Էլի Վիզել
| Էլի Վիզել | |
|---|---|
 | |
| Ծնվել է | սեպտեմբերի 30, 1928[1][2][3][…] |
| Ծննդավայր | Սիգետու Մարմացիեյ, Մարամուրեշ, Ռումինիա |
| Մահացել է | հուլիսի 2, 2016[4][1][2][…] (87 տարեկան) |
| Մահվան վայր | Նյու Յորք շրջան, Նյու Յորք, Նյու Յորք, ԱՄՆ |
| Գերեզման | Քենսիկո |
| Քաղաքացիություն |  Իսրայել,  ԱՄՆ,  Ռումինիա[5], .svg){kind=small} Հունգարիա և .svg){kind=small} Ֆրանսիա |
| Ազգություն | հրեա |
| Մայրենի լեզու | հունգարերեն |
| Կրոն | հուդայականություն |
| Կրթություն | Փարիզի արվեստների ֆակուլտետ |
| Երկեր | Night? |
| Մասնագիտություն | գրող, քաղաքական ակտիվիստ, Judaic scholar, վիպասան, ինքնակենսագիր, համալսարանի դասախոս, թարգմանիչ, լրագրող, մարդասեր և փիլիսոփա |
| Աշխատավայր | Yedioth Ahronoth?, Բոստոնի համալսարան և Նյու Յորքի քաղաքային համալսարան |
| Ամուսին | Marion Wiesel? |
| Ծնողներ | հայր՝ Shlomo Wiesel?[6], մայր՝ Sarah Feig?[6] |
| Պարգևներ և մրցանակներ | |
| Անդամություն | Արվեստի և գրականության ամերիկյան ակադեմիա և Արվեստների և գիտությունների ամերիկյան ակադեմիա |
| Երեխաներ | Elisha Wiesel? |
 Elie Wiesel Վիքիպահեստում | |
Էլի Վիզել (իդիշ՝ אלי וויזל, ֆր.՝ Elie Wiesel, սեպտեմբերի 30, 1928[1][2][3][…], Սիգետու Մարմացիեյ, Մարամուրեշ, Ռումինիա - հուլիսի 2, 2016[4][1][2][…], Նյու Յորք շրջան, Նյու Յորք, Նյու Յորք, ԱՄՆ), ամերիկացի և ֆրանսիացի ազգությամբ հրեա գրող, լրագրող, հասարակական գործիչ, պրոֆեսոր։ Խաղաղության Նոբելյան մրցանակի 1986 թվականի դափնեկիր։ Գրել է իդիշ, եբրայերեն, ֆրանսերեն և անգլերեն լեզուներով։ Էլի Վիզելը հայտնի է Հոլոքոստի, ցեղասպանագիտության և Հայոց ցեղասպանության վերաբերյալ իր աշխատություններով, բազմիցս հանդես է եկել Իսրայելի կառավարության կողմից Հայոց ցեղասպանության ճանաչման կոչով։ Հանդիսանում էր «Ավրորա» առաջին մրցանակի ընտրող հանձնաժողովի անդամ։
Ծագում է Հոլոքոստը վերապրած կրոնական ավանդապահ հրեական ընտանիքից։ Վիզելը նացիստական համակենտրոնացման Օսվենցիմ և Բուխենվալդ ճամբարների գերիներից էր։ Այնուհետև դարձել է նշանավոր ցեղասպանագետ և եվրոպական հրեկանության Աղետի մասնագետ[12]։
1985-ին պարգևատրվել է ԱՄՆ Կոնգրեսի Ոսկե մեդալով։ Նշանավորվել է նաև բազմաթիվ այլ պարգևներով գրական, հասարակական և քարոզչական գործունեության համար:
Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ծնվել է Հյուսիսային Տրանսիլվանիայնի Սիգետ քաղաքում, հանդիսացել է վիժնիցյան հասիդական հուդայականության հետևորդ։ Ունեցել է երեք քույր, ստացել հրեական կրոնական կրթություն։
1940 թվականին Սիգետը կցվել է Հունգարիային, 1944 թվականի մայիսին Նացիստական Գերմանիայի ճնշման տակ քաղաքի բոլոր հրեաները, այդ թվում՝ Վիզելը քույրերի և ծնողների հետ արտաքսվում են Օսվենցիմ համակենտրոնացման ճամբար։ Նրա դաջվածքային համարն էր «A-7713»: Ճամբարում նրան հոր հետ բաժանում են մորից և քույրերից։ Մայրը և քույրերից փոքրը զոհվում են Օսվենցիմում, իսկ հայրը ուտելիքի կռվի պատճառով ծեծվում և սպանվում է Բուխենվալդի ճամբարում (1945 թվական), մյուս գերիների կողմից։
Ստեղծագործությունները[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Elie Wiesel bibliography
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Internet Broadway Database — 2000.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Internet Speculative Fiction Database — 1995.
