G8 38-րդ գագաթաժողով
Մեծ ութնյակի 38-րդ գագաթնաժողովը տեղի է ունեցել 2012 թվականի մայիսի 18-19-ին Քեմփ Դեյվիդում, ԱՄՆ-ի նախագահի՝ Մերիլենդի երկրամասային նստավայրում։ Սկզբում այն նախատեսվում էր անցկացնել Չիկագոյում՝ 2012 թվականի մայիսի 20-21-ին կայանալիք ՆԱՏՕ-ի գագաթնաժողովի նախօրեին։ Սակայն հանդիպումը տեղափոխվել է Քեմփ Դեյվիդ, որպեսզի առաջնորդները հանդիպեն ավելի ոչ պաշտոնական մթնոլորտում, ավելի քիչ լրագրողների դեպքում և առանց այլ երկրների առաջնորդների[1]։
Գագաթնաժողովի հիմնական ուշադրությունը դարձվել է գլոբալ տնտեսական հարցերին, Մերձավոր Արևելքում և Հյուսիսային Աֆրիկայում ռազմական հակամարտություններին, ԵՄ-ում Հունաստանի կարգավիճակին և շրջակա միջավայրի խնդիրներին։ Հանդիպումը գլխավորում էր ԱՄՆ նախագահ Բարաք Օբաման։
Մեծ ութնյակի համագումարը տեղի է ունեցել Չիկագոյում ՆԱՏՕ-ի, Մեքսիկայում Մեծ քսանյակի և Բրազիլիայում ՄԱԿ-ի գագաթնաժողովների նախօրեին։ G8-ի երկրների ղեկավարների հանդիպման արդյունքները կարևոր էին անձամբ Բարաք Օբամայի համար, քանի որ գագաթաժողովը տեղի էր ունենում նրա համար երկրորդ նախագահական ընտրությունների տարում։
Հանդիպման մասնակիցներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
«Մեծ ութնյակի» անդամներ
.svg){kind=small}
- Վարչապետ Դևիդ Քեմերոն
- Գերմանիայի կանցլեր Անգելա Մերկել
- Վարչապետ Մարիո Մոնտի
- Վարչապետ Ստիվեն Հարբեր
- Վարչապետ Դմիտրի Մեդվեդև
- Նախագահ Բարաք Օբամա
- Նախագահ Ֆրանսուա Օլանդ
- Վարչապետ Յոշիհիքո Նոդա
- Եվրոպական խորհրդի նախագահ Հերման Վան Ռոմպեյ
- Եվրոպական հանձնաժողովի նախագահ Ժոզե Մանուել Բարրոզու
Ռուսաստանի նախագահ Վլադիմիր Պուտինը հրաժարվել է մասնակցել հանդիպմանը՝ վկայակոչելով կառավարության ձևավորումը շարունակելու անհրաժեշտությունը[2], նրա փոխարեն գագաթնաժողովին մեկնել է վարչապետ Դմիտրի Մեդվեդևը, որը գագաթնաժողովում իր հայտնվելը բացատրել է արտաքին քաղաքականության ընտրված կուրսի պահպանման անհրաժեշտությամբ[3]։ Նման որոշում է առաջացրել ամերիկյան ԶԼՄ-ների քննադատությունը[4][5].
