Լեոնիդ Կրավչուկ

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Լեոնիդ Կրավչուկ
ուկրաիներեն՝ Леонід Кравчук
Դրոշ
Դրոշ
 (1-ին) Ուկրաինայի նախագահ
Դրոշ
Դրոշ
դեկտեմբերի 5 1991 - հուլիսի 19 1994
Նախորդող Պաշտոնը հիմնվել է
Հաջորդող Լեոնիդ Կուչմա
Դրոշ
Դրոշ
 (1-ին) Ուկրաինայի Գերագույն ռադայի նախագահ
1991 թվականի սեպտեմբերի 17 - 1991 թվականի դեկտեմբերի 5
Նախորդող Պաշտոնը հիմնվել է
Հաջորդող Իվան Պլյուշ
Դրոշ
Դրոշ
 ԽՍՀՄ Գերագույն խորհրդի անդամ
1991 թվականի սեպտեմբերի 5 - 1991 թվականի դեկտեմբերի 26
Դրոշ
Դրոշ
 (9-րդ) ՈւԽՍՀ Գերագույն խորհրդի նախագահ
1990 թվականի հուլիսի 23 - 1991 թվականի սեպտեմբերի 17
Նախորդող Վլադիմիր Իվաշկո
Հաջորդող Պաշտտոնը վերացրել են
 
Կուսակցություն՝ Սովետական Միության կոմունիստական կուսակցություն (1958-1991), Ուկրաինայի սոցիալ-դեմոկրատական կուսակցություն (1998-2009)
Կրթություն՝ Շևչենկոյի անվան համալսարան
Գիտական աստիճան՝ Տնտեսական գիտությունների թեկնածու
Մասնագիտություն՝ քաղաքական գործիչ և տնտեսագետ
Ազգություն Ուկրաինացի
Դավանանք Ukrainian Orthodox Church – Kyiv Patriarchate?
Ծննդյան օր հունվարի 10, 1934(1934-01-10)[1][2][3]
Ծննդավայր Վելիկի Ժիտին, Q9268901?, Rovensky Uyezd, Վոլինյան վոյևոդություն, Լեհաստանի Երկրորդ Հանրապետություն
Վախճանի օր մայիսի 10, 2022(2022-05-10)[4] (88 տարեկան)
Վախճանի վայր Մյունխեն, Գերմանիա[5]
Թաղված Բայկովո գերեզմանատուն
Քաղաքացիություն  ԽՍՀՄ,  Ուկրաինա և  Լեհաստան
Ամուսին Անտոնինա Կրավչուկ
Զավակներ Ալեքսանդր Կրավչուկ
 
Կայք՝ leonid-kravchuk.com.ua
 
Ինքնագիր
 
Պարգևներ

Լեոնիդ Մակարովիչ Կրավչուկ (ուկրաիներեն՝ Леонід Макарович Кравчук, հունվարի 10, 1934(1934-01-10)[1][2][3], Վելիկի Ժիտին, Q9268901?, Rovensky Uyezd, Վոլինյան վոյևոդություն, Լեհաստանի Երկրորդ Հանրապետություն - մայիսի 10, 2022(2022-05-10)[4], Մյունխեն, Գերմանիա[5]), ուկրաինացի քաղաքական և պետական գործիչ, Ուկրաինայի առաջին նախագահ (1991-1994 թթ.), որն ստանձնեց նախագահի պաշտոնը 1991 թ. դեկտեմբերի 5-ին և հրաժարական տվեց 1994 թ. հուլիսի 19-ին։

