Խաքանի Շիրվանի
Ծնվել է | մոտ 1121[1] |
---|---|
Ծննդավայր | Շիրվան, Շիրվանշահերի պետություն[2] |
Վախճանվել է | մոտ 1199 |
Վախճանի վայր | Թավրիզ, Ելտկուզյանների պետություն |
Գերեզման | Maqbaratoshoara |
Մասնագիտություն | բանաստեղծ և գրող |
Լեզու | պարսկերեն |
Քաղաքացիություն | Շիրվանշահերի պետություն |
Ժանրեր | բանաստեղծություն պոեմ |
Խաքանի Շիրվանի Վիքիքաղվածքում | |
![]() |
Խաքանի Շիրվանի Աֆզալադդին Իբրահիմ Ալի օղլի (պարսկերեն՝ خاقانی, մոտ 1121[1], Շիրվան, Շիրվանշահերի պետություն[2] - մոտ 1199, Թավրիզ, Ելտկուզյանների պետություն)[3], պարսիկ բանաստեղծ։ Վաղ երիտասարդության տարիներին գրական ճանաչում ստանալով՝ Խաքանին հրավիրվել է շիրվանշահերի պալատ։ Գրել է ներբողքասիդներ՝ Խաքանի (թագավորին պատկանող) կեղծանունով։ 1156 թվականին ճանապարհորդել է Մերձավոր Արևելքում, որի տպավորությունների արդյունք են Տիզբոնի ավերակների վերաբերյալ «Մազաինի ավերակները» (հայերեն հրտ. «Մեդաին») փիլիսոփայական քասիդը և «Երկու Իրաքների նվերը» պոեմը (ավարտել է 1157 թվականին)։ Շիրվանից գաղտնի հեռանալու փորձի համար շահ Ահսաթանի հրամանով Խաքանին բանտարկվել է (1159)։ Այդ ժամանակ էլ գրել է «Բանտայիններ» քասիդաշարը, որը բանաստեղծի խռովարար ոգու արտահայտությունն է։
Խաքանին ստեղծագործել է պարսկերեն և արաբերեն։ Զարգացրել ու կատարելագործել է գազելի ու քասիդի ժանրերը։ Նրա պոեզիայում հիմնականը սիրո, մարդկային անհատի երջանկության, ազատության թեմաներն են։ Խաքանիի պոեզիան իր ազդեցությունն է թողել ադրբեջանական, Մերձավոր և Միջին Արևելքի գրականության զարգացման վրա։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ 1,0 1,1 Gershevitch I., Yarshater E., Frye R. N., Jackson P., Avery P. The Cambridge History of Iran — Cambridge University Press, 1968. — Vol. 5. — P. 569.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Moin M. Mo'in Encyclopedic Dictionary — Amirkabir (publisher), 1972.
- ↑ The Great Soviet Encyclopedia,1979
|
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 5, էջ 44)։ ![]() |