Գագաթնաժողովի հյուրեր
- Գանա՝ նախագահ Ջոն Միլս
- Բենին Հանրապետություն՝ նախագահ Յայի Բոնի, Աֆրիկյան միության ղեկավար
- Տանզանիա՝ նախագահ Ջակայա Կիկվետե
- Եթովպիա՝ վարչապետ Մելես Զենաուի
Գագաթաժողովի օրակարգ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Հանդիպման օրակարգը ներառում էր մեծ թվով գլոբալ խնդիրներ, իսկ գագաթնաժողովի տևողությունը չէր գերազանցում 24 ժամը։ Քննարկման են դրվել համաշխարհային տնտեսության վիճակը, եվրոգոտու ճգնաժամը, Հունաստանի և Իսպանիայի պարտքային ճգնաժամը, Եվրամիությունում Հունաստանի կարգավիճակի հարցը, Աֆղանստանում տնտեսության և թմրանյութերի շրջանառության վիճակը։ G8-ի ղեկավարները խոսել են Մերձավոր Արևելքի և Հյուսիսային Աֆրիկայի երկրներում փոփոխությունների, Սիրիայում քաղաքացիական պատերազմի, ԿԺԴՀ-ի և Իրանի միջուկային ծրագրերի մասին։ Բացի այդ, օրակարգում ընդգրկված էին էներգետիկ անվտանգության և շրջակա միջավայրի խնդիրները, ինչպես նաև Աֆրիկայի պարենային անվտանգությունը։
Հանդիպման արդյունքներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Հանդիպումը շատ համեստ է եղել փաստաթղթերի և դրանց ծավալների վերաբերյալ։ Գագաթնաժողովի կոմյունիկեում և հռչակագրում պարունակվում է 3640 բառ, իսկ 2011 թվականի փաստաթղթերում՝ 19071 բառ։ Հանդիպումների նախորդ փուլի բառերի միջին քանակը կազմում է 23677 միավոր[6]։
Տնտեսություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Տնտեսական խնդիրների ոլորտում քննարկման արդյունքը դարձավ տնտեսական աճի նոր ռազմավարության մշակումը։ Այն առաջին տեղում է դնում ջանքերը, որոնք ուղղված են զբաղվածության ապահովմանը և տնտեսության աճի ձգտմանը։ Ռազմավարությունը ենթադրում է ներդրումներ կրթության, ենթակառուցվածքների, մասնավոր հատվածի աջակցության, վարկավորման, փոքր բիզնեսի, պետության և անհատ ձեռնարկատերերի գործընկերության զարգացման, միջազգային շուկաների և ներդրումների թափանցիկության մեջ։
Անհասկանալի էր մնում, թե որքան արագ կլուծվեն տնտեսական խնդիրները։ Կասկածները ամրապնդվում էին ռազմավարության մեջ կոնկրետ նպատակների ու ժամկետների տեսանելի բացակայությամբ, ինչպես նաև երիտասարդների շրջանում գործազրկության դեմ պայքարին ուղղված միջոցառումներով։
Հանդիպման մասնակիցները համակարծիք են եղել, որ Հունաստանին անհրաժեշտ է թողնել ԵՄ-ում։
Նավթային շուկա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Նավթային շուկաների վերաբերյալ հայտարարության մեջ Մեծ ութնյակի առաջնորդներն ընդգծել են, որ համաշխարհային շուկա նավթի մատակարարման խափանումները կարող են ծանր հետևանքներ ունենալ տնտեսության համար։ Այդ պատճառով առաջնորդները Թեհրանին կոչ են արել չմշակել միջուկային զենք՝ իմանալով, որ մատակարարումների փոփոխություններն անմիջականորեն կապված կլինեն Իրանից նավթի եվրոպական էմբարգոյի հետ։
Պարենային անվտանգություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Աֆրիկյան երկրների առաջնորդների մասնակցությամբ որոշում է կայացվել նոր դաշինք ստեղծելու մասին։ Այն ենթադրում է աղքատության գծից դուրս գտնվող 50 միլիոն մարդկանց նյութական վիճակի բարելավում հաջորդ տասնամյակում։
Մեծ ութնյակը ուշադրությունը կենտրոնացրել է Աֆրիկայի տնտեսական աճի մեջ միջոցներ ներդնելու և համաշխարհային տնտեսությունում նրա դերի մեծացմանը նպաստելու անհրաժեշտության վրա։
