Վարագավանի պատմության և մշակույթի անշարժ հուշարձանների ցանկ (Տավուշի մարզ)

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից

Այս հոդվածը ներկայացնում է Տավուշի մարզի Վարագավան գյուղի պատմության և մշակույթի հուշարձանների ցանկը, որը 2002 թ․ հաստատվել է Հայաստանի կառավարության կողմից[1]։ Ցանկում ներառված է ընդամենը 66 հուշարձան (10 միավոր)։


հուշարձան կառուցված վայր, հասցե կոորդ համարանիշ նշան. հավելյալ նշումներ պատկեր
Գերեզմանոց 10-13 դդ. գյուղից 1.8 կմ ամ, Նոր Վարագավանքից 200 մ հվ-ամ 10.60/1 Հ Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար Շառայի 1253 թ. գերեզմանոցի ամ մասում 10.60/1.1 Հ կանգնեցվել է վանք ջուր հասցնելու առիթով Լուսանկար վերբեռնել


Մատուռ 13 դ. գերեզմանոցի աե եզրին 10.60/1.2 Հ կանգուն Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար 12-13 դդ. մատուռի խորանում 10.60/1.2.1 Հ Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար 13-14 դդ. նախորդի մոտ 10.60/1.2.2 Հ կոտրված է վերին ձախ հատվածը Լուսանկար վերբեռնել


Գերեզմանոց 10-14 դդ. գյուղի մեջ, դպրոցի և ժամանակակից գերեզմանոցի մոտ 10.60/2 Հ կիսավեր Լուսանկար վերբեռնել


Գերեզմանոց 10-15 դդ. գյուղից 3 կմ հս-ամ, Նոր Վարագավանք տանող ճանապարհի ձախ կողմում՝ վանքից 300 մ աե 10.60/3 Հ Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար 9-10 դդ. 10.60/3.1 Տ խիստ հողմահարված, հորիզոնական դիրքով խրված է հողի մեջ Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար 10-11 դդ. 10.60/3.2 Տ ընկած գետնին Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար 12-13 դդ. 10.60/3.3 Հ ստորին կես Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար 12-13 դդ. 10.60/3.4 Հ վերնամասը կոտրված Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար 12-13 դդ. 10.60/3.5 Հ կանգնեցված է գետնի վրա, երկատված և վերականգնված Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար 12-13 դդ. 10.60/3.6 Հ կանգնեցված է պատվանդանի վրա Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար 12-13 դդ. 10.60/3.7 Հ հենած պատվանդանին Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար 12-13 դդ. 10.60/3.8 Հ երկատված է, բեկորները դրված են իրար վրա Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար 13 դ. 10.60/3.9 Հ երկատված, ընկած է գետնին Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար 15-16 դդ. 10.60/3.10 Հ խրված հողի մեջ, վերնամասը բացակայում է Լուսանկար վերբեռնել


Գերեզմանոց 10-20 դդ. գյուղի մեջ 10.60/4 Տ Լուսանկար վերբեռնել


Գերեզմանոց 12-20 դդ. գյուղից 1 կմ հս-աե, ֆերմաներից ամ, բլրի վրա 10.60/5 Տ կիսավեր Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար 13 դ. 10.60/5.1 Հ վերնամասն ագուցված է ֆերմայի պատի մեջ, իսկ ստորին մասն ընկած է մոտակա (ամ) ձորակում Լուսանկար վերբեռնել


Տապանաքար 16-17 դդ. 10.60/5.2 Տ կենցաղային քանդակներով է, արձանագիր, պահպանվել է կիսով չափ Լուսանկար վերբեռնել


Գյուղատեղի «Երկար մատներ» միջնադար գյուղից 2 կմ հս-ամ, նույնանուն վայրում 10.60/6 Հ Լուսանկար վերբեռնել


