Jump to content

Բերդի պատմության և մշակույթի անշարժ հուշարձանների ցանկ (Տավուշի մարզ)

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից

Այս հոդվածը ներկայացնում է Տավուշի մարզի Բերդ քաղաքի պատմության և մշակույթի հուշարձանների ցանկը, որը 2002 թ․ հաստատվել է Հայաստանի կառավարության կողմից[1]։ Ցանկում ներառված է ընդամենը 57 հուշարձան (19 միավոր)։


հուշարձան կառուցված վայր, հասցե կոորդ համարանիշ նշան. հավելյալ նշումներ պատկեր
Ամրոց «Բերդ» Ք.ա.1 հզ քաղաքի հվ-աե եզրին, զբոսայգու տարածքում 10.2/1 Հ պահպանվել են մնացորդները Լուսանկար վերբեռնել


Դամբարանադաշտ Ք.ա. 1 հզ (Ք.ա. 5-4 դդ.) ամրոցի մոտ 10.2/1.1 Հ Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար Արցախի ազատամարտին 1990-ական թթ. 10.2/1.2 Տ Լուսանկար վերբեռնել


Ամրոց «Տավուշ» («Թովուզ ղալա») 10-14 դդ. քաղաքի հվ-աե եզրին, Տավուշ գետի աջ ափին 10.2/2 Հ Լուսանկար վերբեռնել


Բնակելի տուն 19 դ. քաղաքի կենտրոնում, քաղաքապետարանի շենքի մոտ 10.2/3 Տ Լուսանկար վերբեռնել


Գերեզմանոց 10-19 դդ. քաղաքի մեջ, Երկրորդ աշխարհամարտում զոհվածների հուշարձանի մոտ 10.2/4 Տ կիսավեր Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար 10 դ. 10.2/4.1 Տ ընկած է գետնին Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար 1651 թ. 10.2/4.2 Հ կանգնեցված է գետնի վրա Լուսանկար վերբեռնել


Տապանաքար Անանիա վարդապետի 1891 թ. 10.2/4.3 Տ ուղղանկյունաձև, քանդակազարդ Լուսանկար վերբեռնել


Գերեզմանոց 13-20 դդ. քաղաքի հս-աե մասում, ճանապարհի ձախ կողմում 10.2/5 Տ միջնադարյան հատվածն ավերված է Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար 13 դ. 10.2/5.1 Հ երկատված Լուսանկար վերբեռնել


Մատուռ 13 դ. 10.2/5.2 Տ ավերված Լուսանկար վերբեռնել


Գերեզմանոց 19-20 դդ. քաղաքից 2 կմ աե, ճանապարհի եզրին, Տավուշը Ռուսաստանին միացնելու 175-ամյակի հուշարձանի մոտ 10.2/6 Տ պահպանվել են մի քանի տապանաքարեր Լուսանկար վերբեռնել


Գյուղատեղի «Հին Բերդ» 9-16 դդ. քաղաքից 1.5 կմ հվ-աե, գետի աջ ափին 10.2/7 Հ ավերված Լուսանկար վերբեռնել


Գերեզմանոց 9-16 դդ. 10.2/7.1 Հ դամբարանադաշտի տարածքում Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար 12-13 դդ. 10.2/7.1.1 Տ Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար 13 դ. 10.2/7.1.2 Տ արձանագիր, կանգնեցված է գետնի վրա Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար 12-13 դդ. գյուղատեղի տանող ճանապարհի ձախ եզրին 10.2/7.2 Տ ժայռախաչ Լուսանկար վերբեռնել


Գյուղատեղի «Տավուշ» 9-15 դդ. քաղաքից հվ-աե, Տավուշ ամրոցի ստորոտին և ամրոցից հվ, գետի երկու կողմում 10.2/8 Հ տարածվում է շուրջ 1 կմ Լուսանկար վերբեռնել


Գերեզմանոց 9-13 դդ. գյուղատեղիի հվ-ամ եզրին, Տավուշ գետի ձախ ափին 10.2/8.1 Հ դամբարանադաշտի տարածքում Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար 13 դ. 10.2/8.1.1 Հ արձանագիր, կանգնեցված է գետնի վրա Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար 13 դ. 10.2/8.1.2 Հ Լուսանկար վերբեռնել


Գերեզմանոց 10-13 դդ. նախորդ գերեզմանոցից մոտ 200 մ հս, բլրալանջին 10.2/8.2 Հ Լուսանկար վերբեռնել


Մատուռ 13 դ. նախորդից 100 մ հս 10.2/8.2.1 Հ ավերված Լուսանկար վերբեռնել


Եկեղեցի Սբ Աստվածածին 10-13 դդ. ամրոցի ստորոտին, ռելեի գործարանի դիմաց 10.2/8.3 Հ Լուսանկար վերբեռնել


Գավիթ 11-12 դդ. 10.2/8.3.1 Հ պահպանվել է հվ պատը` 1.5-2 մ բարձրությամբ Լուսանկար վերբեռնել