Շրջակա միջավայր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Մեծ ութնյակի երկրների ղեկավարները հաստատել են համալիր մոտեցումը կլիմայի փոփոխության նկատմամբ վերահսկողության հետճգնաժամային ռեժիմին և մինչև 2015 թվականը ընդունելի համաձայնության հասնելու պարտավորությանը, որն իրավաբանական ուժ ունի, որը տարածվում է դրա բոլոր մասնակիցների վրա ինչպես զարգացած, այնպես էլ զարգացող երկրների շրջանում[7]։
Ութնյակի երկրները պարտավորվել են կոալիցիայի մեջ մտնել կլիմայի և մաքուր օդի հարցով՝ կարճ այրվող կլիմայական աղտոտիչները կրճատելու նպատակով։
Բացի այդ, G8-ի երկրների ղեկավարները կոչ են արել կատարել պարտավորությունները ռացիոնալացնելու և միջնաժամկետ հեռանկարում չեղարկել վառելիքի անարդյունավետ սուբսիդիաները։
Մերձավոր Արևելք և Հյուսիսային Աֆրիկա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Մերձավոր Արևելքում և Հյուսիսային Աֆրիկայում զինված հակամարտություններին վերաբերող հարցերում G8-ի երկրների ղեկավարները առաջնորդվել են բաց ժողովրդավարության և անհատական ազատության արժեքներով։ Ութնյակի խումբը ուշադրություն է հրավիրել այն հանգամանքի վրա, որ տվյալ երկրների պահանջարկն այդ արժեքների նկատմամբ նախկինի պես բարձր է, հատուկ շեշտը դրվել է կանանց իրավունքների վրա։
Ութնյակի խմբի ղեկավարները կարևորել են «զբաղվածության հնարավորությունները, զարգացած մասնավոր հատվածը աշխատատեղերի ստեղծման համար որպես ժողովրդավարական և կոլեգիալ կառավարման զարգացման հիմքեր, որակավորման բարձրացման ծրագրեր, առևտրային և ներդրումային կապեր աշխատատեղերի ստեղծման համար»[8]։
Անցումային փուլ ապրող երկրներին աջակցելու համար գագաթնաժողովում ստեղծվել է հատուկ հիմնադրամ, որը կհամալրվի Մեծ ութնյակի երկրների և այլ պետությունների կողմից։
Մեծ ութնյակը Սիրիայի կառավարությանը կոչ է արել նպաստել զինված գործողությունների դադարեցմանը, թույլ տալ ՄԱԿ-ի դիտորդների մուտքը երկիր, ինչպես նաև սկսել ժողովրդավարացման և իշխանափոխության գործընթացներ։
Իրանից G8-ը պահանջել է խաղաղ միջուկային ծրագիր և նոր կառավարության ձևավորում, որն աջակցում է մարդու հիմնարար իրավունքներին և ազատություններին, խոսքի և ԶԼՄ-ների ազատությանը։
Աֆղանստան[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Քննարկելով Աֆղանստանը՝ երկրները խոստացել են հետագայում ևս աջակցություն ցուցաբերել տնտեսության, քաղաքականության, անվտանգության ոլորտներում Աֆղանստանի անցման գործընթացին։
Ութնյակի խմբի առաջնորդները պարտավորվել են փոխադարձ հաշվետվողականության հիմք ստեղծել Աֆղանստանի համար հատկացվող գումարների հատկացման և նպատակային օգտագործման և դրանց միջոցով ձեռք բերված արդյունքների համար։
Գենդերային հավասարություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Տարբեր հարցերի քննարկման ընթացքում կինը հասկացվում էր ոչ միայն որպես մայր.շոշափվում էր կանանց դերը գյուղատնտեսության մեջ, կանանց իրավունքները Արևելքի երկրներում, այդ թվում՝ դավանանքի ազատության իրավունքը, նրանց մասնակցությունը քաղաքական կայունության և տնտեսական աճի կայացմանը։
Գագաթնաժողովի հաջողություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Նշանակալի հաջողությունների գագաթնաժողով ութնյակի խմբի՝ Քեմփ Դևիդում 2012 թվականի մայիսին կայացած գագաթնաժողովի արդյունքները հոդվածի հեղինակները։ Քիրթոնն ու Ջ․ Կուլիկը կարծում են, որ կան մի շարք գործոններ, որոնք նպաստել են Քեմփ Դեյվիդում գագաթնաժողովի հաջողությանը։
