Էմմի Դեստին
| Էմմի Դեստին չեխ․՝ Ema Destinnová | |
|---|---|
 | |
| Ծնվել է | փետրվարի 26, 1878[1][1][2][…] |
| Ծննդավայր | Պրահա, Բոհեմիայի թագավորություն, Ցիսլեյտանիա, Ավստրո-Հունգարիա[1][1][2][…] |
| Մահացել է | հունվարի 28, 1930[3][4][1][…] (51 տարեկան) |
| Մահվան վայր | Չեսկե Բուդյովիցե, Չեսկե Բուդեյովիցեի շրջան, Չեխիա[1][1][2][…] |
| Գերեզման | Վիշեհրադսկե գերեզմանատուն[5] |
| Քաղաքացիություն |  Չեխոսլովակիա |
| Մասնագիտություն | թարգմանչուհի, օպերային երգչուհի, մանկավարժ, բանաստեղծուհի, երաժիշտ և գրող |
Ստորագրություն | |
 Emmy Destinn Վիքիպահեստում | |
.jpg)
Էմմի Դեստին (Ema Destinnová (փետրվարի 26, 1878[1][1][2][…], Պրահա, Բոհեմիայի թագավորություն, Ցիսլեյտանիա, Ավստրո-Հունգարիա[1][1][2][…] - հունվարի 28, 1930[3][4][1][…], Չեսկե Բուդյովիցե, Չեսկե Բուդեյովիցեի շրջան, Չեխիա[1][1][2][…]), չեխ օպերային սոպրանո ուժեղ ու բարձր քնարական-դրամատիկ ձայնով։ Կարիերան անցկացրել է և՛ Եվրոպայում, և՛ Նյու Յորքի Մետրոպոլիտեն օպերայում։
Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Էմիլի Պավլինա Վենչեսլավա Կիտտլովան ծնվել է Պրահայում, որն այն ժամանակ գտնվում էր Ավստրո-Հունգարական կայսրության կազմում։
Տասներեք տարեկանից վոկալի դասեր է ստացել Մարի Մարիա վոն Դրեգեր Լոեվ-Դեստինից, որի ազզգանունն օգտագործել է որպես նրան ուղղված հարգանքի նշան։ Դրեզդենի պետական օպերայում կարճ ժամանակով աշխատելուց հետո նրան թույլատրվել է հեռանալ, բայց 1897 թվականին Պրահայի Ազգային թատրոնը մերժել է նրան[6]։ 1898 թվականի հուլիսի 19-ին Բեռլինի պետական օպերայում հանդես է եկել դեբյուտով, կատարելով «Գեղջկական ասպետություն» օպերայից Սանտուցցայի դերերգը[6]։ Այնպիսի հաջողություն է արձանագրել, որ օպերայի ադմինիստրատորն անմիջապես նրան աշխատանքի է ընդունել։ Այդ ժամանակ ընդամենը տասնինը տարեկան էր, բայց շուտով ձայնով ու դերակատարումներով հմայել է բեռլինյան ունկնդրին։ Բեռլինյան օպերայում աշխատել է մինչև 1909 թվականի հոկտեմբերի 27-ը։ Երգել է 54 օպերաներում, այդ թվում՝ 12 պրեմիերաներում[6]։
1901 թվականին միջազգային համբավ է ձեռք բերել, երբ հրավիրվել է գերմանական Բայրոյթի թատրոնում երգելու Սենտայի դերերգը «Թռչող հոլանդացի» օպերայից։ Նույն դերակատարմամբ հանդես է եկել նաև հաջորդ տարի[7]։
Լոնդոնի Կովենտ գարդեն արքունական թատրոնում առաջին անգամ հանդես է եկել 1904 թվականի մայիսի 2-ին «Դոն Ժուան» օպերայից Դոննա Աննայի դերակատարմամբ։ Հաջորդ երկու համերգաշրջանների ընթացքում այնտեղ հանդես է եկել մի քանի այլ օպերաներում, այդ թվում՝ «Մադամ Բատերֆլայ» օպերայի լոնդոնյան պրեմիերան Կարուզոյի հետ։ Մետրոպոլիտենյան օպերայում դեբյուտը տեղի է ունեցել 1908 թվականին «Աիդա» օպերայի հանրահայտ բեմադրությամբ, երբ արդեն ավարտել էր պայմանագիրը բեռլինյան օպերայի հետ։ Երկու տարի անց Մետրոպոլիտեն օպերայում կերտել է Միննիի դերը Պուչինիի «La fanciulla del West» օպերայում, կրկին հանդես գալով Կարուզոյի հետ դիրիժոր Արտուրո Տոսկանինիի ղեկավարությամբ[8]։
