Էնթոնի Իդեն

Էնթոնի Իդեն; անգլ.՝ Anthony Eden
Ծնվել է	հունիսի 12, 1897[…]
Ծննդավայր	Դարհեմ, Անգլիա, Մեծ Բրիտանիայի և Իռլանդիայի միացյալ թագավորություն
Մահացել է	հունվարի 14, 1977[…] (79 տարեկան)
Մահվան վայր	Alvediston Manor, Alvediston, Ուիլթշիր, Ուիլտշիր, Միացյալ Թագավորություն
Գերեզման	Ուիլտշիր
Քաղաքացիություն	Միացյալ Թագավորություն
Կրոն	Անգլիկան եկեղեցի
Կրթություն	Քրայսթ Չյորչ, Իթըն քոլեջ, Օքսֆորդի համալսարան և Ճարտարապետության, քաղաքացիական շինարարության և գեոդեզիայի համալսարան
Մասնագիտություն	քաղաքական գործիչ, դիվանագետ և ազնվական
Ամուսին	Beatrice Beckett? և Clarissa Eden?
Ծնողներ	հայր՝ William Eden?, մայր՝ Sybil Frances Grey?
Զբաղեցրած պաշտոններ	Մեծ Բրիտանիայի վարչապետ, Լորդերի պալատի անդամ, Մեծ Բրիտանիայի գաղտնի խորհրդի անդամ, Միացյալ Թագավորության 41-րդ գումարման պառլամենտի անդամ, Միացյալ Թագավորության 40-րդ գումարման պառլամենտի անդամ, Միացյալ Թագավորության 39-րդ պառլամենտի անդամ, Բրիտանիայի 38-րդ պառլամենտի անդամ, Միացյալ Թագավորության 37-րդ պառլամենտի անդամ, Միացյալ Թագավորության 36-րդ պառլամենտի անդամ, Միացյալ Թագավորության 35-րդ խորհրդարանի անդամ, Միացյալ Թագավորության 34-րդ գումարման ազգային ժողովի անդամ, Միացյալ Թագավորության 33-րդ խորհրդարանի անդամ, Մեծ Բրիտանիայի արտաքին գործերի նախարար, Մեծ Բրիտանիայի արտաքին գործերի նախարար, Մեծ Բրիտանիայի արտաքին գործերի նախարար, Leader of the House of Commons?, Leader of the House of Commons? և Փոքր կնիքի լորդ-պահապան
Կուսակցություն	Մեծ Բրիտանիայի պահպանողական կուսակցություն
Պարգևներ և ; մրցանակներ	Վատելերի խաղաղության մրցանակ և
Երեխաներ	Simon Eden?, Robert Eden? և Nicholas Eden, 2nd Earl of Avon?
	Anthony Eden, 1st Earl of Avon Վիքիպահեստում

Էնթոնի Իդեն, Էյվոնի 1-ին կոմս^[6]^[7]^[8]^[9] (անգլ.՝ Anthony Eden, 1st Earl of Avon, հունիսի 12, 1897(1897-06-12)^[1]^[2]^[3]^[…], Դարհեմ, Անգլիա, Մեծ Բրիտանիայի և Իռլանդիայի միացյալ թագավորություն - հունվարի 14, 1977(1977-01-14)^[1]^[2]^[4]^[…], Alvediston Manor, Alvediston, Ուիլթշիր, Ուիլտշիր, Միացյալ Թագավորություն^[5]), բրիտանացի պետական գործիչ, Մեծ Բրիտանիայի պահպանողական կուսակցության անդամ։ 1935-1938 թվականներին (Սթենլի Բոլդուինի ղեկավարած կառավարության կազմում), 1940-1945 թվականներին (Ուինստոն Չերչիլի ղեկավարած կառավարության կազմում) և 1951-1955 թվականներին եղել է Մեծ Բրիտանիայի արտաքին գործերի նախարար, 1951-1955 թվականներին՝ վարչապետի տեղակալ, 1955-1957 թվականներին՝ Մեծ Բրիտանիայի 64-րդ վարչապետը^[10]^[11]^[12]։ Առաջիններից մեկն է աշխարհին պատմել Եվրոպայի բոլոր հրեաներին ոչնչացնելու նացիստական պլանների մասին և ինքն էլ անձամբ հարյուրհազարավոր հրեաների է փրկել Հոլոքոստից^[13]։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Էնթոնի Իդենը սերում է ազնվականական տոհմից։ Առաջին համաշխարհային պատերազմի տարիներին կամավոր զինվորագրվել է բրիտանական բանակին, Ֆրանսիայի տարածքում մասնակցել մարտական գործողությունների։

1919-1922 թվականներին ուսանել է Օքսֆորդում՝ արևելյան լեզուների ֆակուլտետում, որն ավարտել է գերազանցության դիպլոմով։

1945-1973 թվականներին եղել է Բիրմինգհեմի համալսարանի ռեկտորը։

1961 թվականին նրան կոմսի տիտղոս է շնորհվել։

Քաղաքական գործունեություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1923–1957 թթ. - Համայնքների պալատի պատգամավոր։

