Վահան Արծրունի (երաժիշտ)

Վահան Արտաշեսի Արծրունի
Ծնվել է	դեկտեմբերի 5, 1965 (58 տարեկան); Երևան, Հայկական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ
Երկիր	ԽՍՀՄ; Հայաստան
Ժանրեր	կամերային երաժշտություն, Հոգևոր երաժշտություն, պրոգրեսիվ ռոք, Էթնիկ երաժշտություն և ֆոլկ ռոք
Մասնագիտություն	կոմպոզիտոր, երգիչ, երաժիշտ և բժիշկ
Գործիքներ	կիթառ և վոկալ
Գործունեություն	ապրիլի 25, 1985 - ներկա
Կրթություն	Երևանի Մխիթար Հերացու անվան Պետական Բժշկական Համալսարան (1991) և Երևանի Կոմիտասի անվան պետական կոնսերվատորիա (1994)
Ամուսին	Անուշ Ասլիբեկյան
Պարգևներ	Երևան քաղաքի մշակույթի պատվավոր գործիչ

Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ Վահան Արծրունի (այլ կիրառումներ)

Վիքիպեդիայում կան հոդվածներ Արծրունի ազգանունով այլ մարդկանց մասին։

Վահան Արտաշեսի Արծրունի (դեկտեմբերի 5, 1965(1965-12-05), Երևան, Հայկական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ), հայ մշակութային գործիչ, կոմպոզիտոր, երգիչ, երաժիշտ։

Բժշկապետ Վահան Արծրունու թոռը և թատերագետ, գրող, դրամատուրգ Անուշ Ասլիբեկյանի ամուսինը։

Կենսագրություն

Վահան Արծրունին ծնվել է 1965 թվականի դեկտեմբերի 5-ին Երևանում։ Սերվում է Արծրունիների իշխանական տոհմից։

1983-1989 թվականներին սովորել և ավարտել Երևանի Մխիթար Հերացու անվան պետական բժշկական համալսարանը։ 1991 թվականին ավարտել բժշկական օրդինատուրան։

1986-1992 թվականներին եղել է «Նարեկ» արական երգչախմբում մեներգիչ և արտիստ, 1993-1994 թվականներին «Հայսմավուրք» երգչախմբի արտիստ, 1995 թվականին Հայաստանի պետական կապելայի արտիստ։

1989-1994 թվականներին սովորել և ավարտել է Երևանի Կոմիտասի անվան պետական կոնսերվատորիան՝ դասական երգեցողություն մասնագիտությամբ (պրոֆեսոր Գոհար Գասպարյանի դասարան)։

1994-1996 թվականներին «GAUDEAMUS» 4 երաժշտական փառատոնների հեղինակ և կազմակերպիչ։

1995-1997 թվականներին Հայկական բանակի սպա։

1995, 1997-2002 թվականներին «ART PROMO» հեռուստաշարի հեղինակ և վարող, Ա1+ ՀԸ, Հայաստան։

1998-1999 թվականներին «VOX MUNDI» հաղորդաշարի հեղինակ և վարող, FM 107 ռադիոկայանում, Հայաստան։

2000-2001 թվականներին «Սաբոտաժ» հաղորդաշարի հեղինակ և վարող, FM 107 ռադիոկայանում, Հայաստան։ 2000-2002 թվականներին «Սաբոտաժ» հեռուստաշարի հեղինակ և վարող, Ա1+ ՀԸ, Հայաստան։

2002 թվականին «Սա մեր հայրենիքն է» հեռուստաշարի հեղինակ և վարող, Մոնարխ ՀԸ, ԱՄՆ։

2000-2011 թվականներին «ԱՐԾՐՈՒՆԻ» պրոգրեսիվ-երաժշտության ռոք-խմբի հիմնադիր։

2013-2015 թվականներին «ԱՐԾՐՈՒՆԻ NEW ACOUSTIC BAND» խմբի հիմնադիր, վոկալիստ և ակուստիկ կիթառահար։

2014 թվականին «MELOMAN CLUB» հաղորդաշարի հեղինակ և վարող, Ազատություն ՀԸ, Հայաստան։

2016 թվականին «TRIO NUOVO» համերգային նախագծի հեղինակ, վոկալիստ և կիթառահար։

2017 թվականին «Երաժշտական եռանկյունի» հաղորդաշարի հեղինակ և վարող, Հայաստանի հանրային ռադիո, FM 107,7, Հայաստան։