Թեև մեծ հաջողությունների է հասել Վագների օպերաների թեթև դերակատարումների մեջ, նրա սպինտո ձայնն ավելի հարմար էր գերմանական երաժշտության համար։ Գերազանց է կատարել նաև «Կարմեն» օպերայի ֆրանսերեն դերակատարումը, որտեղ մրցակցության մեջ է մտել Էմմա Կալվեի հետ, ինչպես նաև Աիդայի, Մադամ Բատերֆլայի ու Լեոնորայի («Տրուբադուր») իտալերեն դերերգերը[9]։
Առաջին աշխարհամարտը մեծ հարված է հասցրել Դեստինի կարիերային։ 1914 թվականին պատերազմի սկսվելուց հետո վերադարձել է իր հայրենիք, բայց հայրենասեր չեխ ընդդիմության հետ կապերի պատճառով նրա անձնագիրն անվավեր է ճանաչվել։ Ստիպված է եղել մնալ իր ամառանոցում մինչև պատերազմի ավարտը։ 1919 թվականին վերադարձել է Մետրապոլիտեն օպերա, բայց ձայնն արդեն առաջվանը չէր ու նրան նյու յորքյան հանդիսատեսի սրտում արդեն փոխարինել էին նոր սերնդի երգչուհիները, սակայն շարունակել է այնտեղ հանդես գալ մինչև 1921 թվականը[9]։
Վերջին տարիներ և մահ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Վերադարձել է Չեխոսլովակիա, որտեղ 1923 թվականին ամուսնացել է չեխական օդուժի սպա Ժոզեֆ Հալսբախի հետ։ 1926 թվականին հրաժեշտ է տվել բեմին ու իր ծննդյան 52-ամյակից մեկ ամիս առաջ կաթվածից վախճանվել Չեսկե Բուդյովիցե քաղաքում։ Հուղարկավորվել է Պրահայի Վիշեգրադյան գերեզմանատանը[9]։
Ժառանգություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
1996 թվականին պատկերվել է 2,000 չեխական կրոնա թղթադրամի վրա[10]։ Աստերոիդների գոտու գլխավոր 6583 Destinn աստղակերպն անվանվել է նրա պատվին։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 1,10 1,11 1,12 1,13 1,14 1,15 1,16 1,17 1,18 Չեխիայի ազգային գրադարանի կատալոգ
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 2,6 2,7 Archivio Storico Ricordi — 1808.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 Encyclopædia Britannica
- ↑ BillionGraves — 2011.
- ↑ 6,0 6,1 6,2 Černušák, Gracián; Štědroň, Bohumír; Nováček, Zdenko, eds. (1963). Československý hudební slovník I. A–L (Czech). Prague: Státní hudební vydavatelství. էջ 231.
{{cite book}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link) - ↑ Macy, Laura Williams (2008). The Grove Book of Opera Singers (անգլերեն). Oxford University Press. ISBN 978-0-19-533765-5.
- ↑ «Emmy Destinn | Czech singer». Encyclopedia Britannica (անգլերեն). Վերցված է 2020 թ․ մարտի 9-ին.
- ↑ 9,0 9,1 9,2 «Hudební Slavnosti Emy Destinnové». www.festival-ed.cz. Արխիվացված է օրիգինալից 2020 թ․ փետրվարի 24-ին. Վերցված է 2020 թ․ մարտի 9-ին.
- ↑ "Czech Bank Issues Updated 2,000 Koruna" Արխիվացված 2011-07-25 Wayback Machine by Kerry Rodgers, numismaster.com (27 August 2007)
Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Biography, discography, bibliography from the Kapralova Society
- The Emmy Destinn Foundation, with a biography
- Biography by Alan Bilgora for Prima Voce
- Biography from Opera-Gems.com Արխիվացված 2017-03-16 Wayback Machine
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Էմմի Դեստին» հոդվածին։ |
| ||||||||||||||||||||
