Իլյա Մեչնիկով

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Իլյա Մեչնիկով
Илья Мечников
Ծնվել էմայիսի 3 (15), 1845[1][2]
Իվանովկա, Կուպյանսկի գավառ, Խարկովի նահանգ, Մալոռուսական գեներալ-նահանգապետություն, Ռուսական կայսրություն[1][3][2]
Մահացել էհուլիսի 2 (15), 1916[2] (71 տարեկան)
Փարիզ[1][3][2]
բնական մահով
ԳերեզմանՓարիզ
Քաղաքացիություն Ռուսական կայսրություն և  Ֆրանսիա
Դավանանքաթեիզմ
Մասնագիտությունկենսաբան, իմունաբան, կենդանաբան, քիմիկոս, գյուտարար, բժիշկ, ֆիզիոլոգ, մանրէաբան, միջատաբան և բուսաբան
Հաստատություն(ներ)Օդեսայի ազգային համալսարան, Սանկտ Պետերբուրգի կայսերական համալսարան, Պաստերի ինստիտուտ և Նովոռոսիյսկի կայսերական համալսարան
Գործունեության ոլորտԻմունոլոգիա, մանրէաբանություն[4], gerontology?, ախտաֆիզիոլոգիա, Սաղմնաբանություն և իմուն համակարգ[4]
ԱնդամակցությունԼոնդոնի թագավորական ընկերություն, Սանկտ Պետերբուրգի գիտությունների ակադեմիա, Արվեստների և գիտությունների ամերիկյան ակադեմիա և Թուրինի գիտությունների ակադեմիա[5]
Ալմա մատերԳյոթինգենի համալսարան և Կայսերական Խարկովի համալսարանի ֆիզիկամաթեմատիկական ֆակուլտետ
Գիտական աստիճանբնական գիտությունների դոկտոր և գիտությունների դոկտոր
Տիրապետում է լեզուներինռուսերեն[6][4][7], ֆրանսերեն[4], անգլերեն[4] և գերմաներեն[4][7]
Գիտական ղեկավարԼև Ցեկովսկի և Լուի Պաստյոր
Եղել է գիտական ղեկավարԺուլ Բորդե, Waldemar Haffkine?, Ալեքսանդր Բեզրեդկա, Eugène Wollman?, Józef Nusbaum-Hilarowicz? և Լև Տարասևիչ
Հայտնի աշակերտներԴանիիլ Զաբոլոտնի, Նիկոլայ Գամալեյա, Waldemar Haffkine?, Q16535549?, Լև Տարասևիչ, Savchenko Ivan Grigorovich? և Ալեքսանդր Բեզրեդկա
Պարգևներ
Ամուսին(ներ)Olga Belokopytova?
ՀայրԻլյա Մեչնիկով
ՄայրԷմիլիա Մեչնիկովա
Հեղինակի անվան հապավումը (բուսաբանություն)Metschn.
 Ilya Ilyich Mechnikov Վիքիպահեստում

Իլյա Իլյիչ Մեչնիկով (ռուս.՝ Илья Ильич Мечников, մայիսի 3 (15), 1845[1][2], Իվանովկա, Կուպյանսկի գավառ, Խարկովի նահանգ, Մալոռուսական գեներալ-նահանգապետություն, Ռուսական կայսրություն[1][3][2] - հուլիսի 2 (15), 1916[2], Փարիզ[1][3][2]), ռուս կենսաբան, ախտաբան, էվոլյուցիոն սաղմնաբանության, իմունոլոզիայի հիմնադիրներից։ Պետերբուրգի ԳԱ թղթակից անդամ (1883 թվականից), պատվավոր անդամ (1902 թվականից)։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1864 թվականին ավարտել է Խարկովի համալսարանը, մասնագիտացել Գերմանիայում, Իտալիայում ուսումնասիրել անողնաշարավոր կենդանիների սաղմնաբանությունը։ 1870-1882 թվականներին եղել է Օդեսայի Նովոռոսիյսկյան համալսարանի պրոֆեսոր։ 1887 թվականին տեղափոխվել է Փարիզ, աշխատել Լուի Պասայորի ինստիտուտում, 1905 թվականից ինստիտուտի տնօրենի տեղակալ։ Նամակագրական կապի մեջ է եղել Կ․ Տիմիրյազևի, Ի․ Սեչենովի, Ի․ Պավլովի, Դ․ Մենդելեևի և ուրիշ խոշոր գիտնականների հետ։ 1866-1886 թվականներին մշակել է համեմատական և էվոլյուցիոն սաղմնաբանության հարցերը (Ա․ Կովալևսկու հետ)։ 1883 թվականին հայտնաբերել է ֆագոցիտոզի երևույթը, հետագայում տվել իմունիտետի ֆագոցիտային տեսությունը (1901), որի համար 1908 թվականին արժանացել է նոբելյան մրցանակի (Պ․ Էրլիխի հետ)։ Ն․ Գամալեայի հետ Ռուսաստանում կազմակերպել են բակտերիալոգիական առաջին կայանը (1886)։ Տվել է բազմաբջիջ օրգանիզմների ծագման մասին տեսությունը։ Աշխատանքներ է կատարել խոլերայի, որովայնային տիֆի, տուբերկուլոզի և այլ վարակիչ հիվանդությունների համաճարակագիտության բնագավառում։ Զբաղվել է նաև ծերացման հարցերով, գտնում էր, որ մարդ ծերանում և մահանում է բնականից վաղ, որի պատճառը օրգանիզմի ինքնաթունավորումն է մանրէային և այլ թույներով։ Նշված երևույթների կանխման համար առաջարկել է մի շարք միջոցներ (սննդի վարակազերծում, մսի օգտագործման սահմանափակում, կաթնամթերքների առատ օգտագործում)։ Ռուսաստանում Մեչնիկովը ստեղծել է մանրէաբանների, իմունոլոգների և ախտաբանների առաջին դպրոցը, ակտիվորեն մասնակցել մի շարք ԳՀԻ-ների հիմնադրմանը։ Եղել է արտասահմանյան շատ ԳԱ-ների, գիտական ընկերությունների պատվավոր անդամ։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 7, էջ 466