Ռոջեր Ֆրայ

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Ռոջեր Ֆրայ
Ծնվել էդեկտեմբերի 14, 1866(1866-12-14)[1][2][3][…]
ԾննդավայրԼոնդոն, Մեծ Բրիտանիայի և Իռլանդիայի միացյալ թագավորություն[4]
Վախճանվել էսեպտեմբերի 9, 1934(1934-09-09)[1][2][3][…] (67 տարեկան)
Մահվան վայրԼոնդոն, Միացյալ Թագավորություն[4]
Քաղաքացիություն Միացյալ Թագավորություն[5]
ԿրթությունՔլիֆթոն քոլեջ[6] և Թագավորական քոլեջ, Քեմբրիջ
Մասնագիտությունֆոնդապահ, արվեստագետ, նկարիչ, համալսարանի դասախոս, գծանկարիչ, արվեստի քննադատ, բուսաբան, վիզուալ արտիստ և գրող
ՈճBloomsbury խումբ
Ժանրբնանկար
ԹեմաներԿերպարվեստ[7], արվեստի քննադատություն[7], գիտահանրամատչելի գրականություն[7] և արվեստագիտություն[7]
Ուշագրավ աշխատանքներQ17496039? և Q17496137?
ՄեկենասներLady Ottoline Morrell?
ՀայրEdward Fry?[8]
ՄայրMariabella Hodgkin?[8]
ԱմուսինHelen Coombe?[8]
Համատեղ ապրողՎանեսա Բելլ[9] և Nina Hamnett?[10]
Զավակներ[Agnes] Pamela Fry?[8] և Julian Edward Fry?[8]
 Roger Fry Վիքիպահեստում

Ռոջեր Էլիոթ Ֆրայ (անգլ.՝ Roger Eliot Fry, դեկտեմբերի 14, 1866(1866-12-14)[1][2][3][…], Լոնդոն, Մեծ Բրիտանիայի և Իռլանդիայի միացյալ թագավորություն[4] - սեպտեմբերի 9, 1934(1934-09-09)[1][2][3][…], Լոնդոն, Միացյալ Թագավորություն[4][11]), անգլիացի նկարիչ, արվեստաբան, քննադատ, վորտիցիզմի նախակարապետներից մեկը, Բլումսբերի խմբի անդամ։ Հաստատելով իր համբավը որպես Հին վարպետների գիտակի՝ նա դարձել է ֆրանսիական գեղանկարչության վերջին զարգացումների ջատագովը, ջատագովը ավանգարդի նոր փուլի, որին տվել է իր իսկ ձևակերպած, հեղինակած պոստիմպրեսիոնիզմ եզրույթ-անվանումը։ Նա առաջին գործիչն էր, ով Բրիտանիայում բարձրացրեց հանրության իրազեկվածությունը ժամանակակից արվեստի վերաբերյալ և ընդգծեց նկարների ֆորմալ հատկանիշների գերակայությունը զուգակցվող գաղափարների նկատմամբ։ Արվեստի պատմաբան Քենեթ Քլարկը նրան բնորոշել է որպես մի արվեստագետի ու արվեստաբանի, ով «ամենամեծ ազդեցությունն է գործել ճաշակի վրա Ջոն Ռասկինի ժամանակներից ի վեր... Քանի որ ճաշակը կարող է փոխել մեկ մարդ, այն փոխել է Ռոջեր Ֆրայը»[12]։ Ֆրայի նորարական ճաշակն ազդել է հիմնականում անգլոֆոն աշխարհի վրա, և նրա հաջողությունը գլխավորապես կայանում էր նրանում, որ կրթված հանրությանն ազդարարեց փարիզյան ավանգարդի վերջին գեղարվեստական զարգացումների բեկումնային տարբերակի մասին[13]։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Սովորել է Քեմբրիջի համալսարանի Թագավորական քոլեջում։ Ուսանողական տարիներին ճամփորդել է Իտալիայում, որոշ ժամանակ ապրել Ֆրանսիայի մայրաքաղաքում՝ Փարիզում, ուսումնասիրել հին վարպետների արվեստը։ Ստեղծագործական առաջին շրջանում հիմնականում բնանկարներ է արել։

1906 թվականին դարձել է Նյու Յորքի Մետրոպոլիտեն թանգարանի համակարգող (կուրատոր)։ Այդ նույն տարում իր համար բացահայտել է Պոլ Սեզանի արվեստը և սկսել է բուռն կերպով հետաքրքրվել իր ժամանակակից ֆրանսիական գեղարվեստով։ 1910 թվականին լոնդոնյան Գրաֆտոն պատկերասրահում կազմակերպել է Մանեն և պոստիմպրեսիոնիստները ցուցահանդեսը։ Չնայած մամուլի քննադատական դիտողություններին՝ 1912 թվականին կազմակերպել է պոստիմպրեսիոնիստական երկրորդ ցուցահանդեսը, որտեղ ժամանակի անգլիացի նկարիչների գործերի կողքին ներկայացվել են Անրի Մատիսի, ֆովիստների, Պաբլո Պիկասոյի և ժորժ Բրաքի աշխատանքները։ գեղանկարչական, կազմակերպական, գրական գործունեության մեջ նրան աջակցել է մեկենասուհի լեդի Օտտոլայն Մոռելը, ով մի ժամանակ նրա սիրուհին էր եղել։

