Վեներա-7

Վեներա-7
Կազմակերպություն	ԽՍՀՄ տիեզերական ծրագիր
Հիմնական կապալառուներ	Լավոչկինի ԳԱՄ
COSPAR ID	[1] 1970-060A
NSSDCA ID	1970-060A
SCN	04489
Ուղեծրի տեսակ	heliocentric orbit?
Պտույտի ժամկետ	287 օր
Գործարկման ամսաթիվ	1970 օգոստոսի 17, 05:38:22 UTC
Գործարկման վայր	Բայկոնուր
Գործարկման հրթիռ	Մոլնիա
Զանգված	1180 կգ

Վեներա 7 (ռուս.՝ Венера 7), խորհրդային Վեներա ծրագրի շրջանակներում արձակված ավտոմատ միջմոլորակային կայան, որը նախատեսված էր Վեներա մոլորակի հետազոտություններ իրականացնելու համար։ Արձակվել է Բայկոնուր տիեզերակայանից Մոլնիա կրող հրթիռով^[1]։ Կայանի իջեցվող սարքը կատարեց վայրէջք մոլորակի մակերևույթին 1970 թվականի դեկտեմբերի 15-ին, այսպիսով դառնալով առաջին մարդու կողմից ստեղծված սարքը որը վայրէջք կատարեց մեկ այլ մոլորակի վրա և առաջինը, որը տվյալներ փոխանցեց այնտեղից հետ Երկիր^[2]^[3]։

Կառուցվածք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կայանի իջեցվող սարքը նախագծված էր, որպեսզի կարողանա դիմակայել մինչև 18 մեգապասկալ ճնշմանը և 580 °C ջերմաստիճանին^[4]։ Սա շատ ավելի մեծ էր, քան սպասվում էր, բայց Վեներայի մակերևութային ջերմաստիճանի և ճնշման վերաբերյալ զգալի անորոշությունները հանգեցրին նրան, որ նախագծողները ընտրեցին սխալանքի մեծ սահմաններ^[4]։ Այս աստիճանի սարքի ամրացումը սահմանափակեց գիտական գործիքների համար հասանելի զանգվածը ինչպես բուն սարքի, այնպես էլ միջմոլորակային կայանի վրա^[4]։ Կայանի վրա տեղադրված էին արևային քամու լիցքավորված մասնիկների դետեկտոր և տիեզերական ճառագայթների դետեկտոր^[1]։ Իջեցվող սարքի վրա տեղադրված էին ջերմաստիճանի և ճնշման սենսորներ, ինչպես նաև աքսելերոմետր, մթնոլորտի խտությունը չափելու համար^[4]։ Սարքի վրա նաև տեղադրված եր էր ռադիոբարձրաչափ^[4]։

Արձակում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Վեներա-7-ը արձակվել է 1970 թվականի օգոստոսի 17-ին։ Դեպի Վեներա թռիչքի ընթացքում կատարվել են երկու հետագծի ուղղումներ՝ օգտագործելով կայանի ԿԴՈւ-414 շարժիչը^[5]։

Վայրէջք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Վեներայի վայրէջքի վայրերի դիրքերը։ Կարմիր կետերը նշանակում են մակերևույթից պատկերների վերադարձման վայրեր։ Իսկ սև կետերը՝ մակերևույթի նմուշի վերլուծության վայրեր: Քարտեզը հիմնված է Պիոներ Վեներա ուղեծրակայանի և Մագելանի քարտեզագրման վրա:

Վեներա 7-ը մտավ Վեներայի մթնոլորտ 1970 թվականի դեկտեմբերի 15-ին^[5]։ Մթնոլորտ մուտք գործելու սկզբնական փուլերում^[5] իջեցվող սարքը մնաց կցված կայանին, որպեսզի հնարավոր լինի օգտագործել կայանի հզորությունները իջեցվող սարքի ջերմությունը հնարավորինս երկար պահել -8 °C^[5]: Իջեցվող սարքը արտանետվել է այն բանից հետո, երբ մթնոլորտի հետ շփման առաջացրած վիբրացիան շեղել է կայանին Երկրի հետ կապի ուղղությունից^[5]։ Պարաշյուտը բացվեց 60 կիլոմետր բարձրության վրա, և անմիջապես սկսվեցին մթնոլորտային հետազոտությունները։ Դրանք ցույց տվեցին, որ մթնոլորտը 97% ածխածնի երկօքսիդ է^[5]։ Պարաշյուտը սկզբնապես բացվել է ընդամենը 1,8 քառակուսի մետր տարածքով, ապա բացվելով մինչև 2,5 քառակուսի մետր 13 րոպե անց, ինչպես նախատեսված էր^[4]։ Վեց րոպե անց պարաշյուտը սկսեց փոքրանալ, ինչի հետևանքով սարքը սկսեց պլանավորվածից ավելի արագ իջնել^[4]^[5]։ Պարաշյուտը ի վերջո ամբողջովին անհետացավ, և սարքը սկսեց ընկնել^[4]։ Արդյունքում, իջեցվող սարքը հարվածեց Վեներայի մակերեսին մոտավորապես 16,5 մ/վ արագության տակ ժամը 05:37:10-ին^[5]: Վայրէջքի կոորդինատներն են՝ 5° հս․լ․ 351°աե․ե․^[6]:

Մինչդեռ սարքը կարծես թե լռում էր հարվածից հետո^[5], ձայնագրությունը շարունակվում էր^[7]։ Մի քանի շաբաթ անց ռադիոաստղագետ Օլեգ Ռժիգայի ձայներիզների վերանայումից հետո դրանց վրա հայտնաբերվել են ևս 23 րոպե շատ թույլ ազդանշաններ^[7]^[8]։ Իջեցվող սարքը կոշտ վայրէջքից հետո, հավանաբար ընկել է կողքի վրա՝ որի արդյունքում միջին տիրույթի ալեհավաքը սխալ է ուղղված եղել դեպի Երկիր, և ազդանշանը թույլ է ստացվել^[7]։

Իջեցվող սարքը տեղեկատվություն է փոխանցել Երկիր 53 րոպե, որը ներառում է մոտ 20 րոպե մակերեսից^[9]։ Պարզվել է, որ Վեներայի մակերեսի ջերմաստիճանը 475 ± 20 °C է^[5]^[9]։ Օգտագործելով այս ջերմաստիճանը և մթնոլորտի մոդելները՝ հաշվարկվել է 9,0 ± 1,5 ՄՊա ճնշում^[10]։ Սարքի հարվածից հետո արագ կանգից (0,2 վայրկյան) կարելի էր եզրակացնել, որ այն հարվածել է ամուր մակերեսին՝ փոշու ցածր մակարդակով^[10]։

Իջեցվող սարքը տեղեկատվություն է տրամադրել Վեներայի մակերեսի մասին, որը հնարավոր չէր տեսնել նրա հաստ մթնոլորտային շղարշի պատճառով։ Արդյունքում հաստատվել է, որ մարդիկ չեն կարող գոյատևել Վեներայի մակերեսին, և բացառվում էր մոլորակի վրա հեղուկ ջրի առկայության հնարավորությունը^[5]^[9]։

