Դիմադրության շարժում (Ֆրանսիա)

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Լոթարինգիական խաչ, «Մարտնչող Ֆրանսիան» դիմադրության գոլիստական ճյուղի խորհրդանիշը
Ֆրանսիական պարտիզաններ` մաքի

Դիմադրության շարժում[1] կամ Դիմադրություն (ֆր.՝ Résistance), կազմակերպված ընդդիմություն (ուներ մի քանի կազմակերպչական կենտրոններ) ֆաշիստական Գերմանիայի կողմից 1940-1944 թվականներին Ֆրանսիայի բռնազավթման դեմ։

Իր մեջ ներառել է.

  • պարտիզանների հակագերմանական մարտական գործողություններ Ֆրանսիայում (մաքի, ֆր.՝ Maquis), դիվերսիա գերմանացի զինվորականների դեմ, սաբոտաժ,
  • հակագերմանական տեղեկատվության և քարոզչության տարածում,
  • պատսպարում հալածված հրեաներին և կոմունիստներին,
  • գործողություններ Ֆրանսիայից դուրս՝ գաղութներում հակահիտլերյան կոալիցիայի և ազգային իշխանության հետ դաշինքը ամրապնդելու համար (գեներալ դը Գոլի «Մարտնչող Ֆրանսիան» համակարգել է հատկապես գաղտնի գործունեությունը երկրի ներսում)։

Քաղաքականորեն Դիմադրության շարժումը տարասեռ էր և ներառել է տարբեր հայացքների տեր մարդկանց՝ աջ կաթոլիկներից մինչև կոմունիստներ (Ֆրանսիայի կոմունիստական կուսակցությունը մեծ դեր է խաղացել Դիմադրության մեջ) և անարխիստներ։

«Վիշի-դիմադրություն»[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

«Վիշի-դիմադրություն» (ֆր.՝ vichysto-résistance) տերմինը ծնվել է ֆրանսիական մամուլում՝ ի նշանավորումն Վիշի ռեժիմի մի շարք հայտնի քաղաքական գործիչների, ովքեր համակրել են Դիմադրությանը և գաղտնի մասնակցել նրա գործունեությանը։ Դրանց թվում էին Ֆրանսիայի ապագա նախագահ Ֆրանսուա Միտտերանը, բողոքական աստվածաբան Մարկ Բենիեն և մի շարք այլ անձինք։

Դաշնակիցների հատուկ ծառայության աջակցություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Դիմադրության գործողություններին աջակցել են Միացյալ Նահանգների և Մեծ Բրիտանիայի հատուկ ծառայությունները. առաջին գործակալը նախապատրաստվել է դը Գոլի կողմից և ուղարկվել Ֆրանսիա 1941 թվականի հունվարի 1-ին, ընդհանուր առմամբ, Ֆրանսիա են առաքվել ԱՄՆ հատուկ ծառայությունների 375, Մեծ Բրիտանիայի հատուկ ծառայությունների 393 և դը Գոլի 868 գործակալներ։ Երբ 1943 թվականի վերջին ֆրանսախոս գործակալների պահուստները սպառվել են, դաշնակիցները սկսել են երեք հոգանոց խմբեր ստեղծել (բաղկացած մեկ անգլիացուց, ամերիկացուց և ֆրանսիացուց), որոնք զինվորական համազգեստ են հագել և (ի տարբերություն գործակալների) բացահայտորեն գործել պարտիզանների հետ[2]։

Որպես օրինակ կարելի է բերել Ժակլին Նեարնին, ով Անգլիա է մեկնել հյուսիսային Ֆրանսիայի գրավումից հետո, 1941 թվականի վերջին դարձել է բրիտանական հատուկ ծառայությունների գործակալ, և 1943 թվականի հունվարին՝ հատուկ մարզումից հետո, ուղարկվել Ֆրանսիա։ Իր գործունեության համար նա պարգևատրվել է Բրիտանական կայսրության շքանշանով[3]։

Օտարերկրյա քաղաքացիների մասնակցությունը ֆրանսիական դիմադրության շարժմանը[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գերմանացի հակաֆաշիստներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մոտ երեք հազար գերմանացի հակաֆաշիստներ ակտիվ մասնակցություն են ունեցել զավթիչների դեմ զինված դիմադրությանը։

