Ֆերենց Կարինտի

Ֆերենց Կարինտի; հունգ.՝ Karinthy Ferenc
Ծնվել է	հունիսի 2, 1921[…]
Ծննդավայր	Բուդապեշտ, Հունգարիայի Թագավորություն
Վախճանվել է	փետրվարի 29, 1992[…] (70 տարեկան)
Վախճանի վայր	Բուդապեշտ, Հունգարիա
Գերեզման	Ֆիումեի փողոցի գերեզմանոց
Մասնագիտություն	վիպասան, դրամատուրգ, գրող, թարգմանիչ, լրագրող, գիտաֆանտաստիկ գրող, դրամատուրգ և ջրագնդորդ
Լեզու	հունգարերեն
Քաղաքացիություն	Հունգարիա
Կրթություն	Eötvös József Gimnázium (Budapest)? (1939) և Բուդապեշտի համալսարան (1946)
Գիտական աստիճան	բանասիրական գիտությունների թեկնածու
Ուշագրավ աշխատանքներ	Epepe?
Պարգևներ	Կոշութի մրցանակ Բաումգարտենի մրցանակ Աթիլա Յաժեֆի մրցանակ և Karinthy Ring?
Զավակներ	Márton Karinthy?
	Ferenc Karinthy Վիքիպահեստում

Ֆերենց Կարինտի (հունգարերեն՝ Ferenc Karinthy, հունիսի 2, 1921(1921-06-02)^[1]^[2]^[3]^[…], Բուդապեշտ, Հունգարիայի Թագավորություն^[4] - փետրվարի 29, 1992(1992-02-29)^[1]^[2]^[3]^[…], Բուդապեշտ, Հունգարիա^[5]), 20-րդ դարի հունգարացի վիպասան, թատերագիր, ժուռնալիստ, խմբագիր, թարգմանիչ, ջրագնդակի առաջնության չեմպիոն։ Հեղինակել է մեկ տասնակից ավելի վեպեր, որոնցից մի քանիսը թարգմանվել են այլ լեզուներով^[6]։ Նրա հայրը՝ Ֆրիդյեշ Կարինտին, անվանի գրող ու ժուռնալիստ էր, մայրը՝ հոգեբույժ Արանկա Բյոհմը, հրեուհի լինելու պատճառով 1944 թվականին սպանվել է Աուշվիցի (Օսվենցիմի) համակենտրոնացման ճամբարում։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ֆերենց Կարինտին ծնվել է Բուդապեշտում։ Դպրոցն ավարտելուց հետո ուսումը շարունակել է կաթոլիկական Պետեր Պազմանի համալսարանում, որտեղ լեզու և գրականություն է ուսումնասիրել։ Համալսարանում սովորելու ժամանակ էլ գրել է իր առաջին վեպը՝ «Դոն Ժուանի գիշերը» (Don Juan éjszakája, 1943 թ.): 1945 թվականին լեզվաբանական թեզ է պաշտպանել և ստացել բանասիրական գիտությունների թեկնածուի կոչում։

1947 թվականին, արժանանալով դրամաշնորհային կրթաթոշակի, կատարելագործվել է Ֆրանսիայի, Շվեյցարիայի, Իտալիայի բարձրագույն ուսումնական հաստատություններում։ 1949—1950 թվականներին, որպես գրական խմբագիր և թատերագիր, աշխատել է Բուդապեշտի, 1965-1975 թվականներին՝ Միշկոլցի, Սեգեդի, Դեբրեցենի թատրոններում։

1957—1960 թվականներին հունգարերեն է թարգմանել հույն, անգլիացի, իտալացի, գերմանացի դասական գրողների, այդ թվում՝ Մոլիերի, Մաքիավելիի ստեղծագործություններից։

1968—1969 թվականներին, որպես հրավիրված պրոֆեսոր, դասախոսություններ է կարդացել Ամերիկայի Միացյալ Նահանգների համալսարաններում։ 1972—1976 թվականներին այցելել է մի շարք երկրներ՝ ԱՄՆ, Ավստրալիա, ԽՍՀՄ, Կուբա...

Գրական վաստակի համար արժանացել է պարգևների՝ ներառյալ Բաումգարտենի (1948 թ.), Աթիլա Յոժեֆի (1950 թ., 1954 թ., 1974 թ.), Կոշուտի (1955 թ.) մրցանակները^[7]։

Ֆերենց Կարինտին միաժամանակ լրջորեն զբաղվել է սպորտով. նվաճել է ջրագնդակի Հունգարիայի աաջնության հաղթողի ոսկե մեդալը։

Մահացել է 1992 թվականին, Բուդապեշտում։ Հետմահու՝ 1994 թվականին, հրատարակվել են նրա 1969-1991 թվականների օրագրությունները։

Երկերի ընտրանի[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Don Juan éjszakája (Դոն Ժուանի գիշերը) (1943)
Szellemidézés (1947)
Budapesti tavasz (Գարունը գալիս է Բուդապեշտ) (1953)
Hazai tudósítások (Զեկուցագրեր տնից) (1954)
Irodalmi történetek (Գրական պատմություններ) (1956)
Ferencvárosi szív («Ֆերենցվարոշ»-ի երկրպագուն) (1959)
Négykezes (Պիես չորս ձեռքի համար) (1967)
Epepe (Մետրոպոլ) (1970)
Harminchárom (Երեսուներեք) (1977)
Napló (Օրագիր) (1994)

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 Internet Speculative Fiction Database — 1995.
↑ ^3,0 ^3,1 ^3,2 ^3,3 ^3,4 NooSFere (ֆր.) — 1999.
↑ ^4,0 ^4,1 ^4,2 Deutsche Nationalbibliothek Record #119296675 // Gemeinsame Normdatei (գերմ.) — 2012—2016.
↑ ^5,0 ^5,1 ^5,2 PIM identifier
↑ Telegram Books - Author Profile
↑ «Hungarian Book Foundation». Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ մայիսի 26-ին. Վերցված է 2019 թ․ մայիսի 26-ին.

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

booksend.files.wordpress.com Արխիվացված 2014-02-21 Wayback Machine
Karinthy Ferenc Արխիվացված 2019-05-26 Wayback Machine(հունգարերեն)

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ֆերենց Կարինտի» հոդվածին։

[_3ee6ecb7aba1c07f-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.

[_9bf48575539ee4ed-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 Internet Speculative Fiction Database — 1995.

[_38137f4b0f487409-3] 3,0 ^3,1 ^3,2 ^3,3 ^3,4 NooSFere (ֆր.) — 1999.

[_7302c8348fcbab45-4] 4,0 ^4,1 ^4,2 Deutsche Nationalbibliothek Record #119296675 // Gemeinsame Normdatei (գերմ.) — 2012—2016.

[_18bc506f50b82aff-5] 5,0 ^5,1 ^5,2 PIM identifier

[6] Telegram Books - Author Profile

[7] «Hungarian Book Foundation». Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ մայիսի 26-ին. Վերցված է 2019 թ․ մայիսի 26-ին.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]