1935 —1938 թթ. - Սթենլի Բոլդուինի ղեկավարած կառավարության կազմում արտաքին գործերի նախարար. 1938 թ. փետրվարի 20-ին հրաժարական է տվել և դուրս եկել Նևիլ Չեմբեռլենի ղեկավարած կառավարության կազմից՝ ֆաշիստական Իտալիայի և Գերմանիայի նկատմամբ վարչապետի վարած «հաշտվողական» քաղաքականությանը համաձայն չլինելու պատճառով^[14]։

1940—1945 թթ. Չերչիլի ղեկավարած պատերազմական կառավարության կազմում դարձյալ զբաղեցրել է արտաքին գործերի նախարարի պաշտոնը, համարվել արժանավոր բարձրաստիճան պաշտոնյա, ով կարող էր փոխարինել Չերչիլին^[15]։

1942–1945 թթ. - Համայնքների պալատի առաջնորդ։

1945 թ. հուլիսին կայացած ընտրություններում լեյբորիստների տարած հաղթանակից հետո եղել է ընդդիմության առաջնորդի տեղակալը։

1951-1955 թթ. - արտաքին գործերի նախարար և վարչապետի տեղակալ։

1955 թ. Չերչիլի պաշտոնաթողությունից հետո նշանակվել է Մեծ Բրիտանիայի վարչապետ, բայց այդ պաշտոնին երկար չի մնացել։ Նախ՝ 1956 թ. Սուեզի ջրանցքի՝ Եգիպտոսի կողմից ազգայնացվելու առնչությամբ ծագած ճգնաժամում ներքաշված Մեծ Բրիտանիան պարտություն է կրել և ԽՍՀՄ-ի ու ԱՄՆ-ի ճնշման ներքո հարկադրվել է լքել այդ տարածքը։ Հաջորդել են բնակչության զանգվածային ելույթները կառավարության դեմ, և Իդենը ստիպված է եղել թողնելու ոչ միայն վարչապետի պաշտոնը, այլև պապանողական կուսակցության առաջնորդի դերը։ Հրաժարական է տվել՝ պատճառաբանելով առողջական վիճակը^[10]^[11]^[14]։

Կինոյում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Էնթոնի Իդենի կերպարը ներկայացվել է մի շարք կինոնկարներում, այդ թվում՝

Պաուլ Բուտկևիչի «Հաղթանակ» (ԽՍՀՄ, 1985) գեղարվեստական ֆիլմում,
Ջերեմի Նորթեմի «Թագը» հեռուստասերիալում (ԱՄՆ, Մեծ Բրիտանիա, 2016)

Հիշողությունների գրքեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Another World. London. Doubleday, 1976.
The Eden Memoirs: Facing the Dictators. London. Casell, 1962.
The Eden Memoirs: the Reckoning. London. Casell, 1965.
The Eden Memoirs: Full Circle. London. Casell, 1960.

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Aster Sidney (1976)։ Anthony Eden։ London: St Martin's Press։ ISBN 978-0-312-04235-6 Online free
Peter G. Boyle: The Eden-Eisenhower Correspondence, 1955-1957. The University of North Carolina Press, 2012, ISBN 978-08078–8296-2
Alan Campbell Johanson: Anthony Eden. Hesperides Press, 2008, ISBN 978-1-4437-2574-3
David Dutton: Anthony Eden: A Life & Reputation. Oxford University Press, London 1997, ISBN 978-0-340-69139-7
Thomas Freiberger: Allianzpolitik in der Suezkrise 1956. V&R Unipress, Göttingen 2013, ISBN 978-3-8471-0031-7
Peter Hennessy: Having It So Good: Britain In The Fifties. Penguin Books, 2006, ISBN 978-0-14-100409-9
Yvonne Kipp: Eden, Adenauer und die deutsche Frage. Schöningh, Paderborn 2002, ISBN 978-3-506-77525-2.
Keith Kyle: Suez: Britain's End of Empire in the Middle East. IB Tauris, London 2011, ISBN 978-1-84885-533-5.
Robert Rhodes James: Anthony Eden: A Biography. McGraw-Hill, London 1987, ISBN 978-0-07-032285-1
D.R. Thorpe: Eden: The Life and Times of Anthony Eden, First Earl of Avon, 1897-1977. Chatto & Windus, London 2003, ISBN 978-0-7126-6505-6
Peter Wilby: Eden (20 British Prime Ministers of the 20th Century). Haus Publishing Ltd, London 2006, ISBN 978-1-904950-65-3

