Միավորների փոխակերպումներ

Միավորների փոխակերպումներ, ֆիզիկական մեծությունների միավորների մի համակարգից մյուսի անցում՝ սովորաբար վերահաշվարկի գործակցի միջոցով։

Կատարման եղանակ

Փոխակերպումը կախված է կոնկրետ իրավիճակից և նախատեսված նպատակից։ Այն կարգավորվում է նորմերով, համաձայնագրերով, տեխնիկական բնութագրերով կամ հրապարակված այլ չափանիշներով։ Ինժեներական գնահատումը կարող է ներառել այնպիսի գործոններ, ինչպիսիք են։

• Չափման ճշգրտություն և դրա հետ կապված չափման սխալ․
• Վիճակագրական վստահության միջակայք կամ նախնական չափումներ թույլատրելի միջակայքը․
• Չափման նշանակալի թվերի քանակը։
• Չափումների ենթադրյալ օգտագործումը, ներառյալ թույլտվությունները։
• Հին չափումներում օգտագործվող միավորների և դրանց ածանցյալների պատմական սահմանումները։ Օրինակ, մետրական տոննան (1000 կգ) և անգլիական տոննան (պատմական զանգվածի միավոր, մոտ 1016 կգ)։

Որոշ փոխակերպումներ մի համակարգի միավորներից այլ համակարգ ճշգրիտ են, առանց ավելացման կամ նվազեցման։ Ընդ որում, չի օգտագործվում չափվող մեծությունների ֆիզիկական կոնֆիգուրացիայի փոփոխությունը ։

Այլ դեպքերում, այն չի կարող լինել ճշգրիտ և համարժեք։ Այն փոխում է չափման արժեքները և միավորները նոր համակարգի ավելի հարմար արժեքներով։ Երբեմն, երբ օգտագործվում է մի փոքր այլ կոնֆիգուրացիա կամ ձևաչափերի, երբեմն թույլատրվում և օգտագործվում է անվանական արժեքը։

Փոխակերպման գործակիցները

Միավորների մետրական համակարգի փոխակերպումները միջև կարելի է ճանաչել իրենց տասնորդական նախածանցների միջոցով (օրինակ, 1 կիլոգրամ = 1000 գրամ, 1 միլիգրամ = 0,001 գրամ), բացառություններ են կազմում այլ հայտնի անուններով արժեքների համար (օրինակ, 1 միկրոն = 10⁻⁶ մետր)։

Աղյուսակների դասավորություն

Յուրաքանչյուր աղյուսակում միավորները դասավորված են այբբենական կարգով և ՄՀ միավորները (հիմնական կամ ածանցյալ) առանձնացվում են գույնով։

Փոխակերպման գործակիցների աղյուսակներ

Աղյուսակում տեղադրված է յուրաքանչյուր ֆիզիկական մեծության համար օգտագործվող գործակիցների ցուցակը։ Որոշ ֆիզիկական մեծությունների համար ներկայացված են որոշակի թվով տարբեր միավորներ (երբեմն միայն պատմական հետաքրքրություն ներկայացնող) և համապատասխան մեծության ՄՀ միավորներում արտահայտման ձևը։

Պարզաբանում

Պատկերանշան	Սահմանում
≡	ճշգրիտ հավասար է
≈	մոտավոր հավասար է
digits	վերևում գծիկով թվերը անվերջ կրկնվում են, պարբերաբար կրկնվող տասնորդական կոտորակներ
(И)	հիմնականում պատմական հետաքրքրություն է ներկայացնում

