Jump to content

Ֆերմա

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Սալթվիկում Բորգբոդա ֆերմայի օդային լուսանկարը, Ալանդյան կղզիներ
Միջնադարյան անգլիական կալվածքի տիպիկ հատակագիծ, որը ցույց է տալիս դաշտային շերտերի օգտագործումը

Ֆերմա (հաճախ անվանում են գյուղատնտեսական հողամաս), հողատարածք, որը հիմնականում նվիրված է գյուղատնտեսական գործընթացներին, որոնց հիմնական նպատակն է արտադրել սննդամթերք և այլ մշակաբույսեր[1]։ Անվանումն օգտագործվում է մասնագիտացված ստորաբաժանումների համար, ինչպիսիք են վարելահողերը, բանջարեղենի ֆերմաները, պտղատու ֆերմաները, կաթնամթերքի, խոզերի և թռչնաբուծական ֆերմաները, ինչպես նաև բնական մանրաթելերի, կենսավառելիքի և այլ ապրանքների արտադրության համար օգտագործվող հողերը։ Այն ներառում է ագարակներ, ցանքատարածքներ, պտղատու այգիներ, պլանտացիաներ, կալվածքներ, մանրածախ տնտեսություններ և հոբբի ֆերմաներ, ներառում է նաև ագարակ և գյուղատնտեսական շինություններ, ինչպես նաև հողատարածք։ Ժամանակակից ժամանակներում տերմինը երկարացվել է այնպես, որ ներառի այնպիսի արդյունաբերական գործառնություններ, ինչպիսիք են հողմակայանները և ձկնաբուծարանները, որոնք երկուսն էլ կարող են գործել ցամաքում կամ ծովում:

Աշխարհում կա մոտ 570 միլիոն ֆերմա, որոնց մեծ մասը փոքր է և մշակվում է ընտանիքի կողմից։ 2 հեկտարից պակաս հողատարածքով փոքր տնտեսությունները գործում են աշխարհի գյուղատնտեսական հողերի մոտ 12%-ի վրա, իսկ ընտանեկան ֆերմաները կազմում են համաշխարհային գյուղատնտեսական հողերի մոտ 75%-ը[2]։ Եվրոպայում ավանդական ընտանեկան ֆերմաները իրենց տեղը զիջում են ավելի մեծ արտադրությունների։

Ավստրալիայում որոշ տնտեսություններ շատ մեծ են, քանի որ կլիմայական պայմանների պատճառով հողը չի կարող ապահովել անասունների մեծ խտությունը: Քիչ զարգացած երկրներում փոքր տնտեսությունները սովորական են, և գյուղաբնակների մեծամասնությունը գոյատևող ֆերմերներ են, որոնք կերակրում են իրենց ընտանիքին և վաճառում ցանկացած ավելցուկային արտադրանք տեղական շուկայում:

Ստուգաբանություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ֆերմերը բերք է հավաքում ջորիներով վագոնով, 1920-ականներ, Այովա, ԱՄՆ

Գյուղատնտեսական հողատարածք բառը բխում է «երկրագործել» բայից եկամտի աղբյուր, լինի դա հարկեր, մաքսային, մի խումբ կալվածքների վարձավճարներ, մի խումբ կալվածքների վարձավճարներ կամ պարզապես անհատական ​​կալվածք վարել «վարձագյուղացի» ֆեոդալական հողատիրությամբ։ Բառը միջնադարյան լատիներեն firma գոյականից է, նաև ֆրանսերեն ferme բառի աղբյուրը, որը նշանակում է հաստատուն համաձայնություն, պայմանագիր[3]։ Դասական լատիներեն firmus ածականը նշանակում է ուժեղ, պինդ, ամուր[4][5]։ Ինչպես միջնադարյան դարաշրջանում գրեթե բոլոր կալվածատները զբաղվում էին գյուղատնտեսությամբ, որը նրանց եկամտի հիմնական աղբյուրն էր, այնպես էլ «վարձագյուղացիական» պաշտոնավարման միջոցով կալվածք պահելը դարձավ բուն գյուղատնտեսության պրակտիկայի հոմանիշը:

Պատմություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Աշխարհի քարտեզը, որը ցույց է տալիս գյուղատնտեսության ծագման մոտավոր կենտրոնները և դրա տարածումը նախապատմության մեջ՝ բերրի կիսալուսին (11000 BP), Յանցզի և Դեղին գետերի ավազանները (9000 BP) և Նոր Գվինեայի լեռնաշխարհը (9000–6000 BP), Կենտրոնական Մեքսիկա։ (5,000–4,000 BP), Հյուսիսային Հարավային Ամերիկա (5,000–4,000 BP), Ենթասահարյան Աֆրիկա (5,000–4,000 BP, ճշգրիտ վայրը անհայտ), Հյուսիսային Ամերիկայի արևելք (4,000–3,000 BP)[6]։

Հիմնական հոդված. Գյուղատնտեսության պատմություն

Հողագործությունը նորամուծվել է մարդկության պատմության բազմաթիվ տարբեր վայրերում։

Անցումը որսորդից դեպի բնակեցված գյուղատնտեսական հասարակություններ կոչվում է նեոլիթյան հեղափոխություն՝ Հոլոցենի երկրաբանական դարաշրջանի սկզբում[7] առաջին անգամ սկսվել է մոտ 12000 տարի առաջ[8]։ Դա աշխարհում առաջին պատմականորեն ստուգելի հեղափոխությունն էր գյուղատնտեսության մեջ: Հողագործությունը Մերձավոր Արևելքից տարածվեց Եվրոպա, և մ.թ.ա. 4000 թվականին Եվրոպայի կենտրոնական մասում ապրող մարդիկ եզներով էին գութաններ և վագոններ քաշում[9]։ Մարդկային ֆերմերային գործելակերպի հետագա քայլերի փոփոխությունները հրահրվեցին 18-րդ դարում Բրիտանական գյուղատնտեսական հեղափոխության և 20-րդ դարի երկրորդ կեսի Կանաչ հեղափոխության պատճառով:

Գյուղատնտեսությունը ծագել է աշխարհի տարբեր մասերում, քանի որ որսորդները անցել են սննդի արտադրությանը, այլ ոչ թե սննդի բռնագրմանը: Այն կարող է սկսվել մոտ 12000 տարի առաջ արևմտյան Ասիայի բարեբեր մահիկի անասունների ընտելանմամբ, որին շուտով կհաջորդի մշակաբույսերի մշակումը: Ժամանակակից ստորաբաժանումները հակված են մասնագիտանալու տարածաշրջանին լավագույնս հարմարեցված մշակաբույսերի կամ անասունների վրա, որոնց պատրաստի արտադրանքը վաճառվում է մանրածախ շուկայի կամ հետագա վերամշակման համար, իսկ գյուղատնտեսական արտադրանքը վաճառվում է ամբողջ աշխարհում:

Ֆերմաների տեսակները

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Գյուղատնտեսական հողեր Միացյալ Նահանգներում. Կլոր դաշտերը պայմանավորված են կենտրոնական առանցքային ոռոգման կիրառմամբ

Ֆերմա կարող է պատկանել և շահագործվել մեկ անհատի, ընտանիքի, համայնքի, կորպորացիայի կամ ընկերության կողմից, կարող է արտադրել մեկ կամ մի քանի տեսակի արտադրանք և կարող է լինել ցանկացած չափի տնտեսություն մեկ հեկտարի մասից[10] մինչև մի քանի հազար հեկտար[11]։

Ֆերման կարող է գործել մոնոմշակութային համակարգի ներքո կամ տարբեր հացահատիկային կամ վարելահող մշակաբույսերով, որոնք կարող են առանձին լինել կամ զուգակցվել անասնաբուծության հետ: Մասնագիտացված ֆերմաները հաճախ նշվում են որպես այդպիսին, ուստի կաթնամթերքի ֆերմա, ձկնաբուծարան, թռչնաբուծական ֆերմա կամ ջրաքիսի ֆերմա:

Որոշ տնտեսություններ կարող են ընդհանրապես չօգտագործել բառը, հետևաբար՝ խաղողի այգի (խաղող), պտղատու այգի (ընկույզ և այլ մրգեր), շուկայական այգի կամ «բեռնատար ֆերմա» (բանջարեղեն և ծաղիկներ): Որոշ տնտեսություններ կարող են նշանակվել իրենց տեղագրական դիրքով, օրինակ՝ բլրի ֆերմայում, մինչդեռ խոշոր կալվածքները, որոնք աճեցնում են կանխիկ բերք, ինչպիսիք են բամբակը կամ սուրճը, կարող են կոչվել պլանտացիաներ։