Իսպանացի հակաֆաշիստներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Շարժման մեջ նշանակալի դեր են ունեցել իսպանացի հակաֆաշիստները (անարխիստներ, կոմունիստներ, ձախ հանրապետականներ, բասկ ազգայնականներ), որոնք տարհանվել են պարտված Իսպանական հանրապետությունից և ունեցել են ռազմական փորձ։

Գեներալ Լեկլերկի 2-րդ զրահատանկային դիվիզիան մտնում է ազատագրված Փարիզ, օգոստոսի 25, 1944

Ռուս էմիգրանտներ և ԽՍՀՄ քաղաքացիներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Դիմադրության շարժմանը մասնակցել են 3 հազար խորհրդային քաղաքացի, ինչպես նաև Ֆրանսիայում բնակվող ռուս էմիգրանտներ (Ա. Ա. Սկրյաբինա, Զ. Ա. Շախովսկայա, Ի. Ի. Տրոյան, Բ. Վիլդե, Վ. Ա. Օբոլենսկայա, Ի. Ա. Կրիվոշեին, Ա. Ն. Լևիցկի, Գ. Գազդանով, Դ. Գ. Ամիլախվարի, Ա. Բ. Կատլամա, Կ. Լ. Ֆելդզեր, Բ. Ռ. Խրեշատիցկի, Ա. Ա. Բեննիգսեն, Գ. Լ. Ռոշկո, Ֆ. Ի. Ելիսեև, Ն. Ն. Ռոլլեր և այլք)[4]։

Փարիզի Մարդու թանգարանի հետազոտողներ Բորիս Վիլդեն և Անատոլի Լևիցկին թանգարանի նկուղում ստեղծել են տպարան, որը 1940 թվականի վերջին թողարկել է «Դիմադրի՛ր» թռուցիկի առաջին համարը, որի անունով էլ կոչվել է Ֆրանսիայի ողջ հայրենասիրական շարժումը։ 1941 թվականի վերջին նրանք ձերբակալվել են և 1942 թվականի փետրվարին Վիլդեն, Լևիցկին և այս ընդհատակյա խմբի հինգ այլ մարդիկ գնդակահարվել են Մոն Վալերիեն ամրոցի պատի մոտ։

Ներգաղթյալների ընտանիքից, Ռուսական կայսրության նախկին հպատակ Աննա Մարլին (ծն. Աննա Յուրևնա Բետուլինսկայա) «Պարտիզանների երգը» ստեղծագործության հեղինակն է, որն էլ դարձել է Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի ժամանակ ֆրանսիական դիմադրության ոչ պաշտոնական հիմնը։ «Պարտիզանների երգը» ունեցել է այնպիսի ժողովրդականություն, որ պատերազմի ավարտից հետո առաջարկվել է այն դարձնել Ֆրանսիայի պետական օրհներգ։

1943 թվականի հոկտեմբերի 3-ին իր գործունեությունն է սկսել Ռուսաստանի հայրենասերների միությունը։ Նրա ղեկավարներից Ալեքսանդր Ուգրիմովը ղեկավարել է Դուրդանի դիմադրության խումբը, որը գործել է 1941-1944 թվականներին, և զինված մասնակցություն է ունեցել իր ծննդավայրի ազատագրմանը։

1943 թվականի հոկտեմբերի 15-ին Ֆրանսիայում իր գործունեությունն է սկսել սովետական ռազմագերիների կենտրոնական կոմիտեն` համատեղելով խորհրդային քաղաքացիների պարտիզանական և ընդհատակյա խմբերի աշխատանքը։ 1943 թվականի նոյեմբերի 7-ին կոմիտեն սկսել է հրատարակել «Սովետական հայրենասեր» թերթը (ռուսերեն)։ 1944 թվականի գարնանը Ֆրանսիայի գրավյալ տարածքում գործել են 35 խորհրդային պարտիզանական ջոկատներ («Դեդե», «Դոնբաս», «Ժելեզնյակ», «Ազատության համար», «Կատրին», «Կովպակ», «Կոտովսկի», «Փարիզի կոմունա», «Ռոդինա», «Սևաստոպոլ», «Սվոբոդա», «Չապաև» և այլն), իսկ «Ռոդինա» ջոկատը՝ Ն. Լիսովեցի հրամանատարությամբ, բաղկացած է եղել կանանցից[5][6]։