Ժամանակի միավորներ

Ժամանակ

Միավորի անվանում	Պայմանական նշան	Սահմանում	Կապը ՄՀ-ի հետ
Ժամանակի ատոմական միավոր	$\hbar /(m_{\mathrm {e} }c^{2}\alpha ^{2})$; au	≡a/α․c (a-Բորի շառավիղ, c-լույսի արագություն,)	≈ 2,418884254×10−17 վ
Դար	դար (в.); c	≡ 100 տարի	= 3,1556952 Գվ
Տարի (ընդհանուր)	տարի, y կամ yr	≡365 օր	= 31,536 Մվ
Տարի (գրիգորյան)	տարի ,y կամ yr	= 365,2425 օր,մեկ տարվա և նահանջ տարվա օրերի միջին արժեքը (365+366)/4 ։	= 31,556952 Մվ
Տարի (հուլիան)	տարի, y կամ yr	= 365,25 օր, մեկ տարվա և նահանջ տարվա օրերի միջին արժեքը յուրաքանչյուր 4 տարում	= 31,5576 Մվ
Տարի ( նահանջ)	տարի, y կամ yr	366 օր	= 31,6224 Մվ
Տարի (արևային)	տարի, y կամ yr	≡Այն ժամանակահատվածը, որի ընթացքում Արեգակըը ավարտում է Տարվա եղանակների փոփոխության մեկ ցիկլը, օրինակ, մեկ գարնանային գիշերահավասարից մինչև հաջորդը մոտավորապես 365,24219 օր, ամեն օր հավասար է 86400 վայրկյան (ՄՀ)։	≈ 31,556925 Մվ
Տարի (սիդերիկ)	տարի, y կամ yr	≡Այն ժամանակահատվածը, որի ընթացքում Արեգակը Երկրից դիտելիս կատարում է աստղերի (Երկնային ոլորտի) նկատմամբ մեկ լրիվ պտույտ, մոտավորապես 365,256363 օր (Արեգակի շուրջ Երկրի պտտման պարբերությունը)։	≈ 31,5581497632 Մվ
Տասնյակ տարի	dec	≡ 10 տարի	= 315,569520 Մվ
Կե (միավոր)		Չինական ավանդական ժամանակահատված ≡ 1⁄100 օր = 14,4 րոպե	= 864 վ
Մաքս (ժամանակի միավոր)		≡ 10−8 վ	= 10 նվ
Ամիս(լրիվ, լուսնային օրացույց)	ամիս, mo	≡ 30 օր	= 2,592×106 վ
Ամիս (միջին գրիգորյան)	ամիս, mo	= 30,436875 օր	≈ 2,6297 Մվ
Ամիս (թերի, լուսնային օրացույց)	ամիս, mo	≡ 29 օր	= 2,5056 Մվ
Ամիս (սինոդիկ)	ամիս, mo	Լուսնի փուլերի լրիվ ցիկլ≈ 29,530589 օր (միջինում)	≈ 2,551 Մվ
մեթոնի ցիկլ		≡ 110 ամիս (29 օր) + 125 ամիս (30 օր) = 6940 օր≈ 19 տարի	= 599,616 Մվ
ակնթարթ (ժամանակահատված), տերցիա	j	≡1/100 վ	= 16,6 մվ
ակնթարթ (ալտերնատիվ),	ja	≡1/1000 վ	= 10 մվ
միլիօր		մօր	= 86,4 վ
Րոպե	ր, min	≡ 60 վ, նահանջ վայրկյանների պատճառով կարող է լինել 59 վ կմ 61 վ,	= 60 վ
Մոմենտ		≡ 90 վ միջնադարյան անգլիական ժամանակի միավոր, որը հավասար է 1,5 րոպեի։	= 90 վ
Շաբաթ	շաբաթ, wk	≡ 7 օր = 168 ժ = 10 080 րոպե	= 604,8 կվ
օկտատարի			= 8 տարի յուր․ 365,25 օր = 2922 օր= 252,4608 Մվ
Պլանկի ժամանակ		≡ (Gℏ⁄c5)1⁄2	≈ 1,351211868·10−43 վ
հնգամյակ (лат. lustre; lustrum)		≡ 5 տարի յուրաքանչյուրը 365 օր	= 157,68 Մվ
Սվեբերգ	Սվ, S	≡ 10−13 վ	= 1×10−13 վ
Վայրկյան	վ, s	Վայրկյանը, դա ճառագայթման 9 192 631 770 պարբերությունն է, որը համապատասխանում է, ցեզիում-133 ատոմի՝ 0 K ջերմաստիճանում, հիմնական վիճակի գերբարակ մակարդակների մեջ անցումներին, աստղագիտության մեջ․այն ժամանակահատվածն է, որի ընթացքում լույսն անցնում է 299 792 458 մետր։	ՄՀ հիմնական միավոր
սիգմա		≡ 10−6 վ	= 1 մկվ
օր	օր,d	= 24 ժ = 1440 մ	= 86,4 կվ
օր (աստղային, սիդերիկ)	օր, д	≡ Երկրի մեկ անգամ առանցքի շուրջը շրջապտույտի ժամանակն է, ինչը որոշվում է դիտարկվող միջօրեականով շատ հեռավոր աստղագիտական օբյեկտների անցմամբ ( Երկնային Միջազգային կոորդինատային համակարգ)։	≈ 86,1641 կվ
հազարամյակ		≡ 1000 տարի	= 31,556952 Գվ
Ֆորտնայթ	fn	Ժամանակահատված, որը հավասար է երկու շաբաթվան։ ≡ 2 շաբաթ	= 1,2096 Մվ
հելեկ	helek		= 3,3 վ
Հիպարքոսի ցիկլ		= 9,593424 Գվ
Կալիպի ցիկլ			= 2,396736 Գվ կամ 2,3983776 Գվ
Սիրիուսի ցիկլ	Sothic cycle		= 460,74096 Տվ
ժամ	ժ, h	≡ 60 րոպե	= 3,6 կվ
Ծանոթագրություն

