Անիմե
 |
Այս հոդվածն աղբյուրների կարիք ունի։ Դուք կարող եք բարելավել հոդվածը՝ գտնելով բերված տեղեկությունների հաստատումը վստահելի աղբյուրներում և ավելացնելով դրանց հղումները հոդվածին։ Անհիմն հղումները ենթակա են հեռացման։ |
Անիմե (['anʲɪmə, ənʲɪ'mɛ], ճապ.՝ アニメ [anʲime]), ճապոնական անիմացիոն արտադրանք, որ սովորաբար ստեղծվում է ձեռքով կամ համակարգչային անիմացիայի միջոցով։ Անվանումը animation բառի ճապոներեն տարբերակի կրճատ ձևն է, որը Ճապոնիայում օգտագործվում է ցանկացած անիմացիայի մասին խոսելիս, սակայն այլ լեզուներում եզրույթը նկարագրում է հենց ճապոնական կամ ճապոնանման անիմացիան, որը աչքի է ընկնում վառ ոճով, «համեղ» ու արտահայտիչ հերոսներով և ֆանտաստիկ թեմաներով։ Չնայած նրան, որ նման ոճի անիմացիան կարող է արտադրվել Ճապոնիայից դուրս, արևմուտքում շատերը սկզբունքորեն «անիմե» են համարում միմիայն ճապոնական անիմացիան։
Կոմերցիոն ճապոնական անիմացիան սկիզբ է առել դեռևս 1917 թ., և անիմե աշխատանքների արտադրանքը այդ ժամանակվանից սկսած կայուն աճ է արձանագրում։ Անիմեին հատուկ ոճը հայտնվեց 1960-ականներին Օսամու Տեզուկայի աշխատանքներում, իսկ քսաներորդ դարի երկրորդ կեսին այն տարածվեց աշխարհով մեկ՝ ձեռք բերելով հազարավոր հանդիսատեսների համակրանքը թե՛ Ճապոնիայում և թե՛ արտերկրում։ Անիմեն հանդիսատեսին է մատուցվում կինոթատրոններում, հեռուստատեսային հաղորդումների և համացանցի միջոցով։ Այն բաժանվում է մի շարք ժանրերի և այսպիսով ընդգրկում է հանդիսատեսի լայն շրջանակներ։
Անիմեն արվեստի բազմաբնույթ տեսակ է՝ իրեն հատուկ արտադրման մեթոդներով և տեխնիկայով, որոնք տարիների ընթացքում զարգացում են ապրել և հարմարվել են ժամանակակից տեխնոլոգիաներին։ Անիմե արտադրության գործընթացի ժամանակ ուշադրություն է դարձվում ոչ այնքան հերոսի շարժման անիմացիայի ստեղծմանը, որքան միջավայրի և իրադարձությունների իրատեսականությանը, ինչպես նաև տեսախցիկի էֆեկտներին՝ կադրի խոշորացման, անկյունային հայացքի և տեսարանի շարժմանը։ Հերոսների արտաքինի և կառուցվածքի ստեղծման ընթացքում օգտագործվում են զանազան գեղարվեստական ոճեր, այդ պատճառով նրանց արտաքին հատկությունները կարող են խիստ տարբերվել միմյանցից։ Օրինակ՝ հերոսները կարող են ունենալ անիմեին հատուկ մեծ և էմոցիոնալ աչքեր կամ էլ իրական չափի աչքեր։
Անիմե արտադրությամբ զբաղվում է ավելի քան 430 ստուդիա՝ ներառյալ այնպիսի հայտնի ընկերություններ, ինչպիսիք են Studio Ghibli-ն, Gainax-ը և Toei Animation-ը։ Չնայած նրան, որ անիմեն գրավում է տեղական ֆիլմային շուկայի համեմատաբար մեծ մասը, այն նաև գրանցում է բավականին մեծ թվաքանակով DVD վաճառքներ և աշխարհում շատ տարածված է դարձել հեռուստատեսային անգլերեն հնչյունավորման վերելքից հետո։
Պատմություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Անիմեի պատմությունը սկիզբ է առնում XX դարի կեսերից, երբ ճապոնացի կինոռեժիսորները սկսեցին Արևմուտքում արդեն լայն տարածում ստացած անիմացիոն ֆիլմեր ստեղծելու իրենց առաջին փորձերը։ Ժամանակակից անիմեի հիմնադիրը դարձավ Օսամու Թեզուկան, ում հաճախ ասում են «անիմեի և մանգայի արքա»։ Նա ստեղծեց ժամանակակից անիմեի հիմքերը։ Օրինակ՝ Թեզուկան, օգտագործելով մեծ աչքեր նկարելու Դիսնեյի ոճը և այն զարգացնելով, կարողացավ ստանա հերոսների ավելի վառ արտահայտված զգացմունքներ։ Հենց նրա գրչին են պատկանում առաջին անիմեները։