Ֆրանսիայում 1-ին սովետական պարտիզանական գունդը ստեղծվել է ԽՍՀՄ զինված ուժերի գերագույն գլխավոր հրամանատարի հրամանով 1944 թվականի օգոստոսի 22-ին Նիմ քաղաքում գտնվող հայկական պարտիզանական ջոկատների և Վերմախտի հայկական լեգեոնի նախկին լեգեոներներից[6][7]։ Գնդի հրամանատար է նշանակվել մայոր Ա. Ղազարյանը, գնդի կոմիսար՝ Լ. Տիտանյանը, շտաբի պետ՝ Դ. Մինասյանը, մարտական ստորաբաժանման հրամանատարի տեղակալ՝ Բ. Պետրոսյանը[8][9]։ 1945 թվականի մայիսի 1-ին Ֆրանսիայի կառավարությունը 1-ին սովետական պարտիզանական գնդին պարգևատրել է մարտական դրոշով, արծաթե աստղով «Ռազմական խաչ» շքանշանով։ Բացի այդ, պարտիզանական գնդի գումարտակները պարգևատրվել են երեք կարմիր դրոշներով (Լեոն, Մարսել և Նիմ քաղաքների կոմունիստների քաղաքային կուսակցական կազմակերպություններից), իսկ գնդի 665 զինծառայողներ՝ ֆրանսիական շքանշաններով և մեդալներով[10]։

Ըստ որոշ տվյալների միայն 1944 թվականի փետրվարի սկզբից մինչև օգոստոսի վերջ ընկած ժամանակահատվածում Ֆրանսիայում սովետական պարտիզանական ջոկատները մասնակցել են Փարիզի, Թուլուզի, Լիմոժի, Կլերմոն Ֆերանի, Նիմի և մի շարք այլ ստորաբաժանումների ազատագրման մարտերին, ոչնչացրել են 3500 և գերեվարել 650 նացիստների և գերմանացի հանցակիցների, վնասել են 9 բարձրավոլտ էլեկտրահաղորդման գծեր, պայթեցրել երկաթուղային երեք կամուրջ, ռելսերից դուրս հանել 65 ռազմական էշելոն, ոչնչացրել 76 շոգեքարշ և ավելի քան 1000 երկաթուղային մեքենա, պլատֆորմ և տանկ, առգրավել 90 մեքենա, 3 ծանր հրետանի, 15 ականանետ, 50 գնդացիր, ինչպես նաև հրաձգային զենքեր և այլ ավարներ[6][11]։

Ֆրանսիացի ժողովրդի ազատության համար մղված մարտերում արիության համար մի խումբ սովետական քաղաքացիներ, Ֆրանսիայում «Դիմադրության շարժման» անդամներ 1960 թվականին պարգևատրվել են Ֆրանսիայի շքանշաններով և մեդալներով։

Հրեական զինյալ կազմակերպություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Տե՛ս նաև՝ Հրեական դիմադրությունը Հոլոքոստի ժամանակ

Ֆրանսիացի հրեաները նույնպես կռվել են Դիմադրության շարքերում (ֆր.՝ Organisation Juive de Combat): Նրանց թվում էին բազմաթիվ արտագաղթածներ Ռուսաստանից։ «Ռեժին» անունով պարտիզանական հարավային գոտում կռվել և 1944 թվականին մահացել է Սառա Կնուտը (Արիադնա Սկրյաբինա)՝ հրեա բանաստեղծուհի և Դիմադրության անդամ Դովիդ Կնուտի կինը։ Նրան հետմահու պարգևատրել են ռազմական խաչով և «Դիմադրության շքանշանով», Սառա Կնուտի հուշարձանը տեղադրվել է Թուլուզում[12][13]։