Ճնշման միավորներ

Ճնշում

Անվանական միավորներ	Պատկերանշան	Որոշում	Կապը ՄՀ-ի հետ
Մթնոլորտ (ստանդարտ)	մթ; атм; at; atm		≡ 101325 Պա
մթնոլորտ (տեխնիկական)	մթ; at	≡ 1 կգվ/սմ2	= 9,80665×104 Պա
բար	բար; bar		≡ 105 Պա
դյույմ ջիր սյուն (39,2 °F)	inH2O	≈ 999,972 կգ/մ3 × 1 դյույմ × ɡ0	≈ 249,082 Պա
դյույմ սնդիկի սյուն	inHg	≡ 13595,1 կգ/մ3 × 1 դյույմ × ɡ0	≈ 3,386389×103 Պա
կիլոգրամ-ուժ քառակուսի մետրի վրա	կգվ/մմ2; kgf/mm2	≡ 1 կգվ/մմ2	= 9,80665×106 Պա
կեն քառակուսի դյույմի վրա	ksi	≡ 1 կեն/դյույմ2	≈ 6,894757×106 Պա
միկրոբար, բերիա (ՍԳՎ միավոր)		≡ 1 դին/սմ2	= 0,1 Պա
միկրոմետր սնդիկի սյուն, միլիտոր	մՏոր, мкмHg; mTorr, $\mu$mHg	≡ 13595,1 կգ/մ3 × 1 $\mu$մ × ɡ0 ≈ 0,001 տոր	≈ 0,1333224 Պա
միլիմետր ջրի սյուն (3,98 °C)	մմ․ջր․սն, ммH2O; mmH2O	≈ 999,972 կգ/մ3 × 1 մմ× ɡ0 = 0,999972կգվ/մ2	= 9,80638 Պա
միլիմետր սնդիկի սյուն; տոր	Տոր, ммHg; Torr, mmHg	≡ 13595,1 կգ/մ3 × 1 մմ × ɡ0 ≈ 1 տոր	≈ 133,3224 Պա
պասկալ (ՄՀ միավոր)	Պա; Pa	≡ Ն/մ2 = կգ/(մ·վ2)	= 1 Պա
պյեզա ( ՄՏՎ միավոր)	պզ; pz	≡ 1000կգ/մ·վ2	= 103 Պա = 1 կՊա
սանտիմետր ջրի սյուն (4 °C)	սմ․ջր․սյուն; смH2O; cmH2O	≈ 999,972 կգ/մ3 × 1 սմ × ɡ0	≈ 98,0638 Պա
սանտիմետր սնդիկի սյուն	սմ․սնդ․սն; cmHg	≡ 13595,1 կգ/մ3 × 1 սմ× ɡ0	≈ 1,33322×103 Պա
երկար տոննա (անգլիական) քառակուսի ֆուտի վրա		≡ 1 երկար տոննա × ɡ0 / 1 sq ft	≈ 1,0725178011595×105Պա
կարճ տոննա (անգլիական) քառակուսի ֆուտի վրա		≡ 1 կարճ տոննա × ɡ0 / 1 фут2	≈ 9,5760518×104 Պա
տոր	տոր; torr	≡ 101 325⁄760 Պա	≈ 133,3224 Պա
ֆուտ ջրի սյուն (39,2 °F)	ftH2O	≈ 999,972 կգ/մ3 × 1 ֆուտ × ɡ0	≈ 2,98898×103 Պա
ֆուտ սնդիկի սյուն	ftHg	≡ 13595,1 կգ/մ3 × 1 ֆուտ × ɡ0	≈ 4,063666×104 Պա
ֆունտ-ուժ քառակուսի ֆունտի վրա	psf	≡ 1 ֆունտ-ուժ/ֆունտ2	≈ 47,88026 Պա
ֆունտ-ուժ քառակուսի դյույմ վրա	psi	≡ 1 ֆունտ-ուժ/դյույմ2	≈ 6,894757×103 Պա
պաունդալքառակուսի ֆուտի վրա	pdl/sq ft	≡ 1 ֆունտ/ֆունտ2	≈ 1,488164 Պա

