«Սիլիցիում»–ի խմբագրումների տարբերություն

Դիտել պատմությունը

← Նախորդ տարբ Հաջորդ տարբ →

Content deleted Content added

ՎիզուալԵլատեքստ

Գծային

23:11, 11 Սեպտեմբերի 2012-ի տարբերակ

Սիլիցիում

Սիլիցիում, քիմիական տարր է որի նշանն է Si և ատոմային թիվը՝ 14։

Թթվածնից հետո սիլիցիումը բնության մեջ ամենատարածված էլեմենտն է։ Նա կազմում է երկրի կեղևի կշռի 1/4 մասը և այնպիսի կարևոր դեր է խաղում անկենդան աշխարհում, որպիսին ածխածինը կենդանի բնության մեջ։ Ի տարբերությոն ածխածնի, սիլիցիումը բնության մեջ ազատ վիճակում չի հանդիպում։ Նրա բազմաթիվ միացությունները կազմում են լեռնատեսակների (գրանիտներ, գնեյսներ, բազալտներ) և հանքերի հսկայական մեծամասնությունը (կվարց, դաշտաշպատներ, փայլար և այլն)։ Ավազը և կավը, որոնք կազմում են հողի հանքային մասը, նույնպես սիլիցիումի միացություններ են հանդիսանում։

Հատկությունները

Բյուրեղային սիլիցիումը որոշ նմանություն ունի մետաղների հետ․ նա ունի փայլ և էլէկտրահաղորդականություն․ սակայն թթուների հետ այն չի փոխազդում։ Մանրացված սիլիցիումը զգալի չափով տաքացնելիս օդի մեջ բռնկվում է, գոյացնելով սիլիցիումի դիօքսիդ (SiO2)՝

Si + O₂ = SiO2

Օգտագործումը

Սիլիցիումը գործադրվում է համաձուլվածքների արտադրության մեջ։ 4% սիլիցիում պարունակող պողպատը օգտագործվում է էլեկտրական տրանսֆորմատորներ պատրաստելու համար։ Ավելի մեծ տոկոս (15% և ավելի) սիլիցիում պարունակող պողպատը թթվակայուն է և կիրառվում է քիմիական ապարատներ պատրաստելու համար։

Սիլիցիումի միացությունը ածխածնի հետ, սիլիցիումի կարբիդը (SiC), կոչվում է կարբորունդ։ Այն իր կարծրությամբ մոտենում է ալմաստին և դրա համար էլ օգտագործվում է հեսանաքարեր, հղկող շրջանակներ պատրաստելու և այլ, այսպես կոչված, հղկման նյոթերի համար։

Ստացումը

Սիլիցիումը ստանում են էլեկտրական վառարաններում, բարձր ջերմաստիճաններում սիլիցիումի դիօքսիդը (ավազը) ածուխով վերականգնելով՝