2024 թվականի գարնանը ֆլեյտահարուհի Նելլի Մանուկյանի հետ հյուրախաղեր է ունեցել ԱՄՆ քաղաքներում^[1]։

Գործունեությունը

Վահան Արծրունին առաջադեմ հայ ստեղծագործող է, ով, հավատարիմ մնալով հայ երաժշտության ավանդույթներին, համադրելով ազգային, ակադեմիական և ժամանակակից երաժշտության արտահայտչամիջոցները, իր արվեստով հաստատում է ուրույն մշակութային տեսակ և արժեքային համակարգ։ Ստեղծագործում է երաժշտության բազմաթիվ ոլորտներում` կամերային երաժշտությունից մինչև ռոք և ֆյուժն, էլեկտրոնայինից` սիմֆոնիկ և հոգևոր երաժշտություն։

Որպես կոմպոզիտոր Վահան Արծրունին հայտնի է նաև թատրոնի, կինոյի, մուլտիպլիկացիոն ֆիլմերի և կերպարվեստի բնագավառներում։ Հեղինակ է հինգ թատերական ներկայացումների, տասնյոթ վավերագրական և երկու խաղարկային ֆիլմերի, վեց անիմացիոն ֆիլմերի, մնջախաղային ներկայացման, բալետի և ակտուալ արվեստի բազմաթիվ ակցիաների և ցուցադրությունների համար գրված երաժշտությամբ։

Որպես կատարող-երաժիշտ համագործակցել է երգիչներ Արթուր Մեսչյանի, Աննա Մայիլյանի, Հասմիկ Բաղդասարյանի, ինչպես նաև Հայաստանի Պետական կամերային նվագախմբի, Ազգային ֆիլհարմոնիկ նվագախմբի, Օպերային Թատրոնի սիմֆոնիկ նվագախմբերի և «Շողակաթ» մանկական երգչախմբի հետ։

2007 թվականից «Կոմիտաս. Տասը Հայտնություն» երգաշարը ամբողջովին ներառվել է հանրակրթական դպրոցի «Երաժշտություն» առարկայի չափորոշիչ պետական ծրագրում և դասագրքերում։ «Կոմիտաս. Տասը Հայտնություն» ալբոմը 2003 թվականին ճանաչվել է Հայաստանյան Ազգային երաժշտական մրցանակաբաշխության մրցանակի՝ «Լավագույն Ալբոմ 2003» անվանակարգում, իսկ 2004 թվականին Ամերիկայի հայկական երաժշտական մրցանակաբաշխության մրցանակների՝ «Լավագույն այլընտրանքային ազգային ալբոմ» և «Ալբոմի լավագույն ձևավորում» անվանակարգերում։

2012 թվականից «Մաշտոց. Սրբազան Մարգարիտներ» մաշտոցյան շարականների Վահան Արծրունու մշակումների շարքը ընդգրկված է Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնի քրիստոնեական դաստիարակության կենտրոնի հանրակրթական ուսումնական ծրագրում։

Ասորական հոգևոր երաժշտության մշակումների համար 2008 թվականին Վահան Արծրունին արժանացել է Ասորական Արևելքի Եկեղեցու ՄարԴինխա IV կաթողիկոս-պատրիարքի Հովվապետական Օրհնությանը։

2016 թվականին արժանացել է Ազգային ամենամյա թատերական մրցանակաբաշխության «Արտավազդ» մրցանակի՝ «Ներկայացման համար գրված լավագույն երաժշտություն» անվանակարգում՝ Անուշ Ասլիբեկյանի «Մերսեդես» պիեսի երաժշտության համար։

«CRUZAID» ալբոմը 2002 թվականին հրատարակվելով Ֆրանսիայում «MUSEA RECORDS»-ի կողմից՝ 2003 թվականին ընդգրկվել է պրոգրեսիվ երաժշտության եվրոպական լավագույն տասնյակում։

Պարգևատրվել է Երևանի քաղաքապետի «Երևան քաղաքի մշակույթի պատվավոր գործիչ» հուշամեդալով, 2014 թ.:

Ստեղծագործություններ

Շարքեր

«Կոմիտաս. Տասը Հայտնություն» վոկալ-գործիքային երգաշար Կոմիտասի բանաստեղծությունների հիման վրա^[2]
Երգաշար Ռազմիկ Դավոյանի բանաստեղծությունների հիման վրա
Երգաշար սեփական բանաստեղծությունների հիման վրա
«Ասորական այբուբեն» մանկական երգաշար ասորերենով (26 երգ)