Հայ համայնքի մասնակցություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Տե՛ս նաև՝ Սփյուռքահայությունը Երկրորդ աշխարհամարտի տարիներին

Ֆրանսիայի հայ համայնքը ակտիվ դեր է խաղացել Դիմադրության մեջ[14][15]։ Հայ բանաստեղծ և կոմունիստ Միսաք Մանուշյանը դարձել է Դիմադրության առաջնորդներից մեկը և Մանուշյանի խմբի հրամանատարը (շանսոնիե Շառլ Ազնավուրի ընտանիքը սատարել է Միսաքին և նրա կնոջը՝ Մելինեին, երբ նրանք ընդհատակում էին)։ Մանուշյանի հրամանատարությամբ իր խումբը մահափորձ է կատարել Փարիզի հրամանատար, գեներալ Շաումբուրգի դեմ, ով «առանձնացել է» զանգվածային մահապատիժներով, սպանել է ՍՍ-ի շտանդարտենֆյուրեր Յուլիուս Ռիտերին, ով պատասխանատու էր 600,000 քաղաքացիական անձանց Գերմանիայում հարկադիր աշխատանքի ուղարկելու համար։ Նացիստական «Կարմիր պլակատը», որը տպագրվել է 15000 օրինակ տպաքանակով, պատկերել է Մանուշյանին. «Մանուշյան, հայ, բանդայի ղեկավար, 56 հարձակում, 150 զոհ, 600 վիրավոր»։ 1943 թվականի նոյեմբերի 16-ին Մանուշյանը գերմանական հրամանատարության կողմից ձերբակալվել է ընդհատակյա շտաբում, խոշտանգումների ենթարկվել, իսկ երեք ամիս անց իր խմբի 21 անդամների հետ մահապատժի ենթարկվել։ Արփեն Դավիթյանը (Մանուշյանի խմբի մեկ այլ մահապատժի ենթարկված անդամ), արդյունաբերող Նապոլեոն Բուլուկյանը (1905-1984), բանաստեղծներ Գեղամ Աթմաճյանը (1910-1940) և Ռուբեն Մելիքը Ֆրանսիական Դիմադրության ամենահայտնի անդամներից էին։ Դիմադրության ակտիվիստ, ֆրանսահայ գրող Լուիզա Ասլանյանը (1906-1945) 1944 թվականին ամուսնու հետ միասին ձերբակալվել է, ուղարկվել համակենտրոնացման ճամբար և սպանվել[16]։ Նրա շատ ձեռագրեր և օրագրեր առգրավվել են նացիստների կողմից։ Ալեքսանդր Ղազարյանին և Բարթուղ Պետրոսյանին գեներալ Շառլ դը Գոլը պարգևատրել է Ֆրանսիայի բարձրագույն ռազմական շքանշաններով։ Անրի Կարայանը (1921-2011)՝ Մանուշյանի խմբի անդամը, մասնակցել է Փարիզի L'Humanité-ի գաղտնի ծավալմանը և զինված պայքարի մեջ էր մինչև Ազատագրումը[17]։ 2012 թվականին Ֆրանսիայի նախագահը Մանուշյանի խմբի վերջին վերապրած 95-ամյա Արսեն Շաքարյանին արժանացրել է Պատվո լեգեոնի շքանշանի[18]։

ԽՍՀՄ-ի, Լեհաստանի և Ֆրանսիայի տարածքներում գործող «Հակաֆաշիստական Ընդհատակյա Հայրենասիրական Կազմակերպությունը» ղեկավարել են մի խումբ հայ սպաներ՝ մայոր Ս. Ա. Յաղջյանի գլխավորությամբ[19]։

Ֆրանսիայի քաղաքացիների մասնակցությունը եվրոպական երկրների հակաֆաշիստական դիմադրությանը[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ֆրանսիայի քաղաքացիները մասնակցել են եվրոպական այլ երկրների տարածքում հակաֆաշիստական դիմադրությանը՝ ներառյալ ԽՍՀՄ-ի գրավյալ տարածքում սովետական պարտիզանական շարժմանը.

