Ջոն Քուլիջ Ադամս
| Ջոն Քուլիջ Ադամս | |
|---|---|
 | |
| Ծնվել է | փետրվարի 15, 1947[1][2][3][…] (77 տարեկան) Վուստեր, Մասաչուսեթս, ԱՄՆ[2][4] |
| Երկիր |  ԱՄՆ[2] |
| Ժանրեր | օպերա, Մինիմալ երաժշտություն և դասական երաժշտություն |
| Մասնագիտություն | դիրիժոր, կոմպոզիտոր, ինքնակենսագիր և լիբրետիստ |
| Գործիքներ | կլառնետ |
| Աշխատավայր | Սան Ֆրանցիսկոյի երաժշտական կոնսերվատորիա, Երաժշտության թագավորական ակադեմիա և Քարնեջի Հոլ |
| Լեյբլ | Nonesuch Records |
| Կրթություն | Հարվարդի համալսարան[5] և Սան Ֆրանցիսկոյի երաժշտական կոնսերվատորիա |
| Անդամակցություն | Արվեստի և գրականության ամերիկյան ակադեմիա և Արվեստների և գիտությունների ամերիկյան ակադեմիա |
| Պարգևներ | |
| Կայք | earbox.com |
 John Coolidge Adams Վիքիպահեստում | |
Ջոն Քուլիջ Ադամս (անգլ.՝ John Coolidge Adams, փետրվարի 15, 1947[1][2][3][…], Վուստեր, Մասաչուսեթս, ԱՄՆ[2][4]), ամերիկացի կոմպոզիտոր։
Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
1972 թվականին Ջոն Ադամսը ավարտել է Հարվարդի համալսարանի գեղարվեստի բաժինը, որտեղ մասնագիտացել է երաժշտական կոմպոզիցիայում` Լ. Կուրչների, Դ. Դել Տրեդիչիի և Ռ. Սեշնսի մոտ։ Ուսման ընթացքում նա կլարնետ է նվագել Բոստոնի սիմֆոնիկ նվագախմբի հետ, ինչպես նաև ղեկավարել է Բախի համալսարանական ընկերության (սիրողական) նվագախումբը։ 1972-1981 թվականներին Սան Ֆրանցիսկոյի կոնսերվատորիայում դասավանդել է կոմպոզիցիա, երաժշտության տեսություն և գործիքավորման տեսություն։ 1979 թվականից Ադամսը երաժշտական խորհրդատու էր, իսկ 1982-1985 թվականներին՝ Սան Ֆրանցիսկոյի սիմֆոնիկ նվագախմբի հաստիքային կոմպոզիտոր, նա մասնակցել է նվագախմբի նորագույն երաժշտության թեմատիկ համերգների պատրաստմանը։ 1985 թվականից համագործակցել է ականավոր թատրոնի ռեժիսոր և լիբրետիստ Փիթեր Սելարսի հետ։ 2009 թվականից եղել է Լոս Անջելեսի ֆիլհարմոնիկ նվագախմբի ստեղծագործական նախագահը։ Գրել է երաժշտություն տարբեր սիմֆոնիկ նվագախմբերի, կամերային անսամբլների և այլ կատարողական խմբերի համար։
Սան Ֆրանցիսկոյի նվագախմբի 100-ամյակի կապակցությամբ գրել է «Մաքուր կատակ» (անգլ.՝ «Absolute jest») պիեսը՝ օգտագործելով կոլաժ տեխնիկա, որտեղ Լ. Բեթհովենի երաժշտությունից մեջբերումները միահյուսվել են Ադամսի երաժշտության հետ ներկայացվելով պոստմոդեռնիզմի եղանակով։
Ադամսը բազմիցս հանդես է եկել որպես դիրիժոր (հիմնականում իր իսկ ստեղծագործությունների համար) տարբեր սիմֆոնիկ նվագախմբերի և գործիքային համույթների՝ այդ թվում՝ Սիդնեյի սիմֆոնիկ նվագախմբի (Ավստրալիա), Լոնդոնի սիմֆոնիկ նվագախմբի, Լոս Անջելեսի ամերիկյան ֆիլհարմոնիայի, Հյուսթոնի սիմֆոնիկ նվագախմբի հետ։
2008 թվականին Ադամսը Նյու Յորքում հրատարակել է իր հուշագրությունները «Hallelujah junction. Composing an American life» խորագրով[7]։
Ամերիկյան ակադեմիայի և արվեստի ինստիտուտի անդամ է (1997 թվականից)։ 1995 թվականին դարձել է Գրավեմեյր մրցանակի դափնեկիր «Ջութակի և նվագախմբի կոնցերտ»–ի համար։ Ստացել է Պուլիցերյան մրցանակ «Հոգիների տեղափոխման մասին» ստեղծագործության համար (2003)։
Ստեղծագործություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ադամսի ստեղծագործությունների մեծ մասը գրված է մինիմալիզմի ոճով` զուգորդված էլեկտրոնային երաժշտության հետ («Music for a Big Pianola», «Malicious Marshmallow», «Phrygian Gates», «Shaker Loops», «the Dance of the President» և այլն)։ Բայց նա չի սահմանափակվել դրանով։ «Կաղապարների» կրկնության սկզբունքը, որը մինիմալիզմի հիմքն է, զուգորդվում է ավանդական արևմտաեվրոպական ներդաշնակության հետ («Ֆիսհարմոնիա», մեծ սիմֆոնիկ նվագախմբի և երգչախմբի համար, կամերային սիմֆոնիա), ձևերի, շարժառիթների զարգացման տեխնիկայի գործիքավորմամբ («Մաքուր կատակ», «Ատոմային բժիշկ» սիմֆոնիա)։ Ադամսը գործիքավորման վարպետ է՝ ինչպես ավանդական «ակուստիկ», այնպես էլ էլեկտրոնային ոճում («Չարաճճի զեփյուռ» սյուիտ). հաճախ ակադեմիական պարտիտուրաներին ավելացրել է սինթեզատորներ և էլեկտրոնային հատուկ էֆեկտներ («Կլինգհոֆերի մահը»), համակցված ակուստիկ և էլեկտրոնային հնչողություն (էլեկտրական ջութակի և նվագախմբի համար «Լույս ջրի վրա», «Դհարմա»)։