Ուկրաինայի Գերագույն ռադայի I-IV գումարման պատգամավոր։ 1958-1991 թվականներին ԽՄԿԿ անդամ։ 1990-1991 թվականներին ԽՄԿԿ Կենտրոնական կոմիտեի անդամ։ 1998-2009 թվականներին Ուկրաինայի սոցիալ-դեմոկրատական կուսակցության անդամ։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծնվել է Վելիկի Ժիտին (1939 թվականից Ուկրաինայի Ռովնոյի մարզ) գյուղում, գյուղացիների ընտանիքում։ Կրավչուկի հայրը՝ Մակարը 1930-ականներին լեհական հեծելազորում, հետագայում նա և Կրավչուկի մայրն աշխատել են լեհական օսադնիկներում[16]։ Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի ժամանակ՝ 1944 թվականին Մակար Կրավչուկը մարտի ժամանակ զոհվում է, թաղված է Բելառուսի եղբայրական գերեզմանում[17]։ Լեոնիդը դաստիարակվել է խորթ հոր և մոր կողմից, որը մահացել է կաթվածից հարազատ գյուղում 1980 թվականին և հենց այնտեղ էլ թաղված է[17]։ Ավարտել է Կիևի համալսարանը (1958)։

1958-1960 թվականներին եղել է Չեռնովցիի ֆինանսական տեխնիկումի դասախոս։ 1960-1967 թվականներին եղել է Քաղլուսավորության տան մեթոդիստ-խորհրդատու, դասախոս, քարտուղարի օգնական, քարոզչության և պրոպագանդայի բաժնի վարիչ Չեռնովցիի, շրջկոմ, ՈւԿԿ։

Ավարտել է ԽՄԿԿ Կենտրոնական կոմիտեի Հասարակական գիտությունների ակադեմիայի ասպիրանտուրան, որտեղ սովորել է 1967-1970 թվականներին։ Տնտեսական գիտությունների թեկնածու է, ունի ատենախոսություններ։

1970-1988 թվականներին Ուկրաինայի կոմունիստական կուսակցությունում եղել է սեկտրի վարիչ, տեսուչ, քարտուղարի օգնական, բաժնի վարիչի օգնական և քարոզչության և պրոպագանդայի բաժնի վարիչ։

1989-1990 թվականներին աշխատել է որպես գաղափարախոսական բաժնի վարիչ և եղել է ՈւԿԿ-ի Կենտրոնական կոմիտեի քարտուղար։ 1980-ականների վերջին թերթերը գրեցին, որ Կրավչուկը բանավեճ է սկսում ուկրաինական անկախության կողմնակիցների հետ։ Բավական պահպանողական ղեկավարության ֆոնի վրա ՈւԿԿ-ն իրեն ավելի քան չափավոր է պահում։

1989-1990 թվականներին Քաղբյուրոյի անդամի թեկնածու։ 1990-1991 թվականներին դարձել է ՈւԿԿ-ի Կենտկոմի Քաղբյուրոյի անդամ։

1990 թվականներին եղել է ՈւԿԿ-ի Կենտկոմի երկրորդ քարտուղար։

1990 թվականի մարտին ընտրվել է ՈւԽՍՀ Գերագույն Խորհրդի պատգամավոր։

1990 թվականին դարձել է ԽՄԿԿ Կենտկոմի անդամ։

1990-1991 թվականներին եղել է Ուկրաինայի Գերագույն ռադայի նախագահ։

1991 թվականի օգոստոսին տեղի ունցեած իրադարձություններից հետո դուրս է եկել ԽՄԿԿ-ից։

1991 թվականի օգոստոսի 24-ին Ուկրաինայի Գերագույն ռադան Լեոնիդ Կրավչուկի նախագահությամբ ընդունեց որոշում Ուկրաինան հռչակել անկախ պետություն։

Ուկրաինայի նախագահ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Նա թեկնածությունը դրեց որպես անկուսակցական։ Նրան աջակցում էին ինչպես այդ ժամանակ արգելված կումկուսի (նրանց առաջնորդ Ալեքսանդր Տկաչենկոն հանել էր իր թեկնածությունը ի օգուտ Կրավչուկի) անդամները, այնպես էլ ազգային ժողովրդավարների մի մասը, նրանք Ռադայի նախագահին ներկայացնում էին որպես «Անկախության հայր»։ Իր դերը խաղաց նաև Կրավչուկի արհեստական ստեղծված հիմնական ազգայնականի կերպարով հակատակորդը՝ Վոչիսլավ Չերնովոլը[18]։

