Մասնակից:Միլենա Կռոյան/Ավազարկղ

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից

Մղձավանջների ուժը․Վախի քաղաքականության բարձրացումը (անգլ.՝ The Power of Nightmares: The Rise of the Politics of Fear ) BBC հեռուստատեսային վավերագրական ֆիլմաշար՝ ստեղծված Ադամ Քերթիսի կողմից։ Այն բաղկացած է արխիվային կադրերից, որոնց մասին պատմում է Քերթիսը։ Սերիալը սկզբնապես հեռարձակվել է Միացյալ Թագավորությունում 2004 թվականին[1]։ Այնուհետև այն ցուցադրվել է բազմաթիվ երկրներում և տարբեր կինոփառատոներում, ներառյալ 2005 թվականի Կաննի կինոփառատոնը:

Ֆիլմաշարը համեմատում է ԱՄՆ-ում նեոպահպանողական շարժման վերելքը և արմատական իսլամիստական շարժումը՝ համեմատություններ անցկացնելով դրանց ծագման միջև և առանձնացնելով նրանց նմանությունները: Առավել հակասական է այն պնդումը, որ արմատական ​​իսլամիզմը, որպես խոշոր, չարաբաստիկ կազմակերպություն, հատկապես Ալ-Քաիդայի տեսքով, առասպել է կամ ազնիվ սուտ, որը գործադրվել է բազմաթիվ երկրների ղեկավարների և հատկապես Միացյալ Նահանգների նեոպահպանողականների կողմից՝ ուտոպիստական ​​գաղափարների վերջնական ձախողումից հետո իրենց ժողովրդին համախմբելու և ոգեշնչելու նպատակով։

«Մղձավանջների ուժը» բարձր են գնահատել Մեծ Բրիտանիայի և ԱՄՆ-ի կինոքննադատները: Նրա ուղերձն ու բովանդակությունը եղել են նաև պահպանողականների և առաջադեմների տարբեր քննադատությունների առարկա:

Համառոտ ակնարկ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մաս 1. «Սիրելիս,դրսում ցուրտ է»[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Շարքի առաջին մասը ներկայացնում է իսլամիզմի և նեոպահպանողականության ծագումը: Այն ներկայացնում է, որ եգիպտացի պետական ծառայող Սայիդ Կութուբը, ով համարվում է ժամանակակից իսլամիստական մտածողության հիմնադիր, այցելում է ԱՄՆ՝ ծանոթանալու այնտեղի կրթական համակարգին, այնուհետև զզվում է արևմտյան հասարակության մեջ բարոյականության և առաքինությունների կոռումպացվածությունից՝ անհատապաշտության միջոցով: Երբ նա վերադառնում է Եգիպտոս, նրան անհանգստացնում է Գամալ Աբդել Նասերի օրոք իրականացվող արևմտականացումը և համոզվում է, որ իր հասարակությունը փրկելու համար անհրաժեշտ է այն ամբողջությամբ վերակառուցել իսլամական օրենքի համաձայն՝զուգահեռ օգտագործելով արևմտյան տեխնոլոգիաները: Հետո նա համոզվում է, որ իր տեսլականը կարող է իրականացվել միայն էլիտար մասսայի միջնորդությամբ՝ առաջնորդելու հեղափոխություն հաստատված կարգի դեմ: Կութուբը դառնում է «Մուսուլման եղբայրների» առաջնորդը և Նասերի բանտերից մեկում խոշտանգումների ենթարկվելուց հետո սկսում է հավատալ, որ արևմուտքի ազդեցության տակ գտնվող առաջնորդները պետք է արդարացիորեն սպանվեն, որպեսզի վերացվի նրանց կոռուպցիան: Կութուբը մահապատժի է ենթարկվում 1966 թվականին, սակայն նա ոգեշնչում է Ուսամա բեն Լադենի ապագա դաստիարակ Այման ալ-Զավահիրիին ՝ ստեղծելու իր գաղտնի իսլամիստական խմբավորումը: Ոգեշնչված 1979 թվականի Իրանի հեղափոխությունից՝ Զավահիրին և նրա դաշնակիցները 1981 թվականին սպանեցին Եգիպտոսի նախագահ Անվար Ալ-Սադաթին՝ սեփական հեղափոխությունը սկսելու հույսով: Այնուամենայնիվ, հեղափոխությունը չի իրականանում, և Զավահիրին եզրակացնում է, որ մուսուլմանների մեծամասնությունը ոչ միայն կոռումպացվել է արևմտյան գաղափարներով ոգեշնչված առաջնորդների կողմից, այլև մուսուլմաններն իրենք են տուժել ջահիլիայից և, հետևաբար, կարող են դառնալ բռնության օրինական թիրախ, եթե հրաժարվեն միանալ իր գործին: Նրանք շարունակում էին հավատալ, որ անհրաժեշտ է «ավանգարդի»՝առաջավոր դիրք զբաղեցնողների աջակցությունը՝ ոտքի կանգնելու, կոռումպացված ռեժիմը տապալելու և այն «մաքուր» իսլամիստական ​​պետությունով փոխարինելու համար:

