Համլետ (ֆիլմ, 1964)

Համլետ; ռուս.՝ Гамлет
Երկիր	ԽՍՀՄ
Ժանր	դրամա և ողբերգություն
Հիմք	Համլետ
Թվական	1964
Լեզու	ռուսերեն
Ռեժիսոր	Գրիգորի Կոզինցև
Սցենարի հեղինակ	Գրիգորի Կոզինցև
Դերակատարներ	Ինոկենտի Սմոկտունովսկի, Անաստասիա Վերտինսկայա, Միխայիլ Նազվանով, Էլզա Հովատակ, Յուրի Տոլուբեև, Վլադիմիր Էրենբերգ, Ստեփան Օլեքսենկո, Վադիմ Մեդվեդև, Իգոր Դմիտրիև, Վիկտոր Կոլպակով, Ալեքսանդր Չեկաևսկի, Արեն Ռեյնո, Յուրի Բերկուն և Անտս Լաուտեր
Օպերատոր	Յոնաս Գրիցյուս
Երաժշտություն	Դմիտրի Շոստակովիչ
Պատմվածքի վայր	Դանիա
Կինոընկերություն	Լենֆիլմ
Տևողություն	144 րոպե
	Hamlet (1964 film) Վիքիպահեստում

Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ Համլետ (այլ կիրառումներ)

Համլետ (ռուս.՝ Гамлет), խորհրդային երկմասանոց գեղարվեստական կինոնկար, որը նկարահանվել է 1964 թվականին՝ Գրիգորի Կոզինցևի կողմից, ըստ Շեքսպիրի համանուն ողբերգության։ Ֆիլմի սյուժեն չնայած որոշ կրճատումների, համապատասխանում է Շեքսպիրի պիեսին։ Կինոնկարի առաջին ցուցադրությունը ԽՍՀՄ-ում, կայացել է 1964 թվականի ապրիլի 19-ին։

Սյուժե

Համլետի հոր՝ Դանիայի թագավորի մահվանից հետո, գահին նստում է վերջինիս եղբայրը՝ Կլավդիոսը, ով կնության է վերցնում այրիացած թագուհուն՝ Գերտրուդին։ Այդ հարսանիքը կազմակերպելու շտապողականությունը, ինչպես նաև Կլավդիոսի ցոփ ու շվայտ կյանքը թախիծ ու նողկանք են առաջացնում արքայազն Համլետի հոգում։ Նրա ծանր մտքերի ընթացքը ընդհատում է ընկերը՝ Հորացիոն, ով եկել էր երկու սպաների ուղեկցությամբ և պատմում է, որ գիշերը տեսել են Համլետի հոր ուրվականին։ Համլետը նրանցից այդ մասին լռելու խոստում կորզելուց հետո, որոշում է ինչ գնով էլ լինի՝ շփվել իր հոր ուրվականի հետ։

Հանդիպումը Համլետին սարսափի ու խուճապի է մատնում։ Ուրվականը նրան պատմում է, որ հորեղբայրը՝ ներկայիս թագավորը, սպանել է իրեն։ Հրաժեշտ տալուց առաջ, ուրվականը որդուն խնդրում է վրեժխնդիր լինել։ Համլետը ցնցված է և այն աստիճանի շփոթված, որ պալատականները կարծում են, թե խելագարվել է։ Այդ ամենից հետո արքայազնը որոշում է ցնորված ձևանալ։ Արքան կռահում է, որ Համլետը չի խելագարվել, այլ ձևացնում է ինչ-որ նպատակով։ Նա Համլետի մոտ է ուղարկում նրա ընկերներին՝ Ռոզենկրանցին և Գիլդենշտերնին, որպեսզի նրանք համապատասխան պարգևավճարի դիմաց պարզեն, թե ինչ կա արքայազնի մտքում։ Սակայն Համլետը հասկանալով նրանց գալու իրական նպատակը, ոչինչ չի բացահայտում և հարցերին պատասխանում է անիմաստ մենախոսություններով։

Այդ ժամանակ Հելսինոր է ժամանում թափառական արտիստների մի խումբ։ Համլետը նրանց խնդրում է, որպեսզի բեմադրեն «Գոնզագոյի սպանությունը», որտեղ նա մեջբերում է իր ստեղծագործություններից մի քանի տող։ Այդպիսով, այդ բեմադրությունը պետք է ներկայացներ նախկին արքային՝ ուրվականի բառերով։ Թագավորը ուշադրությամբ հետևում է պիեսի գործողություններին և հեռանում է այն բանից հետո, երբ պիեսում տեղի է ունենում սպանություն։

Ներկայացումն ավարտվելուց հետո Համլետը գնում է թագուհու մոտ և խոսակցությունից առաջ սպանում է սենյակում թաքնված թագավորական խորհրդատու, սենեկապետ Պոլոնիուսին, կարծելով, որ դա Կլավդիոսն է։ Զրույցի ընթացքում նա հանդիմանում է մորը, որ ամուսնանալով Կլավդիոսի հետ, նա պղծել է իր նախկին ամուսնու հիշատակը։

