Իվան Պունի
Իվան Պունի ֆր.՝ Jean Pougny | |
|---|---|
 | |
| Ծնվել է | փետրվարի 20, 1892[1][2][3] |
| Ծննդավայր | Ռեպինո |
| Վախճանվել է | դեկտեմբերի 28, 1956[4][2][5][…] (64 տարեկան) |
| Մահվան վայր | Փարիզ |
| Քաղաքացիություն |  Ռուսական կայսրություն և .svg){kind=small} Ֆրանսիա |
| Կրթություն | Ժյուլիանի ակադեմիա |
| Մասնագիտություն | նկարիչ, գծանկարիչ և բանաստեղծ |
| Ժանր | դիմապատկեր, բնանկար և նատյուրմորտ |
| Ամուսին | Kseniya Boguslavskaya? |
 Ivan Puni Վիքիպահեստում | |
Իվան Ալբերտովիչ Պունի, (ֆր.՝ Jean Pougny, փետրվարի 20, 1892[1][2][3], Ռեպինո - դեկտեմբերի 28, 1956[4][2][5][…], Փարիզ), ռուս-ֆրանսիացի նկարիչ, ստեղծագործական զարգացման ընթացքում մի քանի անգամ արմատապես փոխել է իր գեղարվեստական ոճը ավանգարդիզմից, կուբիզմից, ֆուտուրիզմից, սուպրեմատիզմից անցնելով քնարական պրիմիտիվիզմի` ուղղության այն ընկալմամբ, որով աշխատել են նաև Պիեռ Բոնարը և Էդուար Վյուարը[6][7][8][9]։
Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Իվան Պունին ծնվել է Կարելիայի պարանոցի Կուոկալա գյուղում, ընտանեկան ամառանոցում։ Նկարչի հորական պապը` Չեզարե Պունին, իտալացի էր, ով 1851 թվականին հաստատվել է Ռուսաստանում, բալետի հայտնի կոմպոզիտոր էր։ Հորական տատիկը եղել է բրիտանուհի[9]։ Նկարչի հայրը` Ալբերտ (ուղղափառություն ընդունելուց հետո` Անդրեյ) Պունին եղել է Մարիինյան թատրոնի թավջութակահար։
Նախնական նկարչական կրթությունն ստացել է տանը, դասեր է վերցրել Իլյա Ռեպինից, ում ազդեցությամբ էլ ընտրել է նկարչի մասնագիտությունը։ Նրա հայրը երազում էր որդու ռազմական կարիերայի մասին, այդ իսկ պատճառով նա ստիպված էր 1900-1908 թվականներին սովորել Նիկոլաևյան ռազմական ակադեմիայում։ 1910-1911 թվականներին կատարել է իր առաջին ճանապարհորդությունը դեպի Փարիզ, որտեղ աշխատել է Ժյուլիանի ակադեմիայում, Կոլարոսի ակադեմիայում և այլն[9]։ Պունին Փարիզում իր համար բացահայտում է Պոլ Սեզանի, Նաբի խմբի, կուբիստների և ֆովիստների ստեղծագործությունները։ 1912 թվականին Իտալիայով վերադառնալով Պետերբուրգ, Պունին ծանոթացել է Նիկոլայ Իվանովիչ Կուլբինի, Դ. Դ. Բուրլյուկի, Վլադիմիր Վլադիմիրովիչ Մայակովսկու, Վ. Խլեբնիկովի, Կազիմիր Մալևիչի հետ, մասնակցել է «Երիտասարդների միություն» ցուցահանդեսին։ 1913 թվականին ամուսնացել է Քսենյա Բոգուսլավսկայայի հետ, ով նույնպես նկարիչ էր, ինչպես նաև` դիզայներ և պոետ։ 1915 թվականին վերադառնալով Պետրոգրադ, Պունին դարձել է ֆուտուրիստական սկանդալային «Տրամվայ դեպի» և «0,10» ցուցադրությունների կազմակերպիչը և գլխավոր հովանավորը։ Իր հորը պատկանող նրա բնակարանը Սանկտ Պետերբուրգում 1913-1915 թվականներին եղել է նկարիչների, պոետների, ավանգարդիստների և ֆուտուրիստների հանդիպման վայր։ 1918 թվականին նա մասնակցել է Պետրոգրադի` հեղափոխության տոնակատարության ձևավորման աշխատանքներին[9]։ 1919 թվականին Իվան Պունին դասավանդել է Վիտեբսկի Գեղարվեստական ինստիտուտում, ուր նա ժամանել է Մարկ Շագալի հրավերով։ 1919 թվականի հոկտեմբերին վերադարձել է Պետերբուրգ, իսկ 1919 թվականի վերջին Պունին Ֆինլանդիայով գաղթել է Գերմանիա, հետո` Ֆրանսիա։ 1921 թվականին բեռլինյան Շտուրմ պատկերասրահի սեփականատեր Հերվերդ Վալդենը անց է կացրել Պունիի աշխատանքների անհատական ցուցահանդես։ 1923 թվականին Բեռլինում հրապարակվել է Պունիի «Ժամանակակից գեղանկարչություն» ծրագրային տեքստը, որով նա ավարտել է իր գործունեությունը ոչ առարկայական արվեստի ոլորտում։
Ֆրանսիայում վերջնականորեն հաստատվելուց հետո 1924 թվականին Պունիի ոճը քայլ առ քայլ մոտեցել է քնարական պրիմիտիվիզմին, որը մոտ էր նրան կատարողական ոգով. այս ոճով էին աշխատել նաև Պիեռ Բոնարը և Էդուար Վյուարը։ 1946 թվականին Իվան Պունին ստացել է Ֆրանսիայի քաղաքացիություն։ Մահացել է 1956 թվականին դեկտեմբերի 28-ին, Փարիզում։ 1921-1956 թվականներին Պունին Բեռլինում, Փարիզում, Նյու Յորքում և Լոնդոնում անց է կացրել 12 անհատական ցուցահանդես և մասնակցել է շուրջ հարյուր խմբակային ցուցահանդեսների։
Պատկերասրահ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
.jpg)
,_Tate_Modern.JPG)
Մատենագրություն, աղբյուրներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Berninger, Herman & Cartier, Jean-Albert. Pougny. Jean Pougny (Iwan Puni) 1892 - 1956. Catalogue de l` oeuvre. Tome 1: Les Années d`avant-garde, Russie - Berlin, 1910 – 1923. Tübingen, Éditions Ernst Wasmuth, 1972.
