Ջոն Կարպենտեր

Ջոն Կարպենտեր անգլ.՝ John Carpenter
Ծնվել է	հունվարի 16, 1948(1948-01-16)[…] (77 տարեկան)
Ծննդավայր	Carthage, Ջեֆերսոն շրջան, Նյու Յորք, ԱՄՆ կամ Ջեֆերսոն շրջան, Նյու Յորք, ԱՄՆ
Կրթություն	Հարավային Կալիֆոռնիայի համալսարան, Հարավային Կալիֆոռնիայի համալսարանի կինեմատոգրաֆիական արվեստի դպրոց և Արևմտյան Կենտուկիի համալսարան
Քաղաքացիություն	ԱՄՆ
Կրոն	աթեիզմ
Մասնագիտացում	կինոռեժիսոր, սցենարիստ, կոմպոզիտոր, ռեժիսոր, կինոպրոդյուսեր, դերասան, պրոդյուսեր, ֆիլմերի երաժշտությունների հեղինակ, կինոսցենարիստ և գրող
Ոճ(եր)	սարսափ ֆիլմ, ֆանտաստիկ ֆիլմ, science fiction horror film?, թրիլեր, միստիկ ֆիլմ, ֆենթեզի ֆիլմ, կոգեբանակն սարսափ ֆիլմ, մարտաֆիլմ, միստիկ սարսափ, հոգեբանական թրիլեր ֆիլմ, դրամա, սլեշեր, քրեական ֆիլմ, gothic horror film?, gothic film? և body horror film?
Ամուսին	Էդրիեն Բարբո և Sandy King?
Պարգևներ	Прэмія «Машына часу»? Ջորջ Պալի հիշատակի մրցանակ և Bram Stoker Award for Lifetime Achievement?
IMDb	ID ID 0000118
theofficialjohncarpenter.com

Ջոն Կարպենտեր (անգլ.՝ John Carpenter, ամբողջ անունը` Ջոն Հովարդ Կարպենտեր (John Howard Carpenter), հունվարի 16, 1948(1948-01-16)^[…], Carthage, Ջեֆերսոն շրջան, Նյու Յորք, ԱՄՆ և Ջեֆերսոն շրջան, Նյու Յորք, ԱՄՆ), ամերիկյան կինոռեժիսոր, սցենարիստ, պրոդյուսեր և կոմպոզիտոր, ով խոր ազդեցություն է թողել 20-րդ դարի վերջի ամերիկյան անկախ կինեմատոգրաֆի վրա։ Չնայած այն հանգամանքին, որ աշխատել է տարբեր կինոժանրերում, նրա անունը հիմնականում կապված է սարսափ ֆիլմերի և գիտական ֆանտաստիկայի հետ, որոնք նկարահանվել են 1970-1980-ական թվականներին։

Կենսագրությունը

Ջոն Կարպենտերը ծնվել է Նյու-Յորք նահանգի Կարթաջ համայնքում, սակայն մանկությունն անցել է Կենտուկի նահանգի Բոուլինգ Գրին քաղաքում։ Սկզբնական շրջանում սովորել է Արևմտյան Կենտուկիի համալսարանում, որտեղ նրա հայրը ղեկավարում էր երաժշտական ֆակուլտետը, իսկ հետագայում, ուսումը շարունակել է Հարավային Կարոլինայի համալսարանում, որտեղ դեռ ուսանողական տարիներին հանդես է եկել որպես սցենարիստ «Բրոնկո Բիլլիի հարությունը» կարճամետրաժ ֆիլմի համար։ Այդ ֆիլմը 1970 թվականին շահել է «Օսկար» մրցանակ։ Ջոն Կարպենտերը նկարահանումներ կատարում էր դեռևս ութ տարեկանում` կենցաղային կինոխցիկով, իսկ 1971 թվականին, իր ուսանողական ընկերոջ, ռեժիսոր Դեն Օ'Բեննոնի հետ նկարահանել է ֆանտաստիկ «Մութ աստղը» կինոկատակերգությունը, որն ավելի ուշ, 1974 թվականին էկրաններին հայտնվեց որպես լիամետրաժ ֆիլմ։

Երկու տարի անց կինոթատրոններում հայտնվեց նրա «Հարձակում 13-րդ տեղամասի վրա» կինոնկարը։ Իր հաջորդ` «Հելոուին» (1978 թ.) կինոնկարով, Ջոն Կարպենտերը ամերիկյան կինեմատոգրաֆում սկսեց սարսափ ֆիլմերի մի ամբողջ շարք։ Ֆիլմն ի սկզբանե ուներ 320 հազար դոլարի բյուջե, սակայն կարողացավ կինովարձույթում հավաքել 35 միլիոն դոլարի եկամուտ և երկար տարիներ մնում էր կոմերցիոն տեսակետից ամենահաջողված ֆիլմերից մեկը։ 1980 թվականին նա նկարահանեց «Մառախուղ» կինոնկարը, որի հաջողությունը ստիպեց ռեժիսորին, որպեսզի 1981 թվականից սկսած, երեք տարվա ընթացքում նկարահանի մի շարք ֆանտաստիկ ֆիլմեր։ Առաջինը «Փախուստ Նյու-Յորքից» (1981 թ.) ֆիլմն էր, որտեղ գլխավոր դերը կատարում էր Կուրտ Ռասելը։ Հաջորդը «Ինչ-որ մի բան» (1982 թ.) ֆիլմն էր, որը նկարահանվել էր Ջոն Վուդ Կեմպբելի «Ո՞վ է այնտեղ» պատմվածքի հիման վրա։ Մյուս աշխատանքը «Քրիստինա» (1983 թ.) կինոնկարն էր։ Այն նկարահանվել էր Սթիվեն Քինգի հայտնի վեպի մոտիվներով, որից հետո Ջոն Կարպենտերը նկարահանել է «Մարդն աստղից» (1984 թ.) ռոմանտիկ կինոնկարը` Ջեֆ Բրիջեսի և Կարեն Ալենի մասնակցությամբ։

1986 թվականին Ջոն Կարպենտերը նկարահանել է «Մեծ իրարանցում փոքր Չինաստանում» կինոնկարը, որը մատնվել է անհաջողության։ Դրանից հետո, ցածր բյուջեյով նա նկարահանել է «Խավարի իշխանը» (1987 թ.), «Օտարները մեր մեջ» (1988 թ.) և «Անտեսանելիի խոստովանությունը» (1992 թ.) կինոնկարները։ Երկրորդ ամուսնությունից հետո, Ջոն Կարպենտերի մոտ ճգնաժամ սկսվեց և հինգ տարվա ընթացքում նա ոչ մի լիամետրաժ ֆիլմ չնկարահանեց։ Այդ ժամանակ նա հեռուստատեսությունում նկարահանել է «Պարկեր դիակների համար» (1993 թ.) հեռուստասերիալը։ 1995 թվականին նա կրկին վերադարձավ մեծ կինո և նկարահանեց երկու ֆանտաստիկ ֆիլմ` «Անմտության երախի մեջ» և «Անիծյալների գյուղը»։ Նրա հաջորդ ֆիլմը «Փախուստ Լոս-Անջելեսից» (1996 թ.) կինոնկարն էր, կրկին Կուրտ Ռասելի մասնակցությամբ։

Վերջին ֆիլմերի անհաջողությունը նրան ստիպեց աշխատանքը շարունակել խոշոր կինոստուդիաների հետ և նկարահանել «Վամպիրները» (1998 թ.) միստիկ մարտաֆիլմը և «Մարսի ուրվականները» (2001 թ.) կինոնկարը։ 2005 թվականին Ջոն Կարպենտերը նկարահանել է «Սարսափի վարպետները» հեռուստասերիալի «Սիգարետային այրվածք» ութերորդ սերիան, որը ջերմ ընդունելության արժանացավ քննադատների և իր երկրպագուների կողմից։ 2006 թվականին, Ջոն Կարպենտերը նկարահանեց նշված հեռուստասերիալի ևս մեկ սերիա` «Չարքի երեխան»։ 2010 թվականին նա նկարահանել է «Հիվանդասենյակ» լիամետրաժ ֆիլմը Էմբեր Հյորդի մասնակցությամբ։

2015 թվականին, Ջոն Կարպենտերը, ով միշտ հայտնի է եղել երաժշտություն ստեղծելու իր տաղանդով, թողարկել է իր առաջին «Lost Themes» երաժշտական ալբոմը։ 2016 թվականին թողարկվել է «Lost Themes II» ալբոմը։ Երկու ալբոմներն էլ ջերմ ընդունելության են արժանացել։

Չնայած Ջոն Կարպենտերին շատերը համարում են Բ-կարգի ֆիլմերի ռեժիսոր, այնուամենայնիվ նա ունի իր սեփական ոճը։ Նա միշտ շեշտել է, որ իր վրա մեծ ազդեցություն են թողել Ալֆրեդ Հիչքոքը և Հովարդ Հոուքսը։ Նրա ֆիլմերն ունեն յուրօրինակ երաժշտություն` ստեղծված անձամբ իր կողմից, որոնցից շատերը հազվագյուտ երաժշտական նմուշներ են և համարվում են «կուռքային»։ Ջոն Կարպենտերի կատարած ներդրումը կինոարդյունաբերության մեջ, բազմիցս գնահատվել է և ընդգծվել։ Նրա մասին նկարահանվել են բազմաթիվ վավերագրական ֆիլմեր, իսկ նրա «Հելոուին» կինոնկարը ընդգրկվել է Ազգային ֆիլմերի գրանցամատյանի մեջ` Կոնգրեսի գրադարանում պահպանվելու համար և իրենից ներկայացնում է «մշակութային արժեք»։ Շատ կինոգործիչներ Ջոն Կարպենտերին համարում են իրենց ներշնչանքի աղբյուր։

Անձնական կյանքը

1979 թվականին Ջոն Կարպենտերն ամուսնացել է դերասանուհի Էդրիեն Բարբոյի հետ։ Նրանք ունեն մեկ որդի` Կոդի Կարպենտերը։ 1984 թվականին ամուսնալուծվել են։

1990 թվականին Ջոն Կարպենտերն ամուսնացել է պրոդյուսեր Սենդի Քինգի հետ։

Մասնակի ֆիլմագրությունը

Ռեժիսոր

Թվական	Անվանում	Բնօրինակ անվանում
1962	Հսկայական հրեշների վրեժը	Revenge of the Colossal Beasts
1963	Հարձակում տիեզերքից	Terror from Space
1969	Մարտիկն ու Չարքը	Warrior and the Demon
1969	Գորգոն ընդդեմ Գոձիլայի	Gorgo Versus Godzilla
1969	Գորգոն. Տիեզերական հրեշը	Gorgon, the Space Monster
1969	Կախարդը հեռավոր տիեզերքից	Sorceror from Outer Space
1974	Մութ աստղը	Dark Star
1976	Հարձակում 13-րդ տեղամասի վրա	Assault on Precinct 13
1978	Հելոուին	Halloween
1978	Ինչ-որ մեկը հետևում է ինձ	Someone's Watching Me!
1979	Էլվիս	Elvis
1980	Մառախուղ	The Fog
1981	Փախուստ Նյու-Յորքից	Escape from New York
1982	Ինչ-որ մի բան	The Thing
1983	Քրիստինա	Christine
1984	Մարդն աստղից	Starman
1986	Մեծ իրարանցում փոքր Չինաստանում	Big Trouble in Little China
1987	Խավարի իշխանը	Prince of Darkness
1988	Օտարները մեր մեջ	They Live
1992	Անտեսանելիի խոստովանությունը	Memoirs of an Invisible Man
1993	Պարկեր դիակների համար	Body Bags
1994	Անմտության երախի մեջ	In the Mouth of Madness
1995	Անիծյալների գյուղը	Village of the Damned
1996	Փախուստ Լոս-Անջելեսից	Escape from L.A.
1998	Վամպիրները	Vampires
2001	Մարսի ուրվականները	Ghosts of Mars
2005	Սարսափի վարպետները	Masters of Horror
2005	Սիգարետային այրվածք	Cigarette Burns
2006	Չարքի երեխան	Pro Life
2010	Հիվանդասենյակ	The Ward

Սցենարիստ

Թվական	Անվանում	Բնօրինակ անվանում
1970	Բրոնկո Բիլլիի հարությունը	The Resurrection of Broncho Billy
1974	Մութ աստղը	Dark Star
1976	Հարձակում 13-րդ տեղամասի վրա	Assault on Precinct 13
1978	Լորա Մարսի աչքերը	Eyes of Laura Mars
1978	Զումա լողափը	Zuma Beach
1978	Հելոուին	Halloween
1978	Ինչ-որ մեկը հետևում է ինձ	Someone's Watching Me!
1979	Լավ է ուշ, քան երբեք	Better Late Than Never
1980	Մառախուղ	The Fog
1981	Փախուստ Նյու-Յորքից	Escape from New York
1981	Հելոուին 2	Halloween II
1982	Հելոուին 3. Վհուկների ժամանակը	Halloween III: Season of the Witch
1986	Սև լուսնի լուսաբացը	Black Moon Rising
1987	Խավարի իշխանը	Prince of Darkness
1988	Օտարները մեր մեջ	They Live
1989	Հելոուին 5	Halloween 5
1990	Սատանան	El Diablo
1995	Հելոուին 6. Մայքլ Մայերսի անեծքը	Halloween: The Curse of Michael Myers
1996	Փախուստ Լոս-Անջելեսից	Escape from L.A.
1998	Հելոուին. Քսան տարի անց	Halloween H20: 20 Years Later
1999	Գիշատիչները	Silent Predators
2001	Մարսի ուրվականները	Ghosts of Mars
2002	Հելոուին. Հարություն	Halloween: Resurrection
2003	Ջեյսոնը ընդդեմ Կաշվե դեմքի	Jason Vs. Leatherface
2004	Մայքլը ընդդեմ Ջեյսոնի	Michael Vs. Jason
2005	Հարձակում 13-րդ տեղամասի վրա	Assault on Precinct 13
2005	Մառախուղ	The Fog
2007	Հելոուին 2007	Halloween

Ծանոթագրություններ

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ջոն Կարպենտեր» հոդվածին։