Jump to content

Փարիզի Աստվածամոր տաճար

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Փարիզի Աստվածամոր տաճար
ֆր.՝ Notre-Dame de Paris
Հիմնական տվյալներ
Տեսակկաթոլիկ տաճար, փոքր բազիլիկ և տեսարժան վայր
ԵրկիրՖրանսիա Ֆրանսիա
ՏեղագրությունQuartier Notre-Dame?[1], Փարիզի 4-րդ շրջան, Փարիզ և Իլ դը Ֆրանս
ՏարածաշրջանՍիտե կղզի
Հասցե6 Place du Parvis de Notre-Dame, 75004 Paris[2]
Դավանանքկաթոլիկություն
ԹեմՓարիզի արքեպիսկոպոսություն
Հիմնական ամսաթվերը1163
Կազմված էSouth rose window of Notre-Dame de Paris?, gargoyles of Notre-Dame de Paris?, spire of Notre-Dame de Paris?, frame of Notre-Dame de Paris?, Baroque chancel of Notre-Dame de Paris?, Portail du Jugement Dernier of Notre-Dame de Paris?, Portail de la Vierge of Notre-Dame de Paris? և Portail Sainte Anne of Notre-Dame de Paris?
Ժառանգության կարգավիճակդասակարգված պատմական հուշարձան[3]
ՆվիրվածՄարիամ Աստվածածին
ԱնվանվածVeneration of Mary in the Catholic Church?
ՃարտարապետJean de Chelles?, Pierre de Montreuil?, Pierre de Chelles?, Jean Ravy? և Raymond du Temple?
ՀիմնադիրՄորիս դը Սյուլի
Ճարտարապետական ոճգոթական ճարտարապետությունը Ֆրանսիայում, Early Gothic architecture?, Rayonnant? և դասական գոթիկա
Հիմնադրված1163
48 մետր
Երկարություն127 մետր
Լայնություն48 մետր
Բարձրություն69 մետր և 90 մետր
Շինանյութսպիտակ քար
Մակերես5500 քառակուսի մետր
Քարտեզ
Քարտեզ
 Cathédrale Notre-Dame de Paris Վիքիպահեստում
notredamedeparis.fr(ֆր.)

Փարիզի Աստվածամոր տաճար (Նոտղը Դամ դը Պաղի, ֆր.՝ Notre Dame de Paris, nɔtʁ dam də paʁi), կաթոլիկ եկեղեցի Փարիզի կենտրոնում, մայրաքաղաքի գլխավոր խորհրդանիշներից մեկը։ Տաճարը պատկանում է Փարիզի թեմին։ Տեղակայված է Սիտե կղզու արևելյան մասում՝ Փարիզի 4-րդ շրջանում։ Տաճարի տեղում եղել է Փարիզի առաջին քրիստոնեական եկեղեցին՝ Սուրբ Ստեփանոսի բազիլիկը, որն էլ իր հերթին կառուցվել է գալա-հռոմեական Յուպիտեր աստծու տաճարի հիմքերի վրա։ Գոթական տաճարը կառուցվել է Փարիզի եպիսկոպոս Մորիս դը Սյուլիի նախաձեռնությամբ՝ 1163-ից 1345 թվականներն ընկած ժամանակահատվածում։ Տաճարի խորանի հատվածը օծվել է 1182 թվականին։ Արևմտյան ճակատի և աշտարակների կառուցումն ավարտվել է XIII դարի երկրորդ քառորդին։ 1235 թվականից մեծ փոփոխությունների է ենթարկվել. նավի կոնտրֆորսերի միջև կառուցվել են մատուռներ (XIII դարի կեսեր), տրանսեպտի չափերն են մեծացրել (ճարտարապետեր՝ Ժան դը Շել, Պիեռ դը Մոնթրեյ), ավելացվել են դասի մատուռները (Պիեռ դը Շել, Ժան Ռավի) և դեամբուլատորիայի մեծ արկբուտանները (Ժան Ռավի, XIV դարի սկիզբ)։ XIX դարում Էժեն Էմանուել Վիոլե լը Դյուկի ղեկավարությամբ Ֆրանսիական հեղափոխությունից տուժած տաճարի արձանային հատվածը ռեստավրացիայի են ենթարկել, վերականգնել են նավի վարդակ պատուհանները և նոր ծայրաձող են տեղադրել[4]։

Հետագայում՝ 1831 թվականին՝ Վիկտոր Հյուգոյի «Փարիզի Աստվածամոր տաճարը» նովելի հրապարակումից հետո, կառույցի հանրաճանաչությունը վերածնվել է։ 1963 թվականի սկզբին տաճարի ճակատային հատվածը մաքրվել է դարերի ծխից և մրից՝ վերականգնելով իր իրական գույնը։ Մեկ այլ մաքրման և վերականգմնան արշավ է սկսվել 1991-2000 թվականներին[5]։

Փարիզի Աստվածամոր տաճարը Փարիզի թեմի առաջնորդանիստ տաճարն է։ Յուրաքանչյուր տարի ավելի քան 12 միլիոն մարդ այցելում է տաճար, այդ իսկ պատճառով այն համարվում է Փարիզի ամենաշատ այցելվող հուշարձանը։

Տաճարի մուտքային մասը բաղկացած է երեք կամարներից։ Մեջտեղինը պատկերում է Ահեղ դատաստանը։ Բարձրության վրա պատկերված է Հիսուսը, իսկ նրա կողքերում առաքյալներն են, 6-ը՝ աջից, 6-ը՝ ձախից։ Ձախ կամարը նվիրված է Տիրամորը, աջը՝ Սուրբ Աննային։ Վերևում Բիբլիական թագավորներն են։ Կենտրոնում Վարդն է, Տիրամայրը Սրբերի հետ։

2019 թվականի ապրիլի 15-ին տաճարը հրդեհվել է[6]։ Այն կրել է մեծ վնասներ այդ թվում քանդվել է սրածայր գմբեթը և վնասվել տանիքի 2/3-ը։ Ըստ նախնական վարկածի՝ հրդեհի պատճառը տաճարում ընթացող վերականգնողական աշխատանքներն են[7][8]։

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. archINFORM (գերմ.) — 1994.
  2. https://mairiepariscentre.paris.fr/equipements/notre-dame-de-paris-1202
  3. base Mérimée (ֆր.)ministère de la Culture, 1978.
  4. Ларусс 1979 года в 22-х томах, т. 15, с. 6596
  5. «History of the Construction of Notre Dame de Paris» (ֆրանսերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2018 թ․ օգոստոսի 2-ին. Վերցված է 2019 թ․ ապրիլի 15-ին.
  6. Փարիզի Աստվածամոր տաճարում՝ հուժկու հրդեհ
  7. Հրդեհ Փարիզի Աստվածամոր տաճարում․ LIVE(չաշխատող հղում)
  8. Տաճարի ներկայացուցչի խոսքով՝ հրդեհը բռնկվել է տեղի ժամանակով 18:50-ին: Հրշեջներն ասում են, որ հրդեհը «ամենայն հավանականությամբ կապված է» վերականգնման աշխատանքների հետ:

Արտաքին հղումներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Փարիզի Աստվածամոր տաճար» հոդվածին։