«Ռյուգեն»–ի խմբագրումների տարբերություն

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Content deleted Content added
չ Colon֊ը (:, U+003A) փոխարինում եմ հայերեն վերջակետով (։, U+0589)
Տող 37. Տող 37.
|վիքիպահեստ =
|վիքիպահեստ =
}}
}}
'''Ռյուգեն''' ({{lang-de|Rügen}}, {{lang-lat|Rugia}}, {{lang-pl|Rugia}}), կղզի [[Բալթիկ ծով]]ում` Հիդենզե կղզուց արևելք: [[Գերմանիա]]յի ամենամեծ կղզին է (ընդհանուր մակերեսը` 926 կմ²): Մտնում է Մեկլենբուրգ-Առաջավոր Պոմերանիա երկրամասի կազմի մեջ: Բնակչությունը 77.000 մարդ է:
'''Ռյուգեն''' ({{lang-de|Rügen}}, {{lang-lat|Rugia}}, {{lang-pl|Rugia}}), կղզի [[Բալթիկ ծով]]ում` Հիդենզե կղզուց արևելք։ [[Գերմանիա]]յի ամենամեծ կղզին է (ընդհանուր մակերեսը` 926 կմ²)։ Մտնում է Մեկլենբուրգ-Առաջավոր Պոմերանիա երկրամասի կազմի մեջ։ Բնակչությունը 77.000 մարդ է։


== Անվան ծագումնաբանություն ==
== Անվան ծագումնաբանություն ==
''Ռյուգեն'' (Rügen) տեղանունը, վարկածներից մեկի համաձայն, ծագում է գերմանական ''ռուգի'' ցեղի անունից, որ կղզում բնակություն է հաստատել մինչ սլավոնացիների հայտնվելը<ref>''Ганина Н. А.'' Остров Рюген: к основам взаимодействия культур и языков // Атлантика: Записки по исторической поэтике. — М.: Московский гуманитарный университет, 2011. — С. 18.</ref>: Գերմանական և սլավոնական անվանումների հնչյունային տարբերությունը բացատրվում է g / j հնչյունների արտասանական տարբերությամբ: Մեկ այլ վարկածի համաձայն` անվանումը ծագում է կղզում ապրած ''ռույանե'' (Rujanen) ցեղախմբի անունից<ref>[[Адам Бременский]]: [[Деяния архиепископов Гамбургской церкви]]. [http://www.vostlit.info/Texts/rus/adam_br/frameadam_buch4.htm Книга IV. Описание северных островов.]</ref>: Ցեղախմբի ներկայացուցիչները Արկոնա հրվանդանում կառուցել են պատերազմի ու հաղթանակի աստված Սվյատովիտին նվիրված սրբավայր: Գերմանացի հոգևորական Հերբորդը «Զրույց Օտտո Բամբերգցու կյանքի մասին» գրքում Ռյուգենն անվանել է ''Վերանիա'' (Verania), իսկ նրա բնակիչներին` ամենաբարբարոս ցեղը<ref>Herbordi Dialogue de Ottone episcopo Bambergensi, Bibhotheca rerum Germanicarum, ed Ph Jaffe, t 5, Berlin, 1869. (Глава 11 "De Verania insula et gente barbarissima ")</ref>:
''Ռյուգեն'' (Rügen) տեղանունը, վարկածներից մեկի համաձայն, ծագում է գերմանական ''ռուգի'' ցեղի անունից, որ կղզում բնակություն է հաստատել մինչ սլավոնացիների հայտնվելը<ref>''Ганина Н. А.'' Остров Рюген: к основам взаимодействия культур и языков // Атлантика: Записки по исторической поэтике. — М.: Московский гуманитарный университет, 2011. — С. 18.</ref>։ Գերմանական և սլավոնական անվանումների հնչյունային տարբերությունը բացատրվում է g / j հնչյունների արտասանական տարբերությամբ։ Մեկ այլ վարկածի համաձայն` անվանումը ծագում է կղզում ապրած ''ռույանե'' (Rujanen) ցեղախմբի անունից<ref>[[Адам Бременский]]: [[Деяния архиепископов Гамбургской церкви]]. [http://www.vostlit.info/Texts/rus/adam_br/frameadam_buch4.htm Книга IV. Описание северных островов.]</ref>։ Ցեղախմբի ներկայացուցիչները Արկոնա հրվանդանում կառուցել են պատերազմի ու հաղթանակի աստված Սվյատովիտին նվիրված սրբավայր։ Գերմանացի հոգևորական Հերբորդը «Զրույց Օտտո Բամբերգցու կյանքի մասին» գրքում Ռյուգենն անվանել է ''Վերանիա'' (Verania), իսկ նրա բնակիչներին` ամենաբարբարոս ցեղը<ref>Herbordi Dialogue de Ottone episcopo Bambergensi, Bibhotheca rerum Germanicarum, ed Ph Jaffe, t 5, Berlin, 1869. (Глава 11 "De Verania insula et gente barbarissima ")</ref>։


<gallery>
<gallery>
Տող 49. Տող 49.
== Աշխարհագրություն ==
== Աշխարհագրություն ==
[[Պատկեր:CapeArkonaLighthouses.jpg|250px|մինի|ձախից|Հին և նոր փարոսները]]
[[Պատկեր:CapeArkonaLighthouses.jpg|250px|մինի|ձախից|Հին և նոր փարոսները]]
Կղզու ափերը կտրատված են, ինչի հետևանքով բազմաթիվ ծոցեր, ծովախորշեր, հրվանդաններ ու թերակղզիներ են գոյացել: Ռյուգենի հարավային ափը ձգվում է մինչև Պոմերանիայի ափերը: Կղզու լայնությունը հարավում հասնում է 41 կմ-ի, առավել ձգվածությունը հյուսիսից հարավ 52 կմ է:
Կղզու ափերը կտրատված են, ինչի հետևանքով բազմաթիվ ծոցեր, ծովախորշեր, հրվանդաններ ու թերակղզիներ են գոյացել։ Ռյուգենի հարավային ափը ձգվում է մինչև Պոմերանիայի ափերը։ Կղզու լայնությունը հարավում հասնում է 41 կմ-ի, առավել ձգվածությունը հյուսիսից հարավ 52 կմ է։


Կղզու հյուսիսարևելյան մասում` Յասմունդ (Jasmund) թերակղզում, գտնվում է համանուն ազգային պարկը` 3.000 հա մակերեսով: Այն հիմնադրվել է 1990 թվականին: Յասմունդի առավել հայտնի խորհրդանիշը կավճե ժայռերն են, մասնավորապես` ''Արքայական գահը'' (Königsstuhl)` 118 մ բարձրությամբ: Ռյուգենի ամենաբարձր կետը Պիկբերգն է` (Piekberg) 161 մ:
Կղզու հյուսիսարևելյան մասում` Յասմունդ (Jasmund) թերակղզում, գտնվում է համանուն ազգային պարկը` 3.000 հա մակերեսով։ Այն հիմնադրվել է 1990 թվականին։ Յասմունդի առավել հայտնի խորհրդանիշը կավճե ժայռերն են, մասնավորապես` ''Արքայական գահը'' (Königsstuhl)` 118 մ բարձրությամբ։ Ռյուգենի ամենաբարձր կետը Պիկբերգն է` (Piekberg) 161 մ։


=== Արկոնա հրվանդան ===
=== Արկոնա հրվանդան ===
Վիտով թերակղզում գտնվող Արկոնա հրվանդանը կղզու հյուսիսային ծայրամասն է: Այստեղ գտնվել է սլավոնական բնակավայր` ամրություններով ու եկեղեցիով, որ նվիրված է եղել Սվյատովիտ աստծուն: Բնակավայրի գտնվելու տեղը մասամբ անցել է ջրի տակ, բայց պահպանվել են հողաշերտերը:
Վիտով թերակղզում գտնվող Արկոնա հրվանդանը կղզու հյուսիսային ծայրամասն է։ Այստեղ գտնվել է սլավոնական բնակավայր` ամրություններով ու եկեղեցիով, որ նվիրված է եղել Սվյատովիտ աստծուն։ Բնակավայրի գտնվելու տեղը մասամբ անցել է ջրի տակ, բայց պահպանվել են հողաշերտերը։


Նախկին քաղաքից արևմուտք 1826-1827 թվականներին [[Կարլ Ֆրիդրիխ Շինկել]]ի նախագծով կառուցվել է [[փարոս]], որ ամենահինն է Մեկլենբուրգ-Առաջավոր Պոմերանիա երկրամասում: Ներկայումս այնտեղ ցուցադրվում է թանգարանային հավաքածու: Հետագայում` 1902 թվականին, կառուցվել է 36 մ բարձրությամբ մեկ այլ փարոս, որը գործում է մինչ օրս<ref name="Prora">''Bernd Wuelitzer ''Meklenburg-Vorpommern-DuMont Reiseverlag,Köln 2004. ISBN 3-7701-3849-X</ref>:
Նախկին քաղաքից արևմուտք 1826-1827 թվականներին [[Կարլ Ֆրիդրիխ Շինկել]]ի նախագծով կառուցվել է [[փարոս]], որ ամենահինն է Մեկլենբուրգ-Առաջավոր Պոմերանիա երկրամասում։ Ներկայումս այնտեղ ցուցադրվում է թանգարանային հավաքածու։ Հետագայում` 1902 թվականին, կառուցվել է 36 մ բարձրությամբ մեկ այլ փարոս, որը գործում է մինչ օրս<ref name="Prora">''Bernd Wuelitzer ''Meklenburg-Vorpommern-DuMont Reiseverlag,Köln 2004. ISBN 3-7701-3849-X</ref>։


== Պատմական տեղեկություններ ==
== Պատմական տեղեկություններ ==
[[Պատկեր:Hügelgrab Rügen.JPG|250px|մինի|Դամբարանաթումբ Ռյուգենում]]
[[Պատկեր:Hügelgrab Rügen.JPG|250px|մինի|Դամբարանաթումբ Ռյուգենում]]
Հնագիտական գտածոները վկայում են, որ կղզին բնակեցված է եղել դեռևս [[քարե դար]]ում: Կղզու ողջ տարածքով սփռված են դամբարանաթմբեր և զոհաքարեր:
Հնագիտական գտածոները վկայում են, որ կղզին բնակեցված է եղել դեռևս [[քարե դար]]ում։ Կղզու ողջ տարածքով սփռված են դամբարանաթմբեր և զոհաքարեր։


Կղզին և նրանում հայտնաբերված Արկոնա տաճարի մնացորդները հետազոտությունների հարուստ նյութ են հնագետների համար: Կղզում բնակվել են ռուգի կամ ռույանե ցեղախմբերը: Մինչև [[14-րդ դար]]ը կղզին ավելի ընդարձակ է եղել, քան ներկայումս: Քարտեզագիր [[Գերհարդ Մերկատոր]]ը իր «Քարտեզագրություն» աշխատության մեջ գրել է. «Կղզին [Ռյուգեն] հին ժամանակներում ավելի ընդարձակ է եղել, քան հիմա, Աստծո կամքով ջուրը ողողել է կղզին»:
Կղզին և նրանում հայտնաբերված Արկոնա տաճարի մնացորդները հետազոտությունների հարուստ նյութ են հնագետների համար։ Կղզում բնակվել են ռուգի կամ ռույանե ցեղախմբերը։ Մինչև [[14-րդ դար]]ը կղզին ավելի ընդարձակ է եղել, քան ներկայումս։ Քարտեզագիր [[Գերհարդ Մերկատոր]]ը իր «Քարտեզագրություն» աշխատության մեջ գրել է. «Կղզին [Ռյուգեն] հին ժամանակներում ավելի ընդարձակ է եղել, քան հիմա, Աստծո կամքով ջուրը ողողել է կղզին»։


Ռույանների հիմնական զբաղմունքը եղել է անասնապահությունը, ձկնորսությունը, հողագործությունը: Նրանք առևտրական կապեր են հաստատել [[Սկանդինավիա]]յի ու [[Մերձբալթիկա]]յի հետ, ինչպես նաև ռազմարշավներ են կատարել, պատերազմներ են մղել իրենց հողատարածքը պահպանելու համար: Այսպես` Դանիայի որոշ գավառներ մինչև Վալդեմար I արքայի կառավարումը (12-րդ դար) հարկատու են եղել ռույաններին, ինչը պատերազմի առիթ է հանդիսացել: Սլավոնա-ռույանական իշխանությունը այնքան ազդեցիկ է եղել, որ ռույաններն իրենց ազդեցությունն են հաստատել [[Բալթիկ ծով]]ի նկատմամբ, որը երկար ժամանակ կոչվել է ''Ռուգերի ծով'':
Ռույանների հիմնական զբաղմունքը եղել է անասնապահությունը, ձկնորսությունը, հողագործությունը։ Նրանք առևտրական կապեր են հաստատել [[Սկանդինավիա]]յի ու [[Մերձբալթիկա]]յի հետ, ինչպես նաև ռազմարշավներ են կատարել, պատերազմներ են մղել իրենց հողատարածքը պահպանելու համար։ Այսպես` Դանիայի որոշ գավառներ մինչև Վալդեմար I արքայի կառավարումը (12-րդ դար) հարկատու են եղել ռույաններին, ինչը պատերազմի առիթ է հանդիսացել։ Սլավոնա-ռույանական իշխանությունը այնքան ազդեցիկ է եղել, որ ռույաններն իրենց ազդեցությունն են հաստատել [[Բալթիկ ծով]]ի նկատմամբ, որը երկար ժամանակ կոչվել է ''Ռուգերի ծով''։
[[Պատկեր:Kap Arcona.jpg|250px|մինի|ձախից|Սլավոնական քաղաքի ավերակների տեսարան փարոսից]]
[[Պատկեր:Kap Arcona.jpg|250px|մինի|ձախից|Սլավոնական քաղաքի ավերակների տեսարան փարոսից]]


Պատերազմների արդյունքում 1168 թվականին ռույանները կորցրել են իրենց անկախությունը, ավերվել են մայրաքաղաք Արկոնան և Սվյատովիտի սրբավայրը: Դանիացի պատմագիրների վկայությամբ ռույանների արքա Յարոմիրը դառնում է դանիացի արքայի [[վասալ]]ը, իսկ կղզին` Ռոսկիլե եպիսկոպոսության մաս: Այս շրջանին է վերաբերում առաջին անգամ ռույանների` բռնի քրիստոնեություն ընդունելը: 1234 թվականին ռույանները թոթափում են դանիական լուծը` իրենց տարածքներն ընդարձակելով մինչև ներկայիս գերմանական Մեկլենբուրգ-Առաջավոր Պոմերանիա երկրամասը: Նրանք հիմնում են քաղաք, որը հայտնի է ''Շտրալզունդ'' անունով (Strzélowò): 1282 թվականին իշխան Վիսլավ II-ը Գերմանիայի արքա Ռուդոլֆ I-ի հետ կնքում է համաձայնագիր` ստանալով եգերմայստերի տիտղոս և Ռյուգենի տարածքի վերահսկման իրավունք: Այնուհետև Ռյուգենի սլավոնացիները, գտնվելով գերմանական տարբեր կազմավորումներում, հետագա մի քանի դարերի ընթացքում աստիճանաբար կորցրին սլավոնական լեզուն, մշակույթը և ամբողջովին ձուլվեցին: 1325 թվականին մահանում է ռույան վերջին իշխանը` Վիցլավ III-ը: Սլավոնական ռույանական բարբառը վերջնականապես դադարում է գոյություն ունենալ [[16-րդ դար]]ում: 1404 թվականին մահանում է Գուլիցինան, ով իր ամուսնու հետ Ռույանի վերջին բնակիչն էր, ով խոսում էր պոլաբյան սլավոներենով:
Պատերազմների արդյունքում 1168 թվականին ռույանները կորցրել են իրենց անկախությունը, ավերվել են մայրաքաղաք Արկոնան և Սվյատովիտի սրբավայրը։ Դանիացի պատմագիրների վկայությամբ ռույանների արքա Յարոմիրը դառնում է դանիացի արքայի [[վասալ]]ը, իսկ կղզին` Ռոսկիլե եպիսկոպոսության մաս։ Այս շրջանին է վերաբերում առաջին անգամ ռույանների` բռնի քրիստոնեություն ընդունելը։ 1234 թվականին ռույանները թոթափում են դանիական լուծը` իրենց տարածքներն ընդարձակելով մինչև ներկայիս գերմանական Մեկլենբուրգ-Առաջավոր Պոմերանիա երկրամասը։ Նրանք հիմնում են քաղաք, որը հայտնի է ''Շտրալզունդ'' անունով (Strzélowò): 1282 թվականին իշխան Վիսլավ II-ը Գերմանիայի արքա Ռուդոլֆ I-ի հետ կնքում է համաձայնագիր` ստանալով եգերմայստերի տիտղոս և Ռյուգենի տարածքի վերահսկման իրավունք։ Այնուհետև Ռյուգենի սլավոնացիները, գտնվելով գերմանական տարբեր կազմավորումներում, հետագա մի քանի դարերի ընթացքում աստիճանաբար կորցրին սլավոնական լեզուն, մշակույթը և ամբողջովին ձուլվեցին։ 1325 թվականին մահանում է ռույան վերջին իշխանը` Վիցլավ III-ը։ Սլավոնական ռույանական բարբառը վերջնականապես դադարում է գոյություն ունենալ [[16-րդ դար]]ում։ 1404 թվականին մահանում է Գուլիցինան, ով իր ամուսնու հետ Ռույանի վերջին բնակիչն էր, ով խոսում էր պոլաբյան սլավոներենով։


[[Պատկեր:Ruegen-kreidefelsen.jpg|250px|մինի|Ռյուգենի առափնյա մասը]]
[[Պատկեր:Ruegen-kreidefelsen.jpg|250px|մինի|Ռյուգենի առափնյա մասը]]
1325 թվականին արքայատոհմի ներկայացուցչի ամուսնության հետևանքով կղզին անցնում է Պոմերանիա-Վոլգաստ իշխանությանը, իսկ 1478 թվականին միացվում է Պոմերանիային: [[Վեստֆալյան հաշտություն|Վեստֆալյան հաշտության]] պայմանների համաձայն` Պոմերանիան Ռյուգենի հետ անցնում է Շվեդիային: Հետագայում Բրանդենբուրգ-Պրուսիայի ուժեղացման հետ կղզին անցնում է Բրանդենբուրգին:
1325 թվականին արքայատոհմի ներկայացուցչի ամուսնության հետևանքով կղզին անցնում է Պոմերանիա-Վոլգաստ իշխանությանը, իսկ 1478 թվականին միացվում է Պոմերանիային։ [[Վեստֆալյան հաշտություն|Վեստֆալյան հաշտության]] պայմանների համաձայն` Պոմերանիան Ռյուգենի հետ անցնում է Շվեդիային։ Հետագայում Բրանդենբուրգ-Պրուսիայի ուժեղացման հետ կղզին անցնում է Բրանդենբուրգին։


1807 թվականին [[Նապոլեոն]]ը նվաճում է Ռյուգենը, որը մինչև 1813 թվականը մնում է ֆրանսիացիների հսկողության ներքո: 1814 թվականին այն անցնում է Դանիային, իսկ 1815 թվականին` Պրուսիային որպես Նոր Առաջավոր Պոմերանիայի մաս:
1807 թվականին [[Նապոլեոն]]ը նվաճում է Ռյուգենը, որը մինչև 1813 թվականը մնում է ֆրանսիացիների հսկողության ներքո։ 1814 թվականին այն անցնում է Դանիային, իսկ 1815 թվականին` Պրուսիային որպես Նոր Առաջավոր Պոմերանիայի մաս։


Երկրորդ աշխարհամարտի վճռական փուլում 1945 թվականի մայիսի 4-ին գերմանական կայազորը կղզին առանց կռվի հանձնում է խորհրդային զորքերին<ref>В. А. Залгаллер [http://www.vestnik.com/issues/2001/0522/win/zalgaller.htm Быт войны]</ref>:
Երկրորդ աշխարհամարտի վճռական փուլում 1945 թվականի մայիսի 4-ին գերմանական կայազորը կղզին առանց կռվի հանձնում է խորհրդային զորքերին<ref>В. А. Залгаллер [http://www.vestnik.com/issues/2001/0522/win/zalgaller.htm Быт войны]</ref>։


Հետպատերազմական շրջանում կղզին պատկանել է ԳԴՀ-ին, իսկ խորհրդային զորքերը գերմանական զորքերի հետ Ռյուգենի տարածքում են եղել մինչև 1992 թվականը:
Հետպատերազմական շրջանում կղզին պատկանել է ԳԴՀ-ին, իսկ խորհրդային զորքերը գերմանական զորքերի հետ Ռյուգենի տարածքում են եղել մինչև 1992 թվականը։


== Վարչական պատկանելություն և բնակավայրեր ==
== Վարչական պատկանելություն և բնակավայրեր ==
[[Պատկեր:Mecklenburg-Vorpommern districts 2011 colored labeled.svg|250px|մինի|Մեկլենբուրգ-Առաջավոր Պոմերանիա երկրամասի վարչական բաժանում]]
[[Պատկեր:Mecklenburg-Vorpommern districts 2011 colored labeled.svg|250px|մինի|Մեկլենբուրգ-Առաջավոր Պոմերանիա երկրամասի վարչական բաժանում]]


Վարչական առումով կղզու տարածքը զբաղեցնում է Առաջավոր Պոմերանիա-Ռյուգեն վարչական շրջանը, որ մտնում է Մեկլենբուրգ-Առաջավոր Պոմերանիա երկրամասի կազմի մեջ:
Վարչական առումով կղզու տարածքը զբաղեցնում է Առաջավոր Պոմերանիա-Ռյուգեն վարչական շրջանը, որ մտնում է Մեկլենբուրգ-Առաջավոր Պոմերանիա երկրամասի կազմի մեջ։


Կղզում կա 4 շրջան (Ämter Bergen auf Rügen, West-Rügen, Nord-Rügen, Mönchgut-Granitz), որոնք ունեն 45 համայնքներ` քաղաքներ ու ավաններ: Ազատ քաղաքներ են Ռյուգենի Բերգեն, Զասնից, Պուտբուս, Գարց:
Կղզում կա 4 շրջան (Ämter Bergen auf Rügen, West-Rügen, Nord-Rügen, Mönchgut-Granitz), որոնք ունեն 45 համայնքներ` քաղաքներ ու ավաններ։ Ազատ քաղաքներ են Ռյուգենի Բերգեն, Զասնից, Պուտբուս, Գարց։


== Տնտեսություն ==
== Տնտեսություն ==
[[Պատկեր:Insel Rügen-Strand von Sellin.jpg|250px|մինի|ձախից|Կղզու առողջարաններից մեկը]]
[[Պատկեր:Insel Rügen-Strand von Sellin.jpg|250px|մինի|ձախից|Կղզու առողջարաններից մեկը]]
Ներկայումս կղզու եկամտի հիմնական աղբյուրը [[զբոսաշրջություն]]ն է: Այն սկսել է զարգանալ [[18-րդ դար]]ում` Զագարդի հանքային աղբյուրների շնորհիվ: [[19-րդ դար]]ում սկսեցին զարգանալ ծովային առողջարանները, օրինակ` Զասնիցը, իսկ ավելի ուշ` Բինցից մինչև Գյորեն հատվածը: Զբոսաշրջիկների հիմնական զանգվածը կազմում էր «վերին միջին խավը»:
Ներկայումս կղզու եկամտի հիմնական աղբյուրը [[զբոսաշրջություն]]ն է։ Այն սկսել է զարգանալ [[18-րդ դար]]ում` Զագարդի հանքային աղբյուրների շնորհիվ։ [[19-րդ դար]]ում սկսեցին զարգանալ ծովային առողջարանները, օրինակ` Զասնիցը, իսկ ավելի ուշ` Բինցից մինչև Գյորեն հատվածը։ Զբոսաշրջիկների հիմնական զանգվածը կազմում էր «վերին միջին խավը»։


Բացի զբոսաշրջությունից` կղզում զարգացած են ձկնորսությունն ու գյուղատնտեսությունը:
Բացի զբոսաշրջությունից` կղզում զարգացած են ձկնորսությունն ու գյուղատնտեսությունը։


Ռյուգենը ավտոմոբիլային ու երկաթուղային կապով կապված է Գերմանիայի մայրցամաքային մասին: Շտրալզունդ քաղաքի մոտ կառուցվել է Ռյուգենի կամուրջը` Շտրելազունդկվերունգը, որ բացվել է 2007 թվականի հոկտեմբերի 20-ին: Այն Գերմանիայի ամենաերկար ավտոմոբիլային կամուրջն է (4104 մ): Արտաքնապես նման է [[Սան Ֆրանցիսկո]]յի [[Ոսկե Դարպասներ (կամուրջ)|Ոսկե դարպասներին]]: Միջին թռիչքի մեծ բարձրության շնորհիվ (42 մ)` նրա տակով հանգիստ անցնում են ամենախոշոր նավերը:
Ռյուգենը ավտոմոբիլային ու երկաթուղային կապով կապված է Գերմանիայի մայրցամաքային մասին։ Շտրալզունդ քաղաքի մոտ կառուցվել է Ռյուգենի կամուրջը` Շտրելազունդկվերունգը, որ բացվել է 2007 թվականի հոկտեմբերի 20-ին։ Այն Գերմանիայի ամենաերկար ավտոմոբիլային կամուրջն է (4104 մ)։ Արտաքնապես նման է [[Սան Ֆրանցիսկո]]յի [[Ոսկե Դարպասներ (կամուրջ)|Ոսկե դարպասներին]]։ Միջին թռիչքի մեծ բարձրության շնորհիվ (42 մ)` նրա տակով հանգիստ անցնում են ամենախոշոր նավերը։


Կղզու արևելյան ծայրամասում` Զասնից քաղաքի մոտ, գտնվում է երկաթուղային-նավահանգստային «Մուկրան» (Mukran) խոշոր համալիրը, որ նախկինում համարվում էր ԳԴՀ-ի և ԽՍՀՄ-ի «ծովային դարպասը»: Մուկրանը ծովային բեռնատար և մարդատար, երկաթուղային, ավտոմոբիլային գծերով կապված է [[Ռուսաստան]]ի, [[Դանիա]]յի, [[Լիտվա]]յի, [[Շվեդիա]]յի նավահանգիստներին:
Կղզու արևելյան ծայրամասում` Զասնից քաղաքի մոտ, գտնվում է երկաթուղային-նավահանգստային «Մուկրան» (Mukran) խոշոր համալիրը, որ նախկինում համարվում էր ԳԴՀ-ի և ԽՍՀՄ-ի «ծովային դարպասը»։ Մուկրանը ծովային բեռնատար և մարդատար, երկաթուղային, ավտոմոբիլային գծերով կապված է [[Ռուսաստան]]ի, [[Դանիա]]յի, [[Լիտվա]]յի, [[Շվեդիա]]յի նավահանգիստներին։


== Ռյուգենի առողջարաններ ==
== Ռյուգենի առողջարաններ ==
[[Պատկեր:Caspar David Friedrich's Chalk Cliffs on Rügen.jpg|250px|մինի|[[Կասպար Դավիդ Ֆրիդրիխ]], «Ռյուգենի կավճե ժայռերը»]]
[[Պատկեր:Caspar David Friedrich's Chalk Cliffs on Rügen.jpg|250px|մինի|[[Կասպար Դավիդ Ֆրիդրիխ]], «Ռյուգենի կավճե ժայռերը»]]
19-րդ դարի երկրորդ կեսին Ռյուգենում առողջավայրեր ձևավորվեցին: Կղզու առավել հայտնի առողջարանը դարձավ ձկնորսական փոքրիկ գյուղը, որ 1870-1910 թվականների շրջանում զարգացավ` վերածվելով Բինց քաղաքի: Այստեղ ճարտարապետ Օտտո Շպալդինգի նախագծով կառուցվեց առողջարան, որ անգլիական [[Բրայթոն]]ի մթնոլորտն էր հիշեցնում: Մինչև [[Առաջին համաշխարհային պատերազմ]]ը այս կողմերում հանգստանալու էր գալիս տարեկան 10.000 մարդ: Պատերազմից հետո` 1920-1930-ական թվականներին, Բինցում հավաքվում էր հասարակության սերուցքը:
19-րդ դարի երկրորդ կեսին Ռյուգենում առողջավայրեր ձևավորվեցին։ Կղզու առավել հայտնի առողջարանը դարձավ ձկնորսական փոքրիկ գյուղը, որ 1870-1910 թվականների շրջանում զարգացավ` վերածվելով Բինց քաղաքի։ Այստեղ ճարտարապետ Օտտո Շպալդինգի նախագծով կառուցվեց առողջարան, որ անգլիական [[Բրայթոն]]ի մթնոլորտն էր հիշեցնում։ Մինչև [[Առաջին համաշխարհային պատերազմ]]ը այս կողմերում հանգստանալու էր գալիս տարեկան 10.000 մարդ։ Պատերազմից հետո` 1920-1930-ական թվականներին, Բինցում հավաքվում էր հասարակության սերուցքը։


Նացիզմի ժամանակաշրջանում պետական մակարդակով ստեղծվում է «Ուժ ուրախության միջոցով» կազմակերպությունը, որը առողջարանների, հանգստյան տների լայն ցանց է հիմնում. այն ներառում է նաև «Վիլհելմ Գուստլոֆ» և «Շտոյբեն» նավերը: 1936-1939 թվականներին ափամերձ տարածքներում լայն թափով շինարարական աշխատանքներ են ընթանում:
Նացիզմի ժամանակաշրջանում պետական մակարդակով ստեղծվում է «Ուժ ուրախության միջոցով» կազմակերպությունը, որը առողջարանների, հանգստյան տների լայն ցանց է հիմնում. այն ներառում է նաև «Վիլհելմ Գուստլոֆ» և «Շտոյբեն» նավերը։ 1936-1939 թվականներին ափամերձ տարածքներում լայն թափով շինարարական աշխատանքներ են ընթանում։


[[Երկրորդ աշխարհամարտ]]ի պատճառով անավարտ մնացած նախագծերի թվում էր Պրորա բնակավայրի մոտ հսկա առողջարան-ֆաբրիկայի կառուցումը, որ [[Նացիստական Գերմանիա|Երրորդ Ռայխի]] ամենամասշտաբային ծրագիրն էր:
[[Երկրորդ աշխարհամարտ]]ի պատճառով անավարտ մնացած նախագծերի թվում էր Պրորա բնակավայրի մոտ հսկա առողջարան-ֆաբրիկայի կառուցումը, որ [[Նացիստական Գերմանիա|Երրորդ Ռայխի]] ամենամասշտաբային ծրագիրն էր։


[[Պատկեր:Бинц.Курхауз.jpg|300px|մինի|ձախից|Առողջարան Բինցում]]
[[Պատկեր:Бинц.Курхауз.jpg|300px|մինի|ձախից|Առողջարան Բինցում]]
Նախագիծը ճարտարապետ Կլոտցի (Klotz) հավաստմամբ պետք է լիներ «աշխարհի ամենախոշոր ծովային առողջարանը»<ref name="Prora"/>: Ծովափի երկայնքով 4.5 կմ ձգվածությամբ կառուցվել էին հինգհարկանի բետոնե շենքեր` զորանոցային տիպի: Դրանք ունեին 2,5×5 մ չափերով սենյակներ: Համալիրի կենտրոնում նախատեսված էր կառուցել զանգվածային միջոցառումների համար նախատեսված շինություն` 20.000 մարդ տարողունակությամբ: Այս համալիրի մանրակերտը ներկայացվել է 1937 թվականին [[Փարիզ]]ում կայացած Համաշխարհային ցուցահանդեսում, ուր արժանացել է Գրան պրիի:
Նախագիծը ճարտարապետ Կլոտցի (Klotz) հավաստմամբ պետք է լիներ «աշխարհի ամենախոշոր ծովային առողջարանը»<ref name="Prora"/>։ Ծովափի երկայնքով 4.5 կմ ձգվածությամբ կառուցվել էին հինգհարկանի բետոնե շենքեր` զորանոցային տիպի։ Դրանք ունեին 2,5×5 մ չափերով սենյակներ։ Համալիրի կենտրոնում նախատեսված էր կառուցել զանգվածային միջոցառումների համար նախատեսված շինություն` 20.000 մարդ տարողունակությամբ։ Այս համալիրի մանրակերտը ներկայացվել է 1937 թվականին [[Փարիզ]]ում կայացած Համաշխարհային ցուցահանդեսում, ուր արժանացել է Գրան պրիի։


Գերմանիայի դեմոկրատական հանրապետության շրջանում Ռյուգենը սկզբում եղել է փակ տարածք, ուր ռազմակայաններ են տեղակայվել: Այնուհետև այն դարձել է զբոսաշրջության ու հանգստի կենտրոն: [[Գերմանիայի վերամիավորում]]ից հետո սկսել են վերականգնել առողջարանների` 19-20-րդ դարերի սահմանագծի պատմական տեսքը, սակայն նրանց մասշտաբային բնույթի ընդունումը դեռևս անորոշ է:
Գերմանիայի դեմոկրատական հանրապետության շրջանում Ռյուգենը սկզբում եղել է փակ տարածք, ուր ռազմակայաններ են տեղակայվել։ Այնուհետև այն դարձել է զբոսաշրջության ու հանգստի կենտրոն։ [[Գերմանիայի վերամիավորում]]ից հետո սկսել են վերականգնել առողջարանների` 19-20-րդ դարերի սահմանագծի պատմական տեսքը, սակայն նրանց մասշտաբային բնույթի ընդունումը դեռևս անորոշ է։


== Ծանոթագրություններ ==
== Ծանոթագրություններ ==
Տող 118. Տող 118.
== Արտաքին հղումներ ==
== Արտաքին հղումներ ==
* [http://www.ruegen.de/ Կղզու պաշտոնական կայք]
* [http://www.ruegen.de/ Կղզու պաշտոնական կայք]
* [http://www.dw.com/ru/%D1%80%D1%8E%D0%B3%D0%B5%D0%BD/a-16699308 Ռյուգեն: Ռոմանտիկ կղզի Բալթիկ ծովում: Ֆոտոռեպորտաժ]
* [http://www.dw.com/ru/%D1%80%D1%8E%D0%B3%D0%B5%D0%BD/a-16699308 Ռյուգեն։ Ռոմանտիկ կղզի Բալթիկ ծովում։ Ֆոտոռեպորտաժ]


{{ՎՊԵ}}
{{ՎՊԵ}}

06:00, 21 Մարտի 2021-ի տարբերակ

Ռյուգեն
Տեսակկղզեխումբ և կղզի
Երկիր Գերմանիա
Վարչատարածքային միավորVorpommern-Rügen District?
ՎայրԲալթիկ ծով
ՏեղադրությունԲալթիկ ծով
Երկարություն52 կմ
Լայնություն41 կմ
Մակերես926 կմ²
Ամենաբարձր կետըPiekberg?
Բնակչություն67 526 մարդ (դեկտեմբերի 31, 2010)
Քարտեզ
Քարտեզ

Ռյուգեն (գերմ.՝ Rügen, լատին․՝ Rugia, լեհ.՝ Rugia), կղզի Բալթիկ ծովում` Հիդենզե կղզուց արևելք։ Գերմանիայի ամենամեծ կղզին է (ընդհանուր մակերեսը` 926 կմ²)։ Մտնում է Մեկլենբուրգ-Առաջավոր Պոմերանիա երկրամասի կազմի մեջ։ Բնակչությունը 77.000 մարդ է։

Անվան ծագումնաբանություն

Ռյուգեն (Rügen) տեղանունը, վարկածներից մեկի համաձայն, ծագում է գերմանական ռուգի ցեղի անունից, որ կղզում բնակություն է հաստատել մինչ սլավոնացիների հայտնվելը[1]։ Գերմանական և սլավոնական անվանումների հնչյունային տարբերությունը բացատրվում է g / j հնչյունների արտասանական տարբերությամբ։ Մեկ այլ վարկածի համաձայն` անվանումը ծագում է կղզում ապրած ռույանե (Rujanen) ցեղախմբի անունից[2]։ Ցեղախմբի ներկայացուցիչները Արկոնա հրվանդանում կառուցել են պատերազմի ու հաղթանակի աստված Սվյատովիտին նվիրված սրբավայր։ Գերմանացի հոգևորական Հերբորդը «Զրույց Օտտո Բամբերգցու կյանքի մասին» գրքում Ռյուգենն անվանել է Վերանիա (Verania), իսկ նրա բնակիչներին` ամենաբարբարոս ցեղը[3]։

Աշխարհագրություն

Հին և նոր փարոսները

Կղզու ափերը կտրատված են, ինչի հետևանքով բազմաթիվ ծոցեր, ծովախորշեր, հրվանդաններ ու թերակղզիներ են գոյացել։ Ռյուգենի հարավային ափը ձգվում է մինչև Պոմերանիայի ափերը։ Կղզու լայնությունը հարավում հասնում է 41 կմ-ի, առավել ձգվածությունը հյուսիսից հարավ 52 կմ է։

Կղզու հյուսիսարևելյան մասում` Յասմունդ (Jasmund) թերակղզում, գտնվում է համանուն ազգային պարկը` 3.000 հա մակերեսով։ Այն հիմնադրվել է 1990 թվականին։ Յասմունդի առավել հայտնի խորհրդանիշը կավճե ժայռերն են, մասնավորապես` Արքայական գահը (Königsstuhl)` 118 մ բարձրությամբ։ Ռյուգենի ամենաբարձր կետը Պիկբերգն է` (Piekberg) 161 մ։

Արկոնա հրվանդան

Վիտով թերակղզում գտնվող Արկոնա հրվանդանը կղզու հյուսիսային ծայրամասն է։ Այստեղ գտնվել է սլավոնական բնակավայր` ամրություններով ու եկեղեցիով, որ նվիրված է եղել Սվյատովիտ աստծուն։ Բնակավայրի գտնվելու տեղը մասամբ անցել է ջրի տակ, բայց պահպանվել են հողաշերտերը։

Նախկին քաղաքից արևմուտք 1826-1827 թվականներին Կարլ Ֆրիդրիխ Շինկելի նախագծով կառուցվել է փարոս, որ ամենահինն է Մեկլենբուրգ-Առաջավոր Պոմերանիա երկրամասում։ Ներկայումս այնտեղ ցուցադրվում է թանգարանային հավաքածու։ Հետագայում` 1902 թվականին, կառուցվել է 36 մ բարձրությամբ մեկ այլ փարոս, որը գործում է մինչ օրս[4]։

Պատմական տեղեկություններ

Դամբարանաթումբ Ռյուգենում

Հնագիտական գտածոները վկայում են, որ կղզին բնակեցված է եղել դեռևս քարե դարում։ Կղզու ողջ տարածքով սփռված են դամբարանաթմբեր և զոհաքարեր։

Կղզին և նրանում հայտնաբերված Արկոնա տաճարի մնացորդները հետազոտությունների հարուստ նյութ են հնագետների համար։ Կղզում բնակվել են ռուգի կամ ռույանե ցեղախմբերը։ Մինչև 14-րդ դարը կղզին ավելի ընդարձակ է եղել, քան ներկայումս։ Քարտեզագիր Գերհարդ Մերկատորը իր «Քարտեզագրություն» աշխատության մեջ գրել է. «Կղզին [Ռյուգեն] հին ժամանակներում ավելի ընդարձակ է եղել, քան հիմա, Աստծո կամքով ջուրը ողողել է կղզին»։

Ռույանների հիմնական զբաղմունքը եղել է անասնապահությունը, ձկնորսությունը, հողագործությունը։ Նրանք առևտրական կապեր են հաստատել Սկանդինավիայի ու Մերձբալթիկայի հետ, ինչպես նաև ռազմարշավներ են կատարել, պատերազմներ են մղել իրենց հողատարածքը պահպանելու համար։ Այսպես` Դանիայի որոշ գավառներ մինչև Վալդեմար I արքայի կառավարումը (12-րդ դար) հարկատու են եղել ռույաններին, ինչը պատերազմի առիթ է հանդիսացել։ Սլավոնա-ռույանական իշխանությունը այնքան ազդեցիկ է եղել, որ ռույաններն իրենց ազդեցությունն են հաստատել Բալթիկ ծովի նկատմամբ, որը երկար ժամանակ կոչվել է Ռուգերի ծով։

Սլավոնական քաղաքի ավերակների տեսարան փարոսից

Պատերազմների արդյունքում 1168 թվականին ռույանները կորցրել են իրենց անկախությունը, ավերվել են մայրաքաղաք Արկոնան և Սվյատովիտի սրբավայրը։ Դանիացի պատմագիրների վկայությամբ ռույանների արքա Յարոմիրը դառնում է դանիացի արքայի վասալը, իսկ կղզին` Ռոսկիլե եպիսկոպոսության մաս։ Այս շրջանին է վերաբերում առաջին անգամ ռույանների` բռնի քրիստոնեություն ընդունելը։ 1234 թվականին ռույանները թոթափում են դանիական լուծը` իրենց տարածքներն ընդարձակելով մինչև ներկայիս գերմանական Մեկլենբուրգ-Առաջավոր Պոմերանիա երկրամասը։ Նրանք հիմնում են քաղաք, որը հայտնի է Շտրալզունդ անունով (Strzélowò): 1282 թվականին իշխան Վիսլավ II-ը Գերմանիայի արքա Ռուդոլֆ I-ի հետ կնքում է համաձայնագիր` ստանալով եգերմայստերի տիտղոս և Ռյուգենի տարածքի վերահսկման իրավունք։ Այնուհետև Ռյուգենի սլավոնացիները, գտնվելով գերմանական տարբեր կազմավորումներում, հետագա մի քանի դարերի ընթացքում աստիճանաբար կորցրին սլավոնական լեզուն, մշակույթը և ամբողջովին ձուլվեցին։ 1325 թվականին մահանում է ռույան վերջին իշխանը` Վիցլավ III-ը։ Սլավոնական ռույանական բարբառը վերջնականապես դադարում է գոյություն ունենալ 16-րդ դարում։ 1404 թվականին մահանում է Գուլիցինան, ով իր ամուսնու հետ Ռույանի վերջին բնակիչն էր, ով խոսում էր պոլաբյան սլավոներենով։

Ռյուգենի առափնյա մասը

1325 թվականին արքայատոհմի ներկայացուցչի ամուսնության հետևանքով կղզին անցնում է Պոմերանիա-Վոլգաստ իշխանությանը, իսկ 1478 թվականին միացվում է Պոմերանիային։ Վեստֆալյան հաշտության պայմանների համաձայն` Պոմերանիան Ռյուգենի հետ անցնում է Շվեդիային։ Հետագայում Բրանդենբուրգ-Պրուսիայի ուժեղացման հետ կղզին անցնում է Բրանդենբուրգին։

1807 թվականին Նապոլեոնը նվաճում է Ռյուգենը, որը մինչև 1813 թվականը մնում է ֆրանսիացիների հսկողության ներքո։ 1814 թվականին այն անցնում է Դանիային, իսկ 1815 թվականին` Պրուսիային որպես Նոր Առաջավոր Պոմերանիայի մաս։

Երկրորդ աշխարհամարտի վճռական փուլում 1945 թվականի մայիսի 4-ին գերմանական կայազորը կղզին առանց կռվի հանձնում է խորհրդային զորքերին[5]։

Հետպատերազմական շրջանում կղզին պատկանել է ԳԴՀ-ին, իսկ խորհրդային զորքերը գերմանական զորքերի հետ Ռյուգենի տարածքում են եղել մինչև 1992 թվականը։

Վարչական պատկանելություն և բնակավայրեր

Մեկլենբուրգ-Առաջավոր Պոմերանիա երկրամասի վարչական բաժանում

Վարչական առումով կղզու տարածքը զբաղեցնում է Առաջավոր Պոմերանիա-Ռյուգեն վարչական շրջանը, որ մտնում է Մեկլենբուրգ-Առաջավոր Պոմերանիա երկրամասի կազմի մեջ։

Կղզում կա 4 շրջան (Ämter Bergen auf Rügen, West-Rügen, Nord-Rügen, Mönchgut-Granitz), որոնք ունեն 45 համայնքներ` քաղաքներ ու ավաններ։ Ազատ քաղաքներ են Ռյուգենի Բերգեն, Զասնից, Պուտբուս, Գարց։

Տնտեսություն

Կղզու առողջարաններից մեկը

Ներկայումս կղզու եկամտի հիմնական աղբյուրը զբոսաշրջությունն է։ Այն սկսել է զարգանալ 18-րդ դարում` Զագարդի հանքային աղբյուրների շնորհիվ։ 19-րդ դարում սկսեցին զարգանալ ծովային առողջարանները, օրինակ` Զասնիցը, իսկ ավելի ուշ` Բինցից մինչև Գյորեն հատվածը։ Զբոսաշրջիկների հիմնական զանգվածը կազմում էր «վերին միջին խավը»։

Բացի զբոսաշրջությունից` կղզում զարգացած են ձկնորսությունն ու գյուղատնտեսությունը։

Ռյուգենը ավտոմոբիլային ու երկաթուղային կապով կապված է Գերմանիայի մայրցամաքային մասին։ Շտրալզունդ քաղաքի մոտ կառուցվել է Ռյուգենի կամուրջը` Շտրելազունդկվերունգը, որ բացվել է 2007 թվականի հոկտեմբերի 20-ին։ Այն Գերմանիայի ամենաերկար ավտոմոբիլային կամուրջն է (4104 մ)։ Արտաքնապես նման է Սան Ֆրանցիսկոյի Ոսկե դարպասներին։ Միջին թռիչքի մեծ բարձրության շնորհիվ (42 մ)` նրա տակով հանգիստ անցնում են ամենախոշոր նավերը։

Կղզու արևելյան ծայրամասում` Զասնից քաղաքի մոտ, գտնվում է երկաթուղային-նավահանգստային «Մուկրան» (Mukran) խոշոր համալիրը, որ նախկինում համարվում էր ԳԴՀ-ի և ԽՍՀՄ-ի «ծովային դարպասը»։ Մուկրանը ծովային բեռնատար և մարդատար, երկաթուղային, ավտոմոբիլային գծերով կապված է Ռուսաստանի, Դանիայի, Լիտվայի, Շվեդիայի նավահանգիստներին։

Ռյուգենի առողջարաններ

Կասպար Դավիդ Ֆրիդրիխ, «Ռյուգենի կավճե ժայռերը»

19-րդ դարի երկրորդ կեսին Ռյուգենում առողջավայրեր ձևավորվեցին։ Կղզու առավել հայտնի առողջարանը դարձավ ձկնորսական փոքրիկ գյուղը, որ 1870-1910 թվականների շրջանում զարգացավ` վերածվելով Բինց քաղաքի։ Այստեղ ճարտարապետ Օտտո Շպալդինգի նախագծով կառուցվեց առողջարան, որ անգլիական Բրայթոնի մթնոլորտն էր հիշեցնում։ Մինչև Առաջին համաշխարհային պատերազմը այս կողմերում հանգստանալու էր գալիս տարեկան 10.000 մարդ։ Պատերազմից հետո` 1920-1930-ական թվականներին, Բինցում հավաքվում էր հասարակության սերուցքը։

Նացիզմի ժամանակաշրջանում պետական մակարդակով ստեղծվում է «Ուժ ուրախության միջոցով» կազմակերպությունը, որը առողջարանների, հանգստյան տների լայն ցանց է հիմնում. այն ներառում է նաև «Վիլհելմ Գուստլոֆ» և «Շտոյբեն» նավերը։ 1936-1939 թվականներին ափամերձ տարածքներում լայն թափով շինարարական աշխատանքներ են ընթանում։

Երկրորդ աշխարհամարտի պատճառով անավարտ մնացած նախագծերի թվում էր Պրորա բնակավայրի մոտ հսկա առողջարան-ֆաբրիկայի կառուցումը, որ Երրորդ Ռայխի ամենամասշտաբային ծրագիրն էր։

Առողջարան Բինցում

Նախագիծը ճարտարապետ Կլոտցի (Klotz) հավաստմամբ պետք է լիներ «աշխարհի ամենախոշոր ծովային առողջարանը»[4]։ Ծովափի երկայնքով 4.5 կմ ձգվածությամբ կառուցվել էին հինգհարկանի բետոնե շենքեր` զորանոցային տիպի։ Դրանք ունեին 2,5×5 մ չափերով սենյակներ։ Համալիրի կենտրոնում նախատեսված էր կառուցել զանգվածային միջոցառումների համար նախատեսված շինություն` 20.000 մարդ տարողունակությամբ։ Այս համալիրի մանրակերտը ներկայացվել է 1937 թվականին Փարիզում կայացած Համաշխարհային ցուցահանդեսում, ուր արժանացել է Գրան պրիի։

Գերմանիայի դեմոկրատական հանրապետության շրջանում Ռյուգենը սկզբում եղել է փակ տարածք, ուր ռազմակայաններ են տեղակայվել։ Այնուհետև այն դարձել է զբոսաշրջության ու հանգստի կենտրոն։ Գերմանիայի վերամիավորումից հետո սկսել են վերականգնել առողջարանների` 19-20-րդ դարերի սահմանագծի պատմական տեսքը, սակայն նրանց մասշտաբային բնույթի ընդունումը դեռևս անորոշ է։

Ծանոթագրություններ

  1. Ганина Н. А. Остров Рюген: к основам взаимодействия культур и языков // Атлантика: Записки по исторической поэтике. — М.: Московский гуманитарный университет, 2011. — С. 18.
  2. Адам Бременский: Деяния архиепископов Гамбургской церкви. Книга IV. Описание северных островов.
  3. Herbordi Dialogue de Ottone episcopo Bambergensi, Bibhotheca rerum Germanicarum, ed Ph Jaffe, t 5, Berlin, 1869. (Глава 11 "De Verania insula et gente barbarissima ")
  4. 4,0 4,1 Bernd Wuelitzer Meklenburg-Vorpommern-DuMont Reiseverlag,Köln 2004. ISBN 3-7701-3849-X
  5. В. А. Залгаллер Быт войны

Գրականություն

  • Ганина Н. А. Граница в языковом и культурном пространстве Рюгена // Русская германистика: Ежегодник Российского союза германистов. — М.: Языки славянской культуры, 2009. — Т. 6. — С. 237—245.
  • Ганина Н. А. Остров Рюген: к основам взаимодействия культур и языков // Атлантика: Записки по исторической поэтике. — М.: Московский гуманитарный университет, 2011. — С. 3—33.
  • Херрман Й. Ободриты, лютичи, руяне // Славяне и скандинавы / Пер. с немецкого; общ. ред. Е. А. Мельниковой. — М.: Прогресс, 1986. — С. 338—359.

Արտաքին հղումներ

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ռյուգեն» հոդվածին։