Տես նաև[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Վեներա ծրագիր

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 «Venera 7». US National Space Science Data Centre. Վերցված է 2023 թ․ մարտի 4-ին.
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 Siddiqi, Asif A. (2018). Beyond Earth: A Chronicle of Deep Space Exploration, 1958–2016 (PDF). The NASA history series (second ed.). Washington, DC: NASA History Program Office. ISBN 9781626830424. LCCN 2017059404. SP2018-4041.
↑ «Science: Onward from Venus». Time. 1971 թ․ փետրվարի 8. Արխիվացված է օրիգինալից 2008 թ․ դեկտեմբերի 21-ին. Վերցված է 2013 թ․ հունվարի 2-ին.
↑ ^4,0 ^4,1 ^4,2 ^4,3 ^4,4 ^4,5 ^4,6 ^4,7 Huntress, Wesley T. Jr.; Marov, Mikhail Ya (2011). Soviet Robots in the Solar System Mission Technologies and Discoveries. Springer-Praxis. ISBN 9781441978974.
↑ ^5,00 ^5,01 ^5,02 ^5,03 ^5,04 ^5,05 ^5,06 ^5,07 ^5,08 ^5,09 ^5,10 Reeves, Robert (1994). The Superpower Space Race: An Explosive Rivalry through the Solar System. Plenum Press. ISBN 0-306-44768-1.
↑ Patrick Moore, The data book of astronomy. CRC Press, 2000, p. 92.
See Table 5-5, Missions to Venus, 1961–2000. Landing near Navka Planitia
↑ ^7,0 ^7,1 ^7,2 «Larry Klaes, The Soviets and Venus, Part 1, 1993». Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ սեպտեմբերի 29-ին. Վերցված է 2015 թ․ սեպտեմբերի 29-ին.
↑ Harvey, Brian (2007). Russian Planetary Exploration History, Development, Legacy and Prospects. Springer-Praxis. ISBN 9780387463438.
↑ ^9,0 ^9,1 ^9,2 «Итоги работы станции "Венера-7"». Galspace (ռուսերեն).
↑ ^10,0 ^10,1 Ulivi, Paolo; Harland, David M (2007). Robotic Exploration of the Solar System Part I: The Golden Age 1957–1982. Springer. ISBN 9780387493268.

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Venera 7 NASA NSSDC Master Catalog Data
Plumbing the Atmosphere of Venus
В. Перминов. Так познавались тайны Венеры // «Новости космонавтики»
50 лет со дня запуска автоматической межпланетной станции «Венера-7» // НПО имени Лавочкина, 17.08.2020
50 лет назад СССР запустил к Венере станцию «Венера-7» // Газета.Ru, 17.08.2020
Mark Wade. «Venera 2V (V-69)» (անգլերեն). astronautix.com. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ փետրվարի 16-ին. Վերցված է 2010 թ․ հունիսի 4-ին.

[NSSDC-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 «Venera 7». US National Space Science Data Centre. Վերցված է 2023 թ․ մարտի 4-ին.

[sid-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 Siddiqi, Asif A. (2018). Beyond Earth: A Chronicle of Deep Space Exploration, 1958–2016 (PDF). The NASA history series (second ed.). Washington, DC: NASA History Program Office. ISBN 9781626830424. LCCN 2017059404. SP2018-4041.

[3] «Science: Onward from Venus». Time. 1971 թ․ փետրվարի 8. Արխիվացված է օրիգինալից 2008 թ․ դեկտեմբերի 21-ին. Վերցված է 2013 թ․ հունվարի 2-ին.

[hant-4] 4,0 ^4,1 ^4,2 ^4,3 ^4,4 ^4,5 ^4,6 ^4,7 Huntress, Wesley T. Jr.; Marov, Mikhail Ya (2011). Soviet Robots in the Solar System Mission Technologies and Discoveries. Springer-Praxis. ISBN 9781441978974.

[reeves-5] 5,00 ^5,01 ^5,02 ^5,03 ^5,04 ^5,05 ^5,06 ^5,07 ^5,08 ^5,09 ^5,10 Reeves, Robert (1994). The Superpower Space Race: An Explosive Rivalry through the Solar System. Plenum Press. ISBN 0-306-44768-1.

[6] Patrick Moore, The data book of astronomy. CRC Press, 2000, p. 92.
See Table 5-5, Missions to Venus, 1961–2000. Landing near Navka Planitia

[Klaes-7] 7,0 ^7,1 ^7,2 «Larry Klaes, The Soviets and Venus, Part 1, 1993». Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ սեպտեմբերի 29-ին. Վերցված է 2015 թ․ սեպտեմբերի 29-ին.

[have-8] Harvey, Brian (2007). Russian Planetary Exploration History, Development, Legacy and Prospects. Springer-Praxis. ISBN 9780387463438.

[:0-9] 9,0 ^9,1 ^9,2 «Итоги работы станции "Венера-7"». Galspace (ռուսերեն).

[harla-10] 10,0 ^10,1 Ulivi, Paolo; Harland, David M (2007). Robotic Exploration of the Solar System Part I: The Golden Age 1957–1982. Springer. ISBN 9780387493268.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]