Գերեզմանոց միջնադար 10.60/6.1 Հ կիսավեր Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար 13 դ. 10.60/6.1.1 Հ պահպանվել է վերնամասի 2 բեկոր Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար 13 դ. 10.60/6.1.2 Տ վերին կեսը կոտրված է, գլխիվայր հենած է ծառին Լուսանկար վերբեռնել


Գյուղատեղի «Հին Հախում» 10-19 դդ. գյուղից 1.5 կմ հվ-աե, Հախում գետի աջ ափին 10.60/7 Հ ավերված Լուսանկար վերբեռնել


Գերեզմանոց 12-19 դդ. գյուղատեղիում 10.60/7.1 Հ կիսավեր Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար 12-13 դդ. հենած է եկեղեցու հս ճակատին 10.60/7.1.1 Հ ստորին մասը բացակայում է Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար Ղարայխանի 17 դ. հենած է եկեղեցու հս ճակատին, նախորդի մոտ 10.60/7.1.2 Հ ստորին բեկոր` ձիու պատկերաքանդակով Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար Վարդանի և Եղիսաբեթի 1648 թ. հենած է եկեղեցու հս ճակատին, նախորդի մոտ 10.60/7.1.3 Հ կազմող՝ Մունան, ստորին մասը բացակայում է Լուսանկար վերբեռնել


Տապանաքար 17 դ. հենած է եկեղեցու հս ճակատին, նախորդի մոտ 10.60/7.1.4 Հ արձանագիր, կենցաղային պատկերաքանդակներով, կոտրված Լուսանկար վերբեռնել


Եկեղեցի 12-13 դդ. գյուղատեղիում 10.60/7.2 Հ կիսավեր Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար 1628 թ. ագուցված է եկեղեցու հս ավանդատան աե պատին 10.60/7.2.1 Հ Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար 1648 թ. աղոթասրահում 10.60/7.2.2 Հ բետոնով ամրացվել է գետնին Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար Մարտիրոսի, Հովհաննեսի 16-17 դդ. ագուցված է եկեղեցու աե ճակատին 10.60/7.2.3 Հ Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար Փիրումի, Շահատբարի, Հոդաննի 15-16 դդ. եկեղեցու խորանում 10.60/7.2.4 Հ ծառայում է որպես վեմքար Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար 12-13 դդ. գյուղի ամ եզրին, Նոր Վարագավանք տանող ճանապարհի աջ կողմում, «Բաղատեղեր» վայրում 10.60/8 Տ կանգնեցված է գետնի մեջ Լուսանկար վերբեռնել


Հուշարձան Երկրորդ աշխարհամարտում զոհվածներին 1985-1987 թթ. գյուղի հվ-ամ մասում, դպրոցի դիմաց 10.60/9 Տ Լուսանկար վերբեռնել


Վանական Համալիր Նոր Վարագավանք (Անապատ) 12-13 դդ. գյուղից 2 կմ ամ, Անապատ սարի լանջին 40°55′30″ հս․. լ. 45°12′06″ ավ. ե.HGЯO 10.60/10 Հ հիմնադրել են Նոր բերդի Դավիթ և Վասակ Բ Բագրատունի իշխանները Լուսանկար վերբեռնել


Գավիթ 13 դ. 2-րդ կես կից է Անապատ (Սբ. Նշան) եկեղեցու ամ ճակատին 10.60/10.1 Հ փոքր, քանդված է ծածկը և հվ պատը Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար 13 դ. ագուցված է գավթի ամ ճակատի վերնամասում 10.60/10.1.1 Հ Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար 13 դ. ագուցված է գավթի ամ ճակատի վերնամասում, նախորդի մոտ 10.60/10.1.2 Հ Լուսանկար վերբեռնել


Գերեզմանոց 12-17 դդ. հիմնական հուշարձանախմբից հս-աե, բլրալանջին 10.60/10.2 Հ ավերված Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար 1659 թ. 10.60/10.2.1 Հ Քրիստոսի պատկերաքանդակով, կազմող՝ Խաչատուր Լուսանկար վերբեռնել


