Մարիաննա Նորթ
Մարիաննա Նորթ անգլ.՝ Marianne North | |
---|---|
Ծնվել է | հոկտեմբերի 24, 1831[1][2][3] կամ 1830[4] |
Ծննդավայր | Հասթինգս, Արևելյան Սասեքս, Արևելյան Սասիքս, Միացյալ Թագավորություն |
Վախճանվել է | օգոստոսի 30, 1890[5][6][1][…] |
Մահվան վայր | Alderley, Ստրուդ, Գլոստերշիր, Գլուսթերշիր, Անգլիա, Մեծ Բրիտանիայի և Իռլանդիայի միացյալ թագավորություն[7] |
Քաղաքացիություն | Մեծ Բրիտանիայի և Իռլանդիայի միացյալ թագավորություն |
Մասնագիտություն | ծաղիկներ պատկերազարդող, նկարչուհի, կենսաբան, գիտական պատկերազարդող, ճանապարհորդ հետազոտող, ճանապարհորդ, բարեգործ, botanical collector և գրող |
Ժանր | ծաղկային նատյուրմորտ և բնանկար |
Ուշագրավ աշխատանքներ | Marianne North Gallery? |
Հայր | Frederick North?[8][9] |
Մայր | Janet Marjoribanks?[8][9] |
Marianne North Վիքիպահեստում |
Մարիաննա Նորթ (անգլ.՝ Marianne North, 1830 թվականի հոկտեմբերի 24 - 1890 թվականի օգոստոսի 30), անգլիացի ճանապարհորդ և նկարչուհի, որը հայտնի է իր բուսաբանական նկարազարդումներով և լանդշաֆտներով, ինչպես նաև բույսերի նոր տեսակների հայտնաբերմամբ: Քույր Ջանեթ Քեթրին Նորթ (անգլ.՝ Janet Catherine North, 1837-1913), բանաստեղծ Ջոն Սիմոնդսի կինը[10], բրիտանացի ռազմական բուժքույր Կատարինա Ֆուրսի մորաքույրը:
Վաղ տարիներ և կրթություն
Մարիաննան ծնվել է ծաղկուն հողատերերի ընտանիքում։ Նրա ծնողները եկել են ազնվական անգլիական տոհմից[11]։ Նա երեք երեխաներից ավագն էր։
Մարիաննան վոկալի դասեր էր վերցնում և ցանկանում էր երգչուհի դառնալ, նրա ուսուցմամբ զբաղվում էր Շառլոտ Հելեն Դոլբին։ Սակայն հետո Նորթի ձայնը փոխվեց և այլևս թույլ չտվեց նրան երգել, այնուհետև նա սկսեց զբաղվել նկարչությամբ[11]։
Մարիաննան ավանդական քիչ կրթություն է ստացել, բայց նրա ընտանիքը հարուստ և մշակութային էր, ուստի Մարիաննան ծանոթ էր հայտնի նկարիչների և բուսաբանների հետ: Ընտանիքի ծանոթներից մեկը հայտնի բուսաբան-գիտնական Ջոզեֆ Դոլթոն Գուկերն էր[12], թագավորական բուսաբանական այգու տնօրենը։
1847 թվականին նրա ընտանիքը սկսել է ճանապարհորդություն Եվրոպայում, որը տևել է երեք տարի, որի ընթացքում Մարիաննան սովորել է բուսաբանություն, երաժշտություն և նկարչություն[13]։ Նույն ճանապարհորդության ժամանակ նա նկարել է իր առաջին լանդշաֆտները:
1855 թվականին մոր մահից հետո Մարիաննան դարձել է Հասթինգսի և Լոնդոնի ընտանեկան կալվածքների տիրուհին։ Նա շարունակել է նկարել և հետաքրքրվել բուսաբանությամբ, դա համարելով իր հոբբիները և երբեք չի համարել այն իր կարիերան, քանի որ այն ժամանակ հարուստ կանանց համար սովորական չէր աշխատելը[12]։ Մարիաննան հոր հետ շատ էր ճանապարհորդում աշխարհով մեկ, իսկ նրա մահից հետո որոշել է շարունակել ճանապարհորդել՝ էկզոտիկ բույսեր և լանդշաֆտներ նկարելու համար[12]։
Ճանապարհորդություն, հայտնագործություն և աշխատանք
Հոր մահից հետո Նորթը միայնակ ճանապարհորդել է աշխարհով մեկ, ինչը շատ անսովոր էր իր ժամանակի կնոջ համար: Իր կենսագրության մեջ նա գրել է, որ նախընտրում է ընկերությունը «ավելի քիչ քաղաքակիրթ և ավելի հետաքրքիր մարդկանց»։