Մատուռ 13 դ. գյուղատեղիի հվ եզրին 10.2/8.4 Հ կիսավեր Լուսանկար վերբեռնել


Դամբարանադաշտ Ք.ա. 2 հզ քաղաքից 1.5 կմ հվ-աե, գետի աջ ափին, «Հին Բերդ» գյուղատեղիի Գերեզմանոցի տարածքում 10.2/9 Հ Լուսանկար վերբեռնել


Դամբարանադաշտ Ք.ա. 2 -1 հզ քաղաքից հվ-աե, «Տավուշ» գյուղատեղիի գերեզմանոցում 10.2/10 Հ ավերված Լուսանկար վերբեռնել


Եկեղեցի 13 դ. քաղաքի մեջ, Ս. Մելքումյանի տան մոտ 10.2/11 Հ կիսավեր Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար 13 դ. եկեղեցու մոտ 10.2/11.1 Հ երկատված, ընկած է գետնին Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար 13 դ. եկեղեցու մոտ 10.2/11.2 Հ Լուսանկար վերբեռնել


Եկեղեցի 13 դ. քաղաքի մեջ, Ս. Մելքումյանի տան մոտ, նախորդ եկեղեցուց հս 10.2/12 Հ կիսավեր Լուսանկար վերբեռնել


Եկեղեցի «Մայրի վանք» («Մարիամ Մայրի վանք», Սբ. Նշան) 1286 թ., վերակառ. 17 դ. քաղաքից 2 կմ ամ, Նավուր գյուղ տանող ճանապարհի ձախ կողմում 10.2/13 Հ Լուսանկար վերբեռնել


Գերեզմանոց 13-17 դդ. եկեղեցու շուրջը 10.2/13.1 Հ կիսավեր Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար 13 դ. եկեղեցու խորանում 10.2/13.2 Հ Լուսանկար վերբեռնել


Եկեղեցի Սբ. Սարգիս 12-13 դդ., հիմնովին վերակառ. 1871 թ. քաղաքի ամ եզրին, Նավուր գյուղ տանող ճանապարհի ձախ կողմում 10.2/14 Հ Լուսանկար վերբեռնել


Գերեզմանոց «Սբ. Սարգսի խաչ» 12-20 դդ. եկեղեցու շրջակայքում 10.2/14.1 Հ Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար 13 դ. եկեղեցու հվ պատի տակ 10.2/14.1.1 Հ կանգնեցված է գետնի վրա Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար 13 դ. եկեղեցուց հվ 10.2/14.1.2 Հ կանգնեցված է գետնի վրա Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար Ալիխանի 1610 թ. եկեղեցուց հվ 10.2/14.1.3 Հ կազմող՝ Քիրամ Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար 17 դ. 10.2/14.1.4 Հ կազմող՝ Քիրամ Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար 17 դ. 10.2/14.1.5 Հ կազմող՝ Քիրամ Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար 17 դ. 10.2/14.1.6 Հ կազմող՝ Քիրամ Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար 17 դ. 10.2/14.1.7 Հ կազմող՝ Քիրամ Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար 17 դ. 10.2/14.1.8 Հ կազմող՝ Քիրամ Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար 17 դ. 10.2/14.1.9 Հ կազմող՝ Խաչատուր Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար 17 դ. 10.2/14.1.10 Հ կոտրված, կազմող՝ Խաչատուր Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար 17 դ. 10.2/14.1.11 Հ կոտրված, կազմող՝ Խաչատուր Լուսանկար վերբեռնել


Տապանաքար Պապի 1670 թ. 10.2/14.1.12 Հ օրորոցաձև Լուսանկար վերբեռնել


Եկեղեցի «Քույր Խաթուն» 12-13 դդ. քաղաքի ամ մասում, «Սբ. Սարգսի խաչ» գերեզմանոցից 200 մ հվ, բլրակի ստորոտին 10.2/15 Հ կիսավեր է, պահպանվել են հս, հվ և աե պատերը` 1.5-2 մ բարձրությամբ Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար 13 դ. եկեղեցու խորանում 10.2/15.1 Հ ստորին մասը կոտրված Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար 13 դ. եկեղեցու խորանում 10.2/15.2 Հ հորիզոնական դիրքով Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար 10 դ. քաղաքի կենտրոնում, քաղաքապետարանի մոտ, տան բակում 10.2/16 Տ ընկած է գետնին Լուսանկար վերբեռնել


Հուշաղբյուր 1980 թ. քաղաքի մեջ 10.2/17 Հ Լուսանկար վերբեռնել


Հուշարձան Երկրորդ աշխարհամարտում զոհվածներին 1969 թ. քաղաքի մեջ 10.2/18 Հ Լուսանկար վերբեռնել


Հուշարձան Տավուշը Ռուսաստանին միացնելու 175-ամյակն 1977 թ. քաղաքից 2 կմ աե, ճանապարհի եզրին 10.2/19 Հ Լուսանկար վերբեռնել


Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]