Միևնույն ժամանակ, Միացյալ Նահանգներում դժգոհ լիբերալների մի խումբ, ներառյալ Իրվինգ Քրիստոլը և Փոլ Վուլֆովիցը, հետևում են Լեո Շտրաուսի քաղաքական մտածողությանը, այն բանից հետո, երբ նախագահ Ջոնսոնի կողմից ձախողվում է Մեծ հասարակությունը : Նրանք եզրակացնում են, որ անհատական ազատության վրա շեշտադրումը Ջոնսոնի ծրագրերի տապալումն էր: Նրանք պատկերացնում էին Ամերիկայի վերակառուցումը՝ միավորելով ամերիկացի ժողովրդին ընդհանուր չարիքի դեմ և ձեռնամուխ եղան առասպելական թշնամու ստեղծմանը: Այս խմբակցությունները՝ նեոպահպանողականները, իշխանության եկան 1980-ականներին Ռեյգանի վարչակազմի օրոք՝ իրենց դաշնակիցներ Դիկ Չեյնիի և Դոնալդ Ռամսֆելդի հետ։ Նրանք պնդում էին, որ Խորհրդային Միությունը չի հետևում երկու երկրների միջև զինաթափման պայմանագրի պայմաններին, և «Թիմ Բ»-ի արդյունքների հետ միասին նրանք գործ են հարուցում՝ օգտագործելով կասկածելի ապացույցներ և մեթոդներ՝ դա Ռոնալդ Ռեյգանին ապացուցելու համար:

Մաս 2․ «Ուրվականների հաղթանակը»[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Երկրորդ մասում իսլամիստական խմբավորումները, արագորեն ընկնելով Զավահիրիի և նրա հարուստ սաուդցի գործընկեր Ուսամա բեն Լադենի արմատական ազդեցության տակ, միանում են նեոպահպանողականների ազդեցության տակ գտնվող Ռեյգանի վարչակազմին՝ պայքարելու Խորհրդային Միության կողմից Աֆղանստան ներխուժման դեմ: Երբ ի վերջո ԽՍՀՄ-ը դուրս է գալիս Աֆղանստանից, և երբ Սոցիալիստական ճամբարը սկսում է փլուզվել 1989 թվականին, և՛ իսլամիստները, և՛ նեոպահպանողականները կարծում են, որ իրենք են Խորհրդային Միության կործանման հիմնական կերտողները: Քերթիսը պնդում է, որ Խորհրդային Միությունը, այնուամենայնիվ, փլուզման եզրին էր: Սակայն իսլամիստները դա բոլորովին այլ կերպ են ընկալում։ Իրենց հաղթանակով նրանք կարծում են, որ իշխանություն ունեն Եգիպտոսում և Ալժիրում «մաքուր» իսլամական պետություններ ստեղծելու համար: Նման իսլամական պետություններ ստեղծելու փորձերը արգելափակվում են ուժով։ Իսլամիստներն այնուհետև փորձում են հեղափոխություններ հրահրել Եգիպտոսում և Ալժիրում՝ օգտագործելով ահաբեկչությունը, որպեսզի վախեցնեն ժողովրդին իրենց առաջնորդների դեմ ոտքի հանելու համար: Սակայն ժողովուրդը սարսափած է բռնությունից, և Ալժիրի կառավարությունն օգտագործում է այդ վախը որպես իշխանությունից կախված լինելու միջոց: Ի վերջո, իսլամիստները հայտարարում են, որ երկրների ողջ բնակչությունը հիմնովին աղտոտված է արևմտյան արժեքներով։ Ի վերջո, Ալժիրում նրանք սկսում են շրջվել միմյանց դեմ՝ յուրաքանչյուրը հավատալով, որ այլ ահաբեկչական խմբավորումների անդամները իրական մուսուլմաններ չեն:

Ամերիկայում նեոպահպանողական նկրտումները՝ օգտագործելու Միացյալ Նահանգների ռազմական ուժը չարագործների հետագա ոչնչացման համար, շեղվում են Ջորջ Բուշի նախագահական ընտրություններով, որին հաջորդում է 1992 թվականին Բիլ Քլինթոնի ընտրությունը, որը նրանց բացարձակապես դուրս թողեց իշխանությունից: Նեոպահպանողականները, իրենց պահպանողական քրիստոնյա դաշնակիցների հետ միասին, փորձում են դիվացնել Քլինթոնին իր նախագահության ողջ ընթացքում կոռուպցիայի և անբարոյականության տարբեր իրական և հորինված պատմություններով: Ի հիասթափություն նրանց, ամերիկացի ժողովուրդը չի շրջվում Քլինթոնի դեմ։ Մինչդեռ իսլամիստների հեղափոխության փորձերն ավարտվում են զանգվածային արյունահեղությամբ՝ իսլամիստներին թողնելով առանց ժողովրդի աջակցության։ Զավահիրին և բեն Լադենը փախչում են հարաբերականորեն անվտանգ Աֆղանստան և հայտարարում նոր ռազմավարության մասին․ արևմուտքից ներշնչված բարոյական քայքայման դեմ պայքարելու համար նրանք պետք է հարված հասցնեն դրա աղբյուրին՝ Միացյալ Նահանգներին:

Մաս 3. «Ստվերները քարանձավում»[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Վերջին մասը նվիրված է Ալ-Քաիդայի իրական վերելքին։ Քերթիսը պնդում է, որ ձախողված հեղափոխություններից հետո Բեն Լադենը ​​և Զավահիրին ոչ միայն ժողովրդի կողմից աջակցություն չեն ստացել, այլև լուրջ ահաբեկչական կազմակերպություններից, և կախված են եղել անկախ զինյալներից՝ ջիհադի իրենց նոր կոչն իրականացնելու համար: Այնուամենայնիվ, ֆիլմը պնդում է, որ 1998 թվականին ԱՄՆ դեսպանատան պայթյունների համար Բեն Լադենին հեռակա հետապնդելու համար ԱՄՆ դատախազությունը պետք է ապացուցեր, որ նա եղել է պայթյունների համար պատասխանատու հանցավոր կազմակերպության ղեկավարը։ Նրանք հետապնդում են Բեն Լադենի նախկին համախոհ Ջամալ ալ-Ֆադլին և վճարում նրան, որպեսզի ցուցմունք տա, որ Բեն Լադենը ​​խոշոր ահաբեկչական կազմակերպության ղեկավարն է, որը կոչվում է Ալ-Քաիդա: Սեպտեմբերի 11-ի հարձակումներից ի վեր Ջորջ Բուշ կրտսերի հանրապետական ​​նոր վարչակազմի նեոպահպանողականներն օգտագործել են կազմակերպության այս հորինված հայեցակարգը` արդարացնելու հերթական խաչակրաց արշավանքը նոր թշնամու դեմ, որն ավարտվել է ահաբեկչության դեմ պատերազմով:

