Էլի Վիզել
Էլի Վիզել անգլ.՝ Elie Wiesel | |
---|---|
Ծնվել է | սեպտեմբերի 30, 1928[1][2][3][…] |
Ծննդավայր | Սիգետու Մարմացիեյ, Մարամուրեշ, Ռումինիայի թագավորություն[4] |
Մահացել է | հուլիսի 2, 2016[5][1][2][…] (87 տարեկան) |
Մահվան վայր | Նյու Յորք, ԱՄՆ |
Գերեզման | Քենսիկո և Sharon Gardens Cemetery[6] |
Քաղաքացիություն | ![]() ![]() ![]() ![]() |
Մայրենի լեզու | իդիշ[7][8] |
Կրոն | հուդայականություն և կաթոլիկություն |
Կրթություն | Փարիզի արվեստների ֆակուլտետ |
Երկեր | Night? |
Մասնագիտություն | գրող, քաղաքական ակտիվիստ, Judaic scholar, վիպասան, ինքնակենսագիր, համալսարանի դասախոս, թարգմանիչ, լրագրող, մարդասեր, փիլիսոփա, դրամատուրգ, ֆուտբոլիստ և ճարտարապետ |
Աշխատատու | Yedioth Ahronoth?, Բոստոնի համալսարան և Նյու Յորքի քաղաքային համալսարան |
Ամուսին | Marion Wiesel? |
Ծնողներ | հայր՝ Shlomo Wiesel?[9], մայր՝ Sarah Feig?[9] |
Պարգևներ և մրցանակներ | |
Անդամություն | Արվեստի և գրականության ամերիկյան ակադեմիա և Արվեստների և գիտությունների ամերիկյան ակադեմիա |
Երեխաներ | Elisha Wiesel? |
![]() |

Էլի Վիզել (իդիշ՝ אלי וויזל, ֆր.՝ Elie Wiesel, սեպտեմբերի 30, 1928[1][2][3][…], Սիգետու Մարմացիեյ, Մարամուրեշ, Ռումինիայի թագավորություն[4] - հուլիսի 2, 2016[5][1][2][…], Նյու Յորք, ԱՄՆ), ամերիկացի և ֆրանսիացի ազգությամբ հրեա գրող, լրագրող, հասարակական գործիչ, պրոֆեսոր։ Խաղաղության Նոբելյան մրցանակի 1986 թվականի դափնեկիր։ Գրել է իդիշ, եբրայերեն, ֆրանսերեն և անգլերեն լեզուներով։ Էլի Վիզելը հայտնի է Հոլոքոստի, ցեղասպանագիտության և Հայոց ցեղասպանության վերաբերյալ իր աշխատություններով, բազմիցս հանդես է եկել Իսրայելի կառավարության կողմից Հայոց ցեղասպանության ճանաչման կոչով։ Հանդիսանում էր «Ավրորա» առաջին մրցանակի ընտրող հանձնաժողովի անդամ։
Ծագում է Հոլոքոստը վերապրած կրոնական ավանդապահ հրեական ընտանիքից։ Վիզելը նացիստական համակենտրոնացման Օսվենցիմ և Բուխենվալդ ճամբարների գերիներից էր։ Այնուհետև դարձել է նշանավոր ցեղասպանագետ և եվրոպական հրեկանության Աղետի մասնագետ[23]։
1985-ին պարգևատրվել է ԱՄՆ Կոնգրեսի Ոսկե մեդալով։ Նշանավորվել է նաև բազմաթիվ այլ պարգևներով գրական, հասարակական և քարոզչական գործունեության համար
:Կենսագրություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Ծնվել է Հյուսիսային Տրանսիլվանիայնի Սիգետ քաղաքում, հանդիսացել է վիժնիցյան հասիդական հուդայականության հետևորդ։ Ունեցել է երեք քույր, ստացել հրեական կրոնական կրթություն։
1940 թվականին Սիգետը կցվել է Հունգարիային, 1944 թվականի մայիսին Նացիստական Գերմանիայի ճնշման տակ քաղաքի բոլոր հրեաները, այդ թվում՝ Վիզելը քույրերի և ծնողների հետ արտաքսվում են Օսվենցիմ համակենտրոնացման ճամբար։ Նրա դաջվածքային համարն էր «A-7713»: Ճամբարում նրան հոր հետ բաժանում են մորից և քույրերից։ Մայրը և քույրերից փոքրը զոհվում են Օսվենցիմում, իսկ հայրը ուտելիքի կռվի պատճառով ծեծվում և սպանվում է Բուխենվալդի ճամբարում (1945 թվական), մյուս գերիների կողմից։
Ստեղծագործությունները
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- Elie Wiesel bibliography
Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Internet Broadway Database — 2000.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Internet Speculative Fiction Database — 1995.
- ↑ 3,0 3,1 filmportal.de — 2005.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 Deutsche Nationalbibliothek Record #11880975X // Gemeinsame Normdatei (գերմ.) — 2012—2016.
- ↑ 5,0 5,1 5,2 http://www.haaretz.com/israel-news/1.575072
- ↑ Find A Grave — 1996.
- ↑ https://achievement.org/achiever/elie-wiesel/
- ↑ https://www.pbs.org/eliewiesel/life/index.html
- ↑ 9,0 9,1 9,2 9,3 9,4 Pas L. v. Genealogics — 2003.
