Jump to content

Ֆերենց Կարինտի

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Ֆերենց Կարինտի
հունգ.՝ Karinthy Ferenc
Ծնվել էհունիսի 2, 1921(1921-06-02)[1][2][3]
ԾննդավայրԲուդապեշտ, Հունգարիայի թագավորություն[4]
Վախճանվել էփետրվարի 29, 1992(1992-02-29)[1][2][3] (70 տարեկան)
Վախճանի վայրԲուդապեշտ, Հունգարիա[5]
ԳերեզմանՖիումեի փողոցի գերեզմանոց
Մասնագիտությունվիպասան, դրամատուրգ, գրող, թարգմանիչ, լրագրող, գիտաֆանտաստիկ գրող, դրամատուրգ և ջրագնդորդ
Լեզուհունգարերեն
Քաղաքացիություն Հունգարիա
ԿրթությունEötvös József Gimnázium? (1939) և Բուդապեշտի համալսարան (1946)
Գիտական աստիճանբանասիրական գիտությունների թեկնածու
Ուշագրավ աշխատանքներEpepe?
Պարգևներ
ԶավակներMárton Karinthy?
Изображение автографа
 Ferenc Karinthy Վիքիպահեստում

Ֆերենց Կարինտի (հունգարերեն՝ Ferenc Karinthy, հունիսի 2, 1921(1921-06-02)[1][2][3], Բուդապեշտ, Հունգարիայի թագավորություն[4] - փետրվարի 29, 1992(1992-02-29)[1][2][3], Բուդապեշտ, Հունգարիա[5]), 20-րդ դարի հունգարացի վիպասան, թատերագիր, ժուռնալիստ, խմբագիր, թարգմանիչ, ջրագնդակի առաջնության չեմպիոն։ Հեղինակել է մեկ տասնակից ավելի վեպեր, որոնցից մի քանիսը թարգմանվել են այլ լեզուներով[6]։ Նրա հայրը՝ Ֆրիդյեշ Կարինտին, անվանի գրող ու ժուռնալիստ էր, մայրը՝ հոգեբույժ Արանկա Բյոհմը, հրեուհի լինելու պատճառով 1944 թվականին սպանվել է Աուշվիցի (Օսվենցիմի) համակենտրոնացման ճամբարում։

Կենսագրություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ֆերենց Կարինտին ծնվել է Բուդապեշտում։ Դպրոցն ավարտելուց հետո ուսումը շարունակել է կաթոլիկական Պետեր Պազմանի համալսարանում, որտեղ լեզու և գրականություն է ուսումնասիրել։ Համալսարանում սովորելու ժամանակ էլ գրել է իր առաջին վեպը՝ «Դոն Ժուանի գիշերը» (Don Juan éjszakája, 1943 թ.): 1945 թվականին լեզվաբանական թեզ է պաշտպանել և ստացել բանասիրական գիտությունների թեկնածուի կոչում։

1947 թվականին, արժանանալով դրամաշնորհային կրթաթոշակի, կատարելագործվել է Ֆրանսիայի, Շվեյցարիայի, Իտալիայի բարձրագույն ուսումնական հաստատություններում։ 1949—1950 թվականներին, որպես գրական խմբագիր և թատերագիր, աշխատել է Բուդապեշտի, 1965-1975 թվականներին՝ Միշկոլցի, Սեգեդի, Դեբրեցենի թատրոններում։

1957—1960 թվականներին հունգարերեն է թարգմանել հույն, անգլիացի, իտալացի, գերմանացի դասական գրողների, այդ թվում՝ Մոլիերի, Մաքիավելիի ստեղծագործություններից։

1968—1969 թվականներին, որպես հրավիրված պրոֆեսոր, դասախոսություններ է կարդացել Ամերիկայի Միացյալ Նահանգների համալսարաններում։ 1972—1976 թվականներին այցելել է մի շարք երկրներ՝ ԱՄՆ, Ավստրալիա, ԽՍՀՄ, Կուբա...

Գրական վաստակի համար արժանացել է պարգևների՝ ներառյալ Բաումգարտենի (1948 թ.), Աթիլա Յոժեֆի (1950 թ., 1954 թ., 1974 թ.), Կոշուտի (1955 թ.) մրցանակները[7]։

Ֆերենց Կարինտին միաժամանակ լրջորեն զբաղվել է սպորտով. նվաճել է ջրագնդակի Հունգարիայի աաջնության հաղթողի ոսկե մեդալը։

Մահացել է 1992 թվականին, Բուդապեշտում։ Հետմահու՝ 1994 թվականին, հրատարակվել են նրա 1969-1991 թվականների օրագրությունները։

Երկերի ընտրանի

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  • Don Juan éjszakája (Դոն Ժուանի գիշերը) (1943)
  • Szellemidézés (1947)
  • Budapesti tavasz (Գարունը գալիս է Բուդապեշտ) (1953)
  • Hazai tudósítások (Զեկուցագրեր տնից) (1954)
  • Irodalmi történetek (Գրական պատմություններ) (1956)
  • Ferencvárosi szív («Ֆերենցվարոշ»-ի երկրպագուն) (1959)
  • Négykezes (Պիես չորս ձեռքի համար) (1967)
  • Epepe (Մետրոպոլ) (1970)
  • Harminchárom (Երեսուներեք) (1977)
  • Napló (Օրագիր) (1994)

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Internet Speculative Fiction Database — 1995.
  3. 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 NooSFere (ֆր.) — 1999.
  4. 4,0 4,1 4,2 Deutsche Nationalbibliothek Record #119296675 // Gemeinsame Normdatei (գերմ.) — 2012—2016.
  5. 5,0 5,1 5,2 PIM authority
  6. Telegram Books - Author Profile
  7. «Hungarian Book Foundation». Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ մայիսի 26-ին. Վերցված է 2019 թ․ մայիսի 26-ին.

Արտաքին հղումներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ֆերենց Կարինտի» հոդվածին։