Jump to content

Իլյա Մեչնիկով

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Իլյա Մեչնիկով
Илья Мечников
Ծնվել էմայիսի 3 (15), 1845[1][2]
Իվանովկա, Կուպյանսկի գավառ, Խարկովի նահանգ, Մալոռուսական գեներալ-նահանգապետություն, Ռուսական կայսրություն[1][3][2]
Մահացել էհուլիսի 2 (15), 1916[2] (71 տարեկան)
Փարիզ, Ֆրանսիա[1][3][2]
բնական մահով
ԳերեզմանՓարիզ
Քաղաքացիություն Ֆրանսիա և  Ռուսական կայսրություն
Դավանանքաթեիզմ
Մասնագիտությունկենսաբան, իմունաբան, կենդանաբան, քիմիկոս, գյուտարար, բժիշկ, ֆիզիոլոգ, մանրէաբան, միջատաբան և բուսաբան
Հաստատություն(ներ)Օդեսայի ազգային համալսարան, Սանկտ Պետերբուրգի կայսերական համալսարան, Պաստերի ինստիտուտ և Նովոռոսիյսկի կայսերական համալսարան
Գործունեության ոլորտԻմունոլոգիա, մանրէաբանություն[4], gerontology?, ախտաֆիզիոլոգիա, Սաղմնաբանություն և իմուն համակարգ[4]
ԱնդամակցությունԼոնդոնի թագավորական ընկերություն, Սանկտ Պետերբուրգի գիտությունների ակադեմիա, Արվեստների և գիտությունների ամերիկյան ակադեմիա և Թուրինի գիտությունների ակադեմիա[5]
Ալմա մատերԳյոթինգենի համալսարան և Կայսերական Խարկովի համալսարանի ֆիզիկամաթեմատիկական ֆակուլտետ
Գիտական աստիճանբնական գիտությունների դոկտոր և գիտությունների դոկտոր
Տիրապետում է լեզուներինռուսերեն[6][4][7], ֆրանսերեն[4], անգլերեն[4] և գերմաներեն[4][7]
Գիտական ղեկավարԼև Ցեկովսկի և Լուի Պաստյոր
Եղել է գիտական ղեկավարԺուլ Բորդե, Waldemar Haffkine?, Ալեքսանդր Բեզրեդկա, Eugène Wollman?, Józef Nusbaum-Hilarowicz? և Լև Տարասևիչ
Հայտնի աշակերտներԴանիիլ Զաբոլոտնի, Նիկոլայ Գամալեյա, Waldemar Haffkine?, Q16535549?, Լև Տարասևիչ, Savchenko Ivan Grigorovich? և Ալեքսանդր Բեզրեդկա
Պարգևներ
Ամուսին(ներ)Q130388202?[13] և Olga Belokopytova?
ՀայրԻլյա Մեչնիկով
ՄայրԷմիլիա Մեչնիկովա
Հեղինակի անվան հապավումը (բուսաբանություն)Metschn.
 Ilya Ilyich Mechnikov Վիքիպահեստում

Իլյա Իլյիչ Մեչնիկով (ռուս.՝ Илья Ильич Мечников, մայիսի 3 (15), 1845[1][2], Իվանովկա, Կուպյանսկի գավառ, Խարկովի նահանգ, Մալոռուսական գեներալ-նահանգապետություն, Ռուսական կայսրություն[1][3][2] - հուլիսի 2 (15), 1916[2], Փարիզ, Ֆրանսիա[1][3][2]), ռուս կենսաբան, ախտաբան, էվոլյուցիոն սաղմնաբանության, իմունոլոզիայի հիմնադիրներից։ Պետերբուրգի ԳԱ թղթակից անդամ (1883 թվականից), պատվավոր անդամ (1902 թվականից)։

Կենսագրություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1864 թվականին ավարտել է Խարկովի համալսարանը, մասնագիտացել Գերմանիայում, Իտալիայում ուսումնասիրել անողնաշարավոր կենդանիների սաղմնաբանությունը։ 1870-1882 թվականներին եղել է Օդեսայի Նովոռոսիյսկյան համալսարանի պրոֆեսոր։ 1887 թվականին տեղափոխվել է Փարիզ, աշխատել Լուի Պասայորի ինստիտուտում, 1905 թվականից ինստիտուտի տնօրենի տեղակալ։ Նամակագրական կապի մեջ է եղել Կ․ Տիմիրյազևի, Ի․ Սեչենովի, Ի․ Պավլովի, Դ․ Մենդելեևի և ուրիշ խոշոր գիտնականների հետ։ 1866-1886 թվականներին մշակել է համեմատական և էվոլյուցիոն սաղմնաբանության հարցերը (Ա․ Կովալևսկու հետ)։ 1883 թվականին հայտնաբերել է ֆագոցիտոզի երևույթը, հետագայում տվել իմունիտետի ֆագոցիտային տեսությունը (1901), որի համար 1908 թվականին արժանացել է նոբելյան մրցանակի (Պ․ Էրլիխի հետ)։ Ն․ Գամալեայի հետ Ռուսաստանում կազմակերպել են բակտերիալոգիական առաջին կայանը (1886)։ Տվել է բազմաբջիջ օրգանիզմների ծագման մասին տեսությունը։ Աշխատանքներ է կատարել խոլերայի, որովայնային տիֆի, տուբերկուլոզի և այլ վարակիչ հիվանդությունների համաճարակագիտության բնագավառում։ Զբաղվել է նաև ծերացման հարցերով, գտնում էր, որ մարդ ծերանում և մահանում է բնականից վաղ, որի պատճառը օրգանիզմի ինքնաթունավորումն է մանրէային և այլ թույներով։ Նշված երևույթների կանխման համար առաջարկել է մի շարք միջոցներ (սննդի վարակազերծում, մսի օգտագործման սահմանափակում, կաթնամթերքների առատ օգտագործում)։ Ռուսաստանում Մեչնիկովը ստեղծել է մանրէաբանների, իմունոլոգների և ախտաբանների առաջին դպրոցը, ակտիվորեն մասնակցել մի շարք ԳՀԻ-ների հիմնադրմանը։ Եղել է արտասահմանյան շատ ԳԱ-ների, գիտական ընկերությունների պատվավոր անդամ։

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 1,7 Мечников Илья Ильич // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
  2. ↑ 2,00 2,01 2,02 2,03 2,04 2,05 2,06 2,07 2,08 2,09 2,10 Կրուգոսվետ (ռուս.) — 2000.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5 Չեխիայի ազգային գրադարանի կատալոգ
  5. ↑ www.accademiadellescienze.it (իտալ.)
  6. ↑ Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  7. ↑ 7,0 7,1 CONOR.Sl
  8. ↑ The Nobel Prize in Physiology or Medicine 1908 — Nobel Foundation.
  9. ↑ Table showing prize amounts — Nobel Foundation, 2019.
  10. ↑ Award winners : Copley Medal — Royal Society.
  11. ↑ https://www.thersa.org/about/albert-medal/past-winners#Full-list-of-winners
  12. ↑ List of Royal Society Fellows 1660-2007 — Royal Society. — P. 243.
  13. ↑ Валькова О. А. Российские естественнонаучные общества и интеграция женщин в профессиональное научное сообщество: 60–70-е гг. XIX в., Russian Societies for Natural Science and the Integration of Women into the Professional Scientific Community in 1860–1870s (ռուս.) // Историко-биологические исследования — 2018. — Т. 10, вып. 2. — С. 8—27. — ISSN 2076-8176; 2500-1221 — doi:10.24411/2076-8176-2018-11954
Վիքիցեղերն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Իլյա Մեչնիկով» հոդվածին։
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Իլյա Մեչնիկով» հոդվածին։
 ⛭ 
  Թեմատիկ կայքեր
Բառարաններ և հանրագիտարաններ
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 7, էջ 466)։
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Իլյա_Մեչնիկով&oldid=10125542» էջից