SiO₂ + 2C = Si + 2CO

Տեսեք նաև

Պարբերական աղյուսակ

Աղբյուրներ

Յու․ Վ․ Խոդակով, Լ․ Ա․ Ցվետկով և ուրիշներ։ «Քիմիա», Երևան, 1961։

Կաղապար:Link FA

@@ Տող 1. / Տող 1. @@
 [[Պատկեր:Si-TableImage.png|thumb|Սիլիցիում]]
-'''Սիլիցիում''' - քիմիական տարր է որի նշանն է ''Si'' և ատոմային թիվը՝ 14։
+'''Սիլիցիում''',  քիմիական տարր է որի նշանն է ''Si'' և ատոմային թիվը՝ 14։
 [[Թթվածին|Թթվածնից]] հետո սիլիցիումը բնության մեջ ամենատարածված էլեմենտն է։ Նա կազմում է երկրի կեղևի կշռի 1/4 մասը և այնպիսի կարևոր դեր է խաղում անկենդան աշխարհում, որպիսին [[ածխածին]]ը կենդանի բնության մեջ։ Ի տարբերությոն ածխածնի, սիլիցիումը բնության մեջ ազատ վիճակում չի հանդիպում։ Նրա բազմաթիվ միացությունները կազմում են լեռնատեսակների ([[գրանիտ]]ներ, գնեյսներ, [[բազալտ]]ներ) և հանքերի հսկայական մեծամասնությունը ([[կվարց]], [[դաշտաշպատ]]ներ, [[փայլար]] և այլն)։ [[Ավազ]]ը և [[կավ]]ը, որոնք կազմում են հողի հանքային մասը, նույնպես սիլիցիումի միացություններ են հանդիսանում։
@@ Տող 28. / Տող 28. @@
 Յու․ Վ․ Խոդակով, Լ․ Ա․ Ցվետկով և ուրիշներ։ «Քիմիա», Երևան, 1961։
-{{Chem-stub}}
 {{Փոքր պարբերական աղյուսակ}}
@@ Տող 34. / Տող 33. @@
 {{Link FA|sk}}
 [[af:Silikon]]
 [[am:ሲልከን]]
-[[an:Silicio]]
 [[ar:سليكون]]
+[[an:Silicio]]
 [[ast:Siliciu]]
+[[gn:Kuarepotiatã]]
 [[az:Silisium]]
+[[bn:সিলিকন]]
+[[zh-min-nan:Si-lí-khóng]]
 [[be:Крэмній]]
 [[be-x-old:Крэмн]]
 [[bg:Силиций]]
-[[bn:সিলিকন]]
-[[br:Silisiom]]
 [[bs:Silicij]]
+[[br:Silisiom]]
 [[ca:Silici]]
-[[ckb:سیلیکۆن]]
+[[cv:Кремни]]
+[[cs:Křemík]]
 [[co:Siliciu]]
-[[cs:Křemík]]
-[[cv:Кремни]]
 [[cy:Silicon]]
 [[da:Silicium]]
 [[de:Silicium]]
 [[dv:ސިލިކަން]]
+[[et:Räni]]
 [[el:Πυρίτιο]]
 [[en:Silicon]]
+[[es:Silicio]]
 [[eo:Silicio]]
-[[es:Silicio]]
-[[et:Räni]]
 [[eu:Silizio]]
 [[fa:سیلیسیم]]
-[[fi:Pii (alkuaine)]]
+[[hif:Silicon]]
 [[fr:Silicium]]
-[[frr:Silitsium]]
 [[fur:Silici]]
 [[ga:Sileacan]]
+[[gv:Shillagon]]
 [[gl:Silicio]]
-[[gn:Kuarepotiatã]]
 [[gu:સિલિકોન]]
-[[gv:Shillagon]]
 [[hak:Si̍t]]
+[[xal:Цәкүр]]
+[[ko:규소]]
 [[haw:Silikone]]
-[[he:צורן]]
 [[hi:सिलिकॉन]]
-[[hif:Silicon]]
 [[hr:Silicij]]
-[[ht:Silisyòm]]
+[[io:Siliko]]
-[[hu:Szilícium]]
+[[id:Silikon]]
 [[ia:Silicium]]