Բազմաթիվ այլ տերմիններ օգտագործվում են տնտեսությունները նկարագրելու համար՝ նշելու նրանց արտադրության մեթոդները, ինչպես կոլեկտիվ, կորպորատիվ, ինտենսիվ, օրգանական կամ ուղղահայաց:

Այլ տնտեսությունները կարող են հիմնականում գոյություն ունենալ հետազոտության կամ կրթության համար, օրինակ՝ մրջյունների ֆերմա, և քանի որ հողագործությունը հոմանիշ է զանգվածային արտադրությանը։ Ֆերմա են անվանում նաև հողմային էներգիայի արտադրությունը կամ շան ձագերի բուծարանները:

Շենքեր

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ֆերմաներն ունեն հատուկ շենքեր։ Որոշ շինություններում, օրինակ՝ գոմերում, կարող են կենդանիներ պահել։ Հավերի և խոզերի համար կարող են լինել առանձին շինություններ։ Կաթնամթերքի ֆերմաներում կթման սրահը կարևոր տեղ է։ Հենց այնտեղ են կթում կովերին։ Կաթը պահվում է կթման սրահում, քանի դեռ կաթի մեքենան գալիս է այն տանելու։ Կան նաև հացահատիկ պահելու հատուկ շենքեր։ Սիլոսը բարձր շենք է, որտեղ պահվում են հացահատիկներ, ինչպիսիք են ցորենը և վարսակը: Ֆերմերները նաև օգտագործում են փոքր կլոր մետաղական շինություններ իրենց հացահատիկը պահելու համար: Այս շենքերը կոչվում են հացահատիկի շտեմարանններ:

Մասնագիտացված ֆերմաներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կաթնամթերքի ֆերմա

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Կթող մեքենա գործողության մեջ

Կաթնաբուծությունը գյուղատնտեսության տեսակ է, որտեղ էգ խոշոր եղջերավոր անասուններ կովեր, այծեր կամ այլ կաթնասուններ են պահվում իրենց կաթի համար, որոնք կարող են կամ տեղում վերամշակվել կամ տեղափոխել կաթնամթերք՝ վերամշակման և վերջնական մանրածախ վաճառքի համար։

Կան խոշոր եղջերավոր անասունների բազմաթիվ տեսակներ, որոնց կարելի է կթել: Լավագույն արտադրողներից մի քանիսը ներառում են հոլանդական տավար, Նորվեգական կարմիր, Կոստրոմա, շագանակագույն շվեյցարական խոշոր եղջերավոր անասուններ և այլն[12]։

Արևմտյան երկրների մեծ մասում կենտրոնացված կաթնամթերքի գործարանը մշակում է կաթ ու կաթնամթերք, ինչպիսիք են սերուցքը, կարագը և պանիրը: Միացյալ Նահանգներում այս կաթնամթերքը սովորաբար արտադրում են տեղական ընկերությունները, մինչդեռ հարավային կիսագնդում ձեռնարկությունները կարող են ղեկավարվել շատ խոշոր ազգային կամ անդրազգային կորպորացիաների կողմից (օրինակ՝ Ֆոնտերա):

Կաթնամթերքի ֆերմաները հիմնականում վաճառում են արու հորթեր հորթի մսի համար, քանի որ կաթնամթերքի ցեղատեսակները սովորաբար բավարար չեն տավարի առևտրային արտադրության համար: Կաթնամթերքի շատ ֆերմերային տնտեսություններ նույնպես աճեցնում են իրենց սեփական կերերը, որոնք սովորաբար ներառում են եգիպտացորեն, առվույտ և խոտ: Սա ուղղակիորեն կերակրվում է կովերին կամ պահվում է որպես սիլոս՝ ձմռան սեզոնին օգտագործելու համար: Կերակրին ավելացվում են լրացուցիչ սննդային հավելումներ՝ կաթի արտադրությունը բարելավելու համար[13]։

Թռչնաբուծական ֆերմա

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Թռչնաբուծություն

Թռչնաբուծական ֆերմաները նվիրված են հավերի (ձվի շերտեր կամ մսացու ճուտ), հնդկահավերի, բադերի և այլ թռչունների աճեցմանը, հիմնականում մսի կամ ձվի համար[14]։

