Ամանորյա տորթ
 | |
|---|---|
 | |
| Տեսակ | Christmas dessert? |
| Ենթատեսակ | տորթ |
 Christmas cakes Վիքիպահեստում | |
Ամանորյա տորթ, մրգային հրուշակեղենի տեսակ[1], որը շատ երկրներում օգտագործվում է Սուրբ ծննդի ժամանակ[2]։
Բրիտանական տարատեսակներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
.jpg)
Անգլիական ամանորյա տորթը սկզբում պատրաստվել է սալորից[3]։ Անգլիական ավանդական ամանորյա տորթը պատրաստվում է կորինֆյան չամիչով, սուլթանով (ոսկեգույն չամիչ) և ռոմով ներծծված չամիչով։ Եթե ամանորյա տորթը ծածկված է գլազուրով, ապա շատ տարածված զարդարանքներ են տները, եղևնիները կամ Ձմեռ պապիկի պատկերները։
Շատերի առանձնահատուկ սիրելին հանդիսանում է շոտլանդական ավանդական ամանորյա տորթը՝ Վիսկի Դանդին։ Անունից կարելի է ենթադրել, որ տորթը ստեղծել է Դանդիում և պատրաստվում է շոտլանդական վիսկիով։ Դա թեթև և փխրուն մրգային տորթ է՝ պատրաստված կորինֆյան չամիչից, չամիչից, քիշմիշից և բալից[4]։
Ժամանակ առ ժամանակ ամանորյա տորթի մեջ, ինչպես նաև ամանորյա պուդինգներում որպես հաջողության նշաններ ավելացնում էին մետաղադրամներ։ Սովորաբար դրանք լինում էին արծաթե 3 կամ վեց պենսանոցներ՝ երբեմն փաթաթված յուղաթղթի մեջ։
Յորքշիրում ամանորյա տորթը կարելի է ուտել պանրով, օրինակ՝ Ուենսլիդեյլ տեսակի պանրով։
Միացյալ Թագավորությունում Սուրբ Ծննդին բացի ավանդական ամանորյա տորթից մատուցվող մյուս խմորեղենը շոկոլադապատ շվեյցարական ռուլետն է, որը նման է գերանի։
Վիկտորյական դարաշրջանում հայտնի թագավորական տորթը փոխարիվնել է ամանորյա տորթով։
Այլ երկրներում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ստորև թվարկված որոշ տորթեր մրգային չեն։ Օրինակ՝ «Բյուշ դյո Նոելը» որևէ միրգ չի պարունակում, այն մրգային չէ[5]։
Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներում որոշ մարդիկ Սուրբ Ծննդի ժամանակ որպես նվեր տալիս են մրգային տորթեր, բայց դրանք չեն կոչվում ամանորյա տորթեր[6]։ Հարևան Կանադայում անգլալեզու մեծամասնությունը դրանք անվանում է ամանորյա տորթեր։
Հնդկաստանում ամանորյա տորթերը ավանդաբար մրգային են՝ բազմաթիվ տարբերակներով։ Ալլահաբադի տորթը հայտնի է իր հարուստ համով և կառուցվածքով։ Շատ ավելի փոքր տորթերի մեջ ավելացնում են ալկոհոլ, սովորաբար ռոմ[7]։
Շրի Լանկայում ամանորյա տորթերի մեջ օգտագործում են մշկընկույզ, դարչին և սև պղպեղ[8]։
Ճապոնիայում ամանորյա տորթն ուտում են ճրագալույցին։ Դրանք հարած սերուցքով բիսկվիթներ են՝ հաճախ զարդարված ելակով ու այլ սեզոնային մրգերով։ Ամանորի տորթերը ընկալվում են որպես Սուրբծննդյան տոնակատարության ծիսական արարողություն, հատկապես երբ կիսվում են ընտանիքի կամ ընկերների հետ[9][10]։
Ֆիլիպիններում ամանորյա տորթերը մանրացված ընկույզներով պայծառ դեղին մրգային թխվածքներ են։ Դրանք թաթախվում են կոնյակի կամ ռոմի և շաքարի օշարակի մեծ քանակությամբ խառնուրդի մեջ։ Լիկյորով պատրաստված այս տորթերը սովորաբար կարող են թարմ մնալ շատ ամիսների ընթացքում, եթե նրանց պահպանեն ինչպես հարկն է։
Գերմանիայում տարածված է «Շտոլլեն» անունով մրգային տորթը։ Սուրբ Ծննդյան ընթացքում այն նաև կոչվում է Ուեյնախթշտոլեն կամ Քրիստշտոլեն։
Իտալական պանետոնեն գմբեթաձև, թթվասերով քաղցր թխվածք է, որն ավանդաբար ճաշակում են Սուրբ Ծննդին։ Այն պարունակում է չամիչ և քաղցր ցիտրուսային մրգեր և մանրակրկտորեն պատրաստվում է մի քանի օրվա ընթացքում։ Պանդորոն սովորաբար պատրաստվում է Վերոնայում և ունի բուրգի ձև՝ ութանկյուն աստղաձև կտրվածքով[11]։
Ֆրանսիայում, Բելգիայում, Շվեյցարիայում, Ֆրանսիական Կանադայում, Լյուքսեմբուրգում և Լիբանանում ավանդական ամանորյա տորթը կոչվում է «Բյուշ դյո Նոել»։ Այն թեթև բիսկվիթ է, որը ծածկված է շոկոլադապատ կարագի սերուցքի մի շերտով, որը փաթաթված է վրան շաքարի փոշի ցանած կարագի սերուցքի մեկ այլ շերտով և նմանվում է ձյունով ծածկված գերանի։ Անունը ծագել է փայտե գերանից, որն ավանդաբար մի քանի օր վառվում էր օջախների մեջ ամբողջ Եվրոպայում։ Միջնադարի ընթացքում և ֆրանսիացի մի խոհարար տասնիներորդ դարում ստացել է գերանի տեսքով այս ռուլետը՝ ի հիշատակ այդ սովորույթի։
