Թամզարա
Անվան այլ կիրառումների համար տե՛ս՝ Թամզարա (այլ կիրառումներ)
| Գյուղաքաղաք | |
|---|---|
| Թամզարա | |
| Վարչական տարածք | Արևմտյան Հայաստան |
| Վիլայեթ | Շապին Գարահիսար |
| Գավառ | Շապին Գարահիսարի գավառ |
| Այլ անվանումներ | Թամազրա, Թամարզա, Թամզար, Թեմզերի, Տամզարա |
| Պաշտոնական լեզու | Հայերեն |
| Ազգային կազմ | Հայեր (մինչև Մեծ եղեռնը) |
| Կրոնական կազմ | Քրիստոնյա (մինչև Մեծ եղեռնը) |
| Ժամային գոտի | UTC+3 |
Թամզարա (թուրք.՝ Tamzara), գյուղաքաղաք (ավան, գյուղ) պատմական Փոքր Հայքում, իսկ ապա Արևմտյան Հայաստանում, Սեբաստիայի վիլայեթի Շապին Գարահիսարի գավառում։ Գտնվում էր Շապին Գարահիսար քաղաքից հյուսի, Կերասուն տանող ճանապարհին։
Աշխարհագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Բնակավայրը տեղադրված էր քարաժայռի փեշերին և շրջապատված էր փարթամ պարտեզներով ու պուրակներով։ Ուներ խմելու և ոռոգելու առատ ջուր։ Թամզարայի միջով հոսում է Աիթմուղի գետի աջ վտակներից մեկը, որի հովիստը հարուստ էր անդաստաններով և հովիտներով։
Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ըստ ավանդության հայերի նախնիները Անիից XIX դարում գաղթած վերաբնակիչներ են։ Թամզարան ավերվել, իսկ բնակիչները կոտորվել կամ բռնությամբ տեղահանվել են 1915 թվականի Մեծ եղեռնի ժամանակ։
Բնակչություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Մինչև 1915 թվականն ուներ 8000 հայ բնակիչ։ Բնակիչները բարետես, նուրբ դիմագծերով, խաղաղ, համբերատար, բայց խիզախ մարդիկ էին։
Տնտոսություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Բնակիչները հմուտ արհեստավորներ էին։ Հատկապես զբաղվում էին բրուտությամբ և ջուլհակությամբ։ Մշակում էին Տրապիզոնի և Կերասունի շրջաններից բերած վուշը։
Բնակավայրն ուներ ալրաղաց գործարան։ Թամզարայի շրջակայքում կային շատ ջրաղացներ։
Օգտակար հանածոներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Գյուղաքաղաքի շրջակայքում կան արծաթի հանքավայրեր։
Պատմամշակութային կառույցներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Թամզարան ուներ Ս. Աստվածածին (կառուցված 1210 թ.), Ս. Թագավոր (կառուցված 1210 թ.) և Ս. Խաչ (կառուցված 1252 թ.) եկեղեցիները։ Գյուղի մոտակայքում գտնվում էին Ս. Գերոգ (Այոս-Խըտրելլեսի), Կողուց և Կարմրակ Ս. Նշան եկեղեցիները։
Կրթություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Բնակավայրում գործում էր Արամյան երկսեռ վարժարանը, որն ուներ մոտ 150 աշակերտ։
Գրչություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Թամզարան հին ձեռագրերում հիշատակվել է որպես գրչության կենտրոն։
Անվանի մարդիկ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Այստեղ է ծնվել կրթական գործիչ Գ. Մալաթյանը (1860-1940)[1]։
Աղբյուրներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- «Հայաստանի և հարակից շրջանների տեղանունների բառարան» (5 հատորով), 1986-2001 թթ., Երևանի Համալսարանի հրատարակչություն
- Արեւմտահայաստանի եւ Արեւմտահայութեան Հարցերու Ուսումնասիրութեան Կեդրոն
Տես նաև[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ «Հայաստանի և հարակից շրջանների տեղանունների բառարան», հտ 2, էջ 405