Հարալդ Զուր Հաուզեն
Սա հոդված է վերջերս մահացած մարդու մասին: Որոշակի տեղեկությունները, ինչպիսիք են՝ մահվան կամ դրան նախորդող իրադարձությունների հանգամանքները, կարող են հաճախակի փոփոխվել՝ կախված այդ հանգամանքների ի հայտ գալուց: Այն դեպքում, երբ ապակառուցողական խմբագրումներ են եղել, դիմե՛ք ադմինիստրատորներին: |
Հարալդ Զուր Հաուզեն գերմ.՝ Harald zur Hausen | |
---|---|
![]() | |
Ծնվել է | մարտի 11, 1936[1][2][3] |
Ծննդավայր | Գելզենկիրխեն, Նացիստական Գերմանիա |
Մահացել է | մայիսի 28, 2023[4] (87 տարեկան) |
Մահվան վայր | Հայդելբերգ, Կարլսրուեի ադմինիստրատիվ օկրուգ, Բադեն-Վյուրթեմբերգ, Գերմանիա |
Քաղաքացիություն | ![]() |
Կրթություն | Բոննի համալսարան, Համբուրգի համալսարան, University of Düsseldorf? և Հայդելբերգի համալսարան |
Գիտական աստիճան | դոկտորի աստիճան[5] |
Մասնագիտություն | վիրուսաբան, բժիշկ, համալսարանի դասախոս և ուռուցքաբան |
Աշխատավայր | Էրլանգեն-Նյուրնբերգի համալսարան, Ֆրայբուրգի համալսարան, Հայդելբերգի համալսարան, JMU և Փենսիլվանիայի համալսարան |
Պարգևներ և մրցանակներ | |
Անդամություն | Բեռլինի գիտությունների ակադեմիա, Լեոպոլդինա, Հայդելբերգի գիտությունների ակադեմիա, Հունգարիայի գիտությունների ակադեմիա, ԱՄՆ-ի Գիտությունների ազգային ակադեմիա[14], Լեհական գիտությունների ակադեմիա, Մոլեկուլային կենսաբանության եվրոպական կազմակերպություն, Եվրոպական ակադեմիա[15] և Սլովենական գիտությունների և արվեստների ակադեմիա |
![]() |
Հարալդ Զուր Հաուզեն (գերմ.՝ Harald zur Hausen, մարտի 11, 1936[1][2][3], Գելզենկիրխեն, Նացիստական Գերմանիա - մայիսի 28, 2023[4], Հայդելբերգ, Կարլսրուեի ադմինիստրատիվ օկրուգ, Բադեն-Վյուրթեմբերգ, Գերմանիա), գերմանացի բժիշկ և գիտնական, մարդու մոտ արգանդի վզիկի քաղցկեղ առաջացնող պապիլոմա վիրուսի հայտնագործման համար արժանացել է Բժշկության կամ ֆիզիոլոգիայի Նոբելյան մրցանակի, պատվավոր պրոֆեսոր, Երևանի պետական բժշկական համալսարանի պատվավոր դոկտոր[16]։
Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Հարալդ Զուր Հաուզենը ծնվել է Գերմանիայի Գելզենկիրխեն քաղաքում, ընդունվել է Ֆիխտա քաղաքի գիմնազիան, դասավանդել է բժշկություն Բոննի, Համբուրգի, Դյուսելդորֆի համալսարաններում։ 1960 թվականին Դյուսելդորֆի Հայնրիխ Հայնեի համալսարանում դասավանդելու ընթացքում ստացել է բժշկական գիտությունների դոկտորի աստիճան և զբավել բժշկությամբ։ 1960-ական թվականների կեսերին նա մեկնել է Ֆիլադելֆիա, որտեղ նախ աշխատել է Ֆիլադելֆիայի մանկական հիվանդանոցում, ապա՝ դասավանդել Փենսիլվանիայի համալսարանում։ 1969 թվականին վերադարձել է Գերմանիա և դարձել Վյուրցբուրգի համալսարանի պրոֆեսոր։ Հետագայում աշխատել է Էրթանգենի-Նյուրնբերգ համալսարանում (Ֆրայբուրգ իմ Բրայսգաու քաղաք)։ 1983- 2003 թվականներին եղել է Հայդելբերգ քաղաքի քաղցկեղի հետազոտության գերմանական կենտրոնի ղեկավարը։
Հասարակական գործունեություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