Խոզաբուծական ֆերմա

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Խոզաբուծական ֆերման այն մեկն է, որը մասնագիտացած է խոզերի կամ խոզերի աճեցման մեջ՝ բեկոնի, խոզապուխտ և այլ խոզի մթերքների համար: Դրանք կարող են լինել ազատ, ինտենսիվ կամ երկուսն էլ:

Սեփականություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ֆերմերային տնտեսությունների վերահսկումը և սեփականության իրավունքը ավանդաբար եղել են կարգավիճակի և հզորության հիմնական ցուցիչ, հատկապես միջնադարյան եվրոպական ագրարային հասարակություններում: Գյուղատնտեսական սեփականության բաշխումը պատմականորեն կապված է կառավարման ձևի հետ։ Միջնադարյան ֆեոդալիզմը հիմնականում մի համակարգ էր, որը կենտրոնացնում էր գյուղատնտեսական հողերի վերահսկողությունը, գյուղատնտեսական աշխատանքի և քաղաքական իշխանության վերահսկում, մինչդեռ վաղ ամերիկյան ժողովրդավարությունը, որտեղ հողի սեփականությունը ընտրական իրավունքի նախապայման էր կառուցվել է անհատական ֆերմերային սեփականություն տանող համեմատաբար հեշտ ուղիների վրա։ Այնուամենայնիվ, գյուղատնտեսության աստիճանական արդիականացումը և մեքենայացումը, ինչը մեծապես մեծացնում է գյուղատնտեսության արդյունավետությունը և կապիտալ պահանջները, հանգեցրել է ավելի ու ավելի մեծ տնտեսությունների։ Սա սովորաբար ուղեկցվում էր քաղաքական իշխանության տարանջատմամբ գյուղացիական տնտեսություններից։

Սեփականության ձևերը

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Որոշ հասարակություններում (հատկապես սոցիալիստական և կոմունիստական) կոլեկտիվ գյուղատնտեսությունը նորմ է՝ հողի նկատմամբ պետական սեփականության կամ տեղական խմբի ընդհանուր սեփականության պայմաններում։ Հատկապես այն հասարակություններում, որտեղ լայնածավալ արդյունաբերական գյուղատնտեսություն չկա, վարձակալական ֆերմաները և բաժնետոմսերը տարածված են. ֆերմերները կա՛մ վճարում են հողատերերին գյուղատնտեսական հողերի օգտագործման իրավունքի համար, կա՛մ հրաժարվում են բերքի մի մասից:

Ագրոբիզնես

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ագրոբիզնեսը չի սահմանափակվում միայն հողագործությամբ. Այն ընդգրկում է ավելի լայն սպեկտր ագրոբիզնեսի համակարգի միջոցով, որը ներառում է մուտքային մատակարարումներ, մարքեթինգ, ձեռնարկատիրություն, միկրոֆինանսավորում և գյուղատնտեսության ընդլայնում:

Որոշ երկրներում, ինչպիսիք են Ֆիլիպինները, ագրոբիզնեսի ձեռնարկությունների ստեղծումն ու կառավարումը պահանջում է խորհրդատվություն գրանցված գյուղատնտեսների հետ, որոնք գերազանցում են գործունեության որոշակի մակարդակը, կապիտալիզացիան, հողատարածքը կամ ֆերմայում կենդանիների քանակությունը:

Ֆերմերներ ամբողջ աշխարհում

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Միացյալ Նահանգներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Հողագործություն Քլինգերսթաունի մոտ, Փենսիլվանիա

Ֆերմայի հողատարածքն ու շինությունները կոչվում են «գյուղատնտեսություն»[15]։ Ձեռնարկությունները, որտեղ անասուններ են մեծացնում արոտավայրերում, կոչվում են ռանչո: Այնտեղ, որտեղ անասունները կալանքի տակ են պավում, սովորաբար օգտագործվում է գոմ տերմինը:

ԱՄՆ-ում 1910 թվականին կար 6,406,000 ֆերմա և 10,174,000 ընտանեկան աշխատող; 2000 թվականին կար ընդամենը 2,172,000 տնտեսություն և 2,062,300 ընտանեկան աշխատող[16]։ Կանանց կողմից շահագործվող ԱՄՆ ֆերմաների մասնաբաժինը վերջին տասնամյակների ընթացքում աճել է՝ 1978-ի 5 տոկոսից մինչև 2007 թվականի 14 տոկոսը[17]։