1913 թվականին Ֆրայը բացել է Omega Workshopsդիզայն-արվեստանոցը, որտեղ այլոց թվում աշխատել են նաև ճանաչված նկարիչներ Դունկան Գրանտը, Ուիլյամ Ռոբերտսը, Վանեսա Բելլը։

Ֆրայն անդամակցել է Բլումսբերի խմբին՝ հասարակական մի ակումբի, որտեղ ընդգրկված էին անգլիական մտավոր վերնախավի ներկայացուցիչներ։

1940 թվականին լույս է տեսել Ռոջեր Ֆրայի գեղարվեստական կենսագրությունը՝ Վիրջինյա Վուլֆի հեղինակությամբ։

Նկարչի աշխատանքները պահվում են բրիտանական Թեյթ պատկերասրահում, Էշմոլի թանգարանում, Մանչեստրի գեղարվեստական պատկերասրահում, Կուրթոյի արվեստի ինստիտուտում...[14]:

Գրքեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Art and Commerce (1926)
  • Art History as an Academic Study (1933)
  • The Artist and Psycho-Analysis (1924)
  • Arts of Painting and Sculpture (1932)
  • Vision and Design (1920)
  • Transformations (1926)
  • Cézanne. A Study of His Development (1927) [առաջին հրատարակությունը ֆրանսերեն էր, « Le développement de Cézanne », 1926]
  • Henri Matisse (1930)
  • Characteristics of French Art (1932)
  • Reflections on British Painting (1934)
  • Giovanni Bellini (1899)
  • Duncan Grant (1923)
  • Flemish Art (1927)
  • Last Lectures (1933)
  • A Sampler of Castille (1923)
  • Twelve Original Woodcuts (1921)

Թարգմանություն։

  • Some poems of Mallarme (1936)

Պատկերասրահ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Ձմեռային բնանկար (1914)
    Ձմեռային բնանկար (1914)
  • Վիրջինյա Վուլֆի դիմանկարը (1917)
    Վիրջինյա Վուլֆի դիմանկարը (1917)
  • Ծաղիկներով նատյուրմորտ
    Ծաղիկներով նատյուրմորտ
  • Կինը բազմոցին, (1915)
    Կինը բազմոցին, (1915)
  • Նատյուրմորտ (1915)
    Նատյուրմորտ (1915)
  • Մակույկներ նավահանգստում
    Մակույկներ նավահանգստում
  • Վյու դը Կասսի (1925)
    Վյու դը Կասսի (1925)
  • Գետ և բարդիներ (1912)
    Գետ և բարդիներ (1912)
  • Էդիտ Սիթվելի դիմանկարը (1918)
    Էդիտ Սիթվելի դիմանկարը (1918)
  • Նինա Հեմնեթի դիմանկարը (1917)
    Նինա Հեմնեթի դիմանկարը (1917)
  • Ինքնանկար
    Ինքնանկար
  • Ինքնանկար. 1930-1934
    Ինքնանկար. 1930-1934
  • Էդվարդ Քարփենթերի դիմանկարը. 1894
    Էդվարդ Քարփենթերի դիմանկարը. 1894

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Roger Fry (նիդերլ.)
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Encyclopædia Britannica
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5 Deutsche Nationalbibliothek Record #118703390 // Gemeinsame Normdatei (գերմ.) — 2012—2016.
  5. ↑ Ժամանակակից արվեստի թանգարանի առցանց հավաքածու
  6. ↑ https://www.biodiversitylibrary.org/page/53222438
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 7,3 Չեխիայի ազգային գրադարանի կատալոգ
  8. ↑ 8,0 8,1 8,2 8,3 8,4 Kindred Britain
  9. ↑ https://www.theguardian.com/artanddesign/2017/jan/27/design-and-desires-how-vanessa-bell-put-the-bloom-in-bloomsbury
  10. ↑ https://artuk.org/discover/artworks/portrait-of-nina-hamnett-207169
  11. ↑ «Search Results for England & Wales Births 1837-2006 - findmypast.co.uk». search.findmypast.co.uk. Վերցված է 2018 թ․ ապրիլի 9-ին.
  12. ↑ Chilvers. Ian , "Fry, Roger." Oxford Dictionary of Art and Artists. Oxford, 1990, 9780199532940
  13. ↑ Reed, Christopher, Introduction,' A Roger Fry Reader' University of Chicago Press, Chicago 1996 978-0226266428
  14. ↑ «Roger Fry - English Post-Impressionist Painter and Writer, 1866-1934». Արխիվացված օրիգինալից 2010 թ․ մարտի 16-ին. Վերցված է 2020 թ․ օգոստոսի 28-ին.

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Virginia Woolf, Roger Fry: A Biography (1940) 0-15-678520-X
  • Denys Sutton, Letters of Roger Fry (1972) 0-7011-1599-8
  • Frances Spalding, Roger Fry: Art and Life, University of California Press, (1980) 0-520-04126-7
  • David Boyd Haycock. "A Crisis of Brilliance: Five Young British Artists and the Great War" (2009)
  • Christopher Reed, A Roger Fry Reader (1996) 0-226-26642-7
  • Gal, Michalle. Aestheticism: Deep Formalism and the Emergence of Modernist Aesthetics. Peter Lang AG International Academic Publishers, 2015 978-3-0351-9992-5

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ռոջեր Ֆրայ» հոդվածին։
 ⛭ 
  Թեմատիկ կայքեր
Բառարաններ և հանրագիտարաններ
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Ռոջեր_Ֆրայ&oldid=9768281» էջից