Ոսկե Ձկնիկ (համաստեղություն)

Ոսկե Ձկնիկ
	Համաստեղություն
	Ոսկե Ձկնիկի աստղերի ցանկ
Լատիներեն անվանում	Dorado
Հապավում	Dor
Խորհրդանիշ	Ոսկե Ձկնիկ
Մասն է	Հարավային երկնային կիսագունդ
Մակերես	179 քառակուսի աստիճան
Ամենապայծառ աստղ	չկա; ամենապայծառը՝ α Dor — 3,27m (մ)
Ասուպային հոսքեր	չկա
Հարևան; համաստեղությունները	Կենդանագիր; Թռչող ձուկ; Սեղանասար; Հարավային Հիդրա; Ցանց; Ժամացույց; Դանակ;
Հետազոտության պատմություն
Հայտնաբերող	Պետեր Պլանցիուս
Անվանված է	Coryphaena hippurus?
	Տեսանելի է ++20°° և −−90°°. լայնությունների միջև:

Ոսկե ձկնիկ (լատին․՝ Dorado), երկնքի հարավային կիսագնդի համաստեղություն։ Երկնքում զբաղեցնում է 179,2 քառակուսի աստիճան մակերես, պարունակում է անզեն աչքով տեսանելի 32 աստղ։ Համաստեղությունում է գտնվում խավարման հարավային բևեռը։

Հայտնի աստղեր

Այստեղ է տեղակայված նաև Ոսկե ձկան AB աստղը, որը տվել է շարժվող աստղերի խմբի անվանումը, և Ոսկե ձկան S աստղը՝ տատանվող հիպերհսկաների ամբողջ դասի նախատիպը։ Համաստեղության ամենապայծառ աստղերից մեկը՝ Ոսկե ձկան գամման, նույնպես անվանում է տվել փոփոխական աստղերի դասերից մեկին։ 1987 թվականին Ոսկե ձկան համաստեղությունում պայթեց գերնոր աստղ SN 1987A-ն։ Ոսկե ձկնիկում է գտնվում Խավարածրի հարավային բևեռը և Մագելանի մեծ ամպը։

Պատմություն

Ոսկե ձկնիկի համաստեղությունն առաջարկել է Պետեր Պլանցիուսը 1598 թվականին։ Որոշ ժամանակ նրան հենց այդպես էլ անվանում էին, բայց 1627 Ռուդոլֆյան աղյուսակներում Յոհան Կեպլերը առաջարկել է «Սրաձուկ» (լատին․՝ Xiphias) տարբերակը։ Հենց այդ տարբերակով էլ համաստեղությունը հանդիպում է մի շարք հին երկնային քարտեզներում։ Ի դեպ այդ քարտեզնորում պատկերում էին ոչ միայն սրաձկանը այլ նաև սղոցաձուկ։ Մասնավորապես սրաձուկը պատկերված է Յան Գեվելիայի «Որանոգրաֆիա» աշխատությունում։ Յոհան Գաբրիել Դոպելմայրի «Atlas Coelestis» աշխատությունում օգտագործվում են երկու անվանումներ՝ «Ոսկե ձկնիկ» (լատին․՝ Dorado) և «Սրաձուկ» (լատին․՝ Xiphias)։ Ջոն Ֆլեմստիդի «Երկնքի քարտեզում», ինչպես նաև Թոմաս Կորբինիանուսի «Mercurii philosophici firmamentum firmianum»-ում պատկերված է սղոցաձուկ և գրված է Ոսկե ձուկ։

Այժմ ընդուված է Պլանցիուսի տված անվանումը՝ Dorado (Ոսկե ձկնիկ)։ Բայց գերմաներենում պահպանվել է «Սրաձուկ» (գերմ.՝ Schwertfisch).

Արտաքին հղումներ

«Ոսկե Ձկնիկ». wikisky.org. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ հունվարի 14-ին. Վերցված է 2013 թ․ հունվարի 8-ին.
«Ոսկե Ձկնիկ». Астромиф. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ հոկտեմբերի 23-ին. Վերցված է 2013 թ․ հունվարի 18-ին.
Jan Ridhpath. «Dorado: The Goldfish». StarTales (անգլերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ հոկտեմբերի 23-ին. Վերցված է 2012 թ․ հոկտեմբերի 18-ին.
«Dorado» (անգլերեն). на www.constellationsofwords.com. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ հոկտեմբերի 23-ին. Վերցված է 2012 թ․ հոկտեմբերի 18-ին.

Վիքիպահեստ նախագծում կարող եք այս նյութի վերաբերյալ հավելյալ պատկերազարդում գտնել Ոսկե Ձկնիկ (համաստեղություն) կատեգորիայում։

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 8, էջ 628)։