Կառավարում

Անվան այլ կիրառումների համար տես՝ Կառավարում (այլ կիրառումներ)

Կառավարում, ընդհանուր փիլիսոփայական առումով՝ իրական աշխարհի որոշակի համակարգերում կանոնավորման, կազմավորման և ինքնակարգավորման պրոցես։ Բնության և հասարակության առանձին համակարգերում կառավարման պրոցեսների էությունն արտացոլվում է բնական ու հասարակական գիտությունների համապատասխան հասկացություններում։

Տեսակներ

Օգտագործվում են կառավարման հետևյալ տեսակներ.

• «կառավարում»,
• «սոցիալական կառավարում»,
• «պետական կառավարում»,
• «հասարակական ինքնակառավարում» և այլն

Առավել բարդ ինքնակառավարվող համակարգը հասարակական կյանքն է, սոցիալական օրգանիզմը: Հասարակական կյանքի տարբեր կողմերի կառավարումը գոյություն ունի մարդկային հասարակության երևան գալու հետ մեկտեղ։ Հասարակության կառավարման օբյեկտիվ անհրաժեշտության գիտական բացատրությունը, նրա բնույթը և նպատակները տվել է մարքս-լենինյան տեսությունը: Սոցիալական առավարման էությունը պայմանավորված է արտադրական հարաբերությունների բնույթով, որը ենթադրում է մարդկանց միջև հարաբերությունների կարգավորման ու համակեցության որոշակի կազմակերպում։ Կառավարումը, նշել է Կարլ Մարքսը, որպես հատուկ ֆունկցիա, ծագում է աշխատանքի հասարակական պրոցեսից և ունի համընդհանուր բնույթ։ «Կարգ ու կանոնն է,-գրել է Մարքսը,-հենց արտադրության յուրաքանչյուր եղանակի հասարակական կայունացման ու հետևաբար նրա հարաբերական ազատագրման ձևը հասարակ պատահականությունից ու քմահաճույքից» (1949 թվականին հրատարակված «Կապիտալ» գիրք, հատոր 3, մաս 2, էջ 331)։ Սոցիալական կառավարումն արտացոլում է հասարակության կամ նրա առանձին օղակների վրա ներգործության պրոցեսը՝ նրանց բնականոն գործառնությունը, կատարելագործումը և զարգացումը ապահովելու նպատակով։ Բոլոր հակամարտ ֆորմացիաներին հատուկ է կառավարման կազմակերպման շահագործողական բնույթը և տարերայնության տիրապետությունը։ Արդի կապիտալիզմը, չնայած կյանքի տարբեր ոլորտներում պետության ակտիվացող միջամտությանը, սրում է սոցիալական հակասությունները, ուժեղացնում շահագործումը, ընդլայնում տարերայնությունն ու անարխիան: Հոկտեմբերյան սոցիալիստական մեծ հեղափոխության հետևանքով իրագործվեցին տնտեսական, սոցիալ-քաղաքական և հոգեբանական արմատական փոփոխություններ, որոնց պրոցեսում ծագեցին հասարակական կյանքի բոլոր ոլորտների գիտական կառավարման օբյեկտիվ պայմաններ և սուբյեկտիվ գործոններ։ Միայն սոցիալիստական հասարակարգում հնարավոր դարձավ իսկական ժողովրդապետությունը, ուր սոցիալական պրոցեսների կարգավորումն ու կանոնավորումը ենթարկվում է ժողովրդի շահերին։ Կառավարման գիտական և դեմոկրատական կազմակերպման սերտ փոխկապակցությունը սոցիալիզմի և կոմունիզմի շինարարության օրինաչափությունն է։ Այդ օրինաչափությունը ճանաչվում և իրագործվում է կոմունիստական կուսակցության գիտականորեն հիմնավորված քաղաքականությամբ, սոցիալիստական կառավարման բոլոր սուբյեկտների նպատակամղված գործունեությամբ։

Վիքիքաղվածքն ունի քաղվածքների հավաքածու, որոնք վերաբերում են

Կառավարում հոդվածին

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 5, էջ 270)։