Գործողության միավոր

Գործողություն

Միավորի անվանում	Նշանակում	Որոշում	Կապը ՄՀ-ի հետ
գործողության ատոմային միավոր	au	ℏ ≡ h⁄2π	≈ 1,05457168×10−34 Ջ·վ .

Դինամիկ մածուցիկության միավորներ

Դինամիկ մածուցիկություն

Միավորի անվանումը	Նշանակում	Սահմանում	Կապը ՄՀ-ի հետ
պասկալ-վայրկյան (ՄՀ միաոր)	Պա·վ; Pa·s	≡ Ն·վ/մ2, կգ/(մ·сվ)	= 1 Պա·վ
պուազ (ՍԳՎ միավոր)	Պ; պզ; P	≡ 1 Ն·վ/մ2	= 0,1 Պա·վ
ֆունտ ֆուտ ժամ	lb/(ft·h)	≡ 1 ֆունտ/(ֆուտ·ժ)	≈ 4,133789×10−4 Պա․վ
ֆունտ ֆուտ վայրկյան	lb/(ft·s)	≡ 1 ֆունտ/(ֆուտ·վ)	≈ 1,488164 Պա․վ
ֆունտ ուժ վայրկյան քառակուսի ֆուտի վրա	lbf·s/ft2	≡ 1 ֆունտ·վ/ֆուտ2	≈ 47,88026 Պա․վ
ֆունտ ուժ վայրկյան քառակուսի դյույմի վրա	lbf·s/in2	≡ 1 ֆունտ·վ/դյույմ2	≈ 6894,757 Պա․վ

