Էլի Վիզել
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
Էլի Վիզել (իդիշ՝ אלי וויזל, ֆր.՝ Elie Wiesel, սեպտեմբերի 30, 1928[1][2][3][…], Սիգետու Մարմացիեյ, Մարամուրեշ, Ռումինիա[4] - հուլիսի 2, 2016[5][1][2][…], Նյու Յորք շրջան, Նյու Յորք, Նյու Յորք, ԱՄՆ), ամերիկացի և ֆրանսիացի ազգությամբ հրեա գրող, լրագրող, հասարակական գործիչ, պրոֆեսոր։ Խաղաղության Նոբելյան մրցանակի 1986 թվականի դափնեկիր։ Գրել է իդիշ, եբրայերեն, ֆրանսերեն և անգլերեն լեզուներով։ Էլի Վիզելը հայտնի է Հոլոքոստի, ցեղասպանագիտության և Հայոց ցեղասպանության վերաբերյալ իր աշխատություններով, բազմիցս հանդես է եկել Իսրայելի կառավարության կողմից Հայոց ցեղասպանության ճանաչման կոչով։ Հանդիսանում էր «Ավրորա» առաջին մրցանակի ընտրող հանձնաժողովի անդամ։
Ծագում է Հոլոքոստը վերապրած կրոնական ավանդապահ հրեական ընտանիքից։ Վիզելը նացիստական համակենտրոնացման Օսվենցիմ և Բուխենվալդ ճամբարների գերիներից էր։ Այնուհետև դարձել է նշանավոր ցեղասպանագետ և եվրոպական հրեկանության Աղետի մասնագետ[12]։
1985-ին պարգևատրվել է ԱՄՆ Կոնգրեսի Ոսկե մեդալով։ Նշանավորվել է նաև բազմաթիվ այլ պարգևներով գրական, հասարակական և քարոզչական գործունեության համար:
Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ծնվել է Հյուսիսային Տրանսիլվանիայնի Սիգետ քաղաքում, հանդիսացել է վիժնիցյան հասիդական հուդայականության հետևորդ։ Ունեցել է երեք քույր, ստացել հրեական կրոնական կրթություն։
1940 թվականին Սիգետը կցվել է Հունգարիային, 1944 թվականի մայիսին Նացիստական Գերմանիայի ճնշման տակ քաղաքի բոլոր հրեաները, այդ թվում՝ Վիզելը քույրերի և ծնողների հետ արտաքսվում են Օսվենցիմ համակենտրոնացման ճամբար։ Նրա դաջվածքային համարն էր «A-7713»: Ճամբարում նրան հոր հետ բաժանում են մորից և քույրերից։ Մայրը և քույրերից փոքրը զոհվում են Օսվենցիմում, իսկ հայրը ուտելիքի կռվի պատճառով ծեծվում և սպանվում է Բուխենվալդի ճամբարում (1945 թվական), մյուս գերիների կողմից։
Ստեղծագործությունները[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Elie Wiesel bibliography
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Internet Broadway Database — 2000.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Internet Speculative Fiction Database — 1995.
- ↑ 3,0 3,1 filmportal.de — 2005.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 German National Library, Berlin State Library, Bavarian State Library, Austrian National Library Record #11880975X // Gemeinsame Normdatei — 2012—2016.
- ↑ 5,0 5,1 5,2 http://www.haaretz.com/israel-news/1.575072
- ↑ LIBRIS — 2016.
- ↑ https://www.hotnews.ro/stiri-arhiva-1247406-elie-wiesel-trimite-inapoi-lui-iliescu-steaua-romaniei.htm
- ↑ http://www.nobelprize.org/nobel_prizes/peace/laureates/1986/
- ↑ https://www.nobelprize.org/nobel_prizes/about/amounts/
- ↑ http://www.u-bordeaux-montaigne.fr/fr/universite/decouvrir-bordeaux-montaigne/histoire-d-universite.html
- ↑ Honorary Doctorate Recipients — Florida Atlantic University.
- ↑ Эли Визель (род. в 1928)
Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Bartrop P. R. (անգլ.)русск., Jacobs L. S. (անգլ.)русск. Fifty Key Thinkers on the Holocaust and Genocide. — Routledge, 2013. — P. 294-301. — 336 p.
Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Elie Wiesel: First Person singular-ը(անգլ.)(անգլ.)
- Academy of Achievement: Elie Wiesel(անգլ.)(անգլ.)
- Text and audio of Elie Wiesel'հայտնի s speech on The Perils of Indifference(անգլ.)(անգլ.)
- 1988 Audio Interview with Elie Wiesel by Դոն Swaim of CBS Radio, RealAudio Archived 2006-10-01 at the Wayback Machine.(անգլ.)(անգլ.)
- «Wiesel Words»։ The Nation։ Վերցված է 2015-6-13
- 8 Questions for Elie Wiesel, JEWSWEEK article briefly discussing Wiesel's view regarding the moral necessity of the Iraq War. Archived 2011-09-09 at the Wayback Machine.(անգլ.)(անգլ.)
- New York Times — ի The Conversation with Elie Wiesel(չաշխատող հղում)(անգլ.)(անգլ.)
- Elie Wiesel on his Beliefs — Toronto Star-ը(անգլ.)(անգլ.)
- Elie Wiesel & Palestinian Memories Archived 2016-03-06 at the Wayback Machine.(անգլ.)(անգլ.)
- Հարձակումը Էլի Визеля Archived 2008-11-22 at the Wayback Machine.
- Գրել-up գիրքը "Հաջորդ սերունդ" ամսագրում "Ժողովուրդը Գրքեր գրքերի աշխարհում"(ռուս.)(ռուս.)
- Шубинский Վ. գիշերվանից Հետո // Ժողովուրդը Գրքեր գրքերի աշխարհում. 2016. Թիվ 123(ռուս.)(ռուս.)
- Լուսանկարներ Визеля
| ||||||||||||||||||||
- Սեպտեմբերի 30 ծնունդներ
- 1928 ծնունդներ
- Ռումինիայում ծնվածներ
- Հուլիսի 2 մահեր
- 2016 մահեր
- Նյու Յորք քաղաքում մահացածներ
- Նյու Յորք նահանգում թաղվածներ
- Խաղաղության Նոբելյան մրցանակի դափնեկիրներ
- Ազատության նախագահական մեդալով պարգևատրվածներ
- Արվեստի և գրականության ամերիկյան ակադեմիայի անդամներ
- Ամերիկայի արվեստների և գիտությունների ակադեմիայի անդամներ
- Անձինք այբբենական կարգով
- Ամերիկացի գրողներ
- Ֆրանսիացի գրողներ
- Հրեա գրողներ
- Ամերիկացի լրագրողներ
- Ամերիկացի հասարակական գործիչներ
- Ամերիկացի պրոֆեսորներ
- Ֆրանսիացի լրագրողներ
- Ֆրանսիացի հասարակական գործիչներ
- Ֆրանսիացի պրոֆեսորներ
- Հրեա լրագրողներ
- Հրեա հասարակական գործիչներ
- Հրեա պրոֆեսորներ
- Նոբելյան մրցանակի դափնեկիրներ
- Ամերիկացի Նոբելյան մրցանակակիրներ
- Գրողներ այբբենական կարգով
- Փարիզի համալսարանի շրջանավարտներ
- 20-րդ դարի թարգմանիչներ
- 20-րդ դարի ամերիկացի վիպասաններ
- 21-րդ դարի ամերիկացի վիպասաններ
- Հրեա նոբելյան մրցանակակիրներ
- Ամերիկացի տղամարդ վիպասաններ