- Berninger, Herman. Pougny. Jean Pougny (Iwan Puni) 1892 - 1956. Catalogue de l` oeuvre. Tome 2: Paris-Cote d'Azur, 1924 - 1956, Peintures. Tübingen, Éditions Ernst Wasmuth, 1992.
- Iwan Puni. 1892 - 1956. Katalog zur Ausstellung des Musée d'Art Moderne de la Ville de Paris und der Berlinischen Galerie. Bearb. v. Jean-Louis Andral, Jean-Claude Marcadé und Marie-Anne Chambost. Stuttgart, Hatje, 1993.
- Сарабьянов, Д.В. Иван Пуни, 1892-1956 (серия «Художники русской эмиграции»). М.: Искусство-XXI век, 2007.
- Шишанов В. А. Витебский музей современного искусства: история создания и коллекции. 1918—1941. — Минск: Медисонт, 2007. — 144 с.
- Вера Лурье. Воспоминания // «Студия» 2006, № 10
- Лившиц Б. Полутораглазый стрелец: Стихотворения, переводы, воспоминания. — Л.: Сов. писатель, 1989. — с. 309—546
- Лихачёв, Д. С. Воспоминания. — Изд. 2-е — СПб.: «LOGOS», 1999.
- Шишанов, В.А. Полемика вокруг «футуризма» (современного искусства) в печати Витебска 1918–1924 гг. / В.А. Шишанов // Сборник материалов Первого международного научного конгресса белорусской культуры. Минск, 2016. С.135–138.
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ 1,0 1,1 Ivan Albertovich Puni (նիդերլ.)
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.) / Hrsg.: Bibliographisches Institut & F. A. Brockhaus, Wissen Media Verlag
- ↑ 3,0 3,1 Artists of the World Online, Allgemeines Künstlerlexikon Online, AKL Online (գերմ.) / Hrsg.: A. Beyer, B. Savoy — B: K. G. Saur Verlag, Verlag Walter de Gruyter, 2009. — ISSN 2750-6088 — doi:10.1515/AKL
- ↑ 4,0 4,1 4,2 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
- ↑ 5,0 5,1 5,2 Lodder C. Pougny, Jean // Grove Art Online / J. Turner — [Oxford, England], Houndmills, Basingstoke, England, New York: OUP, 2017. — ISBN 978-1-884446-05-4 — doi:10.1093/GAO/9781884446054.ARTICLE.T069056
- ↑ Berninger, Herman & Cartier, Jean-Albert. Pougny. Jean Pougny (Iwan Puni) 1892 - 1956. Catalogue de l` oeuvre. Tome 1: Les Années d`avant-garde, Russie - Berlin, 1910 – 1923. Tübingen, Éditions Ernst Wasmuth, 1972.
- ↑ Berninger, Herman. Pougny. Jean Pougny (Iwan Puni) 1892 - 1956. Catalogue de l` oeuvre. Tome 2: Paris-Cote d'Azur, 1924 - 1956, Peintures. Tübingen, Éditions Ernst Wasmuth, 1992.
- ↑ Iwan Puni. 1892 - 1956. Katalog zur Ausstellung des Musée d'Art Moderne de la Ville de Paris und der Berlinischen Galerie. Bearb. v. Jean-Louis Andral, Jean-Claude Marcadé und Marie-Anne Chambost. Stuttgart, Hatje, 1993.
- ↑ 9,0 9,1 9,2 9,3 Сарабьянов, Д.В. Иван Пуни, 1892-1956 (серия «Художники русской эмиграции»). М.: Искусство-XXI век, 2007.
Հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Պունին «Русская живопись» կայքում Archived 2019-09-20 at the Wayback Machine.
- Պունիի կտավները Archived 2019-09-20 at the Wayback Machine.
| ||||||||||||||||