Նկարագրելով իր ճանապարհորդությունները՝ Նորթը մեծ ուշադրություն չէր դարձնում այն ծանր պայմաններին, որոնցում նա ստիպված էր ապրել, և սովորաբար նկարագրում էր դրանք մի քանի բառով[12]։ Բուսաբանական նմուշներ որոնելիս Մարիաննան այցելել է երկրների այնպիսի անկյուններ, որտեղ տրանսպորտով հնարավոր չէր հասնել[13]։
Նրան հաջողվել է այցելել տասնյակ երկրներ, այդ թվում՝ Ճապոնիա, ԱՄՆ, Կանադա, Հնդկաստան, Աֆրիկայի երկրներ։ Բրազիլիա կատարած իր ուղևորություններից մեկի ժամանակ Նորթը նկարել է մոտ 100 նկար՝ ապրելով ջունգլիների խրճիթում։ Իսկ Հնդկաստան ճանապարհորդելիս Մարիաննան նկարել է ավելի քան 200 նկար[12]։ 1875 թվականին սկսվել է նրա երկամյա շուրջերկրյա ճանապարհորդությունը[11]։
Բոռնեո կղզում Մարիաննան հայտնաբերել է ամենամեծ Հայտնի մսակեր բույսը, որը հետագայում անվանվել է նրա պատվին՝ Նեպենտես Նորթ (Nepenthes northiana)։ Դրանից հետո նա հայտնաբերել է ևս մի քանի բույսեր (ներառյալ ծառեր), որոնցից մի քանիսը նույնպես անվանակոչվել են նրա անունով[14]։
Ժառանգություն
Մարիաննան նկարում էր ոչ միայն ծաղիկներ, այլև կենդանիներ, միջատներ և լանդշաֆտներ: Նրա նկարները տարածված էին ժամանակակիցների շրջանում, քանի որ դրանք մարդկանց գաղափարներ էին տալիս հեռավոր երկրների մասին: Շատ բույսեր, որոնք պատկերում էր Նորթը, այդ ժամանակ դեռ քիչ ուսումնասիրված էին, ուստի նրա նկարազարդումները դարձան կարևոր բուսաբանական աշխատանքների մի մասը[14][15]։ Այնուամենայնիվ, այն, թե ինչպես է Նորթը ճշգրիտ և մանրամասն պատկերում բույսերը այն դարաշրջանում, երբ լուսանկարը դեռ հասանելի չէր, նրա աշխատանքը արժեքավոր է դարձնում նաև ժամանակակից գիտնականների համար[14]։ Մարիաննայի անունով կոչվել են մի քանի բույսեր, այդ թվում՝ Areca northiana, Crinum northianum, Kniphofia northiana, Nepenthes northiana, ինչպես նաև բույսերի մի ամբողջ սեռ՝ Northia[15][16]։
Նորթի աշխատանքները պատրաստված են յուղով, որպես հիմք նա օգտագործել է ավելի խիտ ստվարաթղթե հիմքով ամրացված սպիտակ թուղթ[17]։ Նույնիսկ նկարչուհու կենդանության օրոք նրա նկարները ցուցադրվել են Բրիտանիայի թանգարաններում, իսկ Քյուի թագավորական Բուսաբանական այգում նրանց համար հատուկ պատկերասրահ են կառուցել[12]։ Ներկայումս պատկերասրահն ունի Նորթի 832 աշխատանք, որոնցում ներկայացված են մոտ 1000 տեսակներ և բույսերի տեսակներ։ Նկարները մնացել են նույն տեղերում, որտեղ նկարչուհին դրանք տեղադրել է կենդանության օրոք[18]։
2016 թվականի սեպտեմբերի 26-ին BBC-ում լույս է տեսել «Մոռացված թագուհի Քյու» վավերագրական ֆիլմը՝ նվիրված Մարիաննա Նորթի կյանքին[19]։
Պատկերասրահ
-
Մարիաննա Նորթի արվեստի պատկերասրահ
-
Olearia argophylla
-
Ռաջպուտներ
-
Մանգոստանի ծաղիկներն ու պտուղները
-
Բերդ
-
Thismia neptunis
-
Սանտյագոյի հավերժական ձյունը
-
Ուդայպուրի տեսարանը Յագմանդիր կղզուց
-
Լանդշաֆտ
-
Սանտյագոն Ապոկինդոյից
-
Պուշկար, Հնդկաստան
Ծանոթագրություններ
- ↑ 1,0 1,1 FemBio տվյալների շտեմարան (գերմ.)
