Տարածաշրջանային լեզուների եվրոպական խարտիա

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից

Տարածաշրջանային լեզուների կամ փոքրամասնությունների լեզուների եվրոպական խարտիա, ընդունվել Է 1992 թվականի նոյեմբերի 5-ին Ստրասբուրգում՝ անգլերեն և ֆրանսերեն լեզուներով, երկու տեքստերն էլ հավասարապես վավերական են, մեկ օրինակում, որը պահվում է Եվրոպայի խորհրդի արխիվում։ ԵԽ գլխավոր քարտուղարը Խարտիայի պատճենները ուղարկում է Եվրոպայի Խորհրդի յուրաքանչյուր անդամ պետության և այն պետություններին, որին առաջարկվել է միանալ այդ խարտիային։

Խարտիայի բովանդակություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Նախաբան.

Մաս I - «Ընդհանուր դրույթներ»։ Սահմանումներ և այլն։

Մաս II – «2-րդ հոդվածի 1-ին կետին համապատասխան հետապնդվող նպատակներն ու սկզբունքները»։ Սույն մասը պարունակում է Ընդհանուր դրույթներ, որոնք կողմերը պարտավորվում են կիրառել իրենց տարածքում գտնվող բոլոր տարածաշրջանային լեզուների կամ փոքրամասնությունների լեզուների նկատմամբ։

Մաս III - «միջոցներ, որոնք նպաստում են հանրային կյանքում տարածաշրջանային լեզուների կամ փոքրամասնությունների լեզուների օգտագործմանը՝ 2-րդ հոդվածի 2-րդ կետի պարտավորությունների համաձայն»։ Կոնկրետ պարտավորություններ, որոնցից կողմերը պարտավորվում են կիրառել առնվազն յուրաքանչյուր լեզվի նկատմամբ, որը նշված է համապատասխան կողմի կողմից։

Մաս IV - «խարտիայի կիրառումը»։ Կանոններն ներկայացնելու և գնահատելու պարբերական հրապարակային հաշվետվությունների կողմերի համապատասխանության կանոնադրության.

Մաս V - «Եզրափակիչ դրույթներ»։ Ստորագրումը, վավերացումը, ընդունումը կամ հաստատումը, ուժի մեջ մտնելը, Խարտիայի չեղյալ հայտարարումը, դրան միանալը և վերապահումները։

Մարզային լեզուների համար նշաձողի նորմա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Եթե լեզուն օգտագործում են այս կամ այն տարածաշրջանում կրողների 2%-ից մինչև 10%-ը, ապա այն ձեռք է բերում տարածաշրջանային կարգավիճակ[1]։

Եվրոպայի տարածաշրջանային լեզուների ցանկ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. Ալբաներեն ՌումինիաԲոսնիա և Հերցեգովինա
  2. Հայերեն Ռումինիա
  3. Ասորերեն Հայաստան
  4. Բասկերեն Իսպանիա
  5. Բաշկիրերեն
  6. Բելոռուսերեն Լեհաստան
  7. Բուլղարերեն Ռումինիա
  8. Հունգարերեն Ավստրիա Բոսնիա և Հերցեգովինա
  9. Վերին սորբերեն Գերմանիա
  10. Արևելաֆրիզերեն Գերմանիա
  11. Հունարեն Ռումինիա Հայաստան
  12. Դանիերեն Գերմանիա
  13. Իդիշ Նիդերլանդներ Ռումինիա Բոսնիա և Հերցեգովինա
  14. Իռլանդերեն Միացյալ Թագավորություն
  15. Իտալերեն Բոսնիա և Հերցեգովինա
  16. Կարելերեն Ֆինլանդիա
  17. Կաշուբերեն Լեհաստան
  18. Քվեներեն Նորվեգիա
  19. Կիպրական արաբերեն Կիպրոսի Հանրապետություն
  20. Քրդերեն Հայաստան
  21. Լիտվերեն Լեհաստան
  22. Մակեդոներեն Բոսնիա և Հերցեգովինա
  23. Մեյանկիելի Շվեդիա
  24. Գերմաներեն ՌումինիաԲոսնիա և Հերցեգովինա Դանիա
  25. Ստորին սորբերեն Գերմանիա
  26. Ստորին գերմաներեն Գերմանիա
  27. Լեհերեն Ռումինիա Բոսնիա և Հերցեգովինա
  28. Ռուսիներեն Բոսնիա և Հերցեգովինա
  29. Ռուսերեն Հայաստան Ռումինիա Լեհաստան
  30. Սաամյան լեզուներ Ֆինլանդիա
  31. Հյուսիսային ֆրիզերեն Գերմանիա
  32. Սերբերեն Խորվաթիա
  33. Սլովակերեն Ավստրիա Բոսնիա և Հերցեգովինա Լեհաստան
  34. Սլովեներեն Ավստրիա Բոսնիա և Հերցեգովինա
  35. Թաթարերեն Ռումինիա Լեհաստան
  36. Թուրքերեն Բոսնիա և Հերցեգովինա
  37. Ուկրաիներեն Բոսնիա և Հերցեգովինա Լեհաստան
  38. Ֆիններեն Շվեդիա
  39. Խորվաթերեն Ավստրիա
  40. Գնչուերեն Ավստրիա
  41. Չեռնոգորերեն Բոսնիա և Հերցեգովինա
  42. Չեխերեն Ավստրիա Բոսնիա և Հերցեգովինա
  43. Շվեդերեն Ֆինլանդիա

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]