Անիմեն իր գրեթե դարավոր պատմության ընթացքում անցել է զարգացման ահռելի ճանապարհ՝ Թեզուկայի ֆիլմերից սկսած մինչև ներկայիս համաշխարհային ճանաչումը։ Տարիների ընթացքում սկզբում միայն երեխաների համար նախատեսված անիմեի սյուժեները, վերափոխվում էին ավելի բարդ՝ կյանքի պրոբլեմները քննարկող սյուժեների։
Այնուհետև ի հայտ եկան անիմե-սերիալներ դեռահասների համար։ Այդ սերիալները մեծ տարածում ունեցան և գտան իրենց երկրպագուներին ոչ միայն դեռահասների, այլև մեծերի շրջանում։ Սակայն անիմեն ետ էր իր նախահորից՝ մանգայից, որը սկսել էր իր գործունեությունը մի փոքր ավելի շուտ և որն արդեն նվաճել էր Ճապոնիայի հասարակության բոլոր խավերի սիրտը։
Հիմա անիմեն ներառում է ինչպես սերիալներ երեխաների համար (կոդոմո ժանր) այնպես և դեռահասների և նույնիսկ մեծահասակների համար։ Անիմեների գագաթնակետ կարելի է համարել Հայաո Միյաձակիի գործերը, որոնք իրենց մեջ պարունակում են թեթևության և պայծառության հետ միավորված խորը իմաստ։ Իր «Spirited away»-ը (թարգմ. Ուրվականներից քշվածները) դարձավ առաջին և միակ անիմացիոն ֆիլմը, որ արժանացավ Բեռլինյան կինոփառատոնի «Լավագույն ֆիլմ» այլ ոչ «Լավագույն անիմացիոն ֆիլմ» մրցանակին։
Սահմանումը և օգտագործումը
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Անիմեն արվեստի, մասնավորապես՝ մուլտիպլիկացիայի տեսակ է, որն իր մեջ է ներառում ֆիլմարտադրության մեջ առկա բոլոր ժանրերը, բայց կարող է սխալմամբ ընդունվել որպես առանձին ժանր։ Ճապոնիայում անիմե տերմինը վերաբերում է համաշխարհային անիմացիայի բոլոր տեսակներին։ Անգլերեն բառարանները սահմանում են անիմեն որպես «անիմացիայի ճապոնական ոճ» կամ «Ճապոնիայում առաջացած անիմացիայի ոճ»։ Անիմե բառի ծագումնաբանությունը վիճելի է։ Անգլերեն "animation" եզրույթը ճապոներեն կատականայով գրվում է アニメーション (անիմէշոն), իսկ կրճատ՝ アニメ (անիմե)։ Որոշ աղբյուրներ պնդում են, որ անիմե բառը առաջացել է «անիմացիա» նշանակող ֆրանսերեն dessin animé տերմինից, բայց շատերը համարում են, որ սա վարկած է, որն առաջացել է ուշ 1970-ականներին և 1980-ականներին Ֆրանսիայում տվյալ մեդիայի մեծ տարածվածության պատճառով։ Անգլերենում անիմե բառն օգտագործվում է որպես հավաքական գոյական (օրինակ՝ «Նայո՞ւմ ես անիմե», «Որքա՞ն անիմե ես արդեն հավաքել»)։ Անիմե տերմինի հայտնի դառնալուց առաջ 1970-ական և 1980-ական թվականներին տարածված էր Japanimation հասկացությունը։ 1980-ականների կեսերին անիմե տերմինը սկսեց փոխարինել Japanimation-ին։
1987 թվականին Հայաո Միյաձակին նշեց, որ նրան դուր չի գալիս սահմանափակ «անիմե» բառը, որովհետև նրա համար այն հանդիսանում է ճապոնական մուլտիպլիկացիոն արտադրության ամայացման խորհրդանիշը։ Նա ամայացում է համարում չմոտիվացված անիմատորների շատացումը և մասսայականորեն արտադրվող չափից դուրս արտահայտիչ աշխատանքները, որոնք հիմնված են կայունացած դիմային արտահայտությունների և չափազանցրած ու ձգձգված մարտական տեսարանների վրա, և որոնցում բացակայում են խորությունն ու բարդությունը, որովհետև զգացմունքներ կամ մտքեր ցուցադրելու ոչ մի փորձ չի արվում։
Ձևաչափը
