Անտուան Լորան Լավուազիե
 Antoine Laurent de Lavoisier |
|
|---|---|
|
|
| Ծնվել է | օգոստոսի 26, 1743[1] Փարիզ, Ֆրանսիայի թագավորություն[2] |
| Մահացել է | մայիսի 8, 1794[1] (50 տարեկանում) Փարիզ, Ֆրանսիա[2] մահապատիժ |
| Քաղաքացիություն |  Ֆրանսիայի թագավորություն Առաջին ֆրանսիական հանրապետություն |
| Մասնագիտություն | քիմիկոս, տնտեսագետ, կենսաբան, ֆիզիկոս և գիտնական |
| Հաստատություն(ներ) | Ferme générale |
| Գործունեության ոլորտ | քիմիա |
| Անդամակցություն | Լոնդոնի թագավորական ընկերություն, Փարիզի գիտափիլիսոփայական միություն, Ֆրանսիական գիտությունների ակադեմիա և barreau de Paris |
| Ալմա մատեր | Փարիզի համալսարան և Փարիզի համալսարանի իրավաբանական ֆակուլտետ |
| Տիրապետում է լեզուներին | ֆրանսերեն[3] |
| Գիտական ղեկավար | Jean-Étienne Guettard |
| Եղել է գիտական ղեկավար | Կլոդ Բերթոլե, Jean-Antoine Chaptal, Անտուան Ֆուրկրուա և Jean Noël Hallé |
| Պարգևներ | |
| Ամուսին(ներ) | Մարի-Անե Պիերետ Պոլզե |
Ստորագրություն |
|
| Քաղվածքներ Վիքիքաղվածքում | |
| Antoine-Laurent de Lavoisier Վիքիպահեստում | |
Անտուան Լորան Լավուազիե (ֆր.՝ Antoine Laurent de Lavoisier, ɑ̃twan lɔʁɑ̃ də lavwazje, օգոստոսի 26, 1743[1], Փարիզ, Ֆրանսիայի թագավորություն[2] - մայիսի 8, 1794[1], Փարիզ, Ֆրանսիա[2]), ֆրանսիացի քիմիկոս Անտուան Լավուազիեն այրման թթվածնայի տեսության, դրանով՝ նաև գիտական քիմիայի հիմնադիրն է։
Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Անտուան Լորան Լավուազիեն ավարտել է Փարիզի համալսարանի իրավաբանական ֆակուլտետը, միաժամանակ ուսումնասիրել քիմիա և ֆիզիկա։ Նրա քիմիական ուսումնասիրությունները հիմնականում նվիրված են օդի ու ջրի բաղադրությունների և այրման ու շնչառության շարժընթացներում օդի ունեցած դերի բացահայտման հարցերին։ Հաստատել է, որ օդը բաղկացած է այրմանը և շնչառությանը նպաստող բաղադրիչից, որն իր հերթին, միանալով տարբեր նյութերի հետ, առաջացնում է թթու։ Այդ հատկության շնորհիվ նյութն անվանեց թթվածին՝ թթու ծնող։ Նա բացահայտեց նաև, որ ջուրը նույնպես ջրածնի թթվածնային միացություն է՝ չնայած այն ակնհայտ թթվածնայի հատկություն չունի։
Հաստատելով այրման թթվածնային տեսությունը՝ Լավուազիեն քիմիական գիտությունը դրեց գիտական հիմքերի վրա և կեղծ ֆլոգիստոնի տեսությունը փոխադրեց այրման թթվածնային տեսությամբ։
Նա մշակել է նաև քիմիական անվանակարգության սկզբունքները, Պիեռ Սիմոն Լապլասի հետ պատրաստել է առաջին սառցային կալորիմետրը և չափել մի շարք նյութերի այրման ջերմությունները։
1789 լույս է ընծայել իր «Տարրական քիմիայի դասագիրքը», որը գիտական քիմիայի առաջին ձեռնարկն էր։
Լավուազիեն գլխատվել է Հեղափոխական դատարանի որոշմամբ՝ մեղադրվելով ծխախոտի մթերման գործում թույլ տված խարդախության համար։ Այդ առիթով ֆրանսիացի մաթեմատիկոս Ժոզեֆ Լագրանժն ասել է. «Պահանջվեց ընդամենը մեկ ակնթարթ, որպեսզի կտրվեր այդ գլուխը, բայց հնարավոր է, որ հարյուրամյակը քիչ լինի նրա նմանը ստեղծելու համար»։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 data.bnf.fr: տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 Лавуазье Антуан Лоран // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
- ↑ http://data.bnf.fr/ark:/12148/cb120790362
Աղբյուրներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Դպրոցական մեծ հանրագիտարան։ Գիրք 1, հատոր 1։ Երևան 2009, էջ 379
|
||||||||||