Կիպրոսում ամանորյա տորթը մատուցվում է Սուրբ Ծննդյան օրը և առաջին բանն է, որով տեղաբնակները հյուրասիրում են իրենց հյուրերին։ Կիպրոսի ամանորյա տորթը նման է բրիտնական տորթին։
Մշակութային տեղեկություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ճապոնիայում ավանդաբար կանայք ամուսնանում էին երիտասարդ տարիքում[12], իսկ նրանք, ովքեր 25 տարեկանից հետո դեռ չէին ամուսնացել, երբեմն արհամարհանքով անվանվում էին ամանորյա տորթեր (25-ից հետո չվաճառված)[13]։ Տերմինն առաջին անգամ օգտագործվել է 1980-ական թվականների ընթացքում[14], բայց դրանից հետո չեղարկվել[15], քանի որ այսօր ճապոնացի կանայք հաճախ մնում են առանց ամուսնանալու և առանց պիտակավորվելու[16]։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ This is a British definition: https://www.merriam-webster.com/dictionary/Christmas%20cake)
- ↑ «definition of Christmas Cake». The Free Dictionary.
- ↑ "History of Christmas Cakes", English Tea Store
- ↑ «Dundee Recipe Is Another Standby for the Holidays». The Evening Independent. St. Petersburg, FL. 1936 թ․ նոյեմբերի 13. էջ 13. Արխիվացված է օրիգինալից 2022 թ․ հոկտեմբերի 27-ին. Վերցված է 2011 թ․ նոյեմբերի 19-ին.
- ↑ https://www.allrecipes.com/recipe/17345/buche-de-noel/
- ↑ Robert Sietsema (2002 թ․ նոյեմբերի 20). «A Short History of Fruitcake». The Village Voice. Արխիվացված է օրիգինալից 2008 թ․ հունիսի 18-ին. Վերցված է 2019 թ․ դեկտեմբերի 29-ին.
- ↑ «Cakewalk in Allahabad - The Times of India». The Times of India. 2013 թ․ դեկտեմբերի 15. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ դեկտեմբերի 20-ին. Վերցված է 2019 թ․ դեկտեմբերի 29-ին.
- ↑ «How Sri Lanka Was Influenced By Being a British Colony». Culture Trip. 2018 թ․ մարտի 10.
- ↑ Konagaya, Hideyo (2001). «The Christmas Cake: A Japanese Tradition of American Prosperity». The Journal of Popular Culture. 34 (4): 121–136. doi:10.1111/j.0022-3840.2001.3404_121.x.
- ↑ Alison Bruzek (2014 թ․ դեկտեմբերի 16). «Japan's Beloved Christmas Cake Isn't About Christmas At All». The Salt (անգլերեն).
- ↑ Martin, Rachael. "The most mouthwatering Christmas cakes from around Italy", The Local (Italy), December 6, 2018
- ↑ Orenstein, Peggy (July 1, 2001), «Parasites in Prêt-à-Porter», The New York Times
- ↑ Wiseman, Paul (June 2, 2004), «No sex please — we're Japanese», USA TODAY, Վերցված է January 3, 2013-ին, «Better educated, more widely traveled and raised in more affluence than their mothers, young women no longer feel bound by the Japanese tradition that says a woman unmarried after age 25 is like a Christmas cake on Dec. 26 — stale.»
- ↑ Naoko Takemaru (2010), Women in the Language and Society of Japan: The Linguistic Roots of Bias (book), McFarland, էջ 158, ISBN 9780786456109, Վերցված է January 3, 2013-ին
- ↑ Watanabe, Teresa (January 6, 1992), «In Japan, a 'Goat Man' or No Man : Women are gaining more clout in relationships. As they become more independent, they demand a gentle yet strong, supportive and high-achieving spouse.», Los Angeles Times, Վերցված է January 3, 2013-ին, «Women are said to be gaining new clout in the realm of romance. They are marrying later, or not at all. They are making their own persnickety demands on potential mates. The best-known demands on their list are called the "three highs": high salary ($35,000 or more), high education (a four-year university degree) and a height of not less than 5 feet, 7 inches.»
- ↑ Tanaka, Yukiko (1995), Contemporary Portraits of Japanese Women (book), էջ 24, ISBN 9780275950675, Վերցված է January 3, 2013-ին, «The social stigma previously attached to the unmarried is slowly on its way out as the number of women who stay single, as well as the number of divorcees, has increased.»