  • 18 ֆրանսիացիներ մասնակցել են պարտիզանական շարժմանը Ուկրաինայի տարածքում[20]։
  • ԲԽՍՀ տարածքում գտնվող ընդհատակյա և պարտիզանական ջոկատներում հակաֆաշիստական պայքարին մասնակցելու համար 14 ֆրանսիացիներ պարգևատրվել են խորհրդային կառավարության պարգևներով[21]։
  • Մոտ 400 ֆրանսիացիներ (հիմնականում ֆրանսիացի նախկին ռազմագերիներ) մասնակցել են 1944 թվականի Սլովակիայի ազգային ապստամբությանը, նրանցից 107-ը զոհվել է։

Հիշողություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Վալերուա կոմունայի գերեզմանատանը թաղվել են Խորհրդային Միության 54 քաղաքացի՝ «Դիմադրության շարժման» անդամներ։ Պատերազմի ավարտից հետո այս գերեզմանատանը կանգնեցվել է «Հիշողության գավաթ» հուշահամալիրը[22]։
  • Ֆրանսիայում՝ Պեր Լաշեզ գերեզմանատանը, «Դիմադրության շարժման» ռուս մասնակիցների հիշատակին հուշարձան է տեղադրվել (քանդակագործ Վլադիմիր Սուրովցև, ճարտարապետ Վիկտոր Պասենկո)[23]։
  • «Մի բուռ հողի համար» վավերագրական ֆիլմ (Ֆրանսիա, ռեժիսոր Դունյու Ժան Շալյա)
  • 2009 թվականին ռեժիսոր Ռոբեր Գեդիգյանը նկարահանել է «Հանցագործների բանակ» ֆիլմը, Սիմոն Աբգարյանը՝ Միսաք Մանուշյանի դերում։
  • «Լյուսի Օբրեկ» գեղարվեստական ֆիլմ (1997)
  • «Ցտեսություն, երեխաներ» գեղարվեստական ֆիլմ (1987)
  • «Վերջին մետրոն» գեղարվեստական ֆիլմ (1980)
  • «Բլանշ և Մարի» գեղարվեստական ֆիլմ (1985)
  • «Վիշտ և խղճահարություն» վավերագրական ֆիլմ (1969)
  • «Սպանություն Դանթեի փողոցում» գեղարվեստական ֆիլմ (1956)
  • «Ստվերների բանակ» գեղարվեստական ֆիլմ (1969)
  • «Փարիզը կրակի մեջ է» գեղարվեստական ֆիլմ (1966)
  • «Մեծ զբոսանք» գեղարվեստական ֆիլմ (1966)
  • «Հռենոսի անցումը» գեղարվեստական ֆիլմ (1960)
  • The Saboteur համակարգչային խաղը պատմում է ֆրանսիական Դիմադրության շարժման պայքարի մասին։
  • Լուի Արագոնի «Բանաստեղծություն հիշատակի համար» ստեղծագործությունը նվիրված է Ֆրանսիայի ազատության համար կռված օտարերկրացիներին։