- Ճգնաժամային դրսևորումների մասշտաբներ: Եվրագոտու անկայունությունը, նավթի և պարենի գների բարձրացման ռիսկը, անվտանգության խնդիրները;
- Միջազգային ինստիտուտների ձախողում: ՆԱՏՕ-ի, ՄԱԿ-ի, Քսանյակի խմբի անհաջող գործունեությունը խորացող ճգնաժամի դեմ պայքարում ցույց տվեց այդ կազմակերպությունների անհրաժեշտությունը առաջատարի մեջ։
- Պետությունների ներուժի հավասարեցում: Մեծ ութնյակի երկրների դիրքերի ամրապնդումը հիմնված էր ամերիկյան դոլարի, Բրիտանական ֆունտի, ճապոնական իենի կայունության և կանադական դոլարի ամրապնդման վրա։ ԱՄՆ-ի տնտեսության աճի վերսկսումը Չինաստանում, Հնդկաստանում և Բրազիլիայում աճի դանդաղման ֆոնին կայունացրել է ութնյակի երկրների դերը համաշխարհային տնտեսության մեջ։
- Բախումներ ժողովրդավարության հարցերի շուրջ: Առաջնորդները համակարծիք են եղել, որ ժողովրդավարության արժեքները պետք է որոշիչ լինեն գլոբալ խնդիրների և համաշխարհային քաղաքականության հարցերի լուծման գործում։ Քեմփ Դեյվիդի գագաթաժողովը ութնյակի վերածնել է որպես գլոբալ կառավարման համակարգի կենտրոնում ուժեղ ինստիտուտ։
Քեմփ Դեվիդի գագաթաժողովը ռազմավարական ուղղություն է տվել գագաթաժողովին հաջորդած հանդիպումների համար։ Այսպես, ՆԱՏՕ-ի գագաթնաժողովում անվտանգության հարցերը քննարկվել են դասական, ռազմական իմաստով, Քսանի խմբի գագաթաժողովն առավելապես նվիրված էր ժամանակակից աշխարհում տնտեսության և ֆինանսների հարցերին, իսկ ՄԱԿ-ի գագաթաժողովն անդրադարձել է կայուն զարգացման խնդիրներին՝ բնապահպանության և սոցիալական ոլորտի տեսանկյունից։ Մեկ հանդիպման ընթացքում այս բոլոր թեմաները համատեղելով, Camp Davide-ի գագաթնաժողովը ցույց տվեց, որ ութ խմբի, ինչպես երբեք, ոչ ֆորմալ ակումբն է, որը կենտրոնական տեղ է զբաղեցնում ժամանակակից բազմաևեռ աշխարհում գլոբալ կառավարման համակարգում:
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ Медведев прибыл в Вашингтон, откуда отправится на саммит G8// РИА Новости
- ↑ «Телефонный разговор с Президентом США Бараком Обамой» (ռուսերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ հունիսի 24-ին. Վերցված է 2012 թ․ մայիսի 30-ին.
- ↑ «Дмитрий Медведев провёл пресс-конференцию для представителей российских СМИ по итогам встречи глав государств и правительств «Группы восьми» в Кэмп-Дэвиде» (ռուսերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ հունիսի 24-ին. Վերցված է 2012 թ․ մայիսի 31-ին.
- ↑ «На саммит G8 Путин посылает вместо себя Медведева» (ռուսերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ հունիսի 24-ին. Վերցված է 2012 թ․ մայիսի 31-ին.
- ↑ «Резоны Путина пропустить саммит G8 не убедили прессу США» (ռուսերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ հունիսի 24-ին. Վերցված է 2012 թ․ մայիսի 31-ին.
- ↑ Дж. Киртон, Дж. Кулик Саммит значительных успехов: результаты саммита «Группы восьми» в Кэмп-Дэвиде в мае 2012 г.
- ↑ Кэмп-Дэвидская декларация
- ↑ Дж. Киртон, Дж. Кулик Саммит значительных успехов: результаты саммита «Группы восьми» в Кэмп-Дэвиде в мае 2012 г.