Տիպիկ հյուսիսամերիկյան հացահատիկային ֆերմա՝ ագարակներով Օնտարիոյում, Կանադա

Միացյալ Նահանգներում կան ավելի քան երեք միլիոն միգրանտներ և սեզոնային ֆերմերային աշխատողներ. 72%-ը օտարերկրացի է, 78%-ը՝ արական սեռի, միջին տարիքը՝ 36, միջին կրթությունը՝ 8 տարի[18]։ Գյուղատնտեսական աշխատողների ժամային միջին դրույքաչափը կազմում են 9-10 դոլար՝ համեմատած ոչ ֆերմերային աշխատուժի համար ժամում միջինը 18 դոլարի հետ: Նրանց ընտանիքի միջին եկամուտը 20,000 դոլարից ցածր է, իսկ 23%-ն ապրում է աղքատության դաշնային մակարդակից ցածր եկամուտ ունեցող ընտանիքներում[19]։ Բոլոր ֆերմերային աշխատող ընտանիքների կեսը տարեկան վաստակում է $10,000-ից պակաս,[20] ինչը զգալիորեն ցածր է 2005 թվականին ԱՄՆ-ի աղքատության մակարդակից՝ 19,874 դոլար, չորս հոգանոց ընտանիքի համար:

Ակնկալվում է, որ 2007 թվականին եգիպտացորենի ակրերը կավելանան 15%-ով՝ էթանոլի բարձր պահանջարկի պատճառով, ինչպես ԱՄՆ-ում, այնպես էլ նրա սահմաններից դուրս: Արտադրողները ակնկալում են ցանել 90,5 միլիոն ակր (366,000 կմ2) եգիպտացորեն՝ դարձնելով այն եգիպտացորենի ամենամեծ բերքը 1944 թվականից ի վեր[21]։

Եվրոպա

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ավանդական հոլանդական ֆերմա

Մեծ Բրիտանիայում ֆերմա՝ որպես գյուղատնտեսական միավոր, միշտ նշանակում է արոտավայրերի և այլ դաշտերի տարածք՝ իր ֆերմայում, ագարակով և տնտեսական շինություններով։ Խոշոր տնտեսությունները կամ միևնույն սեփականության տակ գտնվող ֆերմաների խմբերը կարող են կոչվել կալվածք։ Ընդհակառակը, սեփականատիրոջ բնակարանը շրջապատող փոքր ֆերման կոչվում է փոքր տնտեսություն և հիմնականում կենտրոնացած է ինքնաբավության վրա, միայն ավելցուկն է վաճառվում:

Եվրոպայում ավանդական ընտանեկան ֆերմաները իրենց տեղը զիջում են ավելի մեծ արտադրական միավորների, որտեղ ագրոարդյունաբերական համալիրը և գյուղատնտեսության մեքենայացումը բերում են մեծ բերքի:[9]

Ընդհանուր գյուղատնտեսական քաղաքականությունը Եվրոպական միության կարևորագույն քաղաքականություններից է և օգնում է գյուղացիական տնտեսությունները ավանդական ընտանեկան տնտեսություններից դեպի ավելի մեծ արտադրական միավորներ հասնելու հարցում: Քաղաքականությունն ուղղված է գյուղատնտեսական արտադրանքի ավելացմանը, սննդամթերքի մատակարարումանը, ֆերմերների կյանքի բարձր որակի ապահովմանը, շուկաների կայունացմանը և սպառողների համար ողջամիտ գների ապահովմանը[22]։ Այն մինչև վերջերս գործում էր սուբսիդավորման և շուկայի միջամտության համակարգով։ Մինչև 1990-ական թվականները քաղաքականությունը կազմում էր Եվրամիության տարեկան բյուջեի ավելի քան 60 տոկոսը, իսկ 2013 թվականի դրությամբ կազմում էր մոտ 34 տոկոսը[23]։

Ասիա

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Չինաստանի Հեբեյ նահանգում գյուղատնտեսական հողեր

Պակիստան

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Համաշխարհային բանկի տվյալներով՝ «էմպիրիկ ապացույցների մեծ մասը ցույց է տալիս, որ Պակիստանի խոշոր ֆերմերային տնտեսություններում հողի արտադրողականությունն ավելի ցածր է, քան փոքր տնտեսություններինը»:

Փոքր ֆերմերներն ունեն «ավելի բարձր շահույթ մեկ հեկտարից», քան խոշոր տնտեսությունները, համաձայն ֆերմերային տնային տնտեսությունների եկամուտների տվյալների[24]։