Հայտնի գործիչներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Տես նաև[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ Դիմադրության շարժում գրությունն առանց չակերտների, առաջին բառը՝ մեծատառ, տրվում է բառարանով
  2. ↑ Чарльз Б. Макдональд. Тяжёлое испытание. Американские вооружённые силы на Европейском театре во время второй мировой войны. — М.: Воениздат, 1979. — С. 215—217.
  3. ↑ Е. Х. Кукридж. Тайны английской секретной службы. — М.: Воениздат, 1959. — С. 63-64.
  4. ↑ Семиряга М. И. Советские люди в европейском Сопротивлении. — М.: Наука, 1970. — С. 186.
  5. ↑ Бычков Л. Н. Партизанское движение в годы Великой Отечественной войны в 1941—1945 (краткий очерк). — М.: Միսլ, 1965. — С. 393—394.
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 Старов М. Благодарность народов. // «Военный вестник», 1965, № 6. — С. 14—17.
  7. ↑ Александр Исбах. На дорогах Европы. — М.: Воениздат, 1964. — С. 143.
  8. ↑ БСЭ, 1969. Т. 2. — С. 83.
  9. ↑ Очерки истории Коммунистической партии Армении. — Ереван: Айастан, 1967. — С. 435.
  10. ↑ Бычков Л. Н. Партизанское движение в годы Великой Отечественной войны в 1941—1945 (краткий очерк). — М.: Միսլ, 1965. — С. 452.
  11. ↑ Аракелян М. А. Великий интернациональный подвиг. Краткий очерк освободительной миссии Советской Армии во второй мировой войне. — М.: Воениздат, 1964. — С. 102—103.
  12. ↑ «Вестник русских добровольцев, партизан и участников сопротивления во Франции». Արխիվացված է օրիգինալից 2009 թ․ օգոստոսի 14-ին. Վերցված է 2009 թ․ հունիսի 29-ին.
  13. ↑ Интегрированный урок «СССР — Франция: союзники в борьбе против фашизма»
  14. ↑ Gaston Laroche. On les nommait des étrangers: les immigrés dans la Résistance. Paris, Les Éditeurs français réunis, 1965.
  15. ↑ Les Arméniens dans la Résistance en France
  16. ↑ Kevork B. Bardakjian. A Reference Guide to Modern Armenian Literature, 1500—1920. p. 295.
  17. ↑ Henri Karayan, un engagement pour la liberté et l’universalisme, 2011
  18. ↑ «President Sarkozy Vows to Introduce New French Bill Against Armenian Genocide Denial, March 9, 2012». Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ հոկտեմբերի 29-ին. Վերցված է 2020 թ․ սեպտեմբերի 28-ին.
  19. ↑ Антифашистская подпольная патриотическая организация հոդվածը Սովետական մեծ հանրագիտարանում 
  20. ↑ Богатырь З. А. Патриотическая борьба советского народа в тылу врага в период Великой Отечественной войны. — М.: Знание, 1970. — С. 11.
  21. ↑ Всемирная история / редколл., отв. ред. В. П. Курасов. Т. 10. — М.: Мысль, 1965. — С. 345.
  22. ↑ Александр Сабов. По разные стороны // «Լիտերատուրնայա գազետա», № 19 (5033), 9 мая 1985. — С. 9.
  23. ↑ В Париже открыт памятник русским макизарам // Lenta.ru, 3 мая 2005.

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Кокорин М. А., Стручков А. А. О боевой деятельности советских патриотов на территории Франции в 1943—1944 годах // журнал «Վոպրոսի իստորիի», № 3, 1960.
  • Видясова Л. М. Движение Сопротивления и проблема послевоенного устройства Франции // журнал «Новая и новейшая история», № 1, 1962. — С. 99-111.
  • Об участии советских людей в движении Сопротивления на севере и востоке Франции в годы второй мировой войны // журнал «Новая и новейшая история», № 4, 1964. — С. 118—129.
  • Тихонова З. Н. Иван Троян — герой французского Сопротивления // журнал «Վոպրոսի իստորիի», № 11, 1966. — С. 151—155
  • Александр Светов. Роже Дэкс — белорусский партизан // «Կրասնայա զվեզդա», № 179 (13314), 2 августа 1967.
  • Смирнов В. П. Движение Сопротивления во Франции в годы второй мировой войны. — М.: Միսլ, 1974.
  • Игнатов А. Франтиреры белорусского леса // Мы будем бороться вместе: очерки о бойцах-интернационалистах / Сост. В. Р. Томин. — М.: Политиздат, 1985. — С. 303—312.
  • Савина И. С. Французская историография движения Сопротивления во Франции // Зарубежная историография антифашистского движения Сопротивления в странах западной Европы / Редкол.: Н. П. Комолова и др. — М.: Институт всеобщей истории РАН|Институт всеобщей истории АН СССР, 1988. — С. 13-65.
  • Robert Gildea. Fighters in the Shadows: A New History of the French Resistance. 2015.

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Դիմադրության շարժում (Ֆրանսիա)» հոդվածին։
GND: 4076667-6 · LCCN: sh2010002506 · Microsoft: 2779032275
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Դիմադրության_շարժում_(Ֆրանսիա)&oldid=9749641» էջից