Արքան հասկանալով, որ Համլետն իր համար վտանգ է ներկայացնում, նրան ուղարկում է Անգլիա, որպեսզի այնտեղ, ժամանելուց անմիջապես հետո նրան մահապատժի ենթարկեն։ Արքայազնը փրկվելով այդ դաժան բախտից, վերադառնում է Դանիա։ Հորեղբայրը, ի պատասխան դրա, դիմում է արդեն իսկ փորձված միջոցին՝ թույնին։ Համլետը մինչ մահանալը, սպանում է արքային։ Դանիայի գահը փոխանցվում է Ֆորտինբրասին՝ Նորվեգիայի իշխանին։

Դերասանական կազմ

Դերակատար	Կերպար
Ինոկենտի Սմոկտունովսկի	Համլետ
Միխայիլ Նազվանով	Կլավդիոս արքա
Էլզա Ռաձինյա	թագուհի Գերտրուդ
Յուրի Տոլուբեև	Պոլոնիուս
Անաստասյա Վերտինսկայա	Օֆելյա
Վլադիմիր Էրենբերգ	Հորացիո
Ստեփան Օլեկսենկո	Լաերտ
Վադիմ Մեդվեդև	Գիլդենշտերն
Իգոր Դմիտրիև	Ռոզենկրանց
Վիտալի Շչեննիկով	հոր ուրվականը

Նկարահանող խումբ

Կինոգործիչ	Ներդրումը
Գրիգորի Կոզինցև	սցենարիստ
Գրիգորի Կոզինցև	ռեժիսոր
Յոնաս Գրիցյուս	օպերատոր
Դմիտրի Շոստակովիչ	կոմպոզիտոր

Մրցանակներ

1964 - Արժանացել է I Համամիութենական կինոփառատոնի ժյուրիի հատուկ մրցանակին։
1964 - «Советский экран» ամսագրի հարցումներով ճանաչվել է լավագույն հայրենական ֆիլմ, իսկ դերասան Ինոկենտի Սմոկտունովսկին՝ տարվա լավագույն դերասան։
1964 - Վենետիկի կինոփառատոնի հատուկ մրցանակը (Գրիգորի Կոզինցև)
1964 - Վենետիկի կինոփառատոնի «Ոսկե առյուծ» մրցանակը (Գրիգորի Կոզինցև)
1965 - Լենինյան մրցանակ՝ Գրիգորի Կոզինցևին և Ինոկենտի Սմոկտունովսկուն։
1966 - Լիմայի միջազգային կինոփառատոնի ազգային կինոգրաքննության խորհրդի «Արծաթե լամա» մրցանակ։
1966 - Ֆեմինա մրցանակ (Բելգիա)։
1966 - Առաջադրվել է BAFTA մրցանակին «Լավագույն ֆիլմ» (Գրիգորի Կոզինցև) և «Լավագույն արտասահմանյան դերասան» (Ինոկենտի Սմոկտունովսկի) անվանակարգերում։
1966 - Առաջադրվել է «Ոսկե գլոբուս» մրցանակին՝ «Օտար լեզվով լավագույն ֆիլմ» անվանակարգում։

Հետաքրքիր փաստեր

Ֆիլմի բնօրինակը նկարահանվել է ողբերգության Բորիս Պաստեռնակի կողմից արված թարգմանության հիման վրա։
Նկարահանումների ընթացքում գնացքի տակ ընկնելուց զոհվել է դերասան Ալեքսանդր Չեկաևսկին^[1]։
Ի սկզբանե Հորացիոյի դերակատարման համար հաստատվել էր Նիկոլայ Գրինկոյի թեկնածությունը։ Սակայն բարձր հասակի համար Ինոկենտի Սմոկտունովսկու հետ դժվարություններ էին առաջանում, որի արդյունքում Գրինկոն խզեց իր պայմանագիրը կինոստուդիայի հետ^[2]^[3]^[4]^[5]։
Ֆիլմը ժամանակին կրկնօրինակվել էր նաև հայերեն լեզվով և համարվում էր կրկնօրինակման լավագույն նմուշներից մեկը։

Ծանոթագրություններ

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Համլետ (ֆիլմ, 1964)» հոդվածին։

[1] Гамлет с Кировского проспекта, "Гамлет" по-русски, Тень отца "Гамлета"Петербургская Федерация Кинопрессы

[2] Украинский Гарри Купер. «Сегодня» № 178 (930) за 11.08.2001

[3] Вдова Николая Гринько…

[4] Папа Карло в стране «чудаков».

[5] Станислав Садальский. Фотопробы к «Гамлету»

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]