Հոգևոր երաժշտության մշակումներ

«Մաշտոց. Սրբազան Մարգարիտներ» Սուրբ Մեսրոպ Մաշտոցի 11 շարականների մշակումներ (ձայնի, կամերային նվագախմբի, մանկական երգչախմբի և փողայինների համար)^[3]
«SACRED EPISODES» Արևելքի Ասորական Եկեղեցու Սուրբ Պատարագի մշակում (ձայնի, սիմֆոնիկ նվագախմբի և մեծ երգչախմբի համար)
«SACRED RITUALS» Արևելքի Ասորական Եկեղեցու Սրբազան Ծեսերի մշակում (ձայնի, սիմֆոնիկ նվագախմբի, մեծ երգչախմբի և ազգային նվագարանների համար)

Գործիքային ստեղծագործություններ

Գործիքային ստեղծագործություններ ռոք խմբի համար
Գործիքային ստեղծագործություններ ռոք խմբի, կամերային և սիմֆոնիկ նվագախմբերի համար

Այլ ստեղծագործություններ

«ETHNOPHONICA» սիմֆոնիկ սյուիթ
«EAST-WEST barocco-folk project» կամերային ստեղծագործությունների և մշակումների շարք
«Հայուհու խորհուրդը» գործիքային ստեղծագործություններ և մշակումներ

Երաժշտություն ֆիլմերի, թատրոնի և ցուցահանդեսների համար

Վահան Արծրունին հայտնի է նաև կինոյի, անիմացիոն շարժանկարի, թատրոնի և ակտուալ արվեստի բնագավառներում։ Հեղինակ է 12 վավերագրական ֆիլմերի, 5 անիմացիոն ֆիլմերի, մնջախաղի թատրոնի («Գիրք ծաղկանց»), բալետի («Ներդուրս») և բազմաթիվ ակտուալ արվեստի ակցիաների (Քիմիական անձրև, Չսերտաց դասեր, SIMULACRUM) համար գրված երաժշտությամբ։

Երաժշտություն գեղարվեստական ֆիլմերի համար

2012 «Up and Down» -ռեժ. Լ.Դանիելյան, Կինոկենտրոն, ՀՀ
2017 «Յեվա» - ռեժիսոր Անահիտ Աբադ, Իրան-Հայաստան

Երաժշտություն վավերագրական ֆիլմերի համար

1995 «Զորաց Ոգի» - ռեժ. Վ.Արծրունի, ՀՀ
1997 «Idea Fix» - ռեժ. Լ.Գևորգյան, ՀՀ
2005 «Մի ազգի պատմության մոռացված մի էջ» - ռեժ. Ա. Ավդալյան, Լ. Յակուբովա, ԱՄՆ
2005 «Second Homeland» - ռեժ. Ա. Ավդալյան, Լ. Յակուբովա, ԱՄՆ
2006 «Gates of the East» - ռեժ. Ա. Ավդալյան, Լ. Յակուբովա, ԱՄՆ
2006 «Ancestral home» - ռեժ. Ա. Ավդալյան, Լ. Յակուբովա, ԱՄՆ
2008 «Ռուսաստանի ասորիները» - ռեժ. Ա. Ավդալյան, Լ. Յակուբովա, ԱՄՆ
2008 «Ճակատագրի ճամփաներով» - ռեժ. Ա. Ավդալյան, Լ. Յակուբովա, ԱՄՆ
2008 «Պղնձասար» - ռեժ. Ա.Բախտամյան, ՀՀ
2008 «Ախթալա» - ռեժ. Ա.Բախտամյան, ՀՀ
2009 «Բացահայտեք` Եվրոպան» – Ինտերնյուզ, ՀՀ
2009 «Հայուհու խորհուրդը» - բեմադրիչ՝ Ա. Բախտամյան, ՀՀ
2013 «Խաչքար» - ռեժ. Լ.Քալանթար, InterNews, ՀՀ
2017 «Արարատ-Ուրարտու թագավորությունը» - ռեժ. Ա. Ավդալյան, ՀՀ