Երկարության միավորներ

Երկարություն

Միավորի անվանում	Նշան	Սահմանում	Կապը ՄՀ-ի հետ
անգստրեմ	Å	≡ 10−10մ	≡ 0,1 նմ
արշին (տես․ քայլ)		Հին ռուսական երկարության միավոր,հավասար է քայլին ≡ 1⁄3 սաժեն≡ 4 քառորդ ≡ 16 վերշոկ ≡ 28 դյույմ	≡ 0,7112 մ
աստղագիտական միավոր	ա․մ, AU	≡ 149597870700 մ ≈ Երկիր-Արեգակ միջին հեռավորություն	≡ 149597870700 մ
բոր, երկարության ատոմական միավոր	a0	= Ջրածնի բորի շառավիղ	≈5,2917721092(17)×10−11 մ
վերստ		≡ 500 սաժեն	≡ 1066,8 մ
ձեռքի դաստակ		≡ 4 դյույմ	≡ 0,1016 մ
ափ ձեռքի		≡ 3 դյույմ	= 0,0762 մ
մետր (ՄՀ հիմնական միավոր)	մ	≡ Հեռավորությունը, որ անցնում է լույսը 1⁄299 792 458 վայրկյանում ≈1⁄10 000 000 հասարակած- Երկրի կենտրոն հեռավորությունը	≡ 1 մ
Միկրոմետր (հնում՝ միկրոն)	մկմ; мк		≡ 10−6մ
միլ	mil	≡ 10−3 դյույմ	≡ 2,54×10−5 մ
ծովային միլ (միջազգային)	Նմ; nmi	≡ 1852 մ	≡ 1852 մ
ծովային միլ (ԱՄՆ-ում մինչ 1954 թ)		≡ 1853,248 մ	≡ 1853,248 մ
նանոմետր	նմ; nm	≡ 10−9 մ	≡ 10−9 մ
եղունգ (դերձակային)		≡ 21⁄4 դյույմ	= 0,05715 մ
մատ		≡ 7⁄8 դյույմ	= 0,022225 մ
մատ (դերձակային)		≡ 41⁄2 դյույմ	= 0,1143 մ
պարսեկ	պսկ; pc	հեռավորությունն աստղից,որի տարեկան եռանկյունաչափական պարալաքսը հավասար է մեկ անկյունային վայրկյան	≈ 3,085677581×1016 մ
լուսատարի	լուս․տ, ly	≡ Մեկ հուլյան տարվա ընթացքում լույսի անցած ճանապարհը (365,25 օր)	= 9,4607304725808×1015մ

Տեղեկատվական էնտրոպիա

Տեղեկատվական էնտրոպիա

Միավորի անվանում	Նշանակում	Սահմանում	Կապը ՄՀ-ի հետ	Կապը բիթերի հետ
բայթ	Բ, B	≡ 8 բիթ	= 7,655952(13)×10−23 Ջ/Կ	= 23 բիթ
բիթ	բիթ; bit; b; Sh	≡ ln(2) × kB	= 9,569940(16)×10−24 Ջ/Կ	= 1 բիթ
ՄՀ միավոր	Ջ/Կ; J/K	≡ Ջ/Կ	= 1 Ջ/Կ
կիլոբայթ(տասնորդական)	կբայթ	≡ 1000 Բ	= 7,655952(13) ×10−20 Ջ/Կ	= 8000 բիթ
կիլոբայթ	ԿԲ; ԿԻԲ	≡ 1024 Բ	= 7,839695(13) ×10−20 Ջ/Կ	= 213 բիթ = 8192 бит
նաթ, nip, nepit	նաթ; nat	≡ log2e ≈ 1,443 բիթ ≡ Կբ	= 1,3806505(23)×10−23 Ջ/Կ
նիբլ, տետրադա		≡ 4 բիթ	= 3,8279760(64)×10−23 Ջ/Կ	= 22 բիթ
հարդիթ, դիթ, հարթլի	դիթ; ban; Hart	≡ ln 10 × ԿԲ	= 3,1790653(53)×10−23 Ջ/Կ

Զանգված

Զանգված

Միավորի սահմանում	Նշանակում	Սահմանում	Կապը ՄՀ հետ
Զանգվածի ատոմական միավոր ունիվերսալ	զամ; u; AMU		≈ 1,660538921(73)×10−27կг
էլեկտրոնի հանգստի զանգված	me		≈ 9,10938291(40)×10−31կգ
դալտոն	Да	նույնն է ինչ-որ զանգվածի ատոմային միավոր	≈ 1,660538921(73)×10−27 կգ
կարատ (մետրական)	ct	≡ 200 մգ	= 200 մգ
կիլոգրամ	կգ; kg	≡ Սևրում գտնվող էտալոնի զանգվածը,Փարիզի մոտ(≈1 լ ջրի զանգված)	≡ 1 կգ (ՄՀ հիմնական միավոր)
ածխածնային միավոր		նույն զանգվածի ատոմային միավոր	≈ 1,660538921(73)×10−27 կգ
ֆունտ	էվ․ֆունտ	≡ 0,45359237 կգ = 7000 գրան	≡ 0,45359237 կգ

