Ստանիսլավ Վիսպյանսկի

Ստանիսլավ Վիսպյանսկի; լեհ.՝ Stanisław Wyspiański
Ի ծնե	լեհ.՝ Stanisław Wyspiański
Ծնվել է	հունվարի 15, 1869[…]
Ծննդավայր	Կրակով, Գալիցիայի և Լոդոմերիայի թագավորություն, Ցիսլեյտանիա, Ավստրո-Հունգարիա
Վախճանվել է	նոյեմբերի 28, 1907[…] (38 տարեկան)
Մահվան վայր	Կրակով, Գալիցիայի և Լոդոմերիայի թագավորություն, Ցիսլեյտանիա, Ավստրո-Հունգարիա
Քաղաքացիություն	Լեհաստան, Ավստրո-Հունգարիա և Ռուսական կայսրություն
Կրթություն	Կրակովի արվեստի ակադեմիա, Կրակովի համալսարան և Bartłomiej Nowodworski High School?
Մասնագիտություն	նկարիչ, բանաստեղծ, ճարտարապետ, գրող, դրամատուրգ, թարգմանիչ և բեմանկարիչ
Ոճ	մոդեռն և Երիտասարդ Լեհաստան (արվեստ)
Ժանր	դրամա
Թեմաներ	գեղանկարչություն, դրամատուրգ, պոեզիա և նկարչական արվեստ
Ուշագրավ աշխատանքներ	View of the Kościuszko Mound in Kraków?, Portrait of the artist's wife with son Staś.?, Polonia?, Rachela?, Śpiący Staś?, Rapsod. Portret sceniczny Andrzeja Mielewskiego? և The Wedding?
Ուսուցիչ	Յան Մատեյկո
Աշակերտներ	Wojciech Jastrzębowski?
Անդամակցություն	Society of Polish Artists "Sztuka"?
Հայր	Franciszek Wyspiański?
	ստորագրություն;
	Stanisław Wyspiański Վիքիպահեստում

Ստանիսլավ Վիսպյանսկի, լեհ.՝ Stanisław Mateusz Ignacy Wyspiański (հունվարի 15, 1869(1869-01-15)^[1]^[2]^[3]^[…], Կրակով, Գալիցիայի և Լոդոմերիայի թագավորություն, Ցիսլեյտանիա, Ավստրո-Հունգարիա^[4] - նոյեմբերի 28, 1907(1907-11-28)^[1]^[2]^[3]^[…], Կրակով, Գալիցիայի և Լոդոմերիայի թագավորություն, Ցիսլեյտանիա, Ավստրո-Հունգարիա^[4]), լեհ գրող, նկարիչ, թատերական գործիչ։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Սովորել է Կրակովի Գեղեցիկ արվեստների դպրոցում (1884-1885, ապա՝ 1887-1895 թվականներին։ Յան Մատեյկոյի աշակերտն ու գործընկերը) և Փարիզի Կոլարոսսի ակադեմիայում (1891-1894)։ Կրակովի «Արվեստ» միավորման հիմնադիրներից է (1897)։ Ձգտել է «մոդեռն» ոճի շրջանակներում կիրառել ազգային արվեստի սկզբունքները։ Մասնակցելով «Ժիլե» («Կյանք») ամսագրի հրատարակմանը՝ ստեղծել է գրքի ձևավորման նոր տարատեսակ։ Վիսպյանսկի կավճաներկով կատարած դիմանկարներին և բնանկարներին բնորոշ է նուրբ բանաստեղծականությունը, արտահայտիչ գծանկարը։ Աշխատել է նաև դեկորատիվ արվեստի բնագավառում։ Վիսպյանսկիի պիեսներն ու ռապսոդիաները նվիրված են Լեհաստանի վաղ անցյալին («Լեգենդ», 1897, «Բոլեսլավ Խիզախը», 1900, «Կազիմեժ Մեծը», 1900), պատմական դրամաները («Վարշավյանկա», 1898, «Լեգեոն», 1900, «Նոյեմբերյան գիշեր», 1904) արծարծում են լեհական ռոմանտիզմի և ազատագրական շարժման հարցեր։ Հին հունական առասպելների սյուժեներով պիեսներում («Մելեագրոս», 1898, «Նզովք», 1899, «Ոդիսեսի վերադարձը», 1907) ժամանակակից իրադարձությունները մեկնաբանվում են անտիկ ողբերգայնության ոգով։ Նրա ստեղծագործության գլուխգործոցը «Հարսանիք» (1901) փոխաբերական պամֆլետ-դրաման ու հեքիաթ-դրաման է, որտեղ, ինչպես և ժամանակակից մյուս քաղաքական դրամաներում («Ազատագրում», 1903, «Ակրոպոլիս», 1904), դրել է ազատագրական պայքարի ուղիների հարցը, պատկերել լեհական բուրժուական հասարակության քայքայումը։ Վիսպյանսկի ստեղծագործությանը բնորոշ է աշխարհի ռեալիստ, ընկալման ու սիմվոլիկայի զուգորդումը, խոսքային, երաժշտական, պլաստիկ միջոցների համատեղ օգտագործումը, որը առկա է նաև նրա ռեժիսորական աշխատանքներում։

Պատկերասրահ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մոլորակները լուսաբացին, 1894
Մայրություն, 1905
Իրենա Սոլսկայայի դիմանկարը, 1904
Լուդվիկ Սոլսկու դիմանկարը Վարշավյանկա պիեսում հին զինվորի դերում, 1904

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 RKDartists (նիդերլ.)
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 Benezit Dictionary of Artists — OUP, 2006. — ISBN 978-0-19-977378-7
↑ ^3,0 ^3,1 ^3,2 ^3,3 ^3,4 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)
↑ ^4,0 ^4,1 ^4,2 ^4,3 ^4,4 ^4,5 Выспяньский Станислав // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ստանիսլավ Վիսպյանսկի» հոդվածին։

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 11, էջ 463)։

[_f6860f7aab343f62-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 RKDartists (նիդերլ.)

[_9e55eb076cadeaf5-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 Benezit Dictionary of Artists — OUP, 2006. — ISBN 978-0-19-977378-7

[_fb39422f2e263811-3] 3,0 ^3,1 ^3,2 ^3,3 ^3,4 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)

[_ec3641dd142ea1c1-4] 4,0 ^4,1 ^4,2 ^4,3 ^4,4 ^4,5 Выспяньский Станислав // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.

[1]

[2]

[3]

[4]