Երաժշտություն անիմացիոն ֆիլմերի համար

2004 «Ճանապարհ» - ռեժ. Ն.Մուրադյան, ՀՀ
2005 «Ամենը անցյալում է» - ռեժ. Ն.Մուրադյան, ՀՀ
2008 «Մումի Թրոլ» - ռեժ. Ն.Մուրադյան, ՀՀ
2008 «Բիթլիս» - ռեժ. Ն.Մուրադյան, ՀՀ
2010 «Մի անգամ» - ռեժ. Ն.Մուրադյան, ՀՀ
2016 «Ամանոր» - ռեժ. Ն.Մուրադյան, ՀՀ

Երաժշտություն թատրոնի և թատերականացված ներկայացման համար

2008 «Գիրք ծաղկանց» (Դ.Դեմիրճյանի վիպակի հիման վրա) - ռեժ. Ժ.Դադասյան, Երևանի մնջախաղի պետական թատրոն
2009 «Հայուհու խորհուրդը» - բեմադրիչ՝ Ա. Բախտամյան, Թեհրան, Իրան
2010 «Թռիչք քաղաքի վրայով» (Անուշ Ասլիբեկյան)- ռեժ.՝ Նարինե Գրիգորյան, Երևանի պետական տիկնիկային թատրոն
2012 «ՆԵՐԴՈՒՐՍ» ժամանակակից պարային ներկայացում - բեմադրիչ՝ Թենի Մաթյան
2015 «Կոմիտաս. Լույս բարեբեր» (Ա.Ասլիբեկյան)- ռեժ. Հ. Հայրապետյան, Ռուսաստան, երաժշտական ձևավորում
2015 «Մերսեդես» (Ա.Ասլիբեկյան)- ռեժ. Հ. Ղազանչյան, ՊՀԹ, Հայաստան

Երաժշտություն կերպարվեստի ցուցահանդեսների և ակցիաների համար

1999 «Քիմիական անձրև» ակցիա Կ.Ազիզյանի (ֆոտո-արտ), Վ.Արծրունու (էլեկտրական կիթառ), Ա.Մայիլյանի (վոկալ), Հ.Չոբանյանի (մնջախաղ), Լ.Հախվերդյանի (հարվածայիններ) մասնակցությամբ, ՀԱՅ ԱՐՏ մշակութային կենտրոն, ՀՀ
2008 «Չսերտած դասեր» ցուցահանդես, նկարիչներ Ա. Զուլումյանի և Ն. Զոլյանի մասնակցությամբ, (համադրող՝ Լ.Սարգսյան)

Հայաստանի Ժամանակակից Արվեստի Թանգարան, ՀՀ

2011 «SIMULACRUM կամ 33 տրանսֆորնացիա Վերմեերի թեմայով» վիդեո-արտ, նկարիչ՝ Նարեկ Ավետիսյան, ՆՓԱԿ, ՀՀ
2012 «ՄԱՇՏՈՑ - 1650» համատեղ պերֆորմանս գեղանկարիչ Աշոտ Ավագյանի հետ, «Աբրահամյան մշակութային կենտրոն», ՀՀ

Ձայնադարան

Վահան Արծրունու ձայնա- և տեսասկավառակները հրատարակվում և վերահրատարակվում են ԱՄՆ-ում, Ֆրանսիայում, Ավստրալիայում և Ռուսաստանում։ Նա ակտիվ համերգային գործունեություն է ծավալում Հայաստանում, Ռուսաստանում, Միջին Արևելքում, Եվրոպայում և ԱՄՆ-ում։ Հրատարակել է 15 CD-ալբոմ և 1 DVD:

CD

1993 «ՆԱԽԱԲԱՆ», ՀՀ
1996 «ETHNOPHONICA», ՀՀ
1998 «Սա մեր Հայրենիքն է», ՀՀ
2002 «ԿՈՄԻՏԱՍ. ՏԱՍԸ ՀԱՅՏՆՈՒԹՅՈՒՆ», ԱՄՆ
2002 «LIVE CUTS», Ֆրանսիա
2002 «CRUZAID», Ֆրանսիա
2002 «That’s All LIVE», ՀՀ
2005 «The BEST of 1996-2002», ՌԴ
2006 «ASSYRIAN WAY», ԱՄՆ
2007 «CRUSADE», ՌԴ
2009 «SACRED RITUALS», ԱՄՆ
2009 «SACRED RITUALS», ԱՄՆ
2010 «EAST-WEST», ՀՀ
2011 «ՄԱՇՏՈՑ. ՍՐԲԱԶԱՆ ՄԱՐԳԱՐԻՏՆԵՐ», ՀՀ
2014 «LIVE-2014», ՀՀ