- ↑ 3,0 3,1 filmportal.de — 2005.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 http://www.haaretz.com/israel-news/1.575072
- ↑ https://www.hotnews.ro/stiri-arhiva-1247406-elie-wiesel-trimite-inapoi-lui-iliescu-steaua-romaniei.htm
- ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 6,4 Pas L. v. Genealogics — 2003. — ed. size: 683713
- ↑ http://www.nobelprize.org/nobel_prizes/peace/laureates/1986/
- ↑ https://www.nobelprize.org/nobel_prizes/about/amounts/
- ↑ http://www.u-bordeaux-montaigne.fr/fr/universite/decouvrir-bordeaux-montaigne/histoire-d-universite.html
- ↑ Honorary Doctorate Recipients — Florida Atlantic University.
- ↑ https://commencement.miami.edu/about-us/archives/honorary-degree-recipients/index.html
- ↑ «Эли Визель (род. в 1928)»։ Արխիվացված է օրիգինալից 2016-09-17-ին։ Վերցված է 2016-10-21
Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Bartrop P. R. (անգլ.)русск., Jacobs L. S. (անգլ.)русск. Fifty Key Thinkers on the Holocaust and Genocide. — Routledge, 2013. — P. 294-301. — 336 p.
Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Elie Wiesel: First Person singular-ը(անգլ.)(անգլ.)
- Academy of Achievement: Elie Wiesel(անգլ.)(անգլ.)
- Text and audio of Elie Wiesel'հայտնի s speech on The Perils of Indifference(անգլ.)(անգլ.)
- 1988 Audio Interview with Elie Wiesel by Դոն Swaim of CBS Radio, RealAudio Archived 2006-10-01 at the Wayback Machine.(անգլ.)(անգլ.)
- «Wiesel Words»։ The Nation։ Վերցված է 2015-6-13
- 8 Questions for Elie Wiesel, JEWSWEEK article briefly discussing Wiesel's view regarding the moral necessity of the Iraq War. Archived 2011-09-09 at the Wayback Machine.(անգլ.)(անգլ.)
- New York Times — ի The Conversation with Elie Wiesel(չաշխատող հղում)(անգլ.)(անգլ.)
- Elie Wiesel on his Beliefs — Toronto Star-ը(անգլ.)(անգլ.)
- Elie Wiesel & Palestinian Memories Archived 2016-03-06 at the Wayback Machine.(անգլ.)(անգլ.)
- Հարձակումը Էլի Визеля Archived 2008-11-22 at the Wayback Machine.
- Գրել-up գիրքը "Հաջորդ սերունդ" ամսագրում "Ժողովուրդը Գրքեր գրքերի աշխարհում"(ռուս.)(ռուս.)
- Шубинский Վ. գիշերվանից Հետո // Ժողովուրդը Գրքեր գրքերի աշխարհում. 2016. Թիվ 123(ռուս.)(ռուս.)
- Լուսանկարներ Визеля
| ||||||||||||||||||||
- Սեպտեմբերի 30 ծնունդներ
- 1928 ծնունդներ
- Ռումինիայում ծնվածներ
- Հուլիսի 2 մահեր
- 2016 մահեր
- Նյու Յորք քաղաքում մահացածներ
- Նյու Յորք նահանգում թաղվածներ
- Ազատության նախագահական մեդալով պարգևատրվածներ
- Պատվո լեգեոնի շքանշանի Մեծ խաչի ասպետներ
- Խաղաղության Նոբելյան մրցանակի դափնեկիրներ
- Անձինք այբբենական կարգով
- Ամերիկացի գրողներ
- Ֆրանսիացի գրողներ
- Հրեա գրողներ
- Ամերիկացի լրագրողներ
- Ամերիկացի հասարակական գործիչներ
- Ամերիկացի պրոֆեսորներ
- Ֆրանսիացի լրագրողներ
- Ֆրանսիացի հասարակական գործիչներ
- Ֆրանսիացի պրոֆեսորներ
- Հրեա լրագրողներ
- Հրեա հասարակական գործիչներ
- Հրեա պրոֆեսորներ
- Նոբելյան մրցանակի դափնեկիրներ
- Ամերիկացի նոբելյան մրցանակակիրներ
- Գրողներ այբբենական կարգով
- Արվեստի և գրականության ամերիկյան ակադեմիայի անդամներ
- Փարիզի համալսարանի շրջանավարտներ
- 20-րդ դարի թարգմանիչներ
- 20-րդ դարի ամերիկացի վիպասաններ
- 21-րդ դարի ամերիկացի վիպասաններ
- Հրեա նոբելյան մրցանակակիրներ
- Ամերիկացի տղամարդ վիպասաններ