Նեպալ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Նեպալում այծ են գտել

Նեպալը գյուղատնտեսական երկիր է, և ընդհանուր բնակչության մոտ 80%-ը զբաղվում է հողագործությամբ։ Բրինձը հիմնականում արտադրվում է Նեպալում[25]։ Նեպալում աճում է նաև կաթնամթերքի արտադրությունը և թռչնաբուծությունը։

Ավստրալիա

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ավստրալիայի Վիկտորիա քաղաքի ֆերմայում արածող կովերը
Ավստրալիայում գտնված այծը

Ավստրալիայում գյուղատնտեսությունը նշանակալի տնտեսական ոլորտ է: Ֆերման հողատարածք է, որն օգտագործվում է առաջնային արտադրության համար, որը ներառում է շենքեր:

Ըստ ՄԱԿ-ի, «կանաչ գյուղատնտեսությունն ուղղում է գյուղատնտեսության ընդհանուր ներդրումային ծախսերի մեծ մասը տեղական աղբյուրների ներդրման գնմանը օր աշխատուժ և օրգանական պարարտանյութեր) և ակնկալվում է, որ տեղի կունենա տեղական բազմապատկիչ ազդեցություն: Ընդհանուր առմամբ, կանաչ գյուղատնտեսության պրակտիկան ավելի շատ է ակտիվություն պահանջում, քան սովորական գյուղատնտեսությունը (օրինակ՝ համեմատելի մակարդակից մինչև 30 տոկոս ավելի) (FAO 2007 և Եվրոպական հանձնաժողով 2010),գյուղական վայրերում աշխատատեղերի մեծացում և աշխատուժի ավելի բարձր եկամուտ[26]։

Այնտեղ, որտեղ եկամտի մեծ մասը ստացվում է ինչ-որ այլ աշխատանքից, և ֆերման իսկապես ընդլայնված բնակավայր է, հոբբի ֆերմա տերմինը տարածված է: Սա թույլ կտա բավականաչափ հանգստանալու համար, բայց շատ քիչ հավանական է, որ բավարար եկամուտ կբերի ինքնապահովվելու համար: Հոբբի ֆերմաները սովորաբար կազմում են մոտ 2 հեկտար (4,9 ակր), բայց կարող են շատ ավելի մեծ լինել՝ կախված հողի գներից (որը տարբերվում է տարածաշրջանում):

Հաճախ ինտենսիվ արտադրության համար օգտագործվող փոքր ֆերմաները վերաբերում են այն մասնագիտացմանը, որի համար օգտագործվում են, օրինակ՝ կաթնամթերքի, այլ ոչ թե կաթնամթերքի ֆերմայի, խոզաբուծության, շուկայի այգիների և այլն:Սա վերաբերում է նաև ցանքատարածություններին, որոնք հատուկ մշակված են մեկ նպատակի համար և հաճախ չեն կարող օգտագործվել ավելի ընդհանուր նշանակության (խառը) գյուղատնտեսական պրակտիկաների համար:

Հեռավոր շրջաններում տնտեսությունները կարող է բավականին մեծանալ: Ինչպես Անգլիայում գտնվող կալվածքների դեպքում, չկա սահմանված չափս կամ գործողության մեթոդ, որի դեպքում մեծ ֆերմա դառնա կայան:

Աֆրիկա

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Տիպիկ ֆերմա Նամիբիայում

Աֆրիկայում գտնվող ֆերման ներառում է տարբեր կառույցներ: Կախված կլիմայական պայմաններից, հիմնականում հողագործությունը արածեցնող անասունների աճեցումն ու բուծումն է, ինչպիսիք են խոշոր եղջերավոր անասունները, ոչխարները, ջայլամները, ձիերը կամ այծերը: Հիմնականում ընտանի կենդանիները աճեցվում են իրենց մսի, կաթի, մաշկի, կաշվի կամ մանրաթելային բուրդի համար: Դուք նույնիսկ կարող եք հանդիպել մետաքսի ֆերմաների[27]։

Բացի այդ, կան բազմաթիվ որսորդական տնտեսություններ, հյուրատներ և խաղային տնտեսություններ: Վարելահողը հաճախ օգտագործվում է մշակաբույսերի աճեցման համար, ինչպիսիք են կերային հացահատիկները և խոտը կենդանիների կերակրման համար։

