WorldCat VIAF: 78810102
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 2, էջ 635)։ CC BY-SA icon 80x15.png
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Էմիլ_Գաբրիելյան&oldid=8168299» էջից