Jump to content

Իվան Պապանին

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից

Իվան Դմիտրիևիչ Պապանին (նոյեմբերի 14 (26), 1894[1], Սևաստոպոլ, Տավրիկյան նահանգ, Ռուսական կայսրություն[2][1] - հունվարի 30, 1986(1986-01-30)[1], Մոսկվա, ԽՍՀՄ[1]), խորհրդային Արկտիկայի հետախույզ։ Խորհրդային Միության կրկնակի հերոս (1937, 1940)։ Աշխարհագրական գիտությունների դոկտոր (1938)։ ԽՍՀՄ աշխարհագրական ընկերության պատվավոր անդամ (1938)։ Կոնտրադմիրալ (1943)։ Արխանգելսկի, Լիպեցկի, Մուրմանսկի, Սևաստոպոլի, Յարոսլավլի մարզի պատվավոր քաղաքացի։

Իվան Պապանին
Դիմանկար
Ծնվել էնոյեմբերի 14 (26), 1894[1]
ԾննդավայրՍևաստոպոլ, Տավրիկյան նահանգ, Ռուսական կայսրություն[2][1]
Մահացել էհունվարի 30, 1986(1986-01-30)[1] (91 տարեկան)
Մահվան վայրՄոսկվա, ԽՍՀՄ[1]
ԳերեզմանՆովոդեվիչյան գերեզմանոց
Քաղաքացիություն Ռուսական կայսրություն և  ԽՍՀՄ
Գիտական աստիճանաշխարհագրական գիտությունների դոկտոր (1938)
Մասնագիտությունբևեռախույզ, գրող, ռազմական գործիչ, քաղաքական գործիչ և աշխարհագրագետ
ԱշխատավայրShirshov Institute of Oceanology? և Ivan Dmitrievich Papanin Institute of Biology of Inland Waters?[3]
Զբաղեցրած պաշտոններԽՍՀՄ գերագույն խորհրդի պատգամավոր
ԿուսակցությունԽՄԿԿ
Պարգևներ և
մրցանակներ
Խորհրդային Միության հերոս Խորհրդային Միության հերոս
Լենինի շքանշան Լենինի շքանշան Լենինի շքանշան Լենինի շքանշան Լենինի շքանշան Լենինի շքանշան Լենինի շքանշան Լենինի շքանշան Լենինի շքանշան Հոկտեմբերյան հեղափոխության շքանշան Կարմիր դրոշի շքանշան Կարմիր դրոշի շքանշան Նախիմովի շքանշան Order of Nakhimov, 1st class «Հայրենական պատերազմի» I աստիճանի շքանշան Աշխատանքային Կարմիր դրոշի շքանշան Աշխատանքային Կարմիր դրոշի շքանշան Ժողովուրդների բարեկամության շքանշան Կարմիր Աստղի շքանշան «Մարտական ծառայությունների» մեդալ Վլադիմիր Իլյիչ Լենինի ծննդյան 100-ամյակի հոբելյանական մեդալ «Մոսկվայի պաշտպանության համար» մեդալ Խորհրդային Անդրբևեռային պաշտպանության մեդալ «1941-1945 թթ. Հայրենական մեծ պատերազմում Գերմանիայի դեմ տարած հաղթանակի համար» մեդալ «1941-1945 թթ Հայրենական մեծ պատերազմի հաղթանակի 20-ամյակին» նվիրված հոբելյանական մեդալ «1941-1945 թթ Հայրենական մեծ պատերազմի հաղթանակի 30-ամյակին» նվիրված հոբելյանական մեդալ «1941-1945 թթ Հայրենական մեծ պատերազմի հաղթանակի 40-ամյակին» նվիրված հոբելյանական մեդալ «Ճապոնիայի դեմ տարած հաղթանակի համար» մեդալ «Աշխատանքի վետերան» մեդալ «Բանվորագյուղացիական Կարմիր բանակի 20 տարի» հոբելյանական մեդալ «Խորհրդային բանակի և նավատորմի 30-ամյակի» հոբելյանական մեդալ «ԽՍՀՄ Զինված ուժերի 40-ամյակ» հոբելյանական մեդալ «ԽՍՀՄ Զինված ուժերի 50-ամյակին» նվիրված հոբելյանական մեդալ «ԽՍՀՄ Զինված ուժերի 60-ամյակին» նվիրված հոբելյանական մեդալ Մոսկվայի 800-րդ ամյակին նվիրված մեդալ Մեդալ «Լենինգրադի 250-ամյակի առթիվ»

Q16700213?

 honorary citizen of Crimea և
 Ivan Papanin Վիքիպահեստում

Կենսագրություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Իվան Պապանինը ծնվել է 1894 թվականի նոյեմբերի 26-ին Սևաստոպոլում՝ նավատորմի պահեստային նավաստի ՝Դմիտրի Նիկոլաևիչ Պապանինի և նրա կնոջ՝ Սեկլետինյա Պետրովնայի ընտանիքում։ Ռուս է։

Կրթություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1909 թվականին ավարտել է Զեմստվոյի հիմնական դպրոցը։ 1923-1925 թվականներին սովորել է Բարձրագույն հաղորդակցության դասընթացներում։ 1929 թվականին ավարտել է Օսոավիախիմի հատուկ կուրսերը, 1931 թվականին՝ հաղորդակցության բարձրագույն կուրսերը՝ Փոստա–հեռագրային կոմիսարիատի, 1932 թվականին՝ Համամիութենական պլանավորման ակադեմիայի կապի ֆակուլտետի առաջին կուրսը։

Աշխատանք հեղափոխությունից առաջ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Աշակերտ՝ Չեռնոազի առագաստանավային կայանների մեխանիկական արհեստանոցներում (1909-ի հոկտեմբեր - 1912-ի հունիս), Սևաստոպոլի ռազմական նավահանգստի արհեստանոցներում (1912-ի հունիսի - 1913-ի դեկտեմբեր), Ռևելի նավաշինարանում (1913-ի դեկտեմբեր - 1914-ի դեկտեմբեր)։ 1914 թվականին զորակոչվել է զինվորական ծառայության՝ որպես Սևծովյան նավատորմի նավաստի։

Մասնակցություն քաղաքացիական պատերազմին

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1918-1920 թվականներին Պապանինը մասնակցել է Ուկրաինայի և Ղրիմի քաղաքացիական պատերազմին։

1920 թվականից՝ Հարավարևմտյան ճակատի ռազմածովային ուժերի հրամանատարին առընթեր գործողությունների հանձնակատար։

1920 թվականի օգոստոսի 17-ին Կապսիխորի մոտ 11 հոգուց բաղկացած ջոկատը ՝Ա.Վ.Մոկրուսովի հրամանատարությամբ, վայրէջք կատարեց նավակից՝ կռվելու Վրանգելի թիկունքում, ով դարձավ Ղրիմի ապստամբական բանակի ղեկավարը։ Ջոկատի կազմում էր նաև Պապանինը, ով դարձավ հրամանատարի տեղակալ և գանձապահ։ Ավելի ուշ Մոկրուսովը նրան Թուրքիայով ուղարկեց Խորհրդային Միության տարածք, որտեղ մաքսանենգները նրան բերեցին ծովով։ 1920 թվականի աշնանը նա կրկին հատեց առաջնագիծը և 1920 թվականի նոյեմբերի 10-ին,24 նավաստիների համալրմամբ վերադարձավ Ղրիմ՝ կարողանալով մասնակցել Ղրիմի նավահանգիստներ տարհանված Վրանգելի ռուսական բանակի զորքերի գրոհներին։

1920 թվականի նոյեմբերից նշանակվել է Ղրիմի արտակարգ հանձնաժողովի հրամանատար։ Այս շրջանը նշանավորեց գերեվարված սպիտակ գվարդիայի անվտանգության աշխատակիցների, ինչպես նաև Ղրիմի բնակիչների մահապատիժների գագաթնակետը։ Ինչպես ինքը՝ Պապանինը, գրել է իր հուշերում,«Ես սկսեցի աշխատել նոր էներգիայով, բայց արագ հայտնվեցի հիվանդանոցում»։

1921 թվականին տեղափոխվել է Խարկով՝ որպես Ուկրաինայի Կենտգործկոմի ռազմական հրամանատար, ապա 1921 թվականի հուլիսից մինչև 1922 թվականի մարտ աշխատել է Սևծովյան նավատորմի հեղափոխական ռազմական խորհրդի քարտուղար։

Բևեռախույզ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1922 թվականին տեղափոխվել է Մոսկվա՝ որպես ծովային գործերի ժողովրդական կոմիսարիատի տնտեսական վարչակազմի կոմիսար, 1923 թվականին՝ Փոստերի և հեռագրերի ժողովրդական կոմիսարիատ՝ որպես բիզնես մենեջեր և կիսառազմական անվտանգության կենտրոնական տնօրինության ղեկավար։ 1923-1925 թվականներին սովորել է հաղորդակցության բարձրագույն դասընթացներում, որից հետո ուղարկվել է Յակուտիա՝ որպես Թոմոտում ռադիոկայան կառուցելու արշավախմբի ղեկավարի տեղակալ։

1932-1933 թվականներին եղել է Տիխայա Բեյ (Ֆրանց Յոզեֆ Երկիր) բևեռային կայանի ղեկավարը, իսկ 1934-1935 թվականներին՝ Չելյուսկին հրվանդանի կայանը։

1937-1938 թվականներին նա ղեկավարել է աշխարհի առաջին դրիֆտային կայանը՝ Հյուսիսային բևեռը։ Արշավախմբի գիտական ​​արդյունքները բարձր են գնահատել ԽՍՀՄ ԳԱ 1938 թվականի մարտի 6-ի ընդհանուր ժողովը։ Ի.Դ.Պապանինը և արշավախմբի մյուս անդամները ստացել են աշխարհագրական գիտությունների դոկտորի աստիճան (առանց ատենախոսության պաշտպանության) և ընտրվել ԽՍՀՄ աշխարհագրական ընկերության պատվավոր անդամներ։

Գիտական ​​և կազմակերպչական գործունեություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1939-1946 թվականներին աշխատել է որպես Հյուսիսային ծովային գլխավոր երթուղու ղեկավար, իսկ 1941 թվականի հոկտեմբերի 15-ից՝ նաև Սպիտակ ծովով տրանսպորտային պետական ​​պաշտպանության կոմիտեի կոմիսար։ 1946 թվականից մինչև 1949 թվականը թոշակի է անցել հիվանդության (անգինա պեկտորիս) պատճառով։

1949-1951 թվականներին եղել է ԽՍՀՄ ԳԱ Օվկիանոսագիտության ինստիտուտի փոխտնօրեն ՝արշավախմբերի գծով,1969 թվականից մինչև կյանքի վերջը ղեկավարել է ԽՍՀՄ ԳԱ Տիեզերական հետազոտությունների ծառայությունը։ ՍՍՀՄ ԳԱ ծովային էքսպեդիցիոն աշխատանքների բաժին՝ ԽՍՀՄ ԳԱ ենթակայության բաժին։ 1956 թվականից՝ միաժամանակ Բորոկ գյուղի ԽՍՀՄ ԳԱ ներքին ջրերի կենսաբանության ինստիտուտի տնօրեն, ԽՍՀՄ աշխարհագրական ընկերության Մոսկվայի մասնաճյուղի նախագահ։

ԽՍՀՄ 1-ին և 2-րդ գումարումների Գերագույն խորհրդի ազգությունների խորհրդի պատգամավոր Կարելիայի Ինքնավար Խորհրդային Սոցիալիստական ​​Հանրապետությունից։

Մահացել է 1986 թվականի հունվարի 30-ին։ Նա թաղվել է Մոսկվայում՝ Նովոդևիչի գերեզմանատանը։

Մրցանակներ և կոչումներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. 27.06.1937թ.՝ Խորհրդային Միության հերոսի կոչում
  2. 22.03.1938
  3. 01.05.1944
  4. 26.11.1944
  5. 02.12.1945
  6. 30.12.1956
  7. 26.11.1964
  8. 26.11.1974
  9. 23.11.1984
  1. 1922
  2. 15.11.1950
  1. 22.11.1954 — ծննդյան 60-ամյակի և խորհրդային պետությանը մատուցած ծառայությունների մատուցման կապակցությամբ
  2. 08.01.1980

Հուշարձան

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մատենագրություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Պապանինը գիտահանրամատչելի գրքերի հեղինակ է, որոնք անցել են բազմաթիվ հրատարակություններ և թարգմանվել օտար լեզուներով։

  • Կյանքը սառցաբեկորի վրա. օրագիր. — Մ․։ Ճիշտ, 1938. — 221 էջ
  • Բևեռում. պատմություն. — Մ․,Լ․։ Դետիզդատ, 1939. — 48 էջ
  • Ծովից այն կողմ՝ օգնելու Պերեկոպի զինվորներին. 1920 թվականի քաղաքացիական պատերազմին մասնակցության հիշողություններ. — Սիմֆերոպոլ։ Կրիմգիզ, 1940. — 36 էջ
  • Սառույց և կրակ. — Մ․։ Քաղաքականություն, 1977. — 416 էջ

Արվեստում

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Բորոզդինի «Նավից տղան» գիրքը նկարագրում է Իվան Պապանինի մանկությունը։

Պապանինը դարձավ նավաստի Շվանդիի նախատիպը դրամատուրգ Կ.Ա.Տրենևի «Լյուբով Յարովայա» պիեսում։ Այս դերը կատարել են Վիտալի Պոլիցեմակոն, Էֆիմ Կոպելյանը, Իգոր Գորբաչովը (կինոտարբերակում), Կիրիլ Լավրովը (1970 թ.)։

Ռեժիսոր Վիլեն Նովակի «Ղրիմում միշտ չէ, որ ամառ է» (1987 թ.) ֆիլմում Ի. Պապանինի դերը կատարել է դերասան Սերգեյ Բալաբանովը։

Վալենտին Կատաևի «Ցվետիկ-Սեմիցվետիկ» հեքիաթում․«Ժենյան մտավ բակ, և այնտեղ տղաները խաղում էին Պապանինսկի. նրանք նստած էին հին տախտակների վրա, և այնտեղ մի փայտ էր խրված ավազի մեջ»։

Ծանոթագրություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. ↑ 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 1,10 Большая российская энциклопедия (ռուս.) — М.: Большая российская энциклопедия, 2004.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 Папанин Иван Дмитриевич // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
  3. ↑ Потапов Р. Л. Мои воспоминания (об орнитологе Е. В. Козловой и других), My Memories (about an Ornithologist Elizaveta Kozlova and Others) (ռուս.) // Историко-биологические исследования — 2015. — Т. 7, вып. 3. — С. 79—96. — ISSN 2076-8176; 2500-1221
  4. ↑ «Заглавная страница». свободная энциклопедия (ռուսերեն). 2024 թ․ հունիսի 13.

Գրականություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Աղբյուրներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Իվան_Պապանին&oldid=10128152» էջից