Որոշ ֆերմաներում աստղերի դիտումը շատ տարածված դարձավ անապատում գերազանց օպտիկական որակի պատճառով[28]։ Բարձր էներգիայի ստերեոսկոպիկ համակարգը (H.E.S.S.), որը ուսումնասիրում է տիեզերական գամմա ճառագայթները, գտնվում է Նամիբիայի Գյոլշաու ֆերմայում:

Գյուղատնտեսական տեխնիկա

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գյուղատնտեսական սարքավորումները դարերի ընթացքում զարգացել է պարզ ձեռքի գործիքներիցինչպիսիք են մարկեղը, եզներից կամ ձիերից քաշվող սարքավորումներից, ինչպիսիք են գութանն ու ցաքանը, մինչև ժամանակակից բարձր տեխնիկական սարքավորումներ, օրինակ տրակտորը, խոտի մամլիչ և կոմբայնը փոխարինող բարձր աշխատուժով զբաղմունքից մինչև արդյունաբերական հեղափոխություն։ Այսօր գյուղատնտեսական տեխնիկայի մեծ մասը օգտագործվում է երկու փոքրի վրա[29] իսկ խոշոր տնտեսությունները ավտոմատացված են (օրինակ՝ օգտագործում են արբանյակային կառավարվող հողագործություն)[30]։

Քանի որ բարձր տեխնոլոգիական ֆերմերային սարքավորումների նոր տեսակները անհասանելի են դարձել ֆերմերների համար, որոնք պատմականորեն վերանորոգել են իրենց սարքավորումները, Վայրդ ամսագիրը հայտնում է, որ արձագանք կա,[31] հիմնականում այն ​​ընկերությունների պատճառով, որոնք օգտագործում են մտավոր սեփականության իրավունքը, որպեսզի ֆերմերներին թույլ չտան իրենց սարքավորումները շտկելու օրինական իրավունք ունենալ[32]։ Սա խրախուսել է այնպիսի խմբեր, ինչպիսիք են Open Source Ecology-ը և Farm Hack-ը[33] սկսել գյուղատնտեսական տեխնիկայի համար բաց կոդով ապարատներ պատրաստել: Բացի այդ, ավելի փոքր մասշտաբով Farmbot[34] և RepRap բաց կոդով 3D տպիչների համայնքը սկսել է մատչելի դարձնել բաց կոդով ֆերմերային գործիքները բարդության բարձր մակարդակով[35]։