Այն բանից հետո, երբ ամերիկյան ներխուժումը Աֆղանստան չկարողացավ արմատախիլ անել ենթադրյալ ահաբեկչական կազմակերպությունը, Բուշի վարչակազմը կենտրոնանում է դեպի ներս՝ անհաջող փնտրելով ահաբեկիչների քնած բջիջները Ամերիկայում: 2003 թվականին նրանք ընդլայնեցին ահաբեկչության դեմ պատերազմը՝ Իրաք ներխուժմամբ: Գաղափարներն ու մարտավարությունը տարածվեցին նաև Միացյալ Թագավորությունում, որտեղ Թոնի Բլեերը օգտագործում է ահաբեկչության սպառնալիքը՝ իրեն նոր բարոյական հեղինակություն հաղորդելու համար։ Հետազոտվում են նաև նեոպահպանողական ռազմավարության հետևանքները` Գուանտանամոյի բանտում անժամկետ կալանավորված ահաբեկչության կասկածյալների նկատմամբ, որոնցից շատերը ենթադրաբար ձերբակալվել են հակաթալիբանական Հյուսիսային դաշինքի կողմից առանց Միացյալ Նահանգների ռազմական իրական հետաքննության, հետազոտվում են նաև գոյություն չունեցող և անհավանական սպառնալիքների դեմ «կանխարգելման» ձևերը, որոնք արվում են պարզապես այն հիմքով, որ ներգրավված կողմերը սպառնալիք դառնալու ներուժ ունեն: Քերթիսը մասնավորապես փորձում է մեղմել կեղտոտ ռումբի հարձակման վախը և եզրափակում է՝ հանգստացնելով հեռուստադիտողներին, որ քաղաքական գործիչները, ի վերջո, պետք է ընդունեն, որ որոշ սպառնալիքներ չափազանցված են, իսկ մյուսներն իրականում հիմք չունեն: Նա ասում է. «Մի դարաշրջանում, երբ բոլոր մեծ գաղափարները կորցրել են վստահությունը, ուրվական թշնամու վախը այն ամենն է, ինչ քաղաքական գործիչներին մնում է իրենց իշխանությունը պահպանելու համար»:

Աջակցողներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Բովանդակություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ադամ Քերթիսն ի սկզբանե մտադիր էր ֆիլմ նկարահանել պահպանողական շարժման ներսում նեոպահպանողական «էլիտար» գաղափարախոսությունների և ավելի անհատապաշտ ազատական ​​խմբակցությունների միջև կոնֆլիկտի մասին։ Պահպանողական շարժման իր հետազոտության ընթացքում Քերթիսը հայտնաբերեց, թե ինչ նմանություններ էր տեսնում նեոպահպանողական և իսլամիստական գաղափարախոսությունների ծագման մեջ: Նախատեսված վավերագրական ֆիլմի թեման տեղափոխվեց դեպի այս երկու այլ գաղափարախոսություններ, ընդ որում ազատական տարրը ի վերջո հեռացվեց.[2]: Քերթիսն առաջին անգամ ներկայացրեց պահպանողական գաղափարախոսության մասին վավերագրական ֆիլմի գաղափարը 2003 թվականին և կես տարի անցկացրեց ֆիլմի ուսումնասիրության վրա[3][4]: Վերջնական ձայնագրությունները կատարվել են 2004 թվականի հոկտեմբերի 10-ին, հոկտեմբերի 19-ին և նոյեմբերի 1-ին[5][6][7]։

Ինչպես Քերթիսի շատ ֆիլմերում, «Մղձավանջների ուժը» օգտագործում է BBC-ի արխիվներից վերցված ֆոնդային կադրերի մոնտաժ, որոնք պատմում է Քերթիսը[2][3]: Քերթիսը Ջեյմս Մոսմանին վերագրել է որպես իր մոնտաժային տեխնիկայի ոգեշնչման աղբյուրը, որն առաջին անգամ օգտագործել է 1992 թվականի «Պանդորայի արկղը» սերիալի համար[8], մինչդեռ նրա հումորի օգտագործումը վերագրվում է իր առաջին հեռուստատեսային աշխատանքին որպես տաղանդի սկաուտ That's Life[3] լրագրողական ծրագրի համար: Քերթիսը նաև համեմատել է իր ֆիլմերի ժամանցային կողմը Ամերիկայի Fox News հեռուստաալիքի հետ՝ պնդելով, որ ցանցը հաջողակ է, քանի որ «նրանց հեռուստադիտողները իսկապես վայելում են այն, ինչ անում են»[2]:

Որպեսզի օգնի առաջ մղել իր մտքերը, Քերթիսն օգտագործում է հարցազրույցներ տարբեր քաղաքական և մտավոր գործիչների հետ: Առաջին երկու մասերում սպառազինությունների վերահսկման և զինաթափման գործակալության նախկին անդամ Էնն Քանը և «Ամերիկացի հանդիսատես»-ի նախկին գրող Դեյվիդ Բրոքը մեղադրում են նեոպահպանողականներին Խորհրդային Միության և նախագահ Բիլ Քլինթոնի դեմ իրենց արշավներում սխալ գործողությունների մասին գիտակցաբար կեղծ ապացույցներ օգտագործելու մեջ: Ջեյսոն Բերկը, «Ալ-Քաիդա. Ահաբեկչության ստվերը գցելով» գրքի հեղինակը, «Ստվերները քարանձավում» մասում մեկնաբանում է Աֆղանստանում հսկայական ահաբեկչական ցանցի բացահայտման ձախողումը: Ֆիլմի պատմությունը խթանելու համար ավելացվում են լրացուցիչ հարցազրույցներ խոշոր գործիչների հետ: Նեոպահպանողականներ Ուիլյամ և Իրվինգ Քրիստոլները, Ռիչարդ Փայփսը, Ռիչարդ Պերլը և Մայքլ Լեդինը հրավիրվում են ֆիլմի թեմայի վերաբերյալ նեոպահպանողական տեսակետ արտահայտելու համար: Իսլամիզմի պատմությունը քննարկում են Իսլամական քաղաքական մտքի ինստիտուտի Ազզամ Թամիմին, քաղաքագետ Ռոքսան Էուբենը և իսլամիստ Աբդուլլահ Անասը:

Ֆիլմի սաունդթրեքը ներառում է մոտավորապես երկու երաժշտություն Ջոն Քարփենթերի ֆիլմերից, որին Քերթիսը համարում էր ոգեշնչում իր սաունդթրեքի մշակման տեխնիկայի համար, ինչպես նաև ստեղծագործություններ Բրայան Ինոյի Another Green World ալբոմից։ Ֆիլմում հնչում է նաև կոմպոզիտորներ Չարլզ Այվզի և Էնիո Մորիկոնեի երաժշտությունը, իսկ Քերթիսը ֆիլմի «լավագույն» երաժշտությունն է համարել Skinny Puppy արդյունաբերական խմբի երգերը[9]։

Հեռարձակումներ և բաշխում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

«Մղձավանջների ուժը» առաջին անգամ հեռարձակվել է երեք մասով BBC Two-ով 2004 թվականին Միացյալ Թագավորությունում, սկսած «Սիրելիս,դրսում ցուրտ է»՝ հոկտեմբերի 20-ին, «Ուրվականների հաղթանակը»՝ հոկտեմբերի 27-ին և «Ստվերները քարանձավում»՝ նոյեմբերի 3-ին։ Քենեթ Բիգլիի սպանությունը ստիպեց BBC-ին դադարեցնել վերջին սերիայի հրապարակումը մինչև դրա հեռարձակումը[5][6][7][10]: Այն վերահեռարձակվեց երեք օր 2005թ. հունվարին, երրորդ մասը թարմացվեց՝ հաշվի առնելով նախորդ դեկտեմբերին Օրենքի լորդերի որոշումը, ըստ որի ենթադրյալ օտարերկրյա ահաբեկիչներին առանց դատավարության կալանավորելն անօրինական էր[11]։

2005 թվականի մայիսին ֆիլմը ցուցադրվեց Կաննի կինոփառատոնում 2,5 ժամ տևողությամբ մոնտաժով[12]: «Փաթեն» գնեց ֆիլմի այս մոնտաժի բաշխման իրավունքները[4]։

Մինչեւ 2008 թվականը ֆիլմը դեռ պետք է ցուցադրվեր ԱՄՆ-ում։ Քերթիսը նշել է այս ձախողման մասին.

Սեպտեմբերի 11-ից ի վեր ամերիկյան հեռուստատեսության հետ ինչ-որ արտառոց բան է տեղի ունեցել: Առաջատար ցանցերի ղեկավարը, ով ավելի լավ է մնա անանուն, ինձ ասաց, որ ոչ մի կերպ չեն կարող դա ցուցադրել: Ասեց՝ «Ո՞վ ես դու,որ ասես» և հետո ավելացրեց. «Եթե սա հրապարակենք, մեզ կսպանեն»: Երբ ես Նյու Յորքում էի, ես DVD տարա HBO-ի վավերագրական ֆիլմերի ղեկավարին: Ես դեռ լուրեր չունեմ նրանից[4]։

Չնայած սերիալը երբեք չի ցուցադրվել ԱՄՆ հեռուստատեսությամբ, դրա երեք մասերը ցուցադրվել են 2005 թվականի փետրվարի 26-ին Կոլումբիայում, Միսսուրիի «Ճշմարիտ/Կեղծ» կինոփառատոնի շրջանակներում՝ Քերթիսի անձնական ելույթով[13][14]: Այն նաև ցուցադրվել է 2006 թվականի Սիեթլի միջազգային կինոփառատոնում և Սան Ֆրանցիսկոյի միջազգային կինոփառատոնում, որոնցից վերջինս Քերթիսին շնորհում է «Տեսողության համառություն» մրցանակը[15][16][17]։ Ֆիլմը ցուցադրվել է նաև Նյու Յորքի Tribeca կինոփառատոնում, իսկ 2005 թվականին Նյու Յորքում տեղի է ունեցել կարճ թատերական ցուցադրություն[18][19]։

Ֆիլմը առաջին անգամ հեռարձակվել է CBC հեռուստաալիքով Կանադայում 2005 թվականի ապրիլին և կրկին 2006 թվականի հուլիսին[20] ։ Ավստրալական SBS հեռուստաալիքն ի սկզբանե պլանավորել էր սերիալը հեռարձակել 2005 թվականի հուլիսին, սակայն այն չեղարկվեց՝ ըստ հաղորդագրության՝ հուլիսի 7-ի Լոնդոնի ռմբակոծությունների պատճառով[21][22]: Ի վերջո, այն հեռարձակվեց դեկտեմբերին, որին հաջորդեց Փիթեր Թեյլորի «Նոր Ալ-Քաիդան»՝ Քերթիսի հակափաստարկի հիման վրա[23]:

2005 թվականի ապրիլին Քերթիսը ցանկություն հայտնեց թողարկել պաշտոնական DVD՝ ժողովրդական պահանջարկի պատճառով, բայց մեկնաբանեց, որ իր խմբագրման տեխնիկան լուրջ իրավական խնդիրներ է ստեղծում նման թողարկման համար հավանություն ստանալու համար[24]: Ոչ պաշտոնական DVD-ն թողարկվեց Wholphin եռամսյակային DVD ամսագրում երեք համարների համար[25][26][27]:

Արձագանք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Քննադատական արձագանք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

«Մղձավանջների ուժը» արժանացել է ընդհանուր առմամբ դրական գնահատականների քննադատների կողմից[28]: Rotten Tomatoes-ը հայտնել է, որ քննադատների 88%-ը ֆիլմին տվել է դրական գնահատակն՝ 8,1/10 միջին գնահատականով՝ հիմնված 8 քննադատների նմուշի վրա[29]: Metacritic-ում, որը 100-ից նորմալացված գնահատական է տալիս հիմնական քննադատների ակնարկներին, ֆիլմը ստացել է միջին գնահատական 78՝ հիմնված վեց քննադատների գնահատականների վրա՝ նշելով «ընդհանուր առմամբ բարենպաստ կարծիքներ»։ Entertainment Weekly-ն ֆիլմը նկարագրել է որպես «հեղուկ կինոէսսե, որը հիմնված է ջանասիրաբար հավաքված ապացույցների վրա, որը բարձրացնում և մաքրում է ձեր ընկալումները», մինչդեռ Variety-ն այն անվանել է «գլոբալ ահաբեկչության առասպելների և իրողությունների հիանալի, աչք բացող և հաճախ անհեթեթ ծիծաղելի կազմաքանդում[30][31]: The San Francisco Chronicle-ը նույնքան խանդավառությամբ էր խոսում ֆիլմի մասին և այն համեմատում էր «Atlantic Monthly-ի փայլուն հոդվածի հետ, որը (բարեբախտաբար) կյանքի է կոչվել կինոթատրոններում»[32]: The New York Times-ն ուներ ավելի թերահավատ կարծիք, որը տպավորված չէր Բիլ Քլինթոնի վրա ամերիկացի պահպանողականների հարձակումները իսլամիստական հեղափոխական գործունեության հետ համեմատելու համար, պնդելով (գրական և կինոգետ Ա. Օ. Սքոթի ակնարկում), որ «քաղաքականության իր ըմբռնումը՝ աշխարհա- և ազգային, կարող է զարմանալիորեն նուրբ թվալ»[19]: 2005 թվականի մայիսին Ադամ Քերթիսը տեղեկացվեց, որ ֆիլմին ի պատասխան BBC-ին ուղարկված էլեկտրոնային նամակների 94%-ը ուներ դրական կարծիք[4]:

Ֆիլմը 2005 թվականին արժանացել է BAFTA մրցանակի՝ «Լավագույն փաստական սերիալ» անվանակարգում[33] : Մյուս մրցանակները տրվել են Մեծ Բրիտանիայի Ռեժիսորների գիլդիան և Թագավորական հեռուստատեսային ընկերությունը[34][35]:

Քաղաքական արձագանք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հատկապես առաջադեմ դիտորդները գոհ էին ֆիլմից: Common Dreams-ը շատ դրական արձագանք տվեց ֆիլմին՝ համեմատելով այն Matrix սերիայի «կարմիր հաբի» հետ, որը Քերթիսը գնահատեց[24][36]: The Village Voice-ի մեկնաբանությունը նույնպես հիմնականում դրական էր՝ նշելով. «Որպես պարտիզանական ֆիլմ, այն հաճախ փայլուն է և երբեմն զվարճալի՝ Սիրիանայի գերազանց տարբերակ»[37]: The Nation-ը, ֆիլմի բովանդակության մանրամասն քննադատությունից հետո, ասել է հենց ֆիլմի մասին. «այն, անկասկած, ամենակարևոր ֆիլմն է «ահաբեկչության դեմ պատերազմի» մասին սեպտեմբերի 11-ի իրադարձություններից ի վեր»[38]:

Միացյալ Նահանգների պահպանողական և նեոպահպանողական քննադատների շրջանում «Մղձավանջների ուժը» նկարագրվել է որպես «դավադրության տեսություն», հակաամերիկյան աշխատանք կամ երկուսն էլ: Դեյվիդ Ասմանը FoxNews.com-ից ասել է. «Մենք կցանկանայինք, որ ստիպված չլինեինք անընդհատ օրինակներ բերել, թե ինչպես են եվրոպական լրատվամիջոցները դարձել մոլեգնորեն հակաամերիկյան: Բայց նրանք շարունակում են մղել պատնեշը՝ այժմ աբսուրդի աստիճանի»[39] : Նրա տեսակետները կիսել է մեկնաբան Քլայվ Դևիսը՝ ավարտելով իր մեկնաբանությունը ֆիլմի մասին National Review-ի համար՝ ասելով. «Բրիտանացի պրոդյուսերները, որոնք կառչած են «Ամերիկայի»՝ որպես ամեն չարիքի աղբյուրի մասին Չոմսկի տեսակետից, ակնհայտորեն շահագրգռված չեն անգամ փորձելու գտնել ճշմարտությունը»[40]: Այլ մեկնաբաններ ևս տարբեր կերպ նկարագրել են ֆիլմը որպես դավադրության տեսություն առաջացնող: Դևիսը և բրիտանացի մեկնաբան Դեյվիդ Ահարոնովիչը երկուսն էլ կոպտորեն պիտակեցին ֆիլմի ուղերձը որպես դավադրության տեսություն՝ասելով Քերթիսի մասին․«նրա փաստարկը նույնքան նուրբ է, որքան տան աղյուսը»[40][41]: Այս հարձակումները շարունակվեցին 2005 թվականի հուլիսի 7-ի Լոնդոնի պայթյուններից հետո,երբ Քրիստոնեական հեռարձակման ցանցը ֆիլմը որակում էր որպես «բրիտանական ձախերի» պնդումների աղբյուր, որ «Ահաբեկչության դեմ Միացյալ Նահանգների պատերազմը խարդախություն էր», իսկ Ավստրալիա/Իսրայելի և հրեական հարցերի խորհուրդը այն անվանում էր «ամենատարօրինակ և ծայրահեղ հակապատերազմական վավերագրական ֆիլմաշարը, որը երբևէ հովանավորվել է BBC-ի կողմից»[22][42]: «Ստվերները քարանձավում» մասում Քերթիսը նշում է, որ չի բացառում ահաբեկչական գործունեության հնարավորությունը, սակայն ահաբեկչական սպառնալիքը խիստ չափազանցված է եղել: Ի պատասխան դավադրության տեսություն ստեղծելու մեղադրանքների՝ նա հայտարարեց, որ կարծում է, որ վախի ենթադրյալ օգտագործումը որպես ուժ քաղաքականության մեջ դավադրության արդյունք չէ, այլ ավելի շուտ, որ ֆիլմի սուբյեկտների հետ «պատահել է դա»։

Փիթեր Բերգենը, գրելով The Nation-ի համար, մանրամասնորեն քննադատել է ֆիլմը: Բերգենը գրել է, որ նույնիսկ եթե Ալ-Քաիդան այնքան կազմակերպված չէ, որքան Բուշի վարչակազմն էր շեշտում, այն դեռ շատ վտանգավոր ուժ է իր հետևորդների ֆանատիզմի և բեն Լադենի հասանելի ռեսուրսների պատճառով: Անդրադառնալով Քերթիսի այն պնդմանը, թե Ալ-Քաիդան նեոպահպանողական քաղաքական գործիչների ստեղծածն է, Բերգենն ասաց. «Սա անհեթեթություն է: Կան էական ապացույցներ, որ Ալ-Քաիդան հիմնադրվել է 1988 թվականին բեն Լադենի և համախոհ զինյալների մի փոքր խմբի կողմից, և որ խմբավորումը վերածվել է գաղտնի, կարգապահ կազմակերպության, որն իրականացրել է սեպտեմբերի 11-ի հարձակումները»[43]։ Բերգենը նաև նշում է, որ Քերթիսի փաստարկները պաշտպանում էին Բուշի՝ 2001 թվականին Աֆղանստան ներխուժելու ժամանակ Բեն Լադենին բռնելու ձախողումը և անտեսում էին սեպտեմբերի 11-ից առաջ ահաբեկչական հարձակման մասին նախազգուշացումները[43]:

Լրացուցիչ հարցեր են բարձրացվել Քերթիսի կողմից նեոպահպանողականներին պատկերելու վերաբերյալ: Դևիսը National Review-ի իր հոդվածում դժգոհություն է հայտնել Քերթիսի՝ Լեո Շտրաուսի կերպարի առնչությամբ՝ նշելով, որ «Քերթիսի աշխարհում իրական չար հանճարը Շտրաուսն է, այլ ոչ թե Ուսամա բեն Լադենը»[40]։ Փիթեր Բերգենը հայտարարեց, որ ֆիլմը չափազանցնում է Շտրաուսի ազդեցությունը նեոպահպանողականության վրա՝ քաղաքական փիլիսոփայությունը վերագրելով ավելի շուտ Ալբերտ Վոլշտետերին[43]: 2005 թվականին Քրիստոֆեր Նուլի Filmcritic.com-ի ակնարկը հակասում է Քերթիսի՝ «Ուրվականների հաղթանակը» մասում Բիլ Քլինթոնի վրա կատարված հարձակումների վերապատմմանը, դրանք վերագրելով ավելի շատ ամերիկյան կրոնական իրավունքին, քան նեոպահպանողական շարժման «գրքամոլ համալսարանական տեսակներին»[44]:

Ամերիկացի պահպանողական քաղաքական մեկնաբան Դենիել Փայփսը՝ Ռիչարդ Փայփսի որդին, ով հարցազրույց է տվել ֆիլմում,գրում է, որ ֆիլմում կոմունիզմի սպառնալիքը Միացյալ Նահանգներին, ըստ Փայփսի, դիտվում է որպես «պարզապես ցրված երկրներ՝ անվնաս կոմունիստական ​​կուսակցություններով, որոնք ոչ մի կերպ չէին կարող սպառնալ Ամերիկային»։ Փայփսը նշել է, որ այս եզրակացությունն արվել է ֆիլմում՝ չհիշատակելով Կոմունիստական ինտերնացիոնալի, Ջուլիաս և Էթել Ռոզենբերգների, Կլաուս Ֆուքսի կամ Իգոր Գուզենկոյի մասին[45]։