Նա ստեղծագործել է տարբեր ժանրերում՝ «Նիքսոնը Չինաստանում» (1987), «Կլինգհոֆերի մահը» (1991)Քաղվածելու սխալ՝ Closing </ref> missing for <ref> tag 2012 թվական) օրատորիաներ, «Շեյքերյան հանգույց», լարային քառյակ և այլն), դաշնամուրային պիեսներ՝ ծրագրի վերնագրերով («Ֆրիգիական դարպասներ», «Չինաստանի դարպասներ»)։
Ադամսի ամենահաճախ կատարվող աշխատանքներից են «Կարճ ճանապարհորդություն արագընթաց մեքենայով» («Short ride in a fast machine») և «Նախագահը պարում է» («Chairman dances», «Նիքսոնը Չինաստանում» օպերայի երաժշտության հիման վրա), կամերային և նվագախմբային պիեսները «Շեյքերյան հանգույց» («Shaker loops»):
Բազմաթիվ աուդիո ձայնագրությունների շարքում է 10 ձայնասկավառակներ «The John Adams earbox: A retrospective» 10 սկավառակային հավաքածուն, որը թողարկվել է 1999 թվականին Nonesuch Records-ի միջոցով։
Ստեղծագործություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
| Անվանում | Բնօրինակ | Հատվածներ | Տարի | Նկարագրություն |
|---|---|---|---|---|
| Դաշնամուրային կվինտետ | Piano Quintet | 1970 | ||
| Ծանր մետաղ | Heavy Metal | 1971 | ||
| Ամերիկյան չափանիշ | American Standard | 1. John Philip Sousa 2. Christian Zeal and Activity 3. Sentimentals |
1973 | |
| Ktaadn | Ktaadn | 1973 | ||
| Grounding | Grounding | 1975 | ||
| Ստուդիբեկի սիրելի երաժշտությունը | Studebaker Love Music | 1976 | ||
| Օնիքս | Onyx | 1976 | ||
| Չինական դարպաս (Врата Китая) | China Gates | 1977 | ||
| Ֆրիգիական դարպաս | Phrygian Gates | 1977 | ||
| Դողացող օղակներ[8] | Shaker Loops | I. Shaking and Trembling II. Hymning Slews III. Loops and Verses IV. A Final Shaking |
1978 | |
| սովորական, պարզ չափի հնչյուններ | Common Tones in Simple Time | 1979 | ||
| ֆիսհարմոնիա | Harmonium | I. Negative Love II. Because I could not stop for Death III. Wild Nights |
1980 | |
| Հիանալի երաժշտություն դաշնամուրի համար | Grand Pianola Music | I. 1A II. 1B III. On The Dominant Divide |
1982 | |
| Свет над водой | Light Over Water | 1983 | ||
| Ներդաշնակության վարդապետություն | Harmonielehre | I. (անանուն) II. The Anfortas Wound III. Meister Eckhardt and Quackie |
1985 | |
| Նախագահի պարը (букв. Председатель танцует) | The Chairman Dances | 1985 | ||
| Երկու շեփոր նվագախմբի համար | Two Fanfares for Orchestra | Short Ride in a Fast Machine /Կարճ ճանապարհորդություն արագ մեքենայով Tromba Lontana / Հեռավոր շեփոր |
1986 | |
| Նիքսոնը Չինաստանում (опера) | Nixon in China | 1987 | ||
| Նիքսոնյան ժապավեններ | The Nixon Tapes | 1987 | ||
| Ужасающая стать | Սոսկալի համաչափություններ | 1988 | ||
| Էրոս-դաշնամուր | Eros Piano | 1989 | ||
| The Wound-Dresser | The Wound-Dresser | 1989 | ||
| Կլինգհոֆերի մահը (опера) | The Death of Klinghoffer | 1991 | ||
| Խմբերգներ «Կլինգհոֆերի մահը»-ից | Choruses from The Death of Klinghoffer | 1991 | ||
| Էլդորադո | El Dorado | 1991 | ||
| Կամերային սիմֆոնիա | Chamber Symphony | 1992 | ||
| Չարամիտ զեփյուռ (сюита) | Hoodoo Zephyr | 1993 | ||
| Концерт для скрипки с оркестром | Violin Concerto | 1993 | ||
| Ջոնի գեղարվեստական պարերի գիրքը | John’s Book of Alleged Dances | 1994 | ||