1991 թվականի դեկտեմբերի 1-ին Լեոնիդ Կրավչուկը ընտրվում է Ուկրաինայի նախագահ, նախագահական ընտրություններում նա հավաքեց 61,6 % քվե։

Լեոնիդ Մակարովիչ Կրավչուկ, Ստանիսլավ Շուշկևիչ, Բորիս Ելցին։ 1991 թվական:

1991 թվականի դեկտեմբերի 8-ին Կրավչուկը ՌՍՖՍՀ Նախագահ Բորիս Ելցինի և Բելառուսի Հանրապետության Գերագույն Խորհրդի նախագահ Ստանիսլավ Շուշկևիչի հետ ստորագերց ԽՍՀՄ-ի փլուզման մասին Բելովեժենսկյան համաձայանգրը։ Երկու օր հետո Ուկրաինայի Գերագույն Խորհուրդը վերապահումներով վավերացրել է համաձայնագիրը[19]։

1992 թվականի հունիսի 19-ին Կրավչուկը օրենք է ընդունում, որը Ուկրաինայի սահմանադրությունից լրիվ բառացառում է ԽՍՀՄ-ի մասին հիշատակումները։

Ուկրաինայի Նախագահ Լեոնիդ Կրավչուկը 1992 թվականին

1992 թվականի օգոստոսի 22-ին Կիևում տեղի ունեցած Ուկրաինայի Գերագույն Ռադայի հանդիսավոր նստաշրջանին Ուկրաինայի Ժողովրդական Հանրապետության վտարանդի նախագահ Նիկոլայ Պլավյուկը Լեոնիդ Կրավչուկին հանձնեց ՈւԺՀ-ի տարբերանշանները[20]։ Նաև Պլավյուկը պատվոգիր է գրում այն մասին, որ անկախ Ուկրաինան, որը հռչակվել է 1991 թվականի օգոստոսի 24-ին, հանդիսանում է ՈւԺՀ-ի իրավահաջորդը[21][22].

Իտալացի լրագրող Կեզա Ջուլետտոն իր «Հաջողություն Ռուսաստան» գրքում միտք է արտահայտում, որ ԽՍՀՄ-ի փլուզման հիմնական նախաձեռնողը հենց Կրավչուկն է[23], ինչը Կրավչուկը գրեթե հաստատեց 2016 թվականին՝ ասելով, որ ուկրաինացի ժողովուրդը դարձել է ԽՍՀՄ-ի գերեզմանափորը[24]։

2011 թվականի դեկտեմբերին Ազատություն ռադիոկայանին տված հարցազրույցում Կրավչուկը ասել է, որ Բելովեժենսկի համաձայնագրի կնքումը հանդիսանում է խաղաղ իրագործված պետական հեղաշրջում[25]։

1992 թվականին ակտիվ աջակցել է Պատրիարք Ֆիլարետի միտրոպոլիտին, որը երկար տարիներ «խնամք է տարել» ՈւԿԿ-ի Կենտկոմի համար համարելով նրանց գաղափարական լավագույն ղեկավարություն, որպեսզի ստեղծվի Ուկրաինայի Կիևի պատրիարքության ուղղափառ եկեղեցին։

1993 թվականի սեպտեմբերի 3-ին կնքել է Մասսանդրովյան համաձայանգիրը, որը վերաբերվում էր Ուկրաինայում տեղաբաշխված տարածքներին և ատոմային զենքին։ Որից հետո 1994 թվականի հուլիսին համաձայնվեց անց կացնել արտահերթ նախագահական ընտրություններ։ Առաջին փուլում թեկնածուների մեջ հավաքեց առավելագույն ձայները, բայց երկրորդ փուլում պարտվեց Լեոնիդ Կուչմեին։

