Միջազգային իրավունքի նորմ
Միջազգային իրավունքի նորմ, միջազգային հարաբերություններում պետությունների կամ միջազգային իրավունքի այլ սուբյեկտների գործունեության և փոխհարաբերությունների ընդհանուր կանոն[1]։
Ինչպես և այլ իրավական նորմեր, միջազգային նորմերը նախատեսված են բազմակի կիրառման համար և կարող են կատարվել կամավոր կամ հարկադրանքի միջոցով[2]։ Միջազգային իրավական նորմերի առանձնահատկությունն այն է, որ դրանք սահմանվում են միջազգային իրավունքի սուբյեկտներով[3]։
Առանձնահատկություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Միջազգային իրավական նորմերը տարբերվում են ներպետական նորմերից։ Հիմնական հատկանիշներն են․
- Կարգավորման առարկա են միջպետական և այլ միջազգային հարաբերությունները։
- Միջազգային իրավական նորմերը ստեղծվում են պետությունների դիրքորոշումների և շահերի համաձայնեցման արդյունքում («կամքի համաձայնեցման» մեթոդ)։ Նման համաձայնեցման հասնելը հաճախ կապված է որոշակի հարցերի շուրջ միմյանց զիջումներին համարժեք փոխզիջումների հետ[4]։
- Միջազգային իրավունքի նորմերի ամրագրման ձևը ոչ թե իշխանական հանձնարարականներն են (օրենք), այլ վարքագծի կանոնների բովանդակության համաձայնեցված բնույթին համապատասխանող աղբյուրները (պայմանագիր, սովորույթ, միջազգային համաժողովների և միջազգային կազմակերպությունների ակտեր)։
- Միջազգային իրավունքի նորմերը ստեղծվում են պետությունների կողմից (անհատապես կամ հավաքական) և դրանք հասցեագրված են նաև պետություններին։ Հատուկ նշանակություն ունի դրանց իրականացման կամավոր բնույթը[1]։
- Միջազգային իրավական նորմերը սովորաբար չեն միավորում վարկածի, դիսպոզիցիայի և պատժամիջոցների դասական կառուցվածքը[5]։
Ձևավորում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Միջազգային իրավունքի նորմերը, անկախ ամրագրման ձևից (միջազգային պայմանագիր կամ սովորույթ), ձևավորվում են միջազգային իրավունքի բուն սուբյեկտների (և առաջին հերթին պետությունների) կողմից՝ շահերի և դիրքորոշումների համաձայնեցման միջոցով։ Ընդ որում, կամքի համաձայնեցման գործընթացն անցնում է երկու փուլով[6]․
- Սուբյեկտները համաձայնության են հասնում վարքագծի կանոնների բովանդակության վերաբերյալ։
- Սուբյեկտները արտահայտում են իրենց կամքը տվյալ վարքագծի կանոնների պարտադիր լինելու վրա։ Պարտադիր լինելու վերաբերյալ նման համաձայնությունը կարող է արտահայտվել պայմանագրի կնքմամբ կամ մշտական համընդհանուր պրակտիկայով՝ սուբյեկտների միատեսակ գործունեությամբ (սովորույթով)։
Տեսակներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ըստ ձևի
- Պայմանագրային (փաստաթղթերով ամրագրված)
- Պայմանական (փաստագրված ոչ ամրագրված)
Կարգավորման առարկայի վերաբերյալ
- Միջազգային պայմանագրերի իրավունքի նորմեր
- Տիեզերական իրավունքի նորմեր
- Միջազգային օդային իրավունքի նորմեր
- Միջազգային քրեական իրավունքի նորմեր և այլն՝ կախված միջազգային իրավունքի կոնկրետ ենթաճյուղից
Գործողությունների ոլորտում
- Ունիվերսալ՝ միջազգային իրավունքի սուբյեկտների ճնշող մեծամասնության միջև հարաբերությունները կարգավորող նորմեր[7]։
- Տեղական նորմեր, որոնք կարգավորում են միջազգային իրավունքի սուբյեկտների միջև հարաբերությունները մեկ տարածաշրջանի շրջանակներում կամ վերաբերում են միջազգային իրավունքի սուբյեկտների սահմանափակ թվին[8]։
Իրավական ուժով
- Իմպերատիվ (jus cogens), ունիվերսալ նորմեր են, որոնցից շեղումը ճանաչվում է համաշխարհային հանրության կողմից անթույլատրելի։
- Դիսպոզիտիվ
Տես նաև[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ 1,0 1,1 Игнатенко, Тиунов, 2010, էջ 93
- ↑ Лукашук, 2005, էջ 60
- ↑ Бекяшев, 2003, էջ 11
- ↑ Тиунов О.И., Каширкина А.А., Морозов А.Н. Влияние норм международного права на развитие национального законодательства // Журнал российского права. — 2010. — № 6. Архивировано из первоисточника 2 փետրվարի 2014.
- ↑ Глебов И. Н. Международное право. — М.: Издательство: Дрофа, 2006. — с. 37.
- ↑ Игнатенко, Тиунов, 2010, էջ 94
- ↑ Игнатенко, Тиунов, 2010, էջ 96
- ↑ Бекяшев, 2003, էջ 13
Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Международное право / Отв. ред. Г.В. Игнатенко и О.В. Тиунов. — 5-е изд., перераб. и доп.. — М.: Норма: ИНФРА-М, 2010. — 783 с. — 4000 экз. — ISBN 978-5-16-004137-7
- Бекяшев К.И. Международное публичное право. — 2-е изд., перераб. и доп.. — М.: Норма: ИНФРА-М, 2003. — 640 с. — 4000 экз. — ISBN 5-98032-026-1
- Лукашук И.И. Международное право:общая часть. — Изд. 3-е, перераб. и доп. — М.: Волтерс Клувер, 2005. — 432 с. — ISBN 5-466-00103-1
| ||||||||||||||||||||||||||||
.svg)