Վասիլ Ղորղանյան
Վասիլ Ղորղանյան | |
---|---|
Նաև հայտնի է որպես | БЖ, Веритасов և Veritas |
Ծնվել է | հունվարի 22 (փետրվարի 3), 1865[1][2][3] Թիֆլիս, Կովկասի փոխարքայություն, Ռուսական կայսրություն[1][3] |
Երկիր | Ռուսական կայսրություն և ԽՍՀՄ |
Մահացել է | հունիսի 6, 1934[2][3] (69 տարեկան) Երևան, Հայկական ԽՍՀ, ԱԽՖՍՀ, ԽՍՀՄ[3] |
Գերեզման | Կոմիտասի անվան զբոսայգու պանթեոն |
Մասնագիտություն | երաժշտագետ և երաժշտական քննադատ |
Գործիքներ | դաշնամուր |
Աշխատավայր | Ռուսական կայսերական բանակ[3], Q24934455?[3], Հայաստանի Ազգային Գրադարան[3] և «Հայաստան» հրատարակչություն[3] |
Կրթություն | Նիկոլայան ճարտարագիտական ուսումնարան (1880)[3] |
Անդամակցություն | Ռուսական երաժշտական ընկերություն[3] |
Պարգևներ | |
Vasil Ghorghanyan Վիքիպահեստում |
Վասիլ Դավթի Ղորղանյան (Բարսեղ Կորգանով, հունվարի 22 (փետրվարի 3), 1865[1][2][3], Թիֆլիս, Կովկասի փոխարքայություն, Ռուսական կայսրություն[1][3] - հունիսի 6, 1934[2][3], Երևան, Հայկական ԽՍՀ, ԱԽՖՍՀ, ԽՍՀՄ[3]), հայ երաժշտագետ։ ՀԽՍՀ արվեստի վաստակավոր գործիչ (1934 թվական)։
Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Վասիլ Ղորղանյանը ծնվել է Թիֆլիսում։ Սկզբնական կրթությունը ստացել է տեղի ռեալական դպրոցում։ Վեց տարեկան հասակից սկսել է նվագել դաշնամուր, իսկ տասներեքում ձեռք է բերել դաշնակահարի համբավ։ Աշակերտել է Է. էպշուոեյնին (դաշնամուր), Կ. Ալիխանովին և Գ. Ղորղայանին (տեսություն)։ 1880-ական թվականների վերջերին ավարտել է Պետերբուրգի ռազմաինժեներական ուսումնարանը, աշխատել Սարիղամիշում, 1888 թվականից ապրել Թիֆլիսում։ Ծավալել է հասարակական, հրապարակախոսական գործունեություն, հանդես եկել տեղական մամուլում, եղել Մոսկվայի և Պետերբուրգի մամուլի խոշոր երաժշտական հանդեսների թղթակիցը։ Ղորղանյանն առաջինն է նկատել երիտասարդ Ֆ. Շալյապինի մեծ տաղանդը։ 1890-ական թվականներին եղել է Գերմանիայում, Ավստրիայում, Ֆրանսիայում, Իտալիայում, հանդիպել Յ. Բրամսին, Ժյուլ Մասնեին, Քամիլ Սեն-Սանսին, Ջուզեպպե Վերդիին։ 1896 թվականին թողել է զինվորական ծառայությունը։ 1891 թվականից 1901 թվականին ռուսական երաժշտական (ընկերության Թիֆլիսի բաժանմունքի վարչության անդամ էր։ 1900 թվականին հիմնել է Անդրկովկասում առաջին ռուսական «Կավկազսկի վեստնիկ» գիտագրական ամսագիրը (հրատարակել և խմբագրել է մինչև 1902 թվականը)։ 1900-1904 թվականներին Միջազգային երաժշտական ընկերության կովկասյան բաժանմունքի տնօրենն էր։ 1904 թվականին Կովկասի երաժշտության մասին ելույթներ է ունեցել Միջազգային երաժշտական ընկերության Բեռլինյան սեկցիայի նիստերին, 1909 թվականին՝ Վիեննայի կոնգրեսում։ Հայաստանում սովետական կարգերի հաստատումից հետո Ղորղանյանը հիմնականում գործել է Երևանում՝ 1925-1930 թվականներին եղել է հանրային գրադարանի տնօրենի տեղակալ, Պետհրատի երաժշտական սեկտորի նախագահ, կոնսերվատորիայի պրոֆեսոր-կոնսուլտանտ։ Արևմտաեվրոպական և ռուսական երաժշտության խոշորագույն ներկայացուցիչներին նվիրված աշխատությունների, հոդվածների հեղինակ է։ Տասնյակ տարիներ հավաքել, ուսումնասիրել և համակարգել է Բեթհովենի կյանքին վերաբերող փաստական հարուստ նյութեր, դեռևս 1888 թվականին Թիֆլիսում կոմպոզիտորի մասին հրատարակել գրքույկ, նրա նամականին (1300 նամակ, երկու գրքով՝ 1900 թվականին և 1904 թվականին), մեծածավալ մենագրություն «Կենսագրական էտյուդ», 1909 թվականին և ճանաչվել որպես խոշորագույն բեթհովենագետ։ Գրել է Մոցարտի մասին ծավալուն աշխատություն (1900 թվական), ակնարկ՝ նվիրված Վերդիին (1897 թվական), առաջինն է լուսաբանել «Պուշկինը երաժշտության մեջ» թեման։ Ուսումնասիրել է հայկական և վրացական երաժշտությունը, հավաքած նյութերը ընդհանրացրել «Կովկասյան երաժշտություն» ժողովածուում (1901 թվական), ուր հեղինակի թարգմանությամբ տեղ են գտել նաև Կոմիտսաի «Հայկական եկեղեցական երաժշտություն» և «Հայ գեղջուկ պարերգեր» աշխատությունները։ Ղորղանյանի բազմակողմանի գործունեությունը նպաստել է մինչխորհրդային և խորհրդային երաժշտական մշակույթի զարգացմանը։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Ф. Корганов (ռուս.) // Музыкальный словарь: Перевод с 5-го немецкого издания / под ред. Ю. Д. Энгель — М.: Музыкальное издательство П. И. Юргенсона, 1901. — Т. 2. — С. 673.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Русские писатели 1800—1917: Биографический словарь / P. Nikolayev — Moscow: 1994. — Vol. 3: К—М. — 592 p.
- ↑ 3,00 3,01 3,02 3,03 3,04 3,05 3,06 3,07 3,08 3,09 3,10 3,11 3,12 3,13 3,14 3,15 3,16 Հայկական սովետական հանրագիտարան (հայ.) / Վ. Համբարձումյան, Կ. Խուդավերդյան — Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 1974.
|
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 7, էջ 41)։ |