Խոլերա
| Խոլերա |
|
|---|---|
Vibrio cholerae: Խոլերայի վիբրիոնը էլեկտրոնային մանրադիտակի տակ
|
|
| Ենթադաս | intestinal infectious disease, waterborne disease, neglected tropical disease, հիվանդություն[1] և primary bacterial infectious disease[1] |
| Պատճառ | խոլերային հարուցիչ |
| Բժշկական մասնագիտություն | համաճարակաբանություն |
| ՀՄԴ-9 | 001[1], 001.0[1] և 001.9[1] |
| ՀՄԴ-10 | A00[1], A00.0[1] և A00.9[1] |
| Հիվանդությունների բազա | 29089 |
| MedlinePlus | 000303 |
| eMedicine | 962643 |
| MeSHID | D002771[1] |
| Disease Ontology | DOID:1498[1] |
| Cholera Վիքիպահեստում | |
Խոլերան սուր աղիքային ինֆեկցիոն հիվանդություն է հայրենիքը համարվում է Գանգես և Բրահմապուտրա գետերի ստորին մասը Հնդկաստանում։ Հարուցիչը ասիական խոլերայի վիբրիոնն է կամ Էլ-Տորի վիբրիոնը։ Հարուցիչը օրգանիզմ է անցնում per-oral ճանապարհով հիմնականում ջրի, սննդամթերքի և վարակված ձեռքերի միջոցով։
Բովանդակություն
Հիվանդության ընդհանուր ախտանիշներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Հարուցիչը տեղակայվում է բարակ աղիքի էպիթելային շերտում և սկսում է արագ աճել և բազմանալ, քանի որ նրա կենսունակության համար այստեղ կան համապատասխան պայմաններ՝ առատ սնունդ և հիմնային միջավայր։ Աղիքները արյան և ավշի անոթներից վիբրիոնի էնդոտոկսինը ներ է թափանցում արյան և ավշի մեջ և առաջ է բերում ընդհանուր երևույթներ, ազդելով սիրտ-անոթային համակարգի,ԿՆՀ-ի և ստամոքս-աղիքային համակարգի վրա։ Օրգանիզմի ինտոկսիկացիայի հետևանքով առաջ են գալիս խոլերայի համար բնորոշ կլինիկական նշաններ, գլխավորապես օրգանիզմի ջրազրկում։ Ինֆեկցիայի աղբյուր է հիվանդ մարդը և պարազիտակիրը։ Վիբրիոնը ջրի մեջ իր կենսունակությունը պահպանում է 1-2 շաբաթ, սառույցի մեջ նույնիսկ մեկ ամիս, ոչնչանում է 58 °C 20-30 րոպեում, 80 °C 5 րոպեում, 100 °C անմիջապես։ Սև հացի մեջ իր կենսունակությունը պահպանում է մինչև 4 օր, կաթի և պանրի մեջ 8 օր, կեղտոտ սպիտակեղենի վրա մինչև 12 օր, ճանճերի մարմնի վրա մինչև 2 օր։
Գաղտնի շրջանը 2-6 օր է, հիվանդության ժամանակ նկատվում են հետևյալ կլինիկական նշանները՝
- Ընդհանուր թուլություն, գլխացավ, ախորժակի խանգարում։
- Փսխում, լուծ, սկզբում ոչ այնքան հաճախակի։
- Մաշկի չորություն, ընկնում է մաշկի տուրգորը։
- Պակասում է մեզի քանակը՝ անոտիա։
- Կայծակընթաց խոլերիայի ժամանակ ջերմությունը լինում է 38-40 °C, իսկ ալհիդային ձևի ժամանակ ջերմությունը լինում է նորմայից ցածր։
- Ջրազրկում՝ կարճ ժամանակաընթացքում կորցնում է մեծ քանակով էլեկտրոիդներ։
- Նկատվում են ցնցումներ։
- Ձեռքերը լվացքանողի ձեռք։
- Դեմքը գունատ, ծերուկի դեմքի նման։
Ընկալունակության աստիճանը խոլերայի ժամանակ բարձր է (80-85%) հիվանդությունից հետո առաջանում է կայուն իմունիտետ։ Մարդիկ հիվանդանալու ենթակա են բոլոր տարիքներում հավասարաչափ։ Խոլերային հատուկ է սեզոնայնությունը հատկապես ամռանը, երբ ճանճերը նպաստում են տարածմանը, հիվանդության կորագիծը բարձր է լինում։ Խոլերայի տարածման գլխավոր գործոնը հանդիսանում է խմելու ջուրը, որը վարակվում է վարակված մարդու կղանքից։ Հիվանդին պետք է մեկուսացնել այնքան ժամանակ, մինչև որ բոլոր կլինիկական երևույթները անցնեն և կյանքի բակտերոլոգիական քննությունը կլինի բացասական։ Այն մարդիկ, որոնք հիվանդի հետ շփվում են պետք է ենթարկվեն հետազոտման։ Ավելի վտանգավոր է հիվանդության կայծակընթաց ձևը, որի ժամանակ լուծ, փսխում չի նկատվում և 3-8 ժամ անց հիվանդը մահանում է։
Բուժում և պրոֆիլակտիկան[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Հետևել հիգենայի, պայքարել ճանճերի դեմ։
- Պայքար ջրազրկման դեմ՝ հեմոցեզ. ռեոպոլիգլյուկին և շատ հեղուկներ։
- Հակաբիոտիկներ՝ բիոմիցին, լիոմիցետին, սուլֆանիլամիդային պրեպարատներ։
Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Harrison’s Principles of Internal Medicine, 14th Edition, McGraw-Hill, Health Professions Division
- Жуков-Вережников Н. Н. Диагноз чумы и холеры, М., 1944
- Майер А. Э. Наставление, как должно поступать жителям в предохранении себя от болезни холеры. Харьков, 1831.
- Златогоров С. И. Эпидемиология и микробиология холеры, М., 1947
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
|
||||||||||||||||||||
|
|