-[[id:Silikon]]
-[[io:Siliko]]
 [[is:Kísill]]
 [[it:Silicio]]
-[[ja:ケイ素]]
+[[he:צורן]]
+[[kn:ಸಿಲಿಕಾನ್]]
-[[jbo:cancmu]]
 [[ka:სილიციუმი]]
 [[kk:Кремний]]
+[[sw:Silikoni]]
-[[kn:ಸಿಲಿಕಾನ್]]
-[[ko:규소]]
+[[kv:Кремний]]
+[[ht:Silisyòm]]
 [[ku:Sîlîsyûm]]
-[[kv:Кремний]]
+[[mrj:Кремний]]
 [[la:Silicium]]
+[[lv:Silīcijs]]
 [[lb:Silizium]]
-[[lij:Siliçio]]
 [[lt:Silicis]]
-[[lv:Silīcijs]]
+[[lij:Siliçio]]
-[[mg:Silisiôma]]
+[[jbo:cancmu]]
-[[mi:Takawai]]
+[[hu:Szilícium]]
 [[mk:Силициум]]
+[[mg:Silisiôma]]
 [[ml:സിലിക്കൺ]]
-[[mn:Цахиур]]
+[[mi:Takawai]]
 [[mr:सिलिकॉन]]
-[[mrj:Кремний]]
 [[ms:Silikon]]
+[[mn:Цахиур]]
 [[my:ဆီလီကွန်]]
 [[nah:Tecpatepozteuh]]
-[[nds:Silizium]]
+[[nl:Silicium]]
 [[ne:सिलिकॉन]]
-[[nl:Silicium]]
+[[ja:ケイ素]]
-[[nn:Silisium]]
+[[frr:Silitsium]]
 [[no:Silisium]]
+[[nn:Silisium]]
 [[oc:Silici]]
+[[uz:Kremniy]]
 [[pa:ਸਿਲੀਕੋਨ]]
-[[pl:Krzem]]
 [[pnb:سلیکان]]
+[[nds:Silizium]]
+[[pl:Krzem]]
 [[pt:Silício]]
+[[ro:Siliciu]]
 [[qu:Ullayayaq]]
-[[ro:Siliciu]]
 [[ru:Кремний]]
+[[stq:Silicium]]
+[[sq:Silici]]
 [[scn:Siliciu]]
-[[sh:Silicij]]
 [[si:සිලිකන්]]
 [[simple:Silicon]]
 [[sk:Kremík]]
 [[sl:Silicij]]
-[[sq:Silici]]
+[[ckb:سیلیکۆن]]
 [[sr:Силицијум]]
-[[stq:Silicium]]
+[[sh:Silicij]]
+[[fi:Pii (alkuaine)]]
 [[sv:Kisel]]
-[[sw:Silikoni]]
+[[tl:Silikon]]
 [[ta:சிலிக்கான்]]
 [[te:సిలికాన్]]
+[[th:ซิลิคอน]]
 [[tg:Силитсий]]
-[[th:ซิลิคอน]]
-[[tl:Silikon]]
 [[tr:Silisyum]]
+[[uk:Кремній]]
 [[ug:سىلىتسىي]]
-[[uk:Кремній]]
-[[uz:Kremniy]]
 [[vep:Ola]]
 [[vi:Silic]]
+[[zh-classical:硅]]
 [[war:Silicon]]
-[[xal:Цәкүр]]
 [[yi:סיליציום]]
 [[yo:Silikoni]]
+[[zh-yue:矽]]
 [[zh:硅]]
-[[zh-classical:硅]]
-[[zh-min-nan:Si-lí-khóng]]
-[[zh-yue:矽]]

դ ք խ Պարբերական աղյուսակ
H																															He
Li	Be																									B	C	N	O	F	Ne
Na	Mg																									Al	Si	P	S	Cl	Ar
K	Ca															Sc	Ti	V	Cr	Mn	Fe	Co	Ni	Cu	Zn	Ga	Ge	As	Se	Br	Kr
Rb	Sr															Y	Zr	Nb	Mo	Tc	Ru	Rh	Pd	Ag	Cd	In	Sn	Sb	Te	I	Xe
Cs	Ba	La	Ce	Pr	Nd	Pm	Sm	Eu	Gd	Tb	Dy	Ho	Er	Tm	Yb	Lu	Hf	Ta	W	Re	Os	Ir	Pt	Au	Hg	Tl	Pb	Bi	Po	At	Rn
Fr	Ra	Ac	Th	Pa	U	Np	Pu	Am	Cm	Bk	Cf	Es	Fm	Md	No	Lr	Rf	Db	Sg	Bh	Hs	Mt	Ds	Rg	Cn	Nh	Fl	Mc	Lv	Ts	Og