Իռլանդերեն

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Jump to navigation Jump to search
Infoboxforlang.png
Իռլանդերեն
Տեսակլեզու և կենդանի լեզու
ԵնթադասԳոյդելական լեզուներ[1]
ԵրկրներFlag of Ireland.svg Իռլանդիա և Flag of the United Kingdom.svg Միացյալ Թագավորություն
Խոսողների քանակ276 310 մարդ (2012)[2], 1 030 000 մարդ (2012)[2][3] և 141 000 մարդ (2019)[2][3]
Վերահսկող կազմակերպությունForas na Gaeilge
ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի լեզվի կարգավիճակոչ նպաստավոր[4]
Գրերի համակարգլատինական այբուբեն, օղամ[5] և Latin, Gaelic type?
IETFga
ԳՕՍՏ 7.75–97ирл 220
ISO 639-1ga
ISO 639-2gle
ISO 639-3gle
Commons-logo.svg Irish language Վիքիպահեստում

Իռլանդերեն (Gaeilge), Իռլանդիայի և Հյուսիսային Իռլանդիայի բնակչության մի մասի լեզուն, Իռլանդիայի պաշտոնական լեզուն 1921 թվականից։ Պատկանում է hնդեվրոպական լեզվաընտանիքի կելտական լեզվախմբի գոյդելյան ճյուղին։ Կառուցվածքով կցական է։ Ներկայանում է հին (8-10-րդ դարեր), միջին (10-14-րդ դարեր), և նոր (սկսած 15-րդ դարից) փուլերով։ Կառուցվածքով կցական է։ Միջին իռլանդերենից են առաջացել գելական շոտլանդերենը և մեներենը։

15-րդ դարից կրել է անգլերենի ուժեղ ազդեցությունը։ Մինչև 19-րդ դարն իռլանդացիների հիմնական լեզուն էր, այնուհետ աստիճանաբար զիջել է անգլերենին։ Իռլանդիայում մոտ 75 հազար մարդու (հիմնականում երկրի արևմտյան ծայրամասերում բնակվող) մայրենի և առօրյա լեզուն է[6]։ 2016 թվականի իռլանդական մարդահամարի տվյալներով 1 761 420 հոգի (պատասխանողների 39.8 տոկոս) հայտարարել է, որ կարող է խոսել իռլանդերեն[6]։ Հյուսիսային Իռլանդիայում 4 130 մարդու մայրենի և առօրյա լեզուն է[7]։ 2011-ի տվյալներով՝ Հյուսիսային Իռլանդիայի 184 898 բնակիչներ իռլանդերենի որոշ իմացություն ունեն, որոնցից 104 943 հոգի կարող է խոսել իռլանդերեն[7]։ 2005 թվականից Եվրամիության պաշտոնական լեզուներից մեկն է։

Հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ Archaeology and Language: The Puzzle of Indo-European Origins — Pimlico, 1998. — P. 68. — ISBN 0-7126-6612-5
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 Ethnologue — 25 — Dallas, Texas: SIL International, 2022.
  3. ↑ 3,0 3,1 Եվրոպական հանձնաժողով — 1958.
  4. ↑ http://www.unesco.org/languages-atlas/en/atlasmap/language-id-362.html
  5. ↑ Crystal D. The Cambridge Encyclopedia of Language — Cambridge University Press, 1987. — P. 203. — ISBN 978-0-521-42443-1
  6. ↑ 6,0 6,1 «7. Irish»։ Report of the 2016 Census of Ireland։ Dublin, Ireland: Central Statistics Office։ 2017։ էջեր 66, 69։ «Of the 1.76 million who said they could speak Irish, 73,803 said they speak it daily outside the education system, a fall of 3,382 on the 2011 figure. ... (421,274) said they never spoke Irish. ... Of the 73,803 daily Irish speakers (outside the education system), 20,586 (27.9%) lived in Gaeltacht areas. The total population of all Gaeltacht areas in April 2016 was 96,090» 
  7. ↑ 7,0 7,1 «The role of the Irish language in Northern Ireland's deadlock»։ The Economist։ 12 April 2017։ Վերցված է 14 April 2017 
 ⛭ 
  Բառարաններ և հանրագիտարաններ
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 4, էջ 385)։ CC BY-SA icon 80x15.png


Վիքիպեդիա Սա անավարտ հոդված է։ Դուք կարող եք օգնել Վիքիպեդիային՝ ուղղելով և լրացնելով այն։
Այս նշումը հարկավոր է փոխարինել համապատասխան թեմատիկ նշումով։
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Իռլանդերեն&oldid=8496193» էջից