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Անիմեի առաջին ձևաչափը թատերական դիտումն էր, որը սկիզբ առավ 1917 կոմերցիոն արտադրության հետ միասին։ Ի սկզբանե անիմացված էջերը շատ կոշտ էին, իսկ ձայնային բաղադրիչներ ավելացնելուց առաջ հարկավոր էր տեղադրել նախօրոք ձայնագրած երաժշտական բաղադիչները։ 1958 թ. հուլիսի 14-ին Nippon Television-ը թողարկեց Մոլի Արկածները (Mole's Adventure), որն առաջին հեռուստատեսային գունավոր անիմեն էր։ 1960-ականներից սկսած սկսեցին հեռարձակվել առաջին հեռուստասերիալները, և մինչ այսօր դրանք շատ տարածված են։ Միանգամից վիդեո ֆորմատով արտադրված աշխատանքները կոչվում են "original video animation" (OVA) կամ "original animation video" (OAV) և տնային օգտագործման համար լույս տեսնելուց առաջ սովորաբար չեն ցուցադրվում կինոթատրոններում կամ հեռուստատեսությամբ։ Համացանցի տարածումը բերեց նրան, որ մուլտիպլիկատորները սկսեցին ստեղծել օնլայն ձևաչափի աշխատանքներ, որոնք կոչվում են "original net anime" (ONA)։
1980-ական թվականներին անիմեի տնային տարածումը կատարվում էր VHS-սների և լազերային սկավառակների օգնությամբ։ VHS NTSC ձևաչափին (որն օգտագործվում էր թե՛ Ճապոնիայում և թե՛ ԱՄՆ-ում) են վերագրում 1990-ականների ընթացքում անիմեի տարածման փաստը։ Լազերային սկավառակներին և VHS ձևաչափին հաջորդեց DVD ձևաչափը, որը տվեց մեկ սկավառակում մի քանի լուսագրերի և հնչյունավորման ֆայլերի տեղադրման հնարավորություն։ DVD ձևաչափը նույնպես ունի իր թերությունը. դա տարածքային կոդավորումն է, որն արդյունաբերության մեջ օգտագործվում է լիցենզիայի գողությունները և ոչ պաշտոնական տարածումները կանխելու նպատակով։ Video CD (VCD) ձևաչափը տարածված էր Հոնգ Կոնգում և Թայվանում, սակայն Միացյալ Նահանգներում այն դարձավ ոչ ընդունելի ձևաչափ, որը շատ հաճախ ասոցացվում էր մաքսանենգային պատճենների հետ։
Ժանրերը
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Անիմեն հաճախ դասակարգվում է նպատակային ժողովրդագրական ձևով՝ ներառելով քոդոմոն, շոջոն, շոնենը և ժանրերի բազմազան տեսականին չափահաս լսարանի համար։ Շոջո և շոնեն անիմեները ժամանակ առ ժամանակ պարունակում են այնպիսի տարրեր, որոնք և տղա, և աղջիկ երեխաներին էլ կհետաքրքրեն՝ փորձելով այդպիսով հասնել կրոսովերի։ Չափահասների համար նախատեսված անիմեի սյուժեն կարող է ավելի դանդաղ տեմպով և դժվարությամբ զարգանալ, ինչը երիտասարդ լսարանը սովորաբար տհաճ է համարում, ինչպես նաև կարող է պարունակել «չափահաս» թեմաներ և իրավիճակներ։ Չափահաս անիմեի ենթաբաժինը պարունակում է պոռնոգրաֆիկ տարրեր և Ճապոնիայում պիտակվում է «R18» պիտակով, բայց միջազգայնորեն այս աշխատանքները միասին խմբավորված են հենտայ (այլասերված) տերմինի տակ։ Ի հակադրություն դրան՝ անիմեի ենթաժանրերի բազմազանությունը ներառում է էչչին՝ սեքսուալ թեմաները կամ կիսատոները՝ առանց սեքսուալ շփման նկարագրությունների, որ առկա են երգիծական և հարեմ ժանրերում. շնորհիվ իր տարածվածության դեռահաս և մեծահասակ անիմե էնտուզիաստների շրջանում՝ էչչի տարրերի միավորումը անիմեում համարվում է ֆան-ծառայության տեսակ։
Անիմեի ժանրային դասակարգումը տարբերվում է մուլտիպլիկացիայի մյուս տեսակներից և այնքան էլ պարզորոշ չէ։ Գիտական ֆանտաստիկան անիմեի հիմնական ժանրերից է և ներառում է այնպիսի կարևոր պատմական աշխատանքներ, ինչպիսիք են Թեզուկայի «Աստրո-Բոյը» և Յոկոյամայի «Տեցուջին 28-գո»-ն։ Սրա գլխավոր ենթաժանրը մեքան է՝ իր նշանավոր Gundam մետասերիաներով։ Ֆանտաստիկ ժանրը ներառում է գործեր՝ հիմնված ասիական և արևմտյան սովորույթների և ֆոլկլորի վրա. դրանց մեջ են մտնում ճապոնական ֆեոդալական «ԻնուՅաշա» հեքիաթը և Սկանդինավյան աստվածուհու նկարագրությունը, ով տեղափոխվեց Ճապոնիա, որպեսզի պահպանի Yggdrasil անունուվ համակարգիչը «Oh my Goddess»-ում։ Անիմեում գերիշխում է նաև ժանրերի միավորումը, ինչպես օրինակ «Dragon half»-ը ֆանտաստիկայի և երգիծանքի խառնուրդ է, իսկ «Քալիոստորո դղյակը»-ը՝ կոպիտ հումորի և կրիմինալ ժանրի։ Անիմեի մյուս ենթաժանրերը ներառում են կախարդական աղջիկներ, հարեմ, սպորտ, մարտարվեստներ, գրական հարմարվողականություններ և պատերազմ։ Ավելի ուշագրավ են ծանր թեմաների անիմեները, ինչպես օրինակ թրիլերները և սարսափները։ Այս ժանրերի ամենավառ օրինակներն են «Տիտանների գրոհը» և «Տոկիոյի գուլը»։
Կան ժանրեր, որոնք նկարագրում են միասեռական հարաբերությունները։ Մինչ օրիգինալ պոռնոգրաֆիկ տերմինների ի հայտ գալը՝ յաոյը (արական միասեռականություն) և յուրին (իգական միասեռականություն) տարածված տերմինների էին, որոնք միջազգայնորեն օգտագործվում էին, որպեսզի նկարագրեն ուշադրության կենտրոնում որևէ թեմա կամ միասեռական ռոմանտիկ հարաբերությունների զարգացում։ 2000-ականներից առաջ միասեռական հերոսները սովորաբար օգտագործվում էին երգիծական էֆֆեկտի համար, բայց մի քանի աշխատանքներ այս հերոսներին ավելի լուրջ ընդունեցին։
Առանձնահատկությունները
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Անիմեն արվեստի բազմաժանր տեսակ է, որը նպատակաուղղված է և արտադրվում է ճապոնական ընտանեկան լսարանի և շուկայի համար։ Անիմեն շատ է տարբերվում անիմացիայի մյուս տեսակներից իր բազմազանությամբ, անիմացիայի միջոցներով, իր արտադրանքով և արտադրության ընթացքով։ Արտաքնապես դա արվեստի մի ձև է, որն ներառում է տարատեսակ ոճեր, որոնք իրար հետ շատ քիչ ընդհանրություններ ունեն։ Ճապոնական անիմեները այլ մուլտֆիլմերից տարբերվում են նկարելու ոճով, սյուժեներում ընդգրկված թեմաներով, ժանրերի բազմազանությամբ և այլնով։ Անիմեն շատ է տարածված Ճապոնիայի հասարակության մեջ։ Երբ մնացած երկրներում մուլտֆիլմեր նայում են միայն փոքր երեխաները Ճապոնիայում դրանք նայում են գրեթե բոլորը։ Դա պայմանավորված է նրանով, որ անիմեները ստեղծվում են հատուկ որոշակի խավի համար։ Ըստ տարբեր սոցիալական և տարիքային խմբերի համար նախատեսված լինելուն, անիմեները լինում են՝
- քոդոմո՝ մինչև 12 տարեկանների համար,
- շոնեն՝ պատանիների համար,
- շոջո՝ աղջիկների համար,
- սեյնեն՝ հասուն տղամարդկանց համար,
- ջոսեյ՝ կանանց համար։
Նաև բազմազան են անիմեների գեղարվեստական ժանրերը։ Այսպիսով, գրեթե բոլոր մարդիկ հեշտությամբ կարող են գտնել իրենց համար հետաքրքիր և համապատասխան անիմե, որի շնորհիվ անիմեն մեծ ճանաչում ստացավ տարբեր երկրներում։ Անիմեները կարելի է հեշտությամբ տարբերել մնացած մուլտֆիլմերից նույնիսկ առաջին հայացքից։ Նրանց հերոսները սովորաբար նկարված են լինում մեծ աչքերով, իսկ շրթունքները և քիթը կարող են լինեն փոքրիկ գծիկների տեսքով։
Անիմացիոն տեխնիկան
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Անիմեն հետևում է մուլտիպլիկացիոն արտադրության ավանդույթներին՝ ներառելով կտրագոտին, թարգմանությունը, հերոսների ձևավորումը և այլն։ 1990-ականներից սկսած անիմատորները ավելի շատ էին օգտագործում համակարգչային անիմացիան, որպեսզի բարձրացնեն արտադրության գործընթացի արդյունավետությունը։ Նոբուրո Օֆուջիի նման նկարիչները ստեղծեցին ամենավաղ անիմե աշխատանքները, որոնք փորձնական էին և բաղկացած էին գրատախտակների վրա նկարված պատկերներից, թղթի կտրտանքներից պատրաստած տիկնիկային շարժապատկերներից և ուրվագծային անիմացիայից։ Սրանք սկսեցին ճանաչում ձեռք բերել և շուտով շուկայում միջին դիրքեր էին գրավում։ 21-րդ դարում անիմացիոն այլ տեխնիկաների օգտագործումը մեծ մասամբ սահմանափակվում է կարճամետրաժ ֆիլմերի համար. դրանցից են տիկնիկային շարժապատկերների անիմացիան՝ արտադրված Տադահիտո Մոչինագայի, Կիհաչիրո Կավամոտոյի և Տոմոյասու Մուրատայի կողմից։ Համակարգիչները միացվեցին անիմացիոն գործընթացին 1990-ականներին այնպիսի աշխատանքների ստեղծումով, ինչպիսիք էին «Զրահապատ ուրվականը» և «Արքայադուստր Մոնոնոքեն», խառնելով կադրերի կրկնությունը համակարգչային արտադրության պատկերների հետ։ «Ֆուջի Ֆիլմը»՝ կադրերի կրկնութունն օգտագործող հիմնական կազմակերպությունը, հայտարարել էր, որ կդադարեցնի իր գործողությունը։ Դա ստեղծեց արդյունաբերական խուճապ, ինչը ստիպեց այլ կազմակերպություններին նույնպես արագացնել անցումը թվային արտադրությանը։ Մինչ թվային դարաշրջանը, անիմեն արտադրվում էր ավանդական անիմացիայի միջոցներով՝ օգտագործելով դիրքից դիրք մոտեցումը։ Անիմեների մեծամասնությունը սկսում է ավելի քիչ օգտագործել արտահայտչական առանցքային շրջանակներ և ավելի շատ՝ ππմիջային անիմացիա]]ն, ինչը թույլ է տալիս միջային կադրեր ստեղծելով 2 կադրերի միջև՝ տպավորություն ստեղծել, թե մի կադրը սահուն անցնում է մյուսին։ Ճապոնական անիմացիայի ստուդիաները սահմանափակ անիմացիայի շատ տեխնիկաների նախաձեռնողներն են և անիմեին տվել են կոնվենցիաների հստակ շարքեր։ Ի տարբերություն Դիսնեյի անիմացիային, որտեղ շեշտը դրված է շարժման վրա, անիմեն շեշտում է արվեստի որակը և թույլ է տալիս սահմանափակ անիմացիոն տեխնիկաների միջոցով խնայել շարժման վրա ծախսվող ժամանակը։ Այսպիսի տեխնիկաները հաճախ օգտագործվում են ոչ միայն վերջնաժամկետին արագ հասնելու, այլ նաև գեղարվեստական մտահղացումներն իրականացնելու համար։ Անիմե տեսարաններում շեշտը դրված է եռաչափ պատկերներ ստանալու վրա, իսկ հետին պատկերները օգտագործվում են համապատասխան մթնոլորտ ստեղծելու համար։ Հետին պատկերները միշտ չէ, որ հինված են. երբեմն դրանք հիմնված են իրական վայրերի վրա, ինչպես օրինակ՝ «Հաուլի թափառող դղյակը» և «Հարուհի Սուզումիյայի տխրությունը» անիմեների մեջ։ Ափփլեջերը նշել է, որ անիմեն այն հազվագյուտ ոլորտներից է, որտեղ բոլոր աստղերին մի տեղ հավաքելով սովորաբար «չափազանց տպավորիչ» մի բան է ստացվում։
Անիմեի կինեմատոգրաֆիկ էֆֆեկտները տարբերվում են ամերիկյան անիմացիայում առկա բեմադրություններից։ Անիմեն նկարահանելիս կարծես օգտագործված լինի մի տեսախցիկ, որը ներառում է համապատկերման, մասշտաբի և հեռավորության փոփոխման և անկյունային տեսարաններ ստեղծելու գործառույթները, սակայն դրանք այնպիսի բարդ ձևով են կատարվում, որ դժվար է պատկերացնել իրականում։ Անիմեում անիմացիան նկարվում է մինչ ձայնագրումը՝ ի տարբերություն ամերիկյան անիմացիայի, որտեղ ձայնագրումը առաջինն է կատարվում. սա կարող է լեզվի սայթաքման պատճառ դառնալ ճապոնական տարբերակում։
Կերպարները