- ↑ http://www.nobelprize.org/nobel_prizes/peace/laureates/1986/
- ↑ https://www.nobelprize.org/nobel_prizes/about/amounts/
- ↑ https://www.babelio.com/prix/11/Medicis
- ↑ https://crsreports.congress.gov/product/pdf/R/R47639
- ↑ http://www.u-bordeaux-montaigne.fr/fr/universite/decouvrir-bordeaux-montaigne/histoire-d-universite.html
- ↑ Journal officiel de la République française, Journal officiel de la République française. Document administratif (ֆր.) — 1868. — ISSN 0242-6773
- ↑ Journal officiel de la République française, Journal officiel de la République française. Document administratif (ֆր.) — 1868. — ISSN 0242-6773
- ↑ Honorary Doctorate Recipients — Florida Atlantic University.
- ↑ https://commencement.miami.edu/about-us/archives/honorary-degree-recipients/index.html
- ↑ https://www.carnegie.org/awards/great-immigrants/2007-great-immigrants/
- ↑ https://www.spelman.edu/docs/honorary-degrees/honorary-degree-recipients---1977-present---as-of-november-2022---revised-(012023).pdf?sfvrsn=f4347e51_2
- ↑ Journal officiel de la République française, Journal officiel de la République française. Document administratif (ֆր.) — 1868. — ISSN 0242-6773
- ↑ https://encyclopedia.ushmm.org/content/fr/article/elie-wiesel
- ↑ «Эли Визель (род. в 1928)». Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ սեպտեմբերի 17-ին. Վերցված է 2016 թ․ հոկտեմբերի 21-ին.
Գրականություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- Bartrop P. R. (անգլ.)русск., Jacobs L. S. (անգլ.)русск. Fifty Key Thinkers on the Holocaust and Genocide. — Routledge, 2013. — P. 294-301. — 336 p.
Արտաքին հղումներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- Elie Wiesel: First Person singular-ը(անգլ.)(անգլ.)
- Academy of Achievement: Elie Wiesel(անգլ.)(անգլ.)
- Text and audio of Elie Wiesel'հայտնի s speech on The Perils of Indifference(անգլ.)(անգլ.)
- 1988 Audio Interview with Elie Wiesel by Դոն Swaim of CBS Radio, RealAudio Արխիվացված 2006-10-01 Wayback Machine(անգլ.)(անգլ.)
- «Wiesel Words». The Nation. Վերցված է 2015 թ․ հունիսի 13-ին.
- 8 Questions for Elie Wiesel, JEWSWEEK article briefly discussing Wiesel's view regarding the moral necessity of the Iraq War. Արխիվացված 2011-09-09 Wayback Machine(անգլ.)(անգլ.)
- New York Times — ի The Conversation with Elie Wiesel(չաշխատող հղում)(անգլ.)(անգլ.)
- Elie Wiesel on his Beliefs — Toronto Star-ը Արխիվացված 2011-06-06 Wayback Machine(անգլ.)(անգլ.)
- Elie Wiesel & Palestinian Memories Արխիվացված 2016-03-06 Wayback Machine(անգլ.)(անգլ.)
- Հարձակումը Էլի Визеля Արխիվացված 2008-11-22 Wayback Machine
- Գրել-up գիրքը "Հաջորդ սերունդ" ամսագրում "Ժողովուրդը Գրքեր գրքերի աշխարհում"(ռուս.)(ռուս.)
- Шубинский Վ. գիշերվանից Հետո // Ժողովուրդը Գրքեր գրքերի աշխարհում. 2016. Թիվ 123(ռուս.)(ռուս.)
- Լուսանկարներ Визеля
![]() | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Էլի Վիզել» հոդվածին։ |
|
- Սեպտեմբերի 30 ծնունդներ
- 1928 ծնունդներ
- Հուլիսի 2 մահեր
- 2016 մահեր
- Նյու Յորք քաղաքում մահացածներ
- Նյու Յորք նահանգում թաղվածներ
- Պատվո լեգեոնի շքանշանի Մեծ խաչի ասպետներ
- Ազատության նախագահական մեդալով պարգևատրվածներ
- Խաղաղության Նոբելյան մրցանակի դափնեկիրներ
- Արվեստի և գրականության ամերիկյան ակադեմիայի անդամներ
- Ամերիկայի արվեստների և գիտությունների ակադեմիայի անդամներ
- Անձինք այբբենական կարգով
- 20-րդ դարի ամերիկացի վիպասաններ
- 20-րդ դարի ամերիկացի տղամարդ գրողներ
- 20-րդ դարի թարգմանիչներ
- 21-րդ դարի ամերիկացի վիպասաններ
- 21-րդ դարի ամերիկացի տղամարդ գրողներ
- Ամերիկացի գրողներ
- Ամերիկացի լրագրողներ
- Ամերիկացի հասարակական գործիչներ
- Ամերիկացի նոբելյան մրցանակակիրներ
- Ամերիկացի պրոֆեսորներ
- Ամերիկացի տղամարդ վիպասաններ
- Գրողներ այբբենական կարգով
- Հրեա գրողներ
- Հրեա լրագրողներ
- Հրեա հասարակական գործիչներ
- Հրեա նոբելյան մրցանակակիրներ
- Հրեա պրոֆեսորներ
- Հրեա փիլիսոփաներ
- Նոբելյան մրցանակի դափնեկիրներ
- Փարիզի համալսարանի շրջանավարտներ
- Ֆրանսիացի գրողներ
- Ֆրանսիացի թարգմանիչներ
- Ֆրանսիացի լրագրողներ
- Ֆրանսիացի հասարակական գործիչներ
- Ֆրանսիացի պրոֆեսորներ
- Ֆրանսիացի փիլիսոփաներ