| Lollapalooza | Lollapalooza | 1995 | ||
| Ես նայեցի առաստաղին, ապա տեսա երկինքը | I Was Looking at the Ceiling and Then I Saw the Sky | 1995 | ||
| Ճանապարհային կինոնկար» (տող.՝ «Ճամփեզրյա կինոթատրոն) | Road Movies | 1995 | ||
| Համակցված նվագախումբ | Scratchband | 1996 | ||
| Перекрёсток Аллилуйя | Hallelujah Junction | 1996 | ||
| Gnarly Buttons | Gnarly Buttons | 1996 | ||
| Սլոնիմսկու լսողական ապարատ | Slonimsky’s Earbox | 1996 | ||
| Валики века | Century Rolls | 1997 | ||
| Միամիտ ու սենտիմենտալ երաժշտություն | Naive and Sentimental Music | 1998 | ||
| Մանուկ Քրիստոս | El Niño | 2000 | ||
| Նենսիի ֆանտազիան | Nancy’s Fancy | 2001 | ||
| Ամերիկյան բերսերկ | American Berzerk | 2001 | ||
| Խորհրդավոր վայրերի համար ուղեցույց | Guide to Strange Places | 2001 | ||
| Հոգիների փոխակերպման մասին | On the Transmigration of Souls | 2002 | ||
| Հայրս գիտեր Չարլզ Այվզին | My Father Knew Charles Ives | 2003 | ||
| Դհարմա՝ Մեծ Սուրում | The Dharma at Big Sur | 2003 | ||
| Ատոմային բժիշկը (օպերա) | Doctor Atomic | 2005 | ||
| Ծաղկած ծառ | A Flowering Tree | 2006 | ||
| Սիմֆոնիա ատոմային բժիշկը | Doctor Atomic Symphony | 2007 | ||
| Կամերային սիմֆոնիայի որդին | Son of Chamber Symphony | 2007 | ||
| Լարային քառյակ | String Quartet | 2008 | ||
| Քաղաքային նուար | City Noir | 2009 | ||
| Անմեղ կատակ | Absolute Jest | 2012 | ||
| Ավետարան մեկ այլ Մարիամից | The Gospel According to the Other Mary | 2012 | ||
| Սաքսոֆոնի համար կոնցերտ | Saxophone Concerto | 2013 | ||
| Ոսկե Արևմուտքի աղջիկներ | Girls of the Golden West | 2017 |
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ 1,0 1,1 Internet Movie Database — 1990.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 Roux P. d. Nouveau Dictionnaire des œuvres de tous les temps et tous les pays (ֆր.) — 2 — Éditions Robert Laffont, 1994. — Vol. 1. — P. 16. — ISBN 978-2-221-06888-5
- ↑ 3,0 3,1 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 Grove Music Online — OUP. — ISBN 978-1-56159-263-0 — doi:10.1093/GMO/9781561592630.ARTICLE.42479
- ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 Who's who (բրիտ․ անգլ.) — (untranslated), 1849. — ISSN 0083-937X
- ↑ http://www.musik-heute.de/22433/dresdner-musikfestspiel-preis-an-john-adams-verliehen/
- ↑ Hallelujah junction — перекрёсток двух автомагистралей в Калифорнии, неподалёку от которого расположен загородный дом («дача») Адамса.
- ↑ Игра слов: имеется в виду дрожание струн и ритуальные танцы американских сектантов-трясунов (шейкеров). Под «петлями» (loops) подразумевается распространённый в звукотехнике приём закольцовывания фонограммы (см. Луп).
Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Акопян Л. О. Музыка XX века: энциклопедический словарь / Научный редактор Двоскина Е. М.. — М.: «Практика», 2010. — С. 18-20. — 855 с. — 2500 экз. — ISBN 978-5-89816-092-0
Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ջոն Քուլիջ Ադամս» հոդվածին։ |
| ||||||||||||||||||||||||
- Փետրվարի 15 ծնունդներ
- 1947 ծնունդներ
- Ապրող անձինք
- ԱՄՆ-ում ծնվածներ
- Հարվարդի համալսարանի շրջանավարտներ
- Արվեստի և գրականության ամերիկյան ակադեմիայի անդամներ
- Ամերիկայի արվեստների և գիտությունների ակադեմիայի անդամներ
- «Գրեմմի» մրցանակի դափնեկիրներ
- Անձինք այբբենական կարգով
- Երաժիշտներ այբբենական կարգով
- Ամերիկացի կոմպոզիտորներ
- Ամերիկացի երաժիշտներ
- Պուլիցերյան մրցանակակիրներ
- Ինքնակենսագիրներ