1994 թվականի հունվարի 14-ին Մոսկվայում հակառակ Գերագույն Ռադայի կողմից 1993 թվականի նոյմեբերի 18-ին հաստատված «ՄԵԿՆԱՐԿ-1» պայմանագրի, ըստ որի նախատեսվում էր Ուկրաինայի տարածքում տեղակայված ռազմավարական միջուկային սպառազինությունը աստիճանաբար կրճատել, Ուկրաինան, Ռուսաստանը և ԱՄՆ-ն ինքնակամ որոշել են ստորագրել եռակողմ պայմանագիր, ըստ որի Ուկրաինայում եղած ամբողջ ատոմային սպառազինությունը պետք է անհապաղ տեղափոխվեր Ռուսաստան (որը ավարտվեց 1996 թվականի հունիսի 1-ին), ընդ որում առանց որևէ կոնկրետ անվտանգության երաշխիքների և փաստաթղթերով արձանագրված ֆինանսական փոխհատուցումների[26]։

Նախագահությունից հետո[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1994 թվականին կայացած արտահերթ նախագահական ընտրությունների առաջին փուլից հետո (որին նա համաձայնվեց 1993 թվականի մասսայական գործադուլների ճնշման տակ) երկրորդ փուլում նա պարտվեց Լեոնիդ Կուչմային` հավաքելով 45,1 % քվե։

1994 թվականի սեպտեմբերին ընտրվել է Գերագույն ռադայի պատգամավոր, «Սոցիալ-շուկայական ընտրություն» կուսակցության անդամ, հետագայում անցավ «Սահմանադրական կենտրոն» պատգամավորական խմբի շարքերը։

1998 թվականին նորից է ընտրվել Ուկրաինայի Գերագույն ռադայի պատգամավոր որպես Ուկրաինայի Սոցիալ-դեմոկրատական կուսակցության ղեկավար։

1998 թվականին եղել է Ուկրաինայի Սոցիալ-դեմոկրատական կուսակցության անդամ։

2002 թվականին ՈւՍԴԿ-ի ցուցակով ընտրվում է պատգամավոր։

2006 թվականի Ուկրաինայի խորհրդարանական ընտրություններին ՈւՍԴԿ-ն չկարողացավ հաղթահարել 3 %-ի արգելքը։

2006 թվականի ապրիլի 26-ին Լեոնիդ Կրավչուկը հայտարարել է «կուսակցության ղեկավար մարմիններից դուրս գալու և հասարակաքաղաքական ակտիվ կյանքով զբաղվելու» մասին, առանց կապ ունենալու որևէ կուսակցության հետ[27]։

2006 թվականի հուլիսի 27-ին և օգոստոսի 3-ին Լեոնիդ Կրավչուկը մասնակցել է կլոր սեղանի Ունիվերսալ ազգային միասնության պատճառով։

2006 թվականին դարձել է «Ուկրաինա-Չինաստան» համայնքի պատվավոր նախագահ[28]։

2011 թվականին եղել է «Հեռանկարային Ուկրաինա» ֆոնդի Արխիվացված 2015-04-02 Wayback Machine պատվավոր նախագահ։

Հանդիսանում է «Ռովենյան հայրենակցական միություն» հասարակական միավորման պատվավոր նախագահը[29]։

Ընտանիք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Կինը՝ Անտոնիա Կրավչուկը Կիևի պետական համալսարանի տնտեսական ֆակուլտետի դոցենտ է, ամուսնացել են 1957 թվականին։
  • Որդին՝ Ալեքսանդր Կրավչուկը բիզնեսմեն է[30],, նրա հարսնացուն՝ Ելենա Կրավչուկը աշխատում է Կիևի պետական համալսարանում[31]։
  • Թոռը՝ Անդրեյ Կրավչուկը ծնվել է 1981 թվականին, ավարտել է Կիևի պետական համալսարանի միջազգային հարաբերությունենրի ֆակուլտետը, աշխատում է գովազդային գործակալությունում, նրա կինը Մարիա Կրավչուկը աշխատում է բիզնես-ֆիրմայում[31][32]։
  • Թոռնորդին՝ Ելենա Անդրեևնա Կրավչուկը ծնվել է 2005 թվականին։
  • Աղջիկ թոռնորդին՝ Մարիա Ալեքսանդրի Կրավչուկը ծնվել է 1988 թվականին։

Գրքեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Կարճ տնտեսական բառարան, հնգամյակի էֆեկտիվություն և որակ (1978)
  • Անխախտ բարեկամություն (հեղինակվել է 1982 թվականին)
    Լ. Մ. Կրավչուկ
  • Տնտեսական բառարանի տասնմեկերորդ հնգամյակ (1982)
  • Միասնական ընտանիք
  • Նոր տնտեսական մեխանիզմ (1989)
  • Գաղափարախոսական աշխատանք (1989)
  • «Պետություն և իշխանություն» (2001)
  • «Имеем то, что имеем» (2002)
  • «Մեկ Ուկրաինա, միասնական ժողովուրդ» (ուկրաիներեն՝ «Одна Україна, єдиний народ») (2010)

Գրել է ավելի քան 500 հոդված։

Փաստեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հետաքրքրված է շախմատով, որսորդությունով, ֆուտբոլով[33][34]։

2014 թվականի հունվարի 31-ին Ուկրաինայի փոստը Լեոնիդ Կրավչուկի ութսունամյակի առթիվ նրա պատվին նամականիշ է թողարկել[35]։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ 1,0 1,1 Encyclopædia Britannica
  2. ↑ 2,0 2,1 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)
  3. ↑ 3,0 3,1 Munzinger Personen (գերմ.)
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 Умер первый президент Украины Леонид Кравчук — РБК (ռուս.) — РБК daily, 2022.
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 https://glavcom.ua/country/politics/pohoron-kravchuka-priznacheniy-lishe-na-vivtorok-stala-vidoma-prichina-845115.html
  6. ↑ 6,0 6,1 https://molbuk.ua/news/257134-po-radio-zvuchalo-aich-chernauc-shcho-govoryv-kravchuk-pro-bukovynu.html
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 7,3 7,4 7,5 https://leonid-kravchuk.com.ua/ru/bio/
  8. ↑ https://zakon.rada.gov.ua/cgi-bin/laws/main.cgi?nreg=731/96#Text
  9. ↑ https://zakon.rada.gov.ua/cgi-bin/laws/main.cgi?nreg=6/99#Text
  10. ↑ https://zakon.rada.gov.ua/cgi-bin/laws/main.cgi?nreg=701/2001#Text
  11. ↑ https://zakon.rada.gov.ua/cgi-bin/laws/main.cgi?nreg=11/2004#Text
  12. ↑ https://zakon.rada.gov.ua/cgi-bin/laws/main.cgi?nreg=4/2007#Text
  13. ↑ https://web.archive.org/web/20140125155807/http://www.president.gov.ua/ru/documents/16370.html
  14. ↑ https://www.president.gov.ua/storage/j-files-storage/00/34/11/9aa9f8047fa5e75afd4069377b2bfa95_1472479445.pdf
  15. ↑ https://www.president.gov.ua/documents/2772020-34401
  16. ↑ «Как Сталин Галичину нам отдал». www.segodnya.ua (ռուսերեն). Վերցված է 2017 թ․ սեպտեմբերի 18-ին.
  17. ↑ 17,0 17,1 Галух, Александр. «Леонид Кравчук: Я на всю жизнь запомнил халву, которую в платочке мама принесла мне ко дню рождения ...». www.ppmurmansk.ru. Վերցված է 2017 թ․ սեպտեմբերի 18-ին.
  18. ↑ «Леонід Кравчук» (ուկրաիներեն). Վերցված է 2017 թ․ սեպտեմբերի 18-ին.
  19. ↑ «Постановление ВС Украины от 10.12.1991 № 1958-ХII — Викитека». ru.wikisource.org (ռուսերեն). Վերցված է 2017 թ․ սեպտեմբերի 18-ին.
  20. ↑ «На Украине последний день агитации перед вторым туром президентских выборов. Кстати, первому президенту Украины во время инаугурации в 1992 году вручили государственные символы Украинской Народной Республики». vesti.ru. Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ դեկտեմբերի 23-ին. Վերցված է 2017 թ․ սեպտեմբերի 18-ին.