Մատուռ 13 դ. 10.60/10.2.2 Հ պահպանվել է հս պատը Լուսանկար վերբեռնել


Եկեղեցի Անապատ (Սբ. Նշան) 1193-1198 թթ. հիմնական հուշարձանախմբի հվ-աե մասում 10.60/10.3 Հ երկխորան, կառուցել է Դավիթ Բագրատունին Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար 12 դ. ագուցված է եկեղեցու ամ ճակատին, մուտքից հս, որմնախորշի մեջ 10.60/10.3.1 Հ արձանագիր Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար 12 դ. ագուցված է եկեղեցու ամ ճակատին, մուտքից հվ, որմնախորշի մեջ 10.60/10.3.2 Հ արձանագիր Լուսանկար վերբեռնել


Եկեղեցի Սբ. Աստվածածին (Կաթողիկե) 1224-1237 թթ. հիմնական հուշարձանախմբի հս-աե մասում 10.60/10.4 Հ գմբեթավոր դահլիճ, կառուցել է Դավիթ Բագրատունու որդի Վասակը, ճարտ.՝ Գազան Անեցի Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար 12-13 դդ. ագուցված է եկեղեցու հվ պատին, ներքուստ 10.60/10.4.1 Տ Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար 13 դ. ագուցված է եկեղեցու հվ-աե ավանդատան 1-ին հարկի հս պատին 10.60/10.4.2 Հ Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար 13 դ. ագուցված է եկեղեցու հս-աե ավանդատան 1-ին հարկի հվ պատին 10.60/10.4.3 Հ Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար 16 դ. ագուցված է եկեղեցու հս-աե 2-րդ հարկի ավանդատան թաղի մեջ 10.60/10.4.4 Հ արձանագիր Լուսանկար վերբեռնել


Ժամատուն 1237-1261 թթ. կից է Սբ. Աստվածածին եկեղեցու ամ ճակատին 10.60/10.5 Հ մեծ, կիսավեր, կառուցել է վանքի առաջնորդ Հովհաննես Տավուշեցին Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար 12 դ. ժամատան հս պատի մոտ, ներքուստ 10.60/10.5.1 Հ արձանագիր, կոտրված Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար 12-13 դդ. ժամատան հվ-աե որմնասյան մոտ 10.60/10.5.2 Հ արձանագիր Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար 12-13 դդ. ժամատան հվ պատի մոտ 10.60/10.5.3 Հ Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար 13-14 դդ. ժամատան հս պատի մոտ, ներքուստ 10.60/10.5.4 Հ վերին ձախ անկյունը կոտրված Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար 15-16 դդ. ժամատան հս պատի մոտ, ներքուստ 10.60/10.5.5 Հ Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար 16-17 դդ. ժամատան հս պատի մոտ, ներքուստ 10.60/10.5.6 Հ վերնամասը կոտրված Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար 1647 թ. ժամատան հս պատի մոտ, ներքուստ 10.60/10.5.7 Հ երկատված Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար 1658 թ. ժամատան հս պատի մոտ, ներքուստ 10.60/10.5.8 Հ բարձրությամբ երկատված Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար 17 դ. ժամատան հս պատի մոտ, ներքուստ 10.60/10.5.9 Հ արձանագիր Լուսանկար վերբեռնել


Խաչքար Մխիթարի 1620 թ. ժամատան աե պատի մոտ 10.60/10.5.10 Հ կանգնեցված է պատվանդանի վրա, կազմող՝ Վարդան երեց Լուսանկար վերբեռնել


Մատուռ 12 դ. վերջ կից է Անապատ եկեղեցու հվ ճակատին 10.60/10.6 Հ քանդված է հվ պատը Լուսանկար վերբեռնել


Տապանատուն 1193 թ. Սբ. Աստվածածին և Անապատ եկեղեցիների միջև 10.60/10.7 Հ կրկնահարկ, կառուցել է Դավիթ իշխանն իբրև տոհմական դամբարան Լուսանկար վերբեռնել


Տես նաև[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]