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Անիմեում մարդկանց մարմնի չափերը համապատասխանում են իրականությանը։ Գլխի բարձրությունը քննարկվում է նկարչի կողմից՝ որպես բազային միավորի չափ։ Գլուխների բարձրությունները կարող են տարբերվել, բայց շատ անիմե կերպարներ յոթից ութ գլուխ բարձր են։ Շատ անիմե նկարիչներ կանխամտածված փոփոխություններ են մտցնում մարմնի չափերի մեջ, որպեսզի ստեղծեն գերդեֆորմացված կերպարներ, որոնք ունեն գլխի համեմատ անհամաչափ, փոքր մարմին. այդպիսի գերդեֆորմացված շատ կերպարներ երկուսից չորս գլուխ բարձրահասակ են։ Մի քանի անիմե աշխատանքներ, ինչպես օրինակ՝ «Crayon Shin-chan»-ը, լիովին անտեսել են այդ չափերը, այնպես որ դրանք նման են արևմտյան մուլտֆիլմերին։ Տարածված անիմե կերպարների տարբերակիչ նշանը չափազանցած աչքի չափն է։ Անիմեում մեծ աչքերով կերպարների անիմացիան կարող է հիշեցնել Օսամու Տեձուկային, ով խորապես գտնվում էր վաղ ժամանակի անիմացիոն կերպարների ազդեցության տակ, ինչպիսին էր «Betty Boop»-ը, որը պատկերված էր անհամաչափ մեծ աչքերով։ Թեզուկան կենտրոնական գործիչ էր անիմեի և մանգայի պատմության մեջ, ում արվեստի խորհրդավոր ոճը և կերպարի ձևավորումը մարդկային թույլատրելի բոլոր էմոցիաների շարքը պատկերում էր աչքերի միջոցով։ Նկարիչը ավելացնում է գույների փոփոխական ստվերներ աչքերին և հատկապես եղջերաթաղանթին՝ տալով ավելի շատ խորություն։ Ընդհանրապես օգտագործվում էր բաց ստվերի, գույնի տոնի և մուգ ստվերի մի խառնուրդ։ Մշակութային մարդաբան Մեթ Թորնը պնդում է, որ ճապոնական մուլտիպլիկատորները և լսարանը չեն ընկալում նման փոփոխված աչքերը, ինչպես ինքնին ավելի կամ պակաս արտաքին։ Ինչևիցե, ոչ բոլոր անիմեների հերոսներն ունեն մեծ աչքեր։ Օրինակ՝ Հայաո Միյաձակիի աշխատանքներում կերպարները հայտնի են իրական, համաչափ աչքեր ունենալով, ինչպես նաև իրական մազերի գույնով։ Մազերը անիմեում հաճախ վառ ու գունագեղ են կամ էլ յուրահատուկ ձևով հարդարված։ Անիմեում մազերի շարժումը չափազանցած է և «մազերի գործողությունը» օգտագործվում է կերպարների զգացմունքները և գործողությունները շեշտելու և տեսողական էֆֆեկտ տալու համար։ Եթե տվյալ անիմեն չի արտադրվում միայն ներքինծ շուկայի պահանջները բավարարելու համար, ապա կերպարների ռասան և ազգությունը միշտ չէ, որ դեր են խաղում։ Սակայն հաճախ դրանք ընտրվում են նաև գիտակցաբար. դրա վառ օրինակը «Պոկեմոն» անիմեն է։ Անիմե և մանգա նկարողները սովորաբար հերոսների զգացմունքները և մտքերը արտահայտելու համար դիմում են դիմախաղին։ Այս տեխնիկայի ձևերը հաճախ տարբերվում են իրենց արևմտյան տարբերակներից. նրանք ներառում են ֆիքսված իկոնոգրաֆիա, որոնք օգտագործվում են համապատասխան զգացմունքները և տրամադրությունները ցույց տալու համար։ Այդ արտահայտությունները չափազանցված են և հաճախ, իհարկե, շատ ծիծաղելի։ Օրինակ՝ տղամարդկանց քթից կարող է արյուն հոսել «Գյուլնազ տատի հեքիաթներին» հակառակվելու ժամանակ։ Կիրառվում են բազմաթիվ տեսողական նշաններ, այդ թվում՝ քրտինքի կաթիլը՝ նյարդայնությունը ցույց տալու համար, կարմրելը՝ շփոթվածությունը, կարմիր աչքերը՝ լարվածության, և այլն։
Երաժշտությունը
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Անիմեի շատ հեռուստատեսային դրվագների բացման և լուսագրերի հաջորդականությունը ուղեկցվում են J-Pop կամ J-Rock երգերով, հաճախ էլ՝ հռչակավոր խմբերի կատարումներով։ Դրանք կարող են գրված լինել սերիաների հետ միասին, բայց նաև ուղղված լինել դեպի գլխավոր երաժշտական շուկա, և հետևաբար՝ կակնարկվեն ոչ հստակ կամ էլ ոչ բոլոր թեմաների սերիաների սյուժեների մեջ։ Փոփ և ռոք երաժշտությունները երբեմն օգտագործվում են որպես պատահական երաժշտություն («տեղադրված երգեր») մի դրվագում՝ հաճախ ընգծելով կարևոր նշանակության տեսարանները։
Արդյունաբերությունը