Մեղադրանքներ են հնչել ֆիլմում նկարագրված պատմության մեջ բացթողումների մասին։ Որոշ դիտողների կողմից նկատվել է իսրայելա-պաղեստինյան հակամարտության քննարկման բացակայությունը.[19][37]: Դևիսը պնդում էր, որ Լեո Շտրաուսի գաղափարները ձևավորվել են Վայմարի Հանրապետության ժամանակ Գերմանիայում ունեցած իր փորձից և պնդում էր, որ ֆիլմում դա չնշելը պայմանավորված էր Շտրաուսին ամերիկյան արվարձանային մշակույթին ներկայացնելու ցանկությամբ, ինչպիսին Քութբն էր[40]:

Համեմատություններ «Ֆարենհեյթի 9/11»-ի հետ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Թողարկումից հետո «Մղձավանջների ուժը» բազմիցս համեմատվեց Ֆարենհեյթի 9/11-ի հետ, որը ամերիկացի կինոռեժիսոր Մայքլ Մուրի 2004 թվականի քննադատությունն է ԱՄՆ-ում Ջորջ Բուշի նախագահության առաջին չորս տարիների վերաբերյալ: The Village Voice-ն ուղղակիորեն անվանել է «Մղձավանջների ուժը» որպես «ամենալայն քննարկված փաստաթղթային քարոզարշավը Ֆարենհեյթի 9/11-ից հետո»[37]:The Nation-ը և Variety-ն մեկնաբանել են Քերթիսի ֆիլմի գերազանցությունը Ֆարենհեյթի և այլ քաղաքական վավերագրական ֆիլմերի նկատմամբ տարբեր ոլորտներում. առաջինը մեջբերում էր Քերթիսի աշխատանքը որպես ավելի «ինտելեկտուալ գրավիչ» և «պատմականորեն զննող», մինչդեռ երկրորդը մեջբերում էր «հավասարակշռություն, լայնախոհություն և պատմական հեռանկարի զգացում»[31][38] : Մուրի աշխատանքը նույնպես օգտագործվել է որպես համեմատության կետ Քերթիսի պահպանողական քննադատների կողմից[40]։