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 Encyclopædia Britannica
↑ ^3,0 ^3,1 Schellenberg W., Schutzstaffel (SS) Sonderfahndungsliste G.B. — Schutzstaffel (SS), 1940.
↑ ^4,0 ^4,1 ^4,2 ^4,3 ^4,4 ^4,5 ^4,6 ^4,7 ^4,8 Lundy D. R. The Peerage
↑ ^5,0 ^5,1 ^5,2 ^5,3 ^5,4 ^5,5 Oxford Dictionary of National Biography / C. Matthew — Oxford: OUP, 2004.
↑ Иден / Прокопов А. Ю. // Железное дерево — Излучение. — М. : Большая российская энциклопедия, 2008. — С. 694-695. — (Большая российская энциклопедия : [в 35 т.] / гл. ред. Ю. С. Осипов ; 2004—2017, т. 10). — ISBN 978-5-85270-341-5.
↑ Ермолович Д. И. Англо-русский словарь персоналий. — М.: Рус. яз., 1993. — 336 с. — С. 115
↑ [dic.academic.ru/dic.nsf/dic_diplomatic/545/ИДЕН, Антони] в Дипломатическом словаре
↑ [dic.academic.ru/dic.nsf/bse/89635/Иден Антони] в БСЭ
↑ ^10,0 ^10,1 |titulo=History of Sir Anthony Eden - GOV.UK|url=https://www.gov.uk/government/history/past-prime-ministers/anthony-eden%7Cobra=www.gov.uk%7Cacessodata=2019-07-27%7Clingua=en}}(չաշխատող հղում)
↑ ^11,0 ^11,1 |titulo=Anthony Eden | Biography & Facts|url=https://www.britannica.com/biography/Anthony-Eden%7Cobra=Encyclopædia Britannica|acessodata=2019-07-27|lingua=en}}
↑ |data=1957-01-09|titulo=1957: Sir Anthony Eden resigns|url=http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/january/9/newsid_2800000/2800833.stm%7Clingua=en-GB}}(չաշխատող հղում)
↑ In December 1942, British Foreign Secretary Anthony Eden stood before the House of Commons and declared the Nazis were «now carrying into effect Hitler’s». Genocide in the XX century: the Nazi holocoust 1938—1945. The History Place.com
↑ ^14,0 ^14,1 |titulo=BBC - History - Anthony Eden|url=https://www.bbc.co.uk/history/historic_figures/eden_anthony.shtml%7Cobra=www.bbc.co.uk%7Cacessodata=2019-07-27%7Clingua=en-GB}}(չաշխատող հղում)
↑ «Черчилль советовал королю Георгу VI в случае его, Черчилля, смерти назначить на пост премьер-министра Идена как самого способного из членов правительства» [1].

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 4, էջ 311)։

[_20c7851dfbbb5d42-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.

[_6bff3bef68767e56-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 Encyclopædia Britannica

[_2cde899226577e14-3] 3,0 ^3,1 Schellenberg W., Schutzstaffel (SS) Sonderfahndungsliste G.B. — Schutzstaffel (SS), 1940.

[_c7fac506c42eda38-4] 4,0 ^4,1 ^4,2 ^4,3 ^4,4 ^4,5 ^4,6 ^4,7 ^4,8 Lundy D. R. The Peerage

[_65b0216548599daa-5] 5,0 ^5,1 ^5,2 ^5,3 ^5,4 ^5,5 Oxford Dictionary of National Biography / C. Matthew — Oxford: OUP, 2004.

[6] Иден / Прокопов А. Ю. // Железное дерево — Излучение. — М. : Большая российская энциклопедия, 2008. — С. 694-695. — (Большая российская энциклопедия : [в 35 т.] / гл. ред. Ю. С. Осипов ; 2004—2017, т. 10). — ISBN 978-5-85270-341-5.

[7] Ермолович Д. И. Англо-русский словарь персоналий. — М.: Рус. яз., 1993. — 336 с. — С. 115

[8] [dic.academic.ru/dic.nsf/dic_diplomatic/545/ИДЕН, Антони] в Дипломатическом словаре

[9] [dic.academic.ru/dic.nsf/bse/89635/Иден Антони] в БСЭ

[:0-10] 10,0 ^10,1 |titulo=History of Sir Anthony Eden - GOV.UK|url=https://www.gov.uk/government/history/past-prime-ministers/anthony-eden%7Cobra=www.gov.uk%7Cacessodata=2019-07-27%7Clingua=en}}(չաշխատող հղում)

[:1-11] 11,0 ^11,1 |titulo=Anthony Eden | Biography & Facts|url=https://www.britannica.com/biography/Anthony-Eden%7Cobra=Encyclopædia Britannica|acessodata=2019-07-27|lingua=en}}

[12] |data=1957-01-09|titulo=1957: Sir Anthony Eden resigns|url=http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/january/9/newsid_2800000/2800833.stm%7Clingua=en-GB}}(չաշխատող հղում)

[13] In December 1942, British Foreign Secretary Anthony Eden stood before the House of Commons and declared the Nazis were «now carrying into effect Hitler’s». Genocide in the XX century: the Nazi holocoust 1938—1945. The History Place.com

[:2-14] 14,0 ^14,1 |titulo=BBC - History - Anthony Eden|url=https://www.bbc.co.uk/history/historic_figures/eden_anthony.shtml%7Cobra=www.bbc.co.uk%7Cacessodata=2019-07-27%7Clingua=en-GB}}(չաշխատող հղում)

[15] «Черчилль советовал королю Георгу VI в случае его, Черчилля, смерти назначить на пост премьер-министра Идена как самого способного из членов правительства» [1].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]