Մասնակցություն այլ CD-ներում

1991 «Օգնիր և օգնություն կստանաս»- Վահան Արծրունի, Լիլիթ Պիպոյան, Ռուբեն Հախվերդյան, ՀՀ
2001 «Armenia», Ավստրալիա
2003 «UN VOYAGE EN PROGRESSIF», Ֆրանսիա
2006 «LIVE 2005-Արթուր Մեսչյան», ԱՄՆ
2007 «LIVE 2006-Արթուր Մեսչյան», ԱՄՆ

DVD

2004 «ԿՈՄԻՏԱՍ. ՏԱՍԸ ՀԱՅՏՆՈՒԹՅՈՒՆ», ՌՖ

Մասնակցություն այլ DVD-ներում

2006 «Շարականներ» (կատ.` Աննա Մայիլյան), ՀՀ
2009 «LIVE 2005,2006,2009 - Արթուր Մեսչյան», ԱՄՆ

Հրատարակչական գործ (որպես նախաձեռնող և հրատարակիչ)

2004 “ՓՇՈՒՐ ՄԸ” Կոմիտասի քնարերգության ժողովածու (խմբ. Ա.Մորիկյան)

Գնահատական

Վահան Արծրունու երաժշտությունը մշտապես կատարվել է անցած 30 տարիների ընթացքում, հնչել ռադիոյով, հեռարձակվել հեռուստաեթերից, ստացել ազգային և միջազգային մրցանակներ, արժանացել բարձր գնահատականի ազգային և արտասահմանյան մասնագետ-երաժշտագետների և մամուլի կողմից։

2007 «Կոմիտաս. Տասը Հայտնություն» երգաշարը ընդգրկվեց հանրակրթական դպրոցի «Երաժշտություն» առարկայի պետական չափորոշիչ ծրագրի մեջ
2008 Ասորական Արևելքի Եկեղեցու Պատրիարք-Կաթողիկոս ՄարԴիկխա IV Հովվապետական Օրհնությունը ասորական հոգևոր երաժշտական ժառանգության մշակման համար
2011 Ճանաչվել է «Տարվա մարդ» Հայ-Ռուսական Համալսարանի կողմից
2014 Պարգևատրվել է Երևանի քաղաքապետի «Երևան քաղաքի պատվավոր մշակույթի գործիչ» հուշամեդալով

Մրցանակներ

2003 «CRUZAID» ձայնասկավառակը ընդգրկվեց «MUSEA records»-ի «UN VOYAGE EN PROGRESSIF» լավագույն պրոգրեսսիվ նախագծերի եվրոպական տասնյակում, Ֆրանսիա
2005 Լավագույն երաժշտական լուծում անիմացիոն «Ճանապարհ» ֆիլմի համար, «Լիստոպադ 2005» VII միջազգային կինոփառատոն, Մինսկ, Բելառուս

Ազգային Երաժշտական Մրցանակաբաշխություն, Հայաստան

2003 Տարվա Լավագույն Ալբոմ, ՀՀ - «Կոմիտաս. Տասը Հայտնություն»

Ազգային Երաժշտական Մրցանակաբաշխություն ԱՄՆ-ում

2004 Լավագույն Ձևավորում, ԱՄՆ - «Կոմիտաս. Տասը Հայտնություն»
2004 Լավագույն Ազգային Ալտերնատիվ Ալբոմ, ԱՄՆ - «Կոմիտաս. Տասը Հայտնություն»

Ազգային ամենամյա թատերական մրցանակաբաշխություն

2016 Արժանացել է Ազգային ամենամյա թատերական մրցանակաբաշխության «Արտավազդ» մրցանակի՝ «Ներկայացման համար գրված լավագույն երաժշտություն» անվանակարգում՝ Անուշ Ասլիբեկյանի «Մերսեդես» պիեսի երաժշտության համար։ (Պատանի հանդիսատեսի թատրոն, ռեժ. Հակոբ Ղազանչյան)

Ծանոթագրություններ

Արտագին հղումներ

[1] An Afternoon of Faith, Land, Culture, and Song at the Cathedral: The Vahan Artsruni Duo, St. Illuminator's Weekly News, April 12, 2024

[2] Komitas: 10 revelations - Armenia In Rock

[3] Vahan Artsruni - Mashtots Sacred Pearls - imusic.am

[1]

[2]

[3]