Դենիս Բրեյն

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Դենիս Բրեյն
Հիմնական տվյալներ
Ծնվել էմայիսի 17, 1921(1921-05-17)[1][2][3][…]
Լոնդոն, Մեծ Բրիտանիայի և Իռլանդիայի միացյալ թագավորություն[1]
Երկիր Միացյալ Թագավորություն
Մահացել էսեպտեմբերի 1, 1957(1957-09-01)[4][2][3] (36 տարեկան)
Հաթֆիլդ, Ուելին Հաթֆիլդ, Հարթֆորշիր, Անգլիա, Միացյալ Թագավորություն
ԳերեզմանHampstead Cemetery
Ժանրերդասական երաժշտություն
Մասնագիտությունվալդհորնիստ և կոմպոզիտոր
Գործիքներվալդհորն[1]
ԿրթությունԵրաժշտության թագավորական ակադեմիա[1]
Պարգևներ
 Dennis Brain Վիքիպահեստում

Դենիս Բրեյն (մայիսի 17, 1921(1921-05-17)[1][2][3][…], Լոնդոն, Մեծ Բրիտանիայի և Իռլանդիայի միացյալ թագավորություն[1] - սեպտեմբերի 1, 1957(1957-09-01)[4][2][3], Հաթֆիլդ, Ուելին Հաթֆիլդ, Հարթֆորշիր, Անգլիա, Միացյալ Թագավորություն), բրիտանացի գալարափողահար։ Երաժշտական ընտանիքից էր։ Հայրն ու պապը գալարափողահարներ էին, նա հաճախել է Լոնդոնի Երաժշտության թագավորական ակադեմիա։ Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի ժամանակ ծառայել է թագավորական ռազմաօդային ուժերում՝ նվագելով բենդում և նվագախմբում։ Պատերազմից հետո նա եղել է Ֆիլհարմոնիայի և Թագավորական ֆիլհարմոնիկ նվագախմբերի գլխավոր գալարափողահար, նվագել է կամերային անսամբլներում։

Բրեյնի համար գրված ստեղծագործություններից է Բենջամին Բրիտենի Սերենադը տենորի, գալարափողի և լարայինների համար (1944 թվական)։ Բրեյնի համար նաև ստեղծագործել են՝ Մալքոլմ Առնոլդը, Լենոքս Բերքլին, Ալան Բուշը, Գորդոն Ջեյքոբը, Համֆրի Սիրլը և Մատյաս Զայբերը։

Բրեյնը մահացել է ավտովթարից 36 տարեկանում։

Կյանք և կարիերա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Վաղ տարիներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Family tree showing Brain's grandfather horn player, father horn player, brother oboist, and Brain

Բրեյնը ծնվել է 1921 թվականի մայիսի 17-ին Համերսմիթում, Լոնդոն, երաժշտական ընտանիքում։ Նրա մայրը՝ Մարիոն (1887–1954 թվականներ), եղել է երգչուհի Քովենտ Գարդենում, իսկ հայրը՝ Օբրի Հարոլդ Բրեյնը, Լոնդոնյան սիմֆոնիկ նվագախմբի առաջին գալարափողահարն էր և համարվում էր այդ ժամանակի «Բրիտանիայում՝ գործիքի առաջատար ներկայացուցիչ»[5]։

Օբրիի հայր Ալֆրեդ Էդվին Բրեյնը և ավագ եղբայր Ալֆրեդ Էդվին Բրեյնը, եղել են հայտնի գալարափողահարներ Բրիտանիայում և ԱՄՆ-ում։ Բրեյնի մյուս ավագ եղբայրը՝ Լեոնարդը (1915–1975 թվականներ), եղել է հոբոյի և անգլիական եղջրափողի առաջատար նվագող[6], ինչպես նաև Թագավորական ֆիլհարմոնիկ նվագախմբի տնօրենը[7]։

Բրեյնը կրթություն է ստացել Ռիչմոնդ Հիլի նախապատրաստական դպրոցում, այնուհետև՝ Լոնդոնի Սուրբ Փոլի դպրոցում[8]։ Թեև ենթադրվում էր, որ նա դառնալու է գալարափող նվագող, հայրը նրան հիմնականում հեռու է պահել գործիքից՝ կարծելով, որ այն չպետք է նվագել մինչև հիմնական ատամները չզարգանան։ Բրեյնին թույլատրվել է ամեն շաբաթ առավոտյան մի քանի նոտա հնչեցնել հոր գալարափողով, որպեսզի չկորցնի իր հետաքրքրությունը, բայց նրա առաջին երաժշտական ուսումնասիրությունները դաշնամուրի և երգեհոնի վրա են եղել[6]։

1936 թվականին Բրեյնն ընդունվել է Երաժշտության թագավորական ակադեմիա՝ հոր մոտ գալարափող սովորելու համար, որն այնտեղ գործիքի պրոֆեսոր էր։ Բրեյնը նաև դաշնամուր է սովորել Մաքս Պիրանիի մոտ, երգեհոն՝ Ջի Դ. Կանինգհեմի և հարմոնիա՝ Մոնթեգ Ֆիլիպսի մոտ[9]։ Նրա պրոֆեսիոնալ դեբյուտը եղել է 1938 թվականի հոկտեմբերի 6-ին, երբ նա նվագել է Բախի Բրանդենբուրգյան կոնցերտը համար 1-ը, որպես երկրորդ գալարափող՝ Լոնդոնի Թագուհու սրահում, հոր՝ Ադոլֆ Բուշի ղեկավարությամբ։ «The Daily Telegraph»-ի երաժշտական քննադատը գրել է․

«Հաջորդ ամիս Բրեյնը և նրա եղբայրը Մոցարտի «Horn Quintet» և «Oboe Quintet» ստեղծագործությունների մենակատարներն են եղել[10]։ Բրեյնը հանդես է եկել անսամբլներով, ներառյալ Գրիլլերի և Բուշի քառյակները, հեռարձակումներ է կատարել BBC-ի համար, որոնցից առաջինում՝ 1939 թվականի փետրվարին, ցուցադրվել է Մոցարտի «Divertimento»-ն ռե-մաժորում Օբրին որպես առաջին գալարափող, իսկ Դենիսը՝ երկրորդ[11]։ Նույն ամսին հայր և որդի ձայնագրվել են Կոլումբիայի համար Լեներ քառյակի հետ»[12]։

Թագավորական օդուժը պատերազմի ժամանակ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի սկզբին Բրեյնը և նրա եղբայրը միացել են զինված ուժերին։ Ի տարբերություն Գերմանիայի և Իտալիայի, Բրիտանիան չէր ազատում երաժիշտներին զորակոչից, սակայն Թագավորական ռազմաօդային ուժերի կենտրոնական նվագախմբի (RAF Band) դիրիժոր, հրամանատար Ռուդոլֆ Օ'Դոնելը զգալի ջանքեր է գործադրել՝ ապահովելու համար դա, ինչպես ասում է Վալտեր Լեգը․ «Յուրաքանչյուր բացառիկ ընդունակ երիտասարդ գործիքավորող գիտեր, որ իր համար տեղ կգտնվի RAF Band-ում»[12]։ Խումբը դարձել է այն, ինչ «The Independent»-ը նկարագրել է որպես «լեգենդար անսամբլ»[13]։ Նրանց հետ Բրեյնը կատարել է եռամսյա շրջագայություն ԱՄՆ-ում 1944-1945 թվականներին և նվագել Պոտսդամի կոնֆերանսի ժամանակ 1945 թվականին[5]։

RAF անսամբլի երաժիշտներին թույլատրվում էր ելույթ ունենալ, երբ դա պաշտոնական բնույթ չի կրել։ Պատերազմի ժամանակաշրջանում Ազգային պատկերասրահում Մայրա Հեսսի կողմից կազմակերպված համերգներում, Բրեյնը հանդես է եկել 26 մենահամերգով մի շարք ստեղծագործություններով, ներառյալ Մոցարտ Հորնի կվինետը և Բրահմսի տրիոն, ջութակով և դաշնամուրով, որոնք, ինչպես գրել է իր կենսագիր Թիմ Բարինջերը, դարձել են «իր հեղինակային ստեղծագործությունները վերջին տարիների ընթացքում»[5]։

BBC-ի համար նա պատերազմի ժամանակ կատարել է 20 հեռարձակում տնային և ռազմական կապերի համար, հիմնականում կամերային երաժշտություն, սակայն մի անգամ նվագել է Մոցարտի Կոնցերտը գալարափողի համար BBC-ի սիմֆոնիկ նվագախմբի հետ՝ դիրիժոր սըր Ադրիան Բուլտի ղեկավարությամբ[14]։

1942 թվականի կեսերին Բրեյնը հանդիպել է կոմպոզիտոր Բենջամեն Բրիտտենին։ Վերջինս գրում էր երաժշտություն, որը նվագում էր RAF նվագախումբը, BBC ռադիոյի մեկնաբանությունների շարքի համար, պատերազմի ժամանակների Բրիտանիայի մասին, որոնք ամեն շաբաթ հեռարձակվում էին ԱՄՆ-ում։ Բրիտտենը անմիջապես հասկացել է Բրեյնի բացառիկ վարպետությունը և համոզել նրան համերգային ստեղծագործություն գրել[15]։ Սա տենորի, գալարափողի և լարայինների սերենադ է, որի պրեմիերան տեղի է ունեցել Ուիգմոր Հոլում 1944 թվականի հոկտեմբերին՝ Բրեյնի և Փիթեր Փիրսի մենակատարների մասնակցությամբ[16]։ Բրիտտենը խոստովանել է, որ Բրեյնը օգնել է ստեղծագործության ստեղծման ժամանակ։

Հետագա տարիներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1945 թվականին Բրեյնը 24 տարեկանում Անգլիայի ամենապահանջված գալարափողահարն է եղել[17]։ Նրա հայրն վնասվել էր վայր ընկնելու հետևանքով և հեռացել BBC-ի սիմֆոնիկ նվագախմբից, թեև տասը տարի նա մնացել է RAM-ի պրոֆեսոր մինչև իր մահը[18]։

Պատերազմից հետո Լեգը և Թոմաս Բիչեմը հիմնել են համապատասխանաբար Ֆիլհարմոնիան և Թագավորական ֆիլհարմոնիկ նվագախմբերը[12]։ Բրեյնը երկուսում էլ գլխավոր գալարափողն էր՝ նվագելով Բիչեմի համար «Արքայական ընտանիք» կոչվող փայտահամերգային նվագարկիչների կողքին՝ Ջեք Բրայմեր (կլառնետ), Գվիդիոն Բրուկ (ֆագոտ), Թերենս ՄակԴոնահ (հոբոյ) և Ջերալդ Ջեքսոն (ֆլեյտա)[19]։ Հետագայում նա պարզել է, որ չի հասցնում երկու պաշտոններում աշխատել և հրաժարական է տվել թագավորական ֆիլհարմոնիկից[5]։

Բրեյնի Ալեքսանդր B♭/A մոդել 90 վնասվել է վթարի ժամանակ, վերականգնվել է «Paxman»-ի կողմից և այժմ ցուցադրվում է Երաժշտության թագավորական ակադեմիայում։

Բրեյնն ի սկզբանե նվագել է ֆրանսիական գործիք՝ «Raoux» գալարափողով, որը նման է իր հոր գործիքին[20]։ Գործիքների այս տեսակն ունի հատկապես նուրբ տոնայնություն և լեգատո, բայց ավելի քիչ ուժեղ ձայն, քան գերմանական արտադրության գործիքները։ 1951 թվականին նա անցել է Ալեքսանդր B♭/A մոդելի գործիքին։ Այն ավելի նեղ կապարե խողովակով է, քան սովորականը, և այնպիսի ձայն է տալիս, որը համեմատելի չէ «Raoux»-ի հետ[21]։

Հետամուտ լինելով կամերային երաժշտության հանդեպ իր հետաքրքրությանը, Բրեյնը եղբոր հետ 1946 թվականին ստեղծել է փողային կվինտետ[5]։ Նա նաև եռյակ ստեղծեց դաշնակահար Վիլֆրիդ Պարրիի և ջութակահար Ժան Պուգնեի հետ[22]։ Բրեյնը հավաքեց իր ընկերներից կազմված կամերային անսամբլը և դարձավ դրա ղեկավարը։ 1945 թվականից նվագել է Կարլ Հաասի Լոնդոնի բարոկկո անսամբլի հետ՝ ինչպես ձայնագրություններ, այնպես էլ համերգներ[23]։ Ցույց տալով իր հումորային ոճը՝ Բրեյնը 1956 թվականին Ջերարդ Հոֆնունգի երաժշտական փառատոնում ռետինե խողովակի վրա կատարել է Լեոպոլդ Մոցարտի գալարափողի համար գրված կոնցերտը՝ ճիշտ կամերտոնի հասնելով[24]։

1953 թվականի նոյեմբերին Հերբերտ ֆոն Կարայանի ղեկավարությամբ և Ֆիլհարմոնիայի նվագակցությամբ Բրեյնը ձայնագրել է Մոցարտի գալարափողի չորս կոնցերտները Կոլումբիայի համար[25]։ Նույն ամսին Սիդնի Սատկլիֆի (հոբոյ), Բեռնարդ Ուոլթոնի (կլառնետ) և Սեսիլ Ջեյմսի (ֆագոտ) հետ ձայնագրել է Մոցարտի «Sinfonia Concertante for Four Winds»[26]։ 1954 թվականի հուլիսին, կրկին Կարայանի ղեկավարությամբ Բրեյնը երգեհոնային հատված է նվագել Պիետրո Մասկանյի «Cavalleria rusticana»-ից Զատկի օրհներգի ձայնագրության մեջ։ Սաթկլիֆի, Ուոլթոնի, Ջեյմսի և դաշնակահար Ուոլթեր Գիզեկինգի հետ 1955 թվականի ապրիլին նա ձայնագրել է Մոցարտի «B flat Divertimento»-ը[25]։ Բրեյնի մյուս ձայնագրություններից Լեգեն մենակատար ելույթ է ունեցել Բրամսի չորս սիմֆոնիաներով, որոնք ղեկավարել է Օտտո Կլեմպերերը։

Մահ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Բրեյնի գերեզմանը, Հեմփստեդի գերեզմանատուն, Լոնդոն

Բրեյնը խելացի վարորդ էր։ Նրա եղբայրը նրան անվանում էր «լավագույն վարորդը, ում կողքը երբևէ նստել եմ»։

1957 թվականի սեպտեմբերի 1-ին, 36 տարեկան հասակում, Բրեյնը մահացել է տուն գնալիս՝ Էդինբուրգի փառատոնում Յուջին Օրմանդիի ղեկավարությամբ Չայկովսկու թիվ 6 սիմֆոնիան կատարելուց հետո[27]։ Նա իր «Triumph TR2» սպորտային մեքենայով կտրել է ճանապարհը և բախվել A1 պողոտայում գտնվող ծառին՝ «De Havilland Aircraft» գործարանի հյուսիսային դարպասների դիմաց։

Բրեյնը թաղվել է Լոնդոնի Հեմփստեդ գերեզմանատանը։ Նրա տապանաքարին փորագրված է հատված Հինդեմիթի գալարափողի կոնցերտի «Դեկլամացիա» բաժնից.

     My call transforms
     The hall to autumn-tinted groves
     What is into what
     Has been...[28]

Բրեյնի սիրելի գալարափողներից մեկը (Ալեքսանդր Մայնցացու B♭/A մոդել 90) վնասվել է նրա մահացու վթարի ժամանակ։ Այն ժամանակից ի վեր վերականգնվել է Լոնդոնի Պախման եղբայրների կողմից և հանրային ցուցադրության մեջ է գտնվում «York Gate Collections»-ում RAM-ում[29]։

Նոր աշխատանքներ և ոգեկոչումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ինչպես Սերենադը տենորի, գալարափողի և լարայինների համար, Բրիտտենը գրել է «Canticle III»-ը. Բրեյնը և Փիրսը կոմպոզիտորի նվագակցությամբ 1955 թվականի համերգի ժամանակ ունեցել են իրենց առաջին ելույթը, որտեղ Բրեյնը նաև ներկայացրել է Ալան Բուշի երկու ստեղծագործությունների պրեմիերան[30]։ Մյուս կոմպոզիտորները, ովքեր գրել են Բրեյնի համար, եղել են Մալքոլմ Առնոլդը (գալարափողի կոնցերտ թիվ 2)[31], Լենոքս Բերքլին (Տրիո գալարափողի, ջութակի և դաշնամուրի համար)[32], Յորք Բոուենը (Կոնցերտ գալարափողի, լարայինների և լիտավրի համար)[33], Հինդեմիթը (Կոնցերտ գալարափողի և նվագախմբի համար)[34], Գորդոն Յակոբը (Կոնցերտ գալարափողի և լարային նվագախմբի համար)[35], Էլիզաբեթ Լյությենսը (գալարափողի կոնցերտը)[35], Համֆրի Սիրլը (Օբադ գալարափող և լարային նվագախմբի համար)[36], Մատյաս Զայբերը (Նոտուրնո գալարափողի և լարային նվագախմբի համար)[37] և Էռնեստ Թոմլինսոնը (Ռապսոդիա և Ռոնդոն, գալարափողի և նվագախմբի համար)[38]։ Ռոմանտիկա և Ռոնդոն գալարափողի և նվագախմբի համար)[39]։

Ծանոթագրություններ և աղբյուրներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 Lynch W. C., Gamble S. Dennis Brain: A Life in Music — 1 — Denton: University of North Texas Press, 2011. — P. 1. — ISBN 978-1-57441-307-6
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Discogs — 2000.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 Lynch W. C., Gamble S. Dennis Brain: A Life in Music — 1 — Denton: University of North Texas Press, 2011. — P. 220. — ISBN 978-1-57441-307-6
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 Barringer, Tim. "Brain, Dennis (1921–1957)" «Արխիվացված պատճենը». Արխիվացված է օրիգինալից 2021 թ․ հունիսի 14-ին. Վերցված է 2024 թ․ հունվարի 22-ին., Oxford Dictionary of National Biography, Oxford University Press, 2011. Retrieved 12 June 2021 (subscription or UK public library membership required)
  6. ↑ 6,0 6,1 Gamble and Lynch, p. 1
  7. ↑ Waymark Peter. "Celebration to mark RPO's first concert", The Times, 15 September 1971, p. 17
  8. ↑ Gamble and Lynch, p. 2
  9. ↑ Gamble and Lynch, pp. 3 and 6
  10. ↑ "Recitals of the Week", The Times, 4 November 1938, p. 12
  11. ↑ "Tuesday National" Արխիվացված 2021-06-14 Wayback Machine, Radio Times, 26 February 1939, p. 38
  12. ↑ 12,0 12,1 12,2 Legge, Walter. "Dennis Brain" Արխիվացված 2021-05-19 Wayback Machine, The Gramophone, November 1957. Retrieved 12 June 2021
  13. ↑ "Obituary: Cecil James" Արխիվացված 2021-02-18 Wayback Machine, The Independent, 23 October 2011
  14. ↑ "Dennis Brain" Արխիվացված 2021-06-14 Wayback Machine, BBC Genome; and "BBC Orchestra" Արխիվացված 2021-06-14 Wayback Machine, Radio Times, 13 September 1942, p. 14. Retrieved 12 June 2021
  15. ↑ Britten, Benjamin. "Dennis Brain (1921–1957)", Tempo , Winter 1957–58, pp. 5–6 «Archived copy». Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ հունիսի 12. Վերցված է 2021 թ․ հունիսի 14-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ bot: original URL status unknown (link) CS1 սպաս․ արխիվը պատճենվել է որպես վերնագիր (link)
  16. ↑ Lewis, Geraint. "Britten's Serenade for Tenor, Horn and Strings", Gramophone, October 2020, pp. 94–97
  17. ↑ «Dennis Brain (1921–1957) – IHS Online». Hornsociety.org. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ փետրվարի 2-ին. Վերցված է 2015 թ․ հոկտեմբերի 9-ին.
  18. ↑ Morley-Pegge, Reginald, and Niall O'Loughlin. "Brain family", Grove Music Online, Oxford University Press, 2001. Retrieved 14 June 2021 Արխիվացված 4 Հունիս 2018 Wayback Machine
  19. ↑ Melville-Mason, Graham. "Gwydion Brooke – Bassoonist in Sir Thomas Beecham's 'Royal Family'" Արխիվացված 2015-09-30 Wayback Machine, The Independent, 5 April 2005
  20. ↑ Gamble and Lynch, p. 190
  21. ↑ Gamble and Lynch, pp. 189 and 195–198
  22. ↑ Gamble and Lynch, pp. 219–220
  23. ↑ Gamble and Lynch, p. 18
  24. ↑ Gamble and Lynch, p. 232
  25. ↑ 25,0 25,1 Notes to Naxos Historical CD set 8.111070
  26. ↑ Schwarzkopf, p. 271
  27. ↑ Gamble and Lynch, p. 221
  28. ↑ Foreman, p. 114
  29. ↑ "Horn by Gebrüder Alexander, c.1950. Owned and played by Dennis Brain" Արխիվացված 2021-05-19 Wayback Machine, Royal Academy of Music. Retrieved 14 June 2021
  30. ↑ "A Memorial Concert", The Times, 29 January 1955, p. 8
  31. ↑ "Mr Dennis Brain: A Renowned Horn Player", The Times, 2 September 1957, p. 10
  32. ↑ Redding, Joan, and Peter Dickinson. "Berkeley, Sir Lennox", Grove Music Online, Oxford University Press, 2001. Retrieved 14 June 2021 Արխիվացված 5 Հունիս 2018 Wayback Machine
  33. ↑ Gamble and Lynch, p. 177
  34. ↑ Meucci, Renato, and Gabriele Rocchetti. "Horn", Grove Music Online, Oxford University Press, 2001. Retrieved 14 June 2021 Արխիվացված 4 Փետրվար 2021 Wayback Machine
  35. ↑ 35,0 35,1 Mitchell, Donald. "Dennis Brain" Արխիվացված 2021-06-14 Wayback Machine, Tempo, New Series, no. 45 (1957), pp. 16–17. Retrieved 14 June 2021
  36. ↑ Gamble and Lynch, p. 186
  37. ↑ Gamble and Lynch, p. 173
  38. ↑ Gamble and Lynch, p. 180
  39. ↑ "Poulenc's Elegy for Dennis Brain", The Times, 8 February 1958, p. 3

Աղբյուրներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Դենիս Բրեյն» հոդվածին։
 ⛭ 
  Թեմատիկ կայքեր
Բառարաններ և հանրագիտարաններ
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Դենիս_Բրեյն&oldid=9866887» էջից