Քերթիսը փորձել է տարբերել իր աշխատանքը Մուրի ֆիլմից՝ Մուրին անվանելով «քաղաքական գրգռիչ կինոռեժիսոր» և նշելով, որ «Ձեզ համար դժվար կլինի պարզել իմ քաղաքականությունը «Մղձավանջների ուժը» դիտելուց հետո[4]։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ «The Power of Nightmares: 1/3: Baby It's Cold Outside». BBC Genome. BBC. 14 October 2004. Վերցված է 19 October 2015-ին.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 Koehler, Robert. «Neo-Fantasies and Ancient Myths: Adam Curtis on The Power of Nightmares». Cinema Scope. Արխիվացված է օրիգինալից 11 August 2005-ին.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 Adams, Tim (24 October 2004). «The Exorcist». The Observer. Guardian News and Media. Վերցված է 14 July 2010-ին.
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 Jeffries, Stuart (12 May 2005). «The film US TV networks dare not show». The Guardian. Guardian News and Media. Վերցված է 14 July 2010-ին.
  5. ↑ 5,0 5,1 «The Power of Nightmares: Baby it's Cold Outside». BBC Programme Catalogue. BBC. Վերցված է 18 July 2007-ին.(չաշխատող հղում)
  6. ↑ 6,0 6,1 «The Power of Nightmares: The Phantom Victory». BBC Programme Catalogue. BBC. Վերցված է 18 July 2007-ին.(չաշխատող հղում)
  7. ↑ 7,0 7,1 «The Power of Nightmares: The Shadows in the Cave». BBC Programme Catalogue. BBC. Վերցված է 18 July 2007-ին.(չաշխատող հղում)
  8. ↑ Eaves, Hannah; Marlow, Jonathan (29 May 2005). «Adam Curtis: "I'm a modern journalist."». GreenCine Daily. GreenCine. Արխիվացված է օրիգինալից 7 June 2011-ին. Վերցված է 6 August 2007-ին.
  9. ↑ Curtis, Adam (24 January 2005). «Power of Nightmares music». BBC News. BBC. Վերցված է 18 June 2007-ին.
  10. ↑ Beckett, Andy (15 October 2004). «The making of the terror myth». The Guardian. Guardian News and Media. Վերցված է 6 June 2007-ին.
  11. ↑ «The Power of Nightmares: The Shadows in the Cave». BBC News. BBC. 14 January 2005. Վերցված է 6 June 2007-ին.
  12. ↑ «Feature Films Out of Competition». Cannes Film Festival. Արխիվացված է օրիգինալից 30 September 2007-ին. Վերցված է 6 June 2007-ին.
  13. ↑ «Films». True/False Film Festival. Արխիվացված է օրիգինալից 27 September 2007-ին. Վերցված է 6 June 2007-ին.
  14. ↑ Bland, Pete (1 March 2005). «So True». Columbia Daily Tribune. GateHouse Media. Արխիվացված է օրիգինալից 9 April 2007-ին. Վերցված է 6 June 2007-ին.
  15. ↑ «Films/The Power of Nightmares; The Rise of the Politics of Fear». Seattle International Film Festival. Cinema Seattle. Արխիվացված է օրիգինալից 14 June 2006-ին. Վերցված է 18 June 2007-ին.
  16. ↑ Thomson, David. «Power of Nightmares: The Rise of the Politics of Fear, The». San Francisco International Film Festival. San Francisco Film Society. Արխիվացված է օրիգինալից 11 August 2007-ին. Վերցված է 18 June 2007-ին.
  17. ↑ Thomson, David. «Secret Histories». San Francisco International Film Festival. San Francisco Film Society. Արխիվացված է օրիգինալից 28 September 2007-ին. Վերցված է 18 June 2007-ին.
  18. ↑ «The Power of Nightmares». Tribeca Film Festival. Արխիվացված է օրիգինալից 3 March 2014-ին. Վերցված է 28 February 2014-ին.
  19. ↑ 19,0 19,1 19,2 Scott, A. O. (9 December 2005). «Deconstructing the Realities of Politics and Terrorism». The New York Times. Վերցված է 18 July 2007-ին.
  20. ↑ «The Power of Nightmares». The Passionate Eye. CBC. Արխիվացված է օրիգինալից 12 June 2008-ին. Վերցված է 6 June 2007-ին.
  21. ↑ «Documentary Series: The Power of Nightmares». TV What's On. Special Broadcasting Service. Արխիվացված է օրիգինալից 13 June 2006-ին. Վերցված է 6 June 2007-ին.
  22. ↑ 22,0 22,1 Fleischer, Tzvi (1 August 2005). «Scribblings: Conspiracy Theories». AIJAC. Վերցված է 28 February 2014-ին.
  23. ↑ «Cutting Edge Terrorism Special». TV What's On. Special Broadcasting Service. Արխիվացված է օրիգինալից 15 September 2007-ին. Վերցված է 6 June 2007-ին.
  24. ↑ 24,0 24,1 Curtis, Adam (26 April 2005). «Power of Nightmares re-awakened». BBC News. BBC. Վերցված է 6 June 2007-ին.
  25. ↑ «Issue 2: Spring 2006». Wholphin. Արխիվացված է օրիգինալից 4 July 2007-ին. Վերցված է 6 June 2007-ին.
  26. ↑ «Issue 3: Fall 2006». Wholphin. Արխիվացված է օրիգինալից 13 June 2007-ին. Վերցված է 6 June 2007-ին.
  27. ↑ «Issue 4: Spring 2007». Wholphin. Արխիվացված է օրիգինալից 7 June 2007-ին. Վերցված է 6 June 2007-ին.
  28. ↑ «The Power of Nightmares: The Rise of the Politics of Fear Reviews». Metacritic. Վերցված է 22 July 2008-ին.
  29. ↑ «The Power of Nightmares: The Rise of the Politics of Fear». Rotten Tomatoes. Fandango Media. 20 October 2004. Վերցված է 19 April 2018-ին.
  30. ↑ Gleiberman, Owen (14 December 2005). «The Power of Nightmares: The Rise of the Politics of Fear». Entertainment Weekly. Time. Վերցված է 18 July 2007-ին.
  31. ↑ 31,0 31,1 Foundas, Scott (13 April 2005). «The Power of Nightmares: The Rise of the Politics of Fear». Variety. Penske Business Media. Վերցված է 18 July 2007-ին.
  32. ↑ LaSalle, Mick; Stein, Ruthe; McMurtrie, John; Curiel, Jonathan (10 June 2005). «Film Clips». San Francisco Chronicle. Hearst Communications. Վերցված է 19 July 2007-ին.
  33. ↑ «Bafta TV Awards 2005: The winners». BBC News. BBC. 17 April 2005. Վերցված է 6 June 2007-ին.
  34. ↑ «Top UK directors award for Kinsey». BBC News. BBC. 20 March 2005. Վերցված է 6 June 2007-ին.
  35. ↑ «Programme Award Winners 2004». Royal Television Society. Արխիվացված է օրիգինալից 5 March 2014-ին. Վերցված է 28 February 2014-ին.
  36. ↑ Hartman, Thom (7 December 2004). «Hyping Terror For Fun, Profit—And Power». Common Dreams. Արխիվացված է օրիգինալից 19 April 2006-ին. Վերցված է 6 June 2007-ին.
  37. ↑ 37,0 37,1 37,2 Hoberman, J. (6 December 2005). «The Phantom Menace». The Village Voice. Արխիվացված է օրիգինալից 29 March 2007-ին. Վերցված է 6 June 2007-ին.
  38. ↑ 38,0 38,1 Bergen, Peter (2 June 2005). «Beware the Holy War». The Nation. էջ 1. Արխիվացված է օրիգինալից 30 September 2005-ին. Վերցված է 18 July 2007-ին.
  39. ↑ Asman, David (20 October 2004). «Anti-American Europeans». Fox News. Վերցված է 12 June 2007-ին.
  40. ↑ 40,0 40,1 40,2 40,3 40,4 Davis, Clive (21 October 2004). «The Power of Bad Television». National Review. Արխիվացված է օրիգինալից 10 June 2007-ին. Վերցված է 6 June 2007-ին.
  41. ↑ Aaronovitch, David (19 October 2004). «Al-Qaida is no dark illusion». The Guardian. Guardian News and Media. Վերցված է 6 June 2007-ին.
  42. ↑ Hurd, Dale. «How Leftists Aid Radical Islam». CBN News. Christian Broadcasting Network. Արխիվացված է օրիգինալից 18 June 2007-ին. Վերցված է 29 June 2007-ին.
  43. ↑ 43,0 43,1 43,2 Bergen, Peter (2 June 2005). «Beware the Holy War». The Nation. էջեր 2–5. Արխիվացված է օրիգինալից 29 September 2005-ին. Վերցված է 29 June 2007-ին.
  44. ↑ Barsanti, Chris (2005). «The Power of Nightmares: The Rise of the Politics of Fear». FilmCritic.com. Արխիվացված է օրիգինալից 17 October 2007-ին. Վերցված է 18 July 2007-ին.
  45. ↑ Pipes, Daniel (15 October 2004). «The BBC Announces: There Is No Terrorist Threat». Daniel Pipes: Middle East Forum. Վերցված է 22 July 2008-ին.

Տես նաև[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Մասնակից:Միլենա_Կռոյան/Ավազարկղ&oldid=8776596» էջից