2016 թվականին Հարալդ Զուր Հաուզենը նամակ է գրել Գրինփիս միջազգային հասարակական բնապահպանական կազմակերպությանը, Միավորված ազգերի կազմակերպությանը և աշխարհի բազմաթիվ երկրների կառավարություններին՝ կոչ անելով դադարեցնել պայքարը գենետիկորեն մոդիֆիկացված օրգանիզմի դեմ[17][18][19]։
Պարգևներ և մրցանակներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- 1975 — Ռոբերտ Կոխի մրցանակ
- 1986 — Չարլզ Սթյուարթ Մոտտայի մրցանակ
- 1986 — Deutscher Krebspreis[de]
- 1994 — Պաուլ Էրլիխի և Լյուդվիգ Դարմշտեդտերի մրցանակ
- 1994 — Էմիլ Ադոլֆ ֆոն Բերինգի մրցանակ
- 1996 — Էռնստ Յունգերի մրցանակ
- 1996 — Յակոբ Հենլեյի մեդալ
- 1999 — Charles Rodolphe Brupbacher Preis[de]
- 2005 — Prince Mahidol Award[en]
- 2006 — Ուիլյամ Կոլի մրցանակ
- 2007 — Լյուֆֆլերի-Ֆրոշի մեդալ[de]
- 2007 — Deutsche Krebshilfe Preis[de]
- 2007 — Յոհան Ցիմերմաի մեդալ[de]
- 2007 — Ուորրեն Ալպերտ հիմնադրամի մրցանակ[en]
- 2008 — Գայրդների միջազգային մրցանակ
- 2011 — Tsungming-Tu-Preis[de]
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ 1,0 1,1 Encyclopædia Britannica
- ↑ 2,0 2,1 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.) / Hrsg.: Bibliographisches Institut & F. A. Brockhaus, Wissen Media Verlag
- ↑ 3,0 3,1 Munzinger Personen (գերմ.)
- ↑ 4,0 4,1 4,2 Nobel laureate Harald zur Hausen has passed away — German Cancer Research Center, 2023.
- ↑ Deutsche Nationalbibliothek Record #121279731 // Gemeinsame Normdatei (գերմ.) — 2012—2016.
- ↑ The Nobel Prize in Physiology or Medicine 2008
- ↑ The Nobel Prize amounts
- ↑ ASTDA Awards
- ↑ Robert Koch Award
- ↑ Robert-Koch-Preis 2023 für Pionierarbeit in der Immunologie geht an US-Amerikaner und Spanier
- ↑ GM Cancer Previous Prize Winners
- ↑ Ministerpräsident Armin Laschet verleiht den Landesverdienstorden an zehn Bürgerinnen und Bürger
- ↑ 2017 AAAS Fellows Recognized for Advancing Science — 2017.
- ↑ Notable Names Database — 2002.
- ↑ Harald zur Hausen — AE.
- ↑ www.ysmu.am https://www.ysmu.am/hy/main/update_your_browser/։ Վերցված է 2019-05-23
- ↑ 107 Nobel laureates sign letter blasting Greenpeace over GMOs
- ↑ Laureates Letter Supporting Precision Agriculture (GMOs)
- ↑ Список нобелевских лауреатов подписавших письмо
|
- Մարտի 11 ծնունդներ
- 1936 ծնունդներ
- Մայիսի 28 մահեր
- 2023 մահեր
- Հայդելբերգ քաղաքում մահացածներ
- Բոննի համալսարանի շրջանավարտներ
- Համբուրգի համալսարանի շրջանավարտներ
- Հայդելբերգի համալսարանի շրջանավարտներ
- Բժշկության կամ ֆիզիոլոգիայի բնագավառում Նոբելյան մրցանակի դափնեկիրներ
- Անձինք այբբենական կարգով
- Գերմանացի նոբելյան մրցանակակիրներ
- ԱՄՆ-ի գիտությունների ազգային ակադեմիայի անդամներ
- ԱՄՆ-ի գիտությունների ազգային ակադեմիայի արտասահմանյան անդամներ
- Գերմանացի բժիշկներ
- Գերմանացի գիտնականներ
- Ամերիկյան փիլիսոփայական ընկերության անդամներ