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Անիմեի արդյունաբերությամբ զբաղվում է ավելի քան 430 արտադրող կազմակերպություն, որոնց մեջ մտնում են Toei Animation, Gainax, Madhouse, Gonzo, Sunrise, Bones և Studio Ghibli-ի պես հայտնի ստուդիաներ։ Դրանցից շատերը մտնում են Ճապոնական անիմացիայի միության (The Association of Japanese Animations) մեջ։ Արդյունաբերության աշխատողների համար գոյություն ունի նաև աշխատանքային միություն՝ Ճապոնական անիմացիայի ստեղծողների միությունը (The Japanese Animation Creators Association)։ Ստուդիաները հաճախ են միասին աշխատում, որպեսզի կյանքի կոչեն ավելի բարդ և արժեքավոր ծրագրեր, ինչպիսին է, օրինակ, Գիբլի Ստուդիայի Spirited Away-ը։ Մեկ անիմե-սերիայի արտադրությունը կարող է արժենալ 100 000 ամերիկյան դոլարից մինչև 300 000 դոլար։ 2001-ին անիմեները կազմում էին ճապոնական ֆիլմարտադրության ընդհանուր ծավալի 7%-ը, երբ կենդանի կատարմամբ գործերը կազմում էին միայն 4.6%-ը։ Անիմեի գրանցած հաջողությունների և ձեռք բերած ժաղովրդականության ծավալները պարզ երևում են DVD վաճառքի շահավետության աստիճանին նայելիս. դա ընդհանուր վաճառքի մոտ 70%-ն է կազմում։
2009-ին ԱՄՆ-ում անիմեի վաճառքից ստացվել է մոտ 2.74 տրիլիոն դոլար։ Անիմացիոն կրկնօրինակումները Միացյալ Նահանգներում տարածում գտան 2000 թ.-ից այնպիսի ցանցերում, ինչպիսիք են The WB և Cartoon Network's Adult Swim-ը։ 2005-ին սա հանգեցրեց Cartoon Network-ում լավագույն 5 անիմեների անունների հրապարակմանը, որոնք դրանից առաջ տեղ էին գտել ցանցում։ Երբեմն տեղայնացման շրջանակներում ոչ ճապոնացի հանդիսատեսին ավելի հասկանալի և ընկալելի դարձնելու համար մշակութային տարբերությունները կարող են որոշակիորեն վերացվել։ Անգլիական իրականության դեպքում տեղայնացման համար 1 սերիան միջինը արժենում է 10 000 դոլար։ Արդյունաբերությունը դարձավ մի կողմից գովասանքի, մյուսից՝ քննադատության առարկա հատկապես ֆանսաբերի համար, որոնք անիմե-սերիաների կամ ֆիլմերի՝ չարտոնագրված և ոչ հեղինակավոր խմբերի կողմից արված լուսագրային թարգմանությունների հավելումներ են։ Ֆանսաբերը, որոնք ի սկզբանե տարածվել են 1980-ականներին VHS ձևաչափի օրինական կերպով կրկնօրինակված սկավառակներով, ազատորեն շրջանառվում էին և 1990-ականներից օնլայն տարածվում։ Ֆանսաբերը սովորաբար հատուկ կոդով ոչնչացվում կամ այլևս չէին տարածվում, եթե հանկարծ հայտնվում էր պաշտոնական թարգմանությամբ կամ լուսագրերով արտոնագրված տարբերակը։ Այնուամենայնիվ ֆանսաբերը հաճախ շարունակում են շրջանառվել ցանցում։
Համացանցում միջազգային մասշտաբով անիմեի օրինական առկայությունը վերջին տարիներին փոփոխվեց, ինչը կապված էր անիմե-սերիաների միաժամանակյա առկայության հետ այնպիսի կայքերում, ինչպիսին է Crunchyroll-ը։
Մրցանակաբաշխություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Անիմե իրականության մեջ կարևոր տեղ են զբաղեցնում ամեն տարի անցկացվող մրցանակաբաշխությունները։ Գլխավոր մրցանակաբաշխություններից են the Ōfuji Noburō մրցանակաբաշխությունը, Մայնիչի ֆիլմ մրցանակաբաշպությունը՝ լավագույն անիմացիոն ֆիլմի համար (the Mainichi Film Award for Best Animation Film), Կոբե անիմացիոն մրցանակաբաշխությունը (the Animation Kobe Awards)-ը, Ճապոնական մեդիա-արտս փառատոնի անիմացիայի բնագավառում մրցանակաբաշխությունը (the Japan Media Arts Festival animation awards)-ը, Տոկիոյի անիմե-մրցանակաբաշխությունը (the Tokyo Anime Award) և Ճապոնիայի ակադեմիական մրցանակը տարվա անիմացիայի համար (the Japan Academy Prize for Animation of the Year)։ ԱՄՆ-ում անիմե-ֆիլմերը մրցում են ICv2.com կայքի ամենամյա Anime Awards անիմե-մրցանակաբաշխության շրջանակներում։
Ազդեցությունը համաշխարհային մշակույթի վրա
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Արևմուտքում անիմեն շատ շահութաբեր է, ինչն ապացուցում են արևմտյան երկրների կողմից ավելի վաղ շրջանում արված և մեծ հաջողություններ գրանցած անիմե-ադապտացիաները, օրինակ՝ Astro Boy-ը։ 19-րդ դարից սկսած մի շարք արևմտյան երկրներ սկսում են որոշակի հետաքրքրություններ դրսևորել Ճապոնիայի նկատմամբ, իսկ անիմեն Արևմուտքը ճապոնական մշակույթին մոտ դարձնելու գործում իր նշանակալից դերն ունեցավ և այժմ էլ շարունակում է ունենալ։
Ֆանատների աջակցությունը
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]1990-ականներին անիմե-ակումբները մեծ թափով սկսեցին անիմե-համաժողովներ անցկացնել, և այդ շրջանը կոչվեց «անիմե պայթյուն», երբ շեշտակի աճ գրանցեց անիմեի հանդեպ հետաքրքրությունը։ Այս ժողովները նվիրված էին անիմեին ու մանգային և ներառում էին կոսպլեյի մրցույթներ և տարատեսակ քննարկումներ՝ կապված անիմե արտադրության հետ։ Կոսպլեյը, որը անգլերեն հապավում է ("costume play", բառացի՝ «հանդերձախաղ»), հատուկ է ոչ միայն անիմեներին և հատկապես տարածում ստացավ համաժողովների ժամանակ անցկացվող մրցույթների և դիմակահանդեսների շնորհիվ։ Ճապոնական մշակույթն ու բառերը «ներխուժեցին» անգլիական իրականություն. դրանցից է, օրինակ, «օտակու» բառը՝ ճապոներեն տերմինը, որն այսօր շատ է օգտագործվում անգլերենում և ցույց է տալիս անիմեի և մանգայի ֆանատին։ Անիմեով հետաքրքրվողները սկսեցին ստեղծել ֆան-ֆիքշններ և ֆանարտեր՝ ներառելով համակարգչային պաստառները և անիմե տեսահոլովակները։
Անիմե ոճը
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Որպես տարածված շարժում և ինքնատիպ ոճ՝ անիմե ոճը դարձավ թե' երգիծաբանական, թե' լուրջ ստեղծագործակ անաշխատանքի առարկա։ Ճապոնական մշակույթի և անիմեի երգիծական պատկերման օրինակ կարող են հանդիսանալ South Park-ի "Chinpokomon" և "Good Times with Weapons" սերիաները, Adult Swim-ի Perfect Hair Forever-ը և Նիքելոդիոնի Kappa Mikey-ը։ Որոշ գործեր վեճերի առիթ հանդասիցան երգիծական և լուրջ «անիմե ոճի» արտադրանքների միջև որոշակի խառնաշփոթ ստեղծելու պատճառով։ Դրա օրինակ է «Ավատար. օդի վերջին մոգը» ամերիկյան՝ անիմե ոճի արտադրանքը։ Այս ոճի աշխատանքները սկսեցին կոչվել անիմե-ազդեցություն կրած անիմացիա, ինչը նպատակ ուներ «անիմե ոճ»-ի բոլոր գործերը համարել ոչ ճապոնական ծագման։ Այսպիսի գործեր արտադրողներից ոմանք նշում են, որ անիմեն եղել է ոգեշնչման աղբյուր և, ինչպես ֆրանսիական Ōban Star-Racers արտադրող ընկերությունը, մեկնում են Տոկիո՝ ճապոնական արտադրողների հետ համագործակցելու համար։ Երբ անիմեն բնորոշվում է իբրև «ոճ», այլ ոչ թե առանձին արտադրանք, այն հնարավորություն է տալիս անիմե արտադրել այլ երկրներում։ Ներկայումս իրականացվում է «Միջին Արևելքի առաջին անիմե շոու»-ի կրկնօրինակումը ("Middle East's First Anime Show")։ Անիմեի բնորոշումը՝ որպես ոճի, վեճերի տեղիք տվեց երկրպագուների շրջանում։ Հենց Ջոն Օփփլիգերն ասաց, որ ճապոնական «անիմե>-ի և «մանգայի» վերագրումը ամերիկյան արվեստին խեղաթյուրում է դրա մշակութային իսկությունը։
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Անիմե» հոդվածին։ |
| ||||||