Տես նաև

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գրականություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծանոթագրություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. ↑ Gregor, 209; Adams, 454.
  2. ↑ Lowder, Sarah K.; Skoet, Jakob; Raney, Terri (2016). «The Number, Size, and Distribution of Farms, Smallholder Farms, and Family Farms Worldwide». World Development. 87: 16–29. doi:10.1016/j.worlddev.2015.10.041.
  3. ↑ Larousse Dictionnaire de la Langue Francaise Lexis, Paris, 1993
  4. ↑ Patrick Hanks, ed. (1986). Collins dictionary of the English language. London: Collins. Bibcode:1986cdel.book.....H.
  5. ↑ James Robert Vernam Marchant, Joseph Fletcher Charles (ed.). Cassell's Latin dictionary. Funk & Wagnalls.
  6. ↑ Diamond, J.; Bellwood, P. (2003). «Farmers and Their Languages: The First Expansions» (PDF). Science. 300 (5619): 597–603. Bibcode:2003Sci...300..597D. CiteSeerX 10.1.1.1013.4523. doi:10.1126/science.1078208. PMID 12714734. S2CID 13350469.
  7. ↑ «International Stratigraphic Chart». International Commission on Stratigraphy. Արխիվացված է օրիգինալից 2013-02-12-ին. Վերցված է 2012-12-06-ին.
  8. ↑ Graeme Barker (25 March 2009). The Agricultural Revolution in Prehistory: Why did Foragers become Farmers?. Oxford University Press. ISBN 978-0-19-955995-4. Վերցված է 15 August 2012-ին.
  9. ↑ 9,0 9,1 «A History of Farming». www.localhistories.org. Վերցված է 2016-04-04-ին.
  10. ↑ Winterbottom, Jo; Jadhav, Rajendra (June 20, 2011). «SPECIAL REPORT – India's food chain in deep change». Reuters. Արխիվացված է օրիգինալից 1 February 2020-ին. Վերցված է 12 July 2011-ին. «The average size of farms in India is a mere 1.77 hectares – about the size of two soccer pitches»
  11. ↑ «Anna Creek Station». Wrightsair. Արխիվացված է օրիգինալից March 1, 2008-ին. Վերցված է February 17, 2012-ին. «Anna Creek Station is well known as the largest cattle station in the world, covering an area of 24,000 sq. km»
  12. ↑ «Top Eighteen Best Milk Producing Cattle Breeds in the World». farm-animals.knoji.com. Վերցված է 2016-04-04-ին.
  13. ↑ «ThinkQuest». Արխիվացված է օրիգինալից 25 October 2012-ին. Վերցված է 26 October 2014-ին.
  14. ↑ «A Beginner's Guide to Poultry Farming». The Alabama Poultry and Egg Association. Արխիվացված է օրիգինալից February 25, 2012-ին. Վերցված է February 18, 2012-ին.
  15. ↑ «Definition of FARMSTEAD». www.merriam-webster.com (անգլերեն). Վերցված է 2021-06-15-ին.
  16. ↑ «National Agricultural Statistics Service». Արխիվացված է օրիգինալից 2007-07-15-ին. Վերցված է 2007-04-20-ին.
  17. ↑ Hoppe, Robert A. and Penni Korb. (2013). Characteristics of Women Farm Operators and Their Farms. Washington, D.C.: U.S. Department of Agriculture, Economic Research Service.
  18. ↑ «Facts about Farmworkers» (PDF). National Center for Farmworker Health. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) May 16, 2013-ին. Վերցված է March 29, 2013-ին.
  19. ↑ «Changing Characteristics of U.S. Farm Workers» (PDF). U.S. Department of Labor. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) February 6, 2013-ին. Վերցված է March 29, 2013-ին.
  20. ↑ «Facts on Farmworkers in the United States» (PDF). Cornell University. 2001. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) December 7, 2006-ին. Վերցված է February 17, 2012-ին.
  21. ↑ «Corn Acres Expected to Soar in 2007, USDA Says». Newsroom. Washington: U.S. Department of Agriculture – National Agricultural Statistics Service. March 30, 2007. Արխիվացված է օրիգինալից February 17, 2012-ին. Վերցված է February 18, 2012-ին.
  22. ↑ Stead, David (22 June 2007). «Common Agricultural Policy». EH.Net Encyclopedia.
  23. ↑ «Agriculture». European Union (անգլերեն). 16 June 2016. Վերցված է 2021-10-30-ին.
  24. ↑ Report No. 39303-PK Pakistan, Promoting Rural Growth and Poverty Reduction, March 30, 2007, Sustainable and Development Unit. South Asia Region. Document of the World Bank. p.50
  25. ↑ «Nepal: Priorities for Agriculture and Rural Development». World Bank.
  26. ↑ «Archived copy» (PDF). Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2014-06-04-ին. Վերցված է 2014-10-26-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ արխիվը պատճենվել է որպես վերնագիր (link)
  27. ↑ Namibia SME Portal Site Kalahari Wild Silk Արխիվացված 2018-09-19 Wayback Machine Retrieved Sept. 19, 2018
  28. ↑ Info Namibia Star gazing Retrieved Sept. 20, 2018
  29. ↑ Lawrence, Marie (1 June 2012). «Big Bots in Little Agriculture». Slate.
  30. ↑ «From precision farming to autonomous farming: How commodity technologies enable revolutionary impact – Robohub». robohub.org.
  31. ↑ Wiens, Kyle. «New High-Tech Farm Equipment Is a Nightmare for Farmers». Wired.
  32. ↑ Wiens, Kyle. «We Can't Let John Deere Destroy the Very Idea of Ownership». Wired.
  33. ↑ A worldwide community of farmers that build and modify our own tools. http://farmhack.org/app/
  34. ↑ Open source CNC farming http://go.farmbot.it/ Արխիվացված 2015-06-03 Wayback Machine
  35. ↑ Pearce, J.M.(2015). Applications of Open Source 3-D Printing on Small Farms. Organic Farming 1(1), 19–35. DOI: 10.12924/of2014.01010019

Արտաքին հղումներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Վիիքպահեստ
Տես՝ farm or farmstead Վիքիբառարան, բառարան և թեզաուրուս
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Ֆերմա&oldid=10109702» էջից