Հիդրա (համաստեղություն)

Հիդրա
	Համաստեղություն
	Հիդրաի աստղերի ցանկ
Լատիներեն անվանում	Hydra
Հապավում	Hya
Խորհրդանիշ	Հիդրա
Մակերես	1303 քառակուսի աստիճան
Ամենապայծառ աստղ	Ալֆարդ (α Hya)— 1,98m; γ Hya — 2,99m (մ);
Ասուպային հոսքեր	Ալֆա-հիդրիդներ; Սիգմա-հիդրիդներ;
Հարևան; համաստեղությունները	Կույս; Գավաթ; Ագռավ; Սեքստան; Առյուծ; Խեցգետին; Փոքր շուն; Միաեղջյուր; Նավախել; Կողմնացույց; Պոմպ; Կենտավրոս; Գայլ; Կշեռք;
Անվանված է	Լերնեյան հիդրա
	լայնությունների միջև:; Ամենատեսանելին է փետրվար, մարտ ամսում ժամը 21:00-ին (երեկոյան 9-ին):

Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ Հիդրա (այլ կիրառումներ)

Հիդրա (հունարեն՝ ύδρα, լատին․՝ Hydra, հին հունական առասպելաբանության կերպարներից մեկի անունով), երկնքի հարավային կիսագնդի համաստեղություն։ Ամենապայծառ աստեղը՝ Ալֆարդը, ունի 2,0 տեսանելի աստղային մեծության հավասար պայծառություն։ Տեսանելիության լավագույն պայմանները փետրվար-մարտ ամիսներին են։ Ռուսաստանի տարածքում լավ տեսանելի է հյուսիսային հատվածում, իսկ մյուս շրջաններում մասնակի տեսանելի է։

«Հիդրայի գլուխը» աստերիզմը[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Համաստեղության արևմտյան մասում առանձնանում է անկանոն բազմանկյուն՝ «Հիդրայի գլուխը» աստերիզմը։ Աստերիզմը ներառում է հինգ աստղ՝ ζ, ε, δ, σ և η Հիդրաները։ Աստերիզմի արաբական համարժեքը կրում է Մարգարտյա մանյակ անվանումը, չինականը՝ Ալ թռչուն։

Ուշագրավ մարմիններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

R հիդրա՝ երկար միջակայքերով փոփոխական Միրիդա տեսակի աստղ, որը պայծառությունը փոփոխում է ավելի քան 7^m չափով մոտավորապես 387 օր միջակայքում^[1]։
Հիդրայի համաստղությունում կան Մեսյեի կատալոգի երեք օբյեկտ, բնությամբ միմյանցից խիստ տարբեր. ցրված աստղային կուտակում M48-ը Երկիր մոլորակից 1500 լուսային տարի հեռավորության վրա, գնդային կուտակում M68-ը, տեղակայված 30000 լուսային տարի հեռավորության վրա, և M83 գալակտիկայի մասը, որի հեռավորությունը կազմում է մոտավորապես 15 միլիոն լուսային տարի։
Յուպիտերի ուրվականը՝ մոլորակային միգամածություն, որ հասանելի է տելեսկոպով ուսումնասիրությունների համար^[1]։
Հիդրայի TW — աստղաբույլ, որը կազմված է 5–10 միլիոն տարեկան աստղերից։
2M1207՝ շագանակագույն գաճաճ մոլորակով։
Համաստեղությունում ուսումնասիրվում են մի քանի հարյուր գալակտիկաներ (IC 4275, IC 4276, NGC 2555, NGC 2561 և այլն), որոնք հիշատակված են Նոր ընդհանուր կատալոգում։

Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հին համաստեղություն է։ Ներառված է Կլավդիոս Պտղոմեոսի «Ալմահեսթ» աշխատության երկնային մարմինների կատալոգում՝ «Ջրային օձ» անվանումով։ Հին հույները այս համաստեղությունն ընկալում էին, որպես Լերնեյան հիդրայի կերպար՝ Հերակլեսի երկրորդ սխրանքից։ Տես նաև Ագռավ։

Հետաքրքիր փաստեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Չնայած այն բանին, որ ըստ զբաղեցրած մակերեսի այս համաստեղությունը առաջին տեղում է, փոփոխական աստեղերի թվով այս համաստեղությունը չի մտնում անգամ 2011 թվականին կազմված ցանկի առաջին տասնյակ։