Յոզեֆ ֆոն Այխենդորֆ

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Յոզեֆ ֆոն Այխենդորֆ
Joseph von Eichendorff
Ծննդյան անունգերմ.՝ Joseph Karl Benedikt von Eichendorff
Ծնվել էմարտի 10, 1788(1788-03-10)[1][2][3][…]
ԾննդավայրԼյուբովից ամրոց, Łubowice, Silesian Voivodeship, Gmina Rudnik, Racibórz County, Լեհաստան[3][4][1]
Վախճանվել էնոյեմբերի 26, 1857(1857-11-26)[2][3][5][…] (69 տարեկան)
Վախճանի վայրՆիսա, Oppeln (region), Սիլեզիա, Պրուսիայի թագավորություն, Գերմանական միություն[3][1]
ԳերեզմանՆիսա
Մասնագիտությունգրող, բանաստեղծ-փաստաբան, թարգմանիչ, դրամատուրգ, օրագրի հեղինակ և վիպասան
Լեզուգերմաներեն
Քաղաքացիություն Պրուսիայի թագավորություն
ԿրթությունՀալլե-Վիտենբերգի համալսարան (1806), Վիեննայի համալսարան, Հայդելբերգի համալսարան և Catholic Secondary School of St. Matthias in Wrocław?
Գրական ուղղություններռոմանտիզմ, Գերմանական ռոմանտիզմ և ռոմանտիզմի գրականություն
Ուշագրավ աշխատանքներAus dem Leben eines Taugenichts? և The Marble Statue?
Պարգևներ
Գիտության և արվեստի Բաբարիական Մաքսիմիլիանի շքանշան
ԱմուսինAloysia von Eichendorff?
ԶավակներHermann Eichendorff?, Therese von Eichendorff Besserer-Dahlfinger? և Rudolf von Eichendorff?
ԱզգականներKarl Eichendorff? և Hartwig von Eichendorff?
Изображение автографа
 Joseph von Eichendorff Վիքիպահեստում

Յոզեֆ Կարլ Բենեդիկտ Ֆրայհերր ֆոն Այխենդորֆ (գերմ.՝ Joseph Karl Benedikt Freiherr von Eichendorff, մարտի 10, 1778, Լյուբովից ամրոց, Ռացիբուժ, Լեհաստան - նոյեմբերի 26, 1857, Նիսա, Լեհաստան), գերմանական ռոմանտիզմի ականավոր ներկայացուցիչ, բանաստեղծ, արձակագիր։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Յոզեֆ ֆոն Այխենդորֆը ծնվել է 1788 թվականի մարտի 10-ին Լյուբովից ամրոցում՝ գերմանական նշանավոր Այխենդորֆ ազնվական ընտանիքում։ 1793-1801 թվականներին նախնական կրթությունը ստանում է տանը՝ տեղի ծխական քահանայի ղեկավարությամբ[6]։ 1801-1804 թվականներին ուսանում է Բրեսլաուի Մաթիաս գիմնազիայում, իսկ 1805-1806 թվականներին իրավաբանություն է ուսանում Հալլե-Վիթենբերգի համալսարանում։ Իրավաբանություն ուսանելուն զուգընթաց նա հետաքրքրվում է նաև փիլիսոփայությամբ և հաճախում Ֆրիդրիխ Ավգուստ Վոլֆի, Ֆրիդրիխ Շլայերմախերի, Հենրիխ Շտեֆֆենսի դասախոսություններին։ 1807-1808 թվականներին իր ուսումը շարունակում է Հայդելբերգի համալսարանում, որի ժամանակ ծանոթություն է հաստատում Լյուդվիգ Ախիմ ֆոն Արնիմի հետ։ 1809 թվականի նոյեմբերին մեկնում է Բեռլին։ Այստեղ նա ունկընդրում է Ֆիխտեի դասախոսությունները, ինչպես նաև հանդիպում Լյուդվիգ Ախիմ ֆոն Արնիմի, Կլեմենս Բրենտանոյի և Հենրիխ ֆոն Կլեյստի հետ։ 1810-1812 թվականներին ուսումը շարունակում և ավարտում է Վիեննայի համալսարանում։ 1813-1815 թվականներին մասնակցում է Նապոլեոնի դեմ մղվող Գերմանիայի ազատագրման պատերազմին։ 1816 թվականին պետական ծառայության է անցնում Բրեսլաուում, իսկ 1821 թվականից պաշտոնավարում Դանցիկում՝ որպես Կաթոլիկ եկեղեցու և դպրոցների խնդիրներով պետական խորհրդական։ 1824 թվականից պաշտոնավարում է Քյոնիգսբերգում, իսկ 1831 թ.-ից Բեռլինում։ 1844 թվականից անցնում է հանգստի։ Վախճանվել է 1857 թվականի նոյեմբերի 26-ին Նիսայում։

Ստեղծագործություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Յոզեֆ ֆոն Այխենդորֆի երկերի ժողովածուի տիտղոսաթերթը (1841 թ.)

Յոզեֆ ֆոն Այխենդորֆը թողել է հարուստ գրական ժառանգություն։ Նրա ստեղծագործական ժառանգության գերակշռող մասը բանաստեղծություններ են, որոնք աչքի են ընկնում իրենց նրբությամբ, գունեղությամբ և մեղեդայնությամբ։ Պատահական չէ, որ նրա չափածո գործերի հիման վրա ստեղծվել են շուրջ 5000 երաժշտական ստեղծագործություններ։

Վեպեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • «Նախազգացում և ներկան» (Ahnung und Gegenwart)
  • «Բանաստեղծը և նրա ընկերները» (Dichter und ihre Gesellen)

Պատմվածքներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Յոզեֆ ֆոն Այխենդորֆի գերեզմանը
  • «Աշնանային կախարդանք» (Die Zauberei im Herbste)
  • «Մարմարե պատկերը» (Das Marmorbild)
  • «Մի դատարկապորտի կյանքից» (Aus dem Leben eines Taugenichts)
  • «Մեծ աղմուկ ոչնչից» (Viel Lärmen um nichts)
  • «Ես նույնպես եղել եմ Արկադիայում» (Auch ich war in Arkadien)
  • «Դյուրանդե ամրոցը» (Das Schloß Dürande)
  • «Դժբախտ աստղ» (Unstern)
  • «Առևանգում» (Die Entführung)
  • «Ծովային ճանապարհորդություն» (Eine Meerfahrt)
  • «Երջանկության ասպետը» (Die Glücksritter)

Էպոսներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • «Յուլիան» (Julian)
  • «Ռոբերտ և Գվիսկար» (Robert und Guiscard)
  • «Լուցիուս» (Lucius)

Թատերգություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • «Փղշտացիների պատերազմը» (Krieg den Philistern)
  • «Էցցելին Ռոմանացի» (Ezzelin von Romano)
  • «Մայերբեթի երջանկությունը և վերջը» (Meierbeths Glück und Ende)
  • «Մարիենբուրգի վերջին հերոսը» (Der letzte Held von Marienburg)
  • «Փեսացուն» (Die Freier)