Ուժ

Ուժ

Միավորի անվանում	Նշանը	Սահմանում	Կապը ՄՀ հետ
Ուժի ատոմային միավոր		≡ me·α2·c2/a0	≈ 8,23872206×10−8 Ն
դինա (ՍԳՎ միավոր)	դին, dyn	≡ գ·սմ/վ2	= 10−5 Ն
Կիլոգրամ-ուժ․ ծանրության ուժ-force	կգվ; kgf; kp; Gf	≡ ɡ0 × 1 կգ	= 9,80665 Ն
նյուտոն (ՄՀ միավոր)	Ն; N	1 կգ զանգվածի արագությունը 1 վայրյանում՝ 1 մ/վ -ով փոխող ուժ .	= 1 Ն = 1 կգ·մ/վ2

Տես նաև

• Ճշգրտություն
• ՄՀ հիմնական միավորներ
• Միավորների միջազգային համակարգ
• ՄՀ նախածանցներ
• Կլորացում

Գրականություն

• Белобров В. А. Система русских саженей: мифы и загадки.
• E. G. Richards Explanatory Supplement to the Astronomical Almanac / S. E. Urban, P. K. Seidelmann. — Mill Valley, CA: University Science Books, 2013.
• E.G. Richards Mapping Time. — Oxford University Press, 1998. — ISBN 0-19-850413-6
• Bureau International des Poids et Mesures The International System of Units, Section 2,1. — 8. — 2006.
• Bureau International des Poids et Mesures Comité International des Poids et Mesures, Resolution 2. — 1946.
• Bureau International des Poids et Mesures The International System of Units, Section 2,2,2,, Table 3. — 8. — 2006.
• Bureau International des Poids et Mesures section 5,2 // The NIST Guide to the SI (Special Publication 811). — 2008.
• Barry N. Taylor Guide for the Use of the International System of Units (SI). — Washington, DC: US Government Printing Office: NIST (Special Publication 811), 1995.
• A. Thompson, B.N. Taylor Guide for the Use of the International System of Units (SI). — Gaithersburg, MD: NIST (Special Publication 811), 2008.
• Duncan Steel Marking Time. — John Wiley & Sons, 2000. — ISBN 0-471-29827-1
• Русская мера. — М., 2009.
• Каменцева Е. И., Устюгов Н. В Глава IV: Меры и денежный счёт периода Российской империи (XVIII в. — начало XX в.) // Русская метрология. — 2-е. — М.: Высшая школа, 1975.
• Александр Левинтов Мера // Книга о красивой жизни: Небольшая советская энциклопедия. — Litres, 2015-10-29. — 289 с. — ISBN 9785457911444
• Энциклопедический словарь, составленный русскими учеными и литераторами / П. Л. Лавров. — СПб.: Тип. И. И. Глазунова и Комп., 1862. — Т. IV.
• Белобров В. А. Традиционная русская система мер длины. Краткое описание.
• Units of measurement regulations 1995 // Statutory Instrument. — 1995. — В. 1804.
• How Many? A dictionary of units of measurement Արխիվացված 2018-10-10 Wayback Machine
• Կաղապար:PDFlink
• NIST Guide to SI Units Many conversion factors listed.
• Online Unit Conversion Website Convert any unit from and to other units.
• The Unified Code for Units of Measure
• Units, Symbols, and Conversions XML Dictionary(չաշխատող հղում)
• Units, Symbols, Exchange, Equations, Human Readable Արխիվացված 2021-05-15 Wayback Machine
• Units of Measurement Software հոդվածը Curlie-ում (ըստ DMOZ-ի)
• Units of Measurement Online Conversion հոդվածը Curlie-ում (ըստ DMOZ-ի)