Ֆյորելլո Լա Գուարդիա

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Ֆյորելլո Լա Գուարդիա
 
Կուսակցություն՝ ԱՄՆ Հանրապետական կուսակցություն
Կրթություն՝ Նյու Յորքի համալսարան, Նյու Յորքի համալսարանի իրավաբանական դպրոց, Prescott High School? և Dwight School?
Մասնագիտություն՝ քաղաքական գործիչ
Դավանանք Եպիսկոպոսյան եկեղեցի
Ծննդյան օր դեկտեմբերի 11, 1882(1882-12-11)[1][2][3][…]
Ծննդավայր Նյու Յորք, Նյու Յորք, ԱՄՆ[4]
Վախճանի օր սեպտեմբերի 20, 1947(1947-09-20)[1][2][3][…] (64 տարեկան)
Վախճանի վայր Նյու Յորք, Նյու Յորք, ԱՄՆ[4]
Թաղված Վուդլոն
Քաղաքացիություն  ԱՄՆ
Ամուսին Marie M. La Guardia?[5][6]
 
Ինքնագիր Изображение автографа
 
Պարգևներ

Ֆյորելլո Լա Գուարդիա (դեկտեմբերի 11, 1882(1882-12-11)[1][2][3][…], Նյու Յորք, Նյու Յորք, ԱՄՆ[4] - սեպտեմբերի 20, 1947(1947-09-20)[1][2][3][…], Նյու Յորք, Նյու Յորք, ԱՄՆ[4]), ամերիկացի քաղաքական գործիչ, Նյու Յորքի քաղաքապետ երեք կադենցիայի ընթացքում՝ 1934-1945 թվականներին։ Կոչվել է «Փոքրիկ ծաղիկ» (անգլ.՝ The Little Flower)՝ բառացի թարգմանությամբ իր անունը և, հնարավոր է նաև, պայմանավորված է իր ցածր հասակով։ Լինելով Հանրապետական կուսակցության անդամ՝ ներկայացրել է կուսակցության լիբերալ թևը, կողմնակից էր պրոգրեսիվիզմին և Ռուզվելտի «նոր կուրսին»։ Գլխավորել Է Նյու Յորքը Մեծ ճգնաժամից վերականգնման տարիներին, դարձել հայտնի քաղաքապետ և ազգային մասշտաբի գործիչ՝ նախագահ Ռուզվելտին առընթեր ղեկավարելով քաղաքացիական պաշտպանության գերատեսչությունը՝ Երկրորդ համաշխարհային պատերազմին ԱՄՆ-ի անդամակցությունից հետո։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ֆյորելլո Լա Գուարդիան ծնվել է Բրոնքսում իտալացի կաթոլիկ Աքիլլա Լա Գուարդիայի, որը ծնունդով Չերինյոլայից է, և հրեական ծագում ունեցող Տրիեստից իտալուհի Իրեն Կոեն Լուցատոյի ընտանիքում, դաստիարակվել է եպիսկոպոսական ավանդույթներով։ Իր մանկության ընթացքում, Էնրիկոյի (իտալ.՝ Enrico) անունը փոխվել է Հենրի։ Պատանեկությունն անցկացրել է Հունգարիայում և Իտալիայում, աշխատել է Բուդապեշտի, Տրիեստի և Ֆիումի ԱՄՆ հյուպատոսություններում։ 1906 թվականից աշխատել է Նյու Յորքում որպես ներգաղթային ծառայության թարգմանիչ, սովորել է Նյու Յորքի համալսարանում, 1910 թվականին դատարանում ստացել է իրավաբանական գործունեություն իրականացնելու իրավունք։ 1916 թվականին ընտրվել է ԱՄՆ Կոնգրեսի Ներկայացուցիչների պալատ, սակայն շուտով լքել է այդ պաշտոնը՝ Առաջին համաշխարհային պատերազմի մարտական գործողություններին որպես ռազմական օդաչու մասնակցելու պատճառով։ 1918 թվականին վերադարձել է վարչական աշխատանքին, 1922 թվականին վերընտրվել Ներկայացուցիչների պալատի կազմում։

Լա Գուարդիան 300 ֆունտ պալտուսի հետ Ֆուլտոնի ձկան շուկայում Բրոնքսում, Նյու Յորքում, ԱՄՆ

1933 թվականին հաջողությամբ առաջադրվել է Նյու Յորքի քաղաքապետի պաշտոնում։ Հետագայում այդ պաշտոնում վերընտրվել է երկու անգամ։ Որպես քաղաքապետ՝ Լա Գուարդիան, առաջին հերթին, հայտնի է դարձել կոռուպցիայի և հանցավորության դեմ իր անխոնջ պայքարով (առաջին հերթին նա հրաման է տվել ձերբակալել Լակի Լուչանոյին՝ ձգտելով ոչնչացնել իտալացիների՝ որպես մաֆիոզների մասին կարծրատիպը) և նոր սոցիալական ծրագրերի ներդրմամբ, որոնք էապես բարձրացրել են Նյու Յորքի կարիքավոր բնակիչների բարեկեցությունը։ Մեծ ուշադրություն է դարձվել նաև «չոր օրենքի»՝ կազմակերպված հանցավորության և թմրամոլության հետևանքների դեմ պայքարին։

Լա Գուարդիա և մարիխուանայի օրինականացման մասին հարց[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Լա Գուարդիան վստահ էր, որ մարիխուանայի օգտագործումը կարող է օգնել թմրանյութից կախվածության բուժման հարցում, և պնդում էր, որ այդ ուղղությամբ հետազոտությունները շարունակվեն նույնիսկ այն ժամանակ, երբ ամբողջ երկրում մոլեգնում էր հակամարիխուանական հիստերիան, որը հրահրել էր թմրանյութերի հարցերով հանձնակատար Գ. Անսլինգերը։ Ի պատասխան «մարիխուանայի հարկ» սահմանելու՝ Լա Գուարդիան Նյու Յորքում մարիխուանայի խնդրի ուսումնասիրման հանձնաժողով է կազմակերպել։ Հանձնաժողովի անդամներն էին երկու թերապևտ, երեք հոգեբույժ, երկու դեղագետ, առողջապահության փորձագետ, ուղղիչ հիմնարկների և առողջապահական հիմնարկների լիազորված վարչություններ, ինչպես նաև բուժական հաստատությունների նախարարության հոգեբուժության բաժանմունքի տնօրեն։ Հետազոտությունը սկսել է 1940 թվականին և 1944 թվականին դրանց արդյունքները մանրամասն ներկայացրել է «Մարիխուանայի խնդիրը Նյու Յորքում» զեկույցում։

Հանձնաժողովը ոչ մի ապացույց չի գտել, որ հանցագործությունների զգալի մասը կապված է եղել մարիխուանայի հետ, ինչպես նաև այն բանի հետ, որ մարիխուանան հրահրում է ագրեսիվ կամ հակասոցիալական վարքագիծ։ Հետազոտության արդյունքները վկայում են, որ մարիխուանայի օգտագործումը սեռական գրգռիչ ազդեցություն չի ունենում և չի հանգեցնում անձի բացասական փոփոխությունների։ Տվյալներ չեն ստացվել, որոնք կվկայեին դրա կախվածության մասին։

Սակայն ԱՄՆ Կոնգրեսն անտեսել է «Լա Գուարդիայի հանձնաժողովի» եզրակացությունները, իսկ թմրանյութերի հարցերով հանձնակատարը դրանց պատասխանել է նոր քարոզչական արշավով։ 1949 թվականին մարիխուանան հայտարարվել է «կոմունիