«Կարիճ X-1»–ի խմբագրումների տարբերություն

Կարիճ X-1
*անգլ.՝ Scorpius X-1*
	Էներգետիկ տիեզերքը eROSITA ռենտգենյան հայելային տիեզերական աստղադիտակից․; Կարիճ X-1 - կենտրոնում սպիտակ շրջանը; (2020 հունիսի 11):
Հետազոտման տվյալներ
Տեսակ	ռենտգենյան կրկնակի աստղ և փոքր զանգվածով ռենտգենյան զույգ
Հեռավորություն	2,8 ± 0,3 կիլոպարսեկ
Տեսանելի աստղային մեծություն	11,1 (V)
Համաստեղություն	Կարիճ
Աստղաչափություն
Ճառագայթային արագություն (Rv)	−38 մ/վ
Պարալաքս	0,4456 ± 0,0503 մավ
Բնութագիր
Սպեկտրալ դասակարգում	Oev
Գույնի ցուցանիշ	1,3
Ֆիզիկական տվյալներ
Ուղեծրի էլեմենտներ
Այլ անվանումներ
	2EUVE J1619-15.6, EUVE J1619-15.6, 2MASS J16195506-1538250, PLX 3702.01, SBC9 895, 1XRS 16170-155, 2A 1616-155, 2U 1617-15, 3A 1617-155, 3U 1617-15, 4U 1617-15, INTREF 685, SBC7 569, XSS J16204-1536, PBC J1619.9-1538, 2MAXI J1619-155, WEB 13546, Gaia DR2 4328198145165324800 և V818 Sco
Հայտնաբերման տարեթիվ	հունիսի 19, 1962

Դիտել պատմությունը

← Նախորդ տարբ Հաջորդ տարբ →

Content deleted Content added

ՎիզուալԵլատեքստ

Գծային

16:26, 4 Օգոստոսի 2020-ի տարբերակ

Կարիճ X-1 (անգլ.՝ V818 Sco կամ Scorpius X-1), Կարիճ համաստեղության աստղ, ռենտգենյան ճառագայթման աղբյուր, որը գտնվում է Երկրից մոտ 9000 լուսային տարի հեռավորության վրա: Կարիճ X-1 աստղը, Արեգակից հետո, ռենտգենյան ճառագայթման ամենաուժեղ աղբյուրն է, որն երևում է Երկրից^[8]: Նրա հզորությունը ռենտգենյան տիրույթում հավասար է 2.3×10³¹ Վտ կամ այն մոտավորապես 60 000 անգամ գերազանցում է Արեգակի ընդհանուր լուսավորությանը ( $L_{2}/L_{1}$ )^[9]: Ռենտգենյան ճառագայթների փնջերը օրըստօրե փոփոխվում են և ճառագում են Կարիճ համաստեղության V818 աստղի տեսանելի լույսի նույն կետից, որի տեսանելի աստղային մեծությունը տատանվում է 12^$m$ — 13^$m$^[10]:

Բացահայտում և ուսումնասիրություն

1962 թվականին Կարիճի համաստեղությունում գրանցվել է տիեզերական առաջին ռենտգենյան աղբյուրը, որը կոչվել է Կարիճ X-1։ Դրա ռենտգենյան ճառագայթումը 10000 անգամ հզոր է եղել օպտիկականից, մինչդեռ սովորական աղբյուրներում այն շատ ավելի թույլ է^[11]։

Կարիճ X-1-ը հայտնագործել է Ռիկարդո Ջակոնին, ով Կարիճ X-1-ի և այլ հայտնագործությունների համար 2002 թվականին արժանացել է ֆիզիկայի բնագավառում Նոբելյան մրցանակի^[11]։

Այժմ հայտնի է, որ Կարիճ X-1-ի նման աղբյուրները կոմպակտ աստղեր են, ինչպիսիք են նեյտրոնային աստղերը և սև խոռոչները^[11]:

Տես նաև

Ծանոթագրություններ

↑ «Presskit for the eROSITA First All-Sky Survey». www.mpe.mpg.de (անգլերեն). Վերցված է 2020-07-30-ին.
↑ Nelemans G. The distances to Galactic low-mass X-ray binaries: consequences for black hole luminosities and kicks // Mon. Not. R. Astron. Soc. / D. Flower — OUP, 2004. — Vol. 354. — P. 355–366. — ISSN 0035-8711; 1365-2966 — doi:10.1111/J.1365-2966.2004.08193.X — arXiv:astro-ph/0407168
↑ van Altena, W. F. The General Catalogue of Trigonometric Stellar Parallaxes, Fourth Edition — 4 — 1995. — Vol. -1. — P. 0.
↑ Duflot M., Figon P., Meyssonnier N. Vitesses radiales. Catalogue WEB: Wilson Evans Batten. Radial velocities: The Wilson-Evans-Batten catalogue // Astron. Astrophys. / T. Forveille — EDP Sciences, 1995. — Vol. 114. — P. 269–280. — ISSN 0004-6361; 0365-0138; 1432-0746; 1286-4846
↑ Gaia Data Release 2 / Data Processing and Analysis Consortium, European Space Agency — 2018.
↑ SIMBAD Astronomical Database
↑ https://heasarc.gsfc.nasa.gov/docs/heasarc/headates/1960.html
↑ Giacconi, Riccardo; Gursky, Herbert; Paolini, Frank R.; Rossi, Bruno B. (1962-12-01), «Evidence for x Rays From Sources Outside the Solar System», Physical Review Letters (անգլերեն), 9 (11): 439–443, doi:10.1103/PhysRevLett.9.439, ISSN 0031-9007, Վերցված է 2020-07-18-ին
↑ Bradshaw, C. F.; Fomalont, E. B.; Geldzahler, B. J. (1999-02-20). «High-Resolution Parallax Measurements of Scorpius X-1» (ֆրանսերեն). էջեր L121–L124. doi:10.1086/311889. Վերցված է 2020-07-19-ին.
↑ Šklovskij, Josif S.; Shklovskiĭ, I. S. (1978). Stars, Their Birth, Life, and Death (անգլերեն). W. H. Freeman. ISBN 978-0-7167-0024-1.
↑ ^11,0 ^11,1 ^11,2 Գիտության աշխարհում|Աստղագիտություն|էջ 37

Արտաքին հղումներ

Нейтронные звезды: Скорпион Х-1 (Scorpius X-1) – самый мощный рентгеновский источник(ռուս.)
alchetron.com https://alchetron.com/Scorpius-X-1. Վերցված է 2020-07-18-ին. {{cite web}}: Missing or empty |title= (օգնություն)
Աստղերի ռենտգենյան ճառագայթումը և դրանց ձևավորման մեխանիզմները(ռուս.)

[1] «Presskit for the eROSITA First All-Sky Survey». www.mpe.mpg.de (անգլերեն). Վերցված է 2020-07-30-ին.

[_d9a38f601964336f-2] Nelemans G. The distances to Galactic low-mass X-ray binaries: consequences for black hole luminosities and kicks // Mon. Not. R. Astron. Soc. / D. Flower — OUP, 2004. — Vol. 354. — P. 355–366. — ISSN 0035-8711; 1365-2966 — doi:10.1111/J.1365-2966.2004.08193.X — arXiv:astro-ph/0407168

[_4464d5826e416b63-3] van Altena, W. F. The General Catalogue of Trigonometric Stellar Parallaxes, Fourth Edition — 4 — 1995. — Vol. -1. — P. 0.

[_cd7fac40d422b27e-4] Duflot M., Figon P., Meyssonnier N. Vitesses radiales. Catalogue WEB: Wilson Evans Batten. Radial velocities: The Wilson-Evans-Batten catalogue // Astron. Astrophys. / T. Forveille — EDP Sciences, 1995. — Vol. 114. — P. 269–280. — ISSN 0004-6361; 0365-0138; 1432-0746; 1286-4846

[_f792c6188057e0a7-5] Gaia Data Release 2 / Data Processing and Analysis Consortium, European Space Agency — 2018.

[_d81999e0e0f65e5e-6] SIMBAD Astronomical Database

[_5325ed4862606f5f-7] ttps://heasarc.gsfc.nasa.gov/docs/heasarc/headates/1960.html

[8] Giacconi, Riccardo; Gursky, Herbert; Paolini, Frank R.; Rossi, Bruno B. (1962-12-01), «Evidence for x Rays From Sources Outside the Solar System», Physical Review Letters (անգլերեն), 9 (11): 439–443, doi:10.1103/PhysRevLett.9.439, ISSN 0031-9007, Վերցված է 2020-07-18-ին

[9] Bradshaw, C. F.; Fomalont, E. B.; Geldzahler, B. J. (1999-02-20). «High-Resolution Parallax Measurements of Scorpius X-1» (ֆրանսերեն). էջեր L121–L124. doi:10.1086/311889. Վերցված է 2020-07-19-ին.

[10] Šklovskij, Josif S.; Shklovskiĭ, I. S. (1978). Stars, Their Birth, Life, and Death (անգլերեն). W. H. Freeman. ISBN 978-0-7167-0024-1.

[Աստղագիտություն-11] 11,0 ^11,1 ^11,2 Գիտության աշխարհում|Աստղագիտություն|էջ 37

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

@@ Տող 5. / Տող 5. @@
 }}
-'''Կարիճ X-1''' ({{lang-en|''V818 Sco'' կամ ''Scorpius X-1''}}), [[Կարիճ (համաստեղություն)|Կարիճ համաստեղության]] աստղ, ռենտգենյան ճառագայթման աղբյուր, որը գտնվում է [[Երկիր|Երկրից]] մոտ 9000 [[Լուսային տարի|լուսային տարի]] հեռավորության վրա: Կարիճ X-1 աստղը, [[Արեգակ|Արեգակից]] հետո, [[Ռենտգենյան ճառագայթներ|ռենտգենյան ճառագայթման]] ամենաուժեղ աղբյուրն է, որն երևում է [[Երկիր|Երկրից]]<ref>{{Citation |last=Giacconi |first=Riccardo |title=Evidence for x Rays From Sources Outside the Solar System |date=1962-12-01 |url=https://link.aps.org/doi/10.1103/PhysRevLett.9.439 |last2=Gursky |last3=Paolini |last4=Rossi |first2=Herbert |first3=Frank R. |first4=Bruno B. |journal=Physical Review Letters |volume=9 |issue=11 |pages=439–443 |language=en |doi=10.1103/PhysRevLett.9.439 |issn=0031-9007 |accessdate=2020-07-18}}</ref>: Նրա հզորությունը ռենտգենյան տիրույթում հավասար է 2.3×10<sup>31</sup> [[Վատտ (չափման միավոր)|Վտ]] կամ այն մոտավորապես 60 000 անգամ գերազանցում է Արեգակի ընդհանուր լուսավորությանը (<math>L_2/L_1</math>)<ref>{{Cite web |url=https://iopscience.iop.org/article/10.1086/311889 |title=High-Resolution Parallax Measurements of Scorpius X-1 |last=Bradshaw |first=C. F. |last2=Fomalont |first2=E. B. |date=1999-02-20 |pages=L121–L124 |doi=10.1086/311889 |accessdate=2020-07-19 |last3=Geldzahler |first3=B. J.|language=fr }}</ref>: Ռենտգենյան ճառագայթների փնջերը օրըստօրե {{comment|փոփոխվում են|[[ֆլուկտուացիա]] - հիմնական մեծությունից շեղում}} և ճառագում են Կարիճ համաստեղության V818 աստղի տեսանելի լույսի նույն կետից, որի տեսանելի աստղային մեծությունը տատանվում է 12<sup>[[Տեսանելի աստղային մեծություն|<math>m</math>]]</sup> — 13<sup>[[Տեսանելի աստղային մեծություն|<math>m</math>]]</sup><ref>{{Cite book |url=https://books.google.com/books?id=exSFQgAACAAJ&hl=en |title=Stars, Their Birth, Life, and Death |last=Šklovskij |first=Josif S. |last2=Shklovskiĭ |first2=I. S. |date=1978 |publisher=W. H. Freeman |isbn=978-0-7167-0024-1 |language=en}}</ref>:
+'''Կարիճ X-1''' ({{lang-en|''V818 Sco'' կամ ''Scorpius X-1''}}), [[Կարիճ (համաստեղություն)|Կարիճ համաստեղության]] աստղ, ռենտգենյան ճառագայթման աղբյուր, որը գտնվում է [[Երկիր|Երկրից]] մոտ 9000 [[լուսային տարի]] հեռավորության վրա: Կարիճ X-1 աստղը, [[Արեգակ]]ից հետո, [[Ռենտգենյան ճառագայթներ|ռենտգենյան ճառագայթման]] ամենաուժեղ աղբյուրն է, որն երևում է [[Երկիր|Երկրից]]<ref>{{Citation |last=Giacconi |first=Riccardo |title=Evidence for x Rays From Sources Outside the Solar System |date=1962-12-01 |url=https://link.aps.org/doi/10.1103/PhysRevLett.9.439 |last2=Gursky |last3=Paolini |last4=Rossi |first2=Herbert |first3=Frank R. |first4=Bruno B. |journal=Physical Review Letters |volume=9 |issue=11 |pages=439–443 |language=en |doi=10.1103/PhysRevLett.9.439 |issn=0031-9007 |accessdate=2020-07-18}}</ref>: Նրա հզորությունը ռենտգենյան տիրույթում հավասար է 2.3×10<sup>31</sup> [[Վատտ (չափման միավոր)|Վտ]] կամ այն մոտավորապես 60 000 անգամ գերազանցում է Արեգակի ընդհանուր լուսավորությանը (<math>L_2/L_1</math>)<ref>{{Cite web |url=https://iopscience.iop.org/article/10.1086/311889 |title=High-Resolution Parallax Measurements of Scorpius X-1 |last=Bradshaw |first=C. F. |last2=Fomalont |first2=E. B. |date=1999-02-20 |pages=L121–L124 |doi=10.1086/311889 |accessdate=2020-07-19 |last3=Geldzahler |first3=B. J.|language=fr }}</ref>: Ռենտգենյան ճառագայթների փնջերը օրըստօրե {{comment|փոփոխվում են|[[ֆլուկտուացիա]] - հիմնական մեծությունից շեղում}} և ճառագում են Կարիճ համաստեղության V818 աստղի տեսանելի լույսի նույն կետից, որի տեսանելի աստղային մեծությունը տատանվում է 12<sup>[[Տեսանելի աստղային մեծություն|<math>m</math>]]</sup> — 13<sup>[[Տեսանելի աստղային մեծություն|<math>m</math>]]</sup><ref>{{Cite book |url=https://books.google.com/books?id=exSFQgAACAAJ&hl=en |title=Stars, Their Birth, Life, and Death |last=Šklovskij |first=Josif S. |last2=Shklovskiĭ |first2=I. S. |date=1978 |publisher=W. H. Freeman |isbn=978-0-7167-0024-1 |language=en}}</ref>:
 == Բացահայտում և ուսումնասիրություն ==
 թվականին Կարիճի համաստեղությունում գրանցվել է տիեզերական առաջին ռենտգենյան աղբյուրը, որը կոչվել է Կարիճ X-1։ Դրա ռենտգենյան ճառագայթումը 10000 անգամ հզոր է եղել օպտիկականից, մինչդեռ սովորական աղբյուրներում այն շատ ավելի թույլ է<ref name="Աստղագիտություն">[https://isec.am/images/gitutyan_ashxarh/2014/20144.pdf Գիտության աշխարհում|Աստղագիտություն|էջ 37]</ref>։
-Կարիճ X-1-ը հայտնագործել է [[Ռիկարդո Ջակոնին]], ով Կարիճ X-1-ի և այլ հայտնագործությունների համար 2002 թվականին արժանացել է ֆիզիկայի բնագավառում [[Նոբելյան մրցանակ|Նոբելյան մրցանակի]]<ref name="Աստղագիտություն" />։
+Կարիճ X-1-ը հայտնագործել է [[Ռիկարդո Ջակոնին]], ով Կարիճ X-1-ի և այլ հայտնագործությունների համար 2002 թվականին արժանացել է ֆիզիկայի բնագավառում [[Նոբելյան մրցանակ]]ի<ref name="Աստղագիտություն" />։
-Այժմ հայտնի է, որ Կարիճ X-1-ի նման աղբյուրները կոմպակտ աստղեր են, ինչպիսիք են [[Նեյտրոնային աստղեր|նեյտրոնային աստղերը]] և [[Սև խոռոչներ|սև խոռոչները]]<ref name="Աստղագիտություն" />:
+Այժմ հայտնի է, որ Կարիճ X-1-ի նման աղբյուրները կոմպակտ աստղեր են, ինչպիսիք են [[նեյտրոնային աստղեր]]ը և [[սև խոռոչներ]]ը<ref name="Աստղագիտություն" />:
 == Տես նաև ==

դ ք խ Կենդանակերպը
Աստղագիտություն \| Կենդանակերպի համաստեղությունները
Խոյ	Ցուլ	Երկվորյակներ	Խեցգետին	Առյուծ	Կույս	Կշեռք	Կարիճ	Օձակիր	Աղեղնավոր	Այծեղջյուր	Ջրհոս	Ձկներ