  21. ↑ «В Киеве открылся музей Украинской народной республики | Информационно-справочный портал Беларуси - interfax.by». www.interfax.by. Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ սեպտեմբերի 13-ին. Վերցված է 2017 թ․ սեպտեմբերի 18-ին.
  22. ↑ «1992: останній президент УНР передає Кравчуку клейноди». Історична правда. Վերցված է 2017 թ․ սեպտեմբերի 18-ին.
  23. ↑ «Круглый стол в редакции «Правды», посвящённый 85 лет со дня провозглашения Советского Союза». kprf.ru (ռուսերեն). Վերցված է 2017 թ․ սեպտեմբերի 18-ին.
  24. ↑ «Кравчук предсказал, когда наступит последний день жизни России — ИноТВ». ИноТВ. Վերցված է 2017 թ․ սեպտեմբերի 18-ին.
  25. ↑ «Леонид Кравчук – мирный заговорщик». Радио Свобода. Վերցված է 2017 թ․ սեպտեմբերի 18-ին.
  26. ↑ Յուրի Կոստենկո (2014 թ․ հունվարի 10). «10 միֆ Ուկրաինայի ատոմային զինաթափման մասին». Ազատություն ռադիոկայան.
  27. ↑ «Кравчук пошел за Медведчуком | Украинская правда». www.pravda.com.ua. Վերցված է 2017 թ․ սեպտեմբերի 18-ին.
  28. ↑ «ЛЕОНИД КРАВЧУК ВНОВЬ СТАЛ ПРЕЗИДЕНТОМ. НА ЭТОТ РАЗ ОБЩЕСТВА "УКРАИНА-КИТАЙ" / Новости / PRESIDENT.ORG.UA». president.org.ua (ռուսերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ դեկտեմբերի 5-ին. Վերցված է 2017 թ․ սեպտեմբերի 18-ին.
  29. ↑ Біографії правління МГО «Рівненського земляцтва» Արխիվացված 2014-08-12 Wayback Machine // Офіційний сайт МГО «Рівненське земляцтво» Արխիվացված 2015-09-25 Wayback Machine(ուկր.)
  30. ↑ Родственникам Кравчука выделили пять участков в Конча-Заспе. Общество. ФОКУС
  31. ↑ 31,0 31,1 «Леонид КРАВЧУК: «Я считаю себя демократическим президентом, еще больше демократическим мужчиной и совсем демократическим мужем»». Леонид КРАВЧУК: «Я считаю себя демократическим президентом, еще больше демократическим мужчиной и совсем демократическим мужем» (ռուսերեն). Վերցված է 2017 թ․ սեպտեմբերի 18-ին.(չաշխատող հղում)
  32. ↑ bigmir)net. «Родственникам Кравчука выделили пять участков в Конча-Заспе» (ռուսերեն). Վերցված է 2017 թ․ սեպտեմբերի 18-ին.
  33. ↑ «Перед тем как подписать 13 лет назад беловежские соглашения, леонид кравчук отправился поохотиться...» (ռուսերեն). Վերցված է 2017 թ․ սեպտեմբերի 18-ին.
  34. ↑ «Леонид КРАВЧУК. ФУТБОЛ. ПОЛИТИКА. ЖИЗНЬ…». ronin.com.ua. Վերցված է 2017 թ․ սեպտեմբերի 18-ին.
  35. ↑ «Леонид Кравчук. Первый Президент независимой Украины . 80 лет со дня рождения. Новости компании «Почтовые марки Украины»». ukrstamp.com. Վերցված է 2017 թ․ սեպտեմբերի 18-ին.

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Լեոնիդ Կրավչուկ» հոդվածին։
Թեմատիկ կայքեր
Բառարաններ և հանրագիտարաններ
✯
 Այս հոդվածն ընտրվել է Հայերեն Վիքիպեդիայի՝ 2017 թվականի սեպտեմբերի 21-ի օրվա հոդված:
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Լեոնիդ_Կրավչուկ&oldid=9483859» էջից