- ↑ Artists of the World Online, Allgemeines Künstlerlexikon Online, AKL Online (գերմ.) / Hrsg.: A. Beyer, B. Savoy — B: K. G. Saur Verlag, Verlag Walter de Gruyter, 2009. — ISSN 2750-6088 — doi:10.1515/AKL
- ↑ Biographical Database of Southern African Science — 2002.
- ↑ A Historical Dictionary of British Women — 2 — Routledge, 2003. — P. 334. — ISBN 978-1-85743-228-2
- ↑ RKDartists (նիդերլ.)
- ↑ Benezit Dictionary of Artists — OUP, 2006. — ISBN 978-0-19-977378-7
- ↑ Oxford Dictionary of National Biography / C. Matthew — Oxford: OUP, 2004.
- ↑ 8,0 8,1 Lundy D. R. The Peerage
- ↑ 9,0 9,1 Kindred Britain
- ↑ John Addington Symonds, Waste: a lecture delivered at the Bristol institution for the advancement of science, literature..., 1863.
- ↑ 11,0 11,1 11,2 North, Marianne // 1911 Encyclopædia Britannica. — Т. Volume 19. Архивировано из первоисточника 9 Սեպտեմբերի 2017.
- ↑ 12,0 12,1 12,2 12,3 12,4 12,5 A Vision of Eden: The Life and Work of Marianne North. — Rinehard and Winston, 1980.
- ↑ 13,0 13,1 «Marianne North Facts» (անգլերեն). biography.yourdictionary.com. Արխիվացված է օրիգինալից 2018-04-15-ին. Վերցված է 2018-03-20-ին.
{{cite web}}
: Unknown parameter|deadlink=
ignored (|url-status=
suggested) (օգնություն) - ↑ 14,0 14,1 14,2 «Women and Science». Darwin Correspondence Project. 2013-03-30. Արխիվացված է օրիգինալից 2013-03-30-ին. Վերցված է 2018-03-20-ին.
{{cite web}}
: Unknown parameter|deadlink=
ignored (|url-status=
suggested) (օգնություն) - ↑ 15,0 15,1 Notable Women Scientists. — Gale Group, 2000.
- ↑ Riley, Glenda, 1938- Women and nature : saving the "Wild" West. — Lincoln: University of Nebraska Press, 1999. — xviii, 279 pages с. — ISBN 0803289758
- ↑ Tanya Millard, Emma Le Cornu, Rachael Smith, Eleanor Hasler, Helen Cowdy The conservation of 830 oil paintings on paper by Marianne North // Journal of the Institute of Conservation. — 2011-09-01. — В. 2. — Т. 34. — С. 159—172. — ISSN 1945-5224. —
- ↑ «Marianne North Gallery — Studio Museums — Watts Gallery». artiststudiomuseum.org. Արխիվացված է օրիգինալից 2020-12-02-ին. Վերցված է 2018-03-20-ին.
{{cite web}}
: Unknown parameter|deadlink=
ignored (|url-status=
suggested) (օգնություն); no-break space character in|title=
at position 23 (օգնություն) - ↑ O'Donovan, Gerard (2016-09-26). «Kew's Forgotten Queen: Emilia Fox saves look at adventurer Marianne North: review». The Telegraph (անգլերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2018-03-20-ին. Վերցված է 2018-03-20-ին.
Արտաքին հղումներ
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Մարիաննա Նորթ» հոդվածին։ |
|
- Chisholm, Hugh, ed. (1911). . Encyclopædia Britannica (անգլերեն) (11th ed.). Cambridge University Press.
- «North, Marianne». Oxford Dictionary of National Biography (online ed.). Oxford University Press. doi:10.1093/ref:odnb/20311. (Subscription or UK public library membership required.)
- Մարիաննա Նորթի նկարները։
- Մարիաննա Նորթի պատկերասրահը։