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Theodor W. Adorno: Zum Gedächtnis Eichendorffs. In: ders.: Gesammelte Schriften. Hrsg. von Rolf Tiedemann. Bd. 11: Noten zur Literatur. Suhrkamp, Frankfurt am Main 2003, ISBN 3-518-29311-7, (Ursprünglich verfasst zum hundertsten Todestag 1957. Erschienen in den „Akzenten“ 1958, 1. Heft.).
  • Richard Alewyn: Eine Landschaft Eichendorffs und Eichendorffs Symbolismus. In: Ders.:Probleme und Gestalten. Insel, Frankfurt am Main 1974.
  • Bernhard M. Baron, Eichendorff in der Oberpfalz, In: Oberpfälzer Heimat Bd. 55 (2011), S. 103–116, ISBN 978-3-939247-03-6.
  • Veronika Beci:Joseph von Eichendorff. Biografie. Artemis & Winkler, Düsseldorf 2007, ISBN 3-538-07238-8.
  • Helmut Bernsmeier: Joseph von Eichendorff. Reclam, Stuttgart 2000, ISBN 3-15-015221-6, (= Universal-Bibliothek; 15221; Literaturwissen für Schule und Studium).
  • Anne Bohnenkamp und Ursula Regener (Hrsg.)։ Eichendorff wieder finden. Joseph von Eichendorff 1788–1857. Katalog zur Ausstellung im Freien Deutschen Hochstift. Gleichzeitig: Aurora. Jahrbuch der Eichendorff-Gesellschaft 66/67. Freies Deutsches Hochstift, Frankfurt 2007. ISBN 978-3-9811109-4-4. (Großformat mit reichhaltigem Bildmaterial)
  • Mi-Young Chang: Die Sonette Joseph von Eichendorffs. Untersuchung der thematischen und stilistischen Entwicklung des lyrischen Werkes. Lang, Frankfurt am Main 1992, ISBN 3-631-43935-0, (= Europäische Hochschulschriften; Reihe 1, Deutsche Sprache und Literatur; 1258).
  • Günther Debon: Das Heidelberger Jahr Joseph von Eichendorffs. Guderjahn, Heidelberg, (1991) 3. Auflage 1994, ISBN 978-3-924973-13-1.
  • Otto Eberhardt: Eichendorffs Taugenichts - Quellen und Bedeutungshintergrund. Untersuchungen zum poetischen Verfahren Eichendorffs. Königshausen und Neumann, Würzburg 2000, ISBN 3-8260-1900-8.
  • Otto Eberhardt: Eichendorffs Erzählungen „Das Schloß Dürande“ und „Die Entführung“ als Beiträge zur Literaturkritik. Königshausen und Neumann, Würzburg 2004, ISBN 3-8260-2747-7.
  • Otto Eberhardt: Eichendorffs „Marmorbild“ - Distanzierung von Dichtung nach Art Loebens. Königshausen und Neumann, Würzburg 2006, ISBN 3-8260-3421-X.
  • Otto Eberhardt: Figurae. Rollen und Namen der Personen in Eichendorffs Erzählwerk. Königshausen und Neumann, Würzburg 2011, ISBN 978-3-8260-4439-7.
  • Harry Fröhlich: Dramatik des Unbewußten. Zur Autonomieproblematik von Ich und Nation in Eichendorffs „historischen“ Dramen. Niemeyer, Tübingen 1998, ISBN 3-484-32095-8, (= Untersuchungen zur deutschen Literaturgeschichte; 95).
  • Wolfgang Frühwald (Hrsg.)։ Joseph von Eichendorff. Leben und Werk in Texten und Bildern. Insel, Frankfurt am Main 1988, ISBN 3-458-32764-9, (= Insel-Taschenbuch 1064).
  • Armin Gebhardt: Eichendorff. Der letzte Romantiker. Tectum, Marburg 2003, ISBN 3-8288-8535-7.
  • Philipp W. Hildmann: „Solches Gepolter in der Kirche.“ Studien zu Joseph von Eichendorffs Streitschrift zum Deutschkatholizismus. Lit, Münster 2001, ISBN 3-8258-5028-5, (= Literatur - Medien - Religion; 3).
  • Martin Hollender: Die politische und ideologische Vereinnahmung Joseph von Eichendorffs. Einhundert Jahre Rezeptionsgeschichte in der Publizistik (1888–1988). Lang, Frankfurt am Main 1997, ISBN 3-631-31254-7, (= Europäische Hochschulschriften; Reihe 1, Deutsche Sprache und Literatur; 1606).
  • Rudolf Käch: Eichendorffs Taugenichts und Taugenichtsfiguren bei Gottfried Keller und Hermann Hesse. Haupt, Bern 1988, ISBN 3-258-03965-8, (= Sprache und Dichtung. N. F.; 39).
  • Nicola Kaminski, Volker Mergenthaler: „Der Dichtkunst Morgenröthe verließ der Erde Thal.“ „Viel Lärmen um Nichts“. Modellstudie zu einer Literatur in Fortsetzungen mit einem Faksimile des „Gesellschafters oder Blätter für Geist und Herz vom April 1832“. Wehrhahn, Hannover 2010, ISBN 978-3-86525-161-9.
  • Johannes Kersten: Eichendorff und Stifter. Vom offenen zum geschlossenen Raum. Schöningh, Paderborn 1996, ISBN 3-506-74439-9.
  • Friedhelm Klöhr: Joseph von Eichendorff. Aus dem Leben eines Taugenichts. Stark-Verlag, Freising 1999, ISBN 3-89449-438-7.
  • Klaus Köhnke: „Hieroglyphenschrift“. Untersuchungen zu Eichendorffs Erzählungen. Thorbecke, Sigmaringen 1986, ISBN 3-7995-1805-3, (= Aurora-Buchreihe; 5).
  • Hermann Korte: Das Ende der Morgenröte. Eichendorffs bürgerliche Welt. Lang, Frankfurt am Main 1987, ISBN 3-8204-9650-5, (= Historisch-kritische Arbeiten zur deutschen Literatur; 6).
  • Hermann Korte: Joseph von Eichendorff. Rowohlt-Taschenbuch-Verlag, Reinbek 2000, ISBN 3-499-50568-1, (= rororo; 50568; Rowohlts Monographien).
  • Klaus-Dieter Krabiel: Tradition und Bewegung. Zum sprachlichen Verfahren Eichendorffs. Kohlhammer, Stuttgart 1973, ISBN 3-17-235061-4, (= Studien zur Poetik und Geschichte der Literatur; 28).
  • Christian Krepold: Das Walther-Bild der Romantiker zwischen „Universalpoesie“ und Konfessionalismus. - Zu Tieck, Uhland und Eichendorffs „Geschichte der poetischen Literatur Deutschlands“. In: Thomas Bein (Hrsg.)։ Der mittelalterliche und der neuzeitliche Walther. Beiträge zu Motivik, Poetik, Überlieferungsgeschichte und Rezeption. (Walther-Studien 5), Frankfurt am Main 2007, ISBN 3-631-56170-9, S. 47-67.
  • Eberhard Lämmert: Eichendorffs Wandel unter den Deutschen. Überlegungen zur Wirkungsgeschichte seiner Dichtung. In: Hans Steffen (Hrsg.)։ Die deutsche Romantik. Poetik, Formen und Motive. Göttingen 1967 (Kleine Vandenhoeck-Reihe 250 S), S. 219-252 (E: Festschrift für Richard Alewyn. Köln 1967).
  • Norbert Langer: „Diese Dampffahrten rütteln die Welt, die eigentlich nur noch aus Bahnhöfen besteht, unermüdlich durcheinander wie ein Kaleidoskop.“ Anmerkungen zur Modernität Eichendorffs. In: Die Künstlergilde Esslingen. Folge I, 2004, S. 2-7 und Folge 2, 2004, S. 4-10.
  • Thomas Lick: Eichendorff-Bibliographie. Forschungsliteratur zu Leben und Werk Joseph von Eichendorffs 1926–1995. Scripta-Mercaturae-Verlag, St. Katharinen 1998, ISBN 3-89590-053-2.
  • Rolf Krafft Ligniez: Das Bild des Dichters in Eichendorffs Lyrik. Herbert Utz Verlag, München 2003, ISBN 3-8316-0296-4.
  • Robert Mühlher: Lebendige Allegorie. Studien zu Eichendorffs Leben und Werk. Thorbecke, Sigmaringen 1990, ISBN 3-7995-2028-7.
  • Wolfgang Nehring: Spätromantiker. Eichendorff und E. T. A. Hoffmann. Vandenhoeck und Ruprecht, Göttingen 1997, ISBN 3-525-01219-5.
  • Stefan Nienhaus: Eichendorffs Wiederholungsstil. Eine Untersuchung des Erzählwerks. Kleinheinrich, Münster 1991, ISBN 3-926608-70-6, (= Münstersche Beiträge zur deutschen und nordischen Philologie; 9).
  • Heinz Ohff: Joseph Freiherr von Eichendorff. Stapp, Berlin 1983, ISBN 3-87776-162-3, (= Preußische Köpfe; 13).
  • Wolfgang Paulsen: Eichendorff und sein Taugenichts. Die innere Problematik des Dichters in seinem Werk. Francke, Bern 1976, ISBN 3-7720-1309-0.
  • Ursula Regener: Formelsuche. Studien zu Eichendorffs lyrischem Frühwerk. Niemeyer, Tübingen 2001, ISBN 3-484-32110-5, (= Untersuchungen zur deutschen Literaturgeschichte; 110).
  • Franz Xaver Ries: Zeitkritik bei Joseph von Eichendorff. Duncker und Humblot, Berlin 1997, ISBN 3-428-08673-2, (= Schriften zur Literaturwissenschaft; 11).
  • Heidi Ritter und Eva Scherf (Hrsg.)։ Joseph von Eichendorff. Halle, Harz und Heidelberg – Autobiografisches. Mitteldeutscher Verlag, Halle 2008, ISBN 978-3-89812-510-9.
  • Theresia Sauter Bailliet: Die Frauen im Werk Eichendorffs. Bouvier, Bonn 1972, ISBN 3-416-00813-8, (= Abhandlungen zur Kunst-, Musik- u. Literaturwissenschaft; 118).
  • Daniela Schirmer: Am Beispiel Eichendorff. Zur Didaktik eines Autors der Romantik im Dritten Reich. Lang, Frankfurt am Main 2004, ISBN 3-631-52053-0, (= Beiträge zur Geschichte des Deutschunterrichts; 55).
  • Günther Schiwy: Eichendorff. Der Dichter in seiner Zeit. Eine Biographie. Beck, München 2000, ISBN 3-406-46673-7.
  • Bernhard Spring: Folgen einer Landpartie. Ein historischer Halle-Krimi. Mitteldeutscher Verlag, Halle 2010, ISBN 978-3-89812-681-6.
  • Bernhard Spring: Die verschwundene Gräfin. Ein Eichendorff-Krimi. Mitteldeutscher Verlag, Halle 2011, ISBN 978-3-89812-784-4.
  • Volkmar Stein: Joseph von Eichendorff. Ein Lebensbild. Bergstadtverlag Korn, Würzburg 2001, ISBN 3-87057-242-6.
  • Martina Steinig: „Wo man singt, da lass' dich ruhig nieder…“ Lied- und Gedichteinlagen im Roman der Romantik. Eine exemplarische Analyse von Novalis' Heinrich von Ofterdingen und Joseph von Eichendorffs Ahnung und Gegenwart. Mit Anmerkungen zu Achim von Arnims Armut, Reichtum, Schuld und Buße der Gräfin Dolores. Frank und Timme, Berlin 2006, ISBN 3-86596-080-4.
  • Paul Stöcklein: Joseph von Eichendorff. Mit Selbstzeugnissen und Bilddokumenten. 16. Auflage. Rowohlt, Reinbek 1993, ISBN 3-499-50084-1, (= Rowohlts Monographien; 84).
  • Günter Strenzke: Die Problematik der Langeweile bei Joseph von Eichendorff. Lüdke, Hamburg 1973, ISBN 3-920588-28-2, (= Geistes- u. sozialwissenschaftliche Dissertationen; 28).
  • Martin Wettstein: Die Prosasprache Joseph von Eichendorffs. Form und Sinn. Artemis, Zürich 1975, ISBN 3-7608-0378-4, (= Zürcher Beiträge zur deutschen Literatur- und Geistesgeschichte; 43).

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 Eichendorff, Joseph, Freiherr von // Encyclopædia Britannica: a dictionary of arts, sciences, literature and general information / H. Chisholm — 11 — New York, Cambridge, England: University Press, 1911.
  2. ↑ 2,0 2,1 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 Михайлов А. В. Эйхендорф // Краткая литературная энциклопедия (ռուս.) — М.: Советская энциклопедия, 1962. — Т. 8.
  4. ↑ Palm H. Eichendorff, Joseph Freiherr von (գերմ.) // Allgemeine Deutsche Biographie — L: 1877. — Vol. 5. — S. 723–728.
  5. ↑ Nationalencyklopedin (շվեդերեն) — 1999.
  6. ↑ Zeittafel
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Յոզեֆ ֆոն Այխենդորֆ» հոդվածին։
 ⛭ 
  Թեմատիկ կայքեր
Բառարաններ և հանրագիտարաններ
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Յոզեֆ_ֆոն_Այխենդորֆ&oldid=7994057» էջից