Սայիդ Կութուբ

Սայիդ Կութուբ; արաբ․՝ سَيِّد قُطْب‎‎
Ծնվել է	հոկտեմբերի 9, 1906; Մուշա, Ասյուտ, Եգիպտոս
Մահացել է	օգոստոսի 29, 1966 (59 տարեկան); Կահիրե, Եգիպտոս; մահապատիժ
Քաղաքացիություն	Եգիպտոս
Դավանանք	իսլամ
Ուղղություն	Իսլամիզմ
Մասնագիտություն	քաղաքական գործիչ, գրող, փիլիսոփա, լրագրող, բանաստեղծ, ոչ գեղարվեստական գրող և հեղափոխական
Անդամակցություն	Մուսուլման եղբայրներ
Ալմա մատեր	Կահիրեի համալսարան և Հյուսիսային Կոլորադոյի համալսարան
Տիրապետում է լեզուներին	արաբերեն
Ազդվել է	Ibn Taymiyyah?, Հասան ալ-Բաննա, Syed Abul Ala Maududi? և Abd al-Qahir al-Jurjani?
Կուսակցություն	Wafd Party?
	Sayyid Qutb Վիքիպահեստում

Սայիդ Կութուբ, նաև՝ Կութբ, Ղութուբ, Ղութբ (արաբերեն՝ سيد قطب) (հոկտեմբերի 9, 1906(1906-10-09)^[1], Մուշա, Ասյուտ, Եգիպտոս - օգոստոսի 29, 1966(1966-08-29)^[2]^[3], Կահիրե, Եգիպտոս)^[4] օգոստոսի 29, 1966), եգիպտացի մուսուլման աստվածաբան, փիլիսոփա և գրող, իսլամիզմի ջատագով և տեսաբան, «Մուսուլման Եղբայրներ» իսլամիստական քաղաքական ուղղության ականավոր գործիչ։ Կութուբը մեծ ազդեցություն ունեցած է Ալ-Քայիդայի և Իսլամական ջիհադի վրա^[5]^[6]։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծնվել է Վերին Եգիպտոսի Ասյութ մուհաֆազայի Մուշա ավանում, մանր կալվածատիրոջ ընտանիքում։ Հայրը ակտիվ էր տեղական քաղաքական և իսլամական կյանքում, ինչը մեծ ազդեցություն գործեց Սայիդ Կութուբի հետագա կյանքում։ Բարձրագույն կրթություն ստացավ Կահիրեում, ապա անցավ աշխատանքի որպես ուսուցիչ։

Սայիդ Կութուբը բազմաթիվ աշխատությունների հեղինակ է, գրել է 24 գիրք, հիմնականում՝ աստվածաբանական և կրոնա-քաղաքական թեմաներով։ Ստեղծագործությունների թվում է նաև մի շարք վեպեր և բանաստեղծություններ։ Նրա գլուխ-գործոցն է համարվում 30 հատորից բաղկացած «Ֆի զիլալ ալ-Կուրան» («Ղուրանի հովանու ներքո») աշխատությունը, որտեղ նա ներկայացրել է Ղուրանի ծավալուն մեկնաբանություններ։

Այցելել է Միացյալ Նահանգներ և հայրենիք վերադառնալուց հետո ակտիվորեն հանդես է եկել Արևմուտքի բարոյա-հասարակական դրվածքի դեմ^[7]^[8]։ Ժամանակի ընթացքում Կութուբի իսլամիստական հայացքներն ստացան ավելի ծայրահեղ բնույթ և նա ընդրկվեց քաղաքական պայքարի մեջ, ուղղված Եգիպտոսի նախագահ Գամալ Աբդել Նասերի քաղաքականության դեմ։ Մի քանի անգամ ձերբակալվել է, բանտարկվել և ապա ազատ արձակվել։ 1965 թ. օգոստոսին կրկին ձերբակալվել է և, ի շարս այլոց, ամբաստանվել է հակապետական գործունեության մեջ՝ կառավարության հեղաշրջում կազմակերպող խմբակում մասնակցելու մեղադրանքով։ Դատավարության արդյունքում դատապարտվել է մահապատժի՝ կախաղան հանելու միջոցով, ինչն ի կատար է ածվել 1966 թ. օգոստոսի 29-ին։

Սայիդ Կութուբի կրոնա-քաղաքական փիլիսոփայությունը և իսլամի հասարակական դրույթների արմատական մեկնաբանությունը մեծ ազդեցություն են գործել ժամանակակից իսլամական ծայրահեղ գաղափարախոսության և հոսանքների վրա։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ ^1,0 ^1,1 http://global.britannica.com/biography/Sayyid-Qutb
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
↑ ^3,0 ^3,1 ^3,2 Encyclopædia Britannica
↑ Որոշ աղբյուրներ (օրինակ ԱՄՆ գրադարանի Կոնգրեսը նշում են Կութուբի ծնունդը 1903 թվականին։
↑ Կեպել, War for Muslim Minds, (2004) էջ.174-5
↑ Կեպել, Jihad, (2002), էջ. 51
↑ PBS program America at the crossroads.
↑ Դավիթ Վոն Դրեհլե, A Lesson In Hate Archived 2009-04-19 at the Stanford Web Archive Smithsonian Magazine

[_c0653c6ffd4a18eb-1] 1,0 ^1,1 http://global.britannica.com/biography/Sayyid-Qutb

[_da92798b27606994-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.

[_62f20a2492aff9b0-3] 3,0 ^3,1 ^3,2 Encyclopædia Britannica

[4] Որոշ աղբյուրներ (օրինակ ԱՄՆ գրադարանի Կոնգրեսը նշում են Կութուբի ծնունդը 1903 թվականին։

[5] Կեպել, War for Muslim Minds, (2004) էջ.174-5

[6] Կեպել, Jihad, (2002), էջ. 51

[7] PBS program America at the crossroads.

[A_Lesson_In_Hate-8] Դավիթ Վոն Դրեհլե, A Lesson In Hate Archived 2009-04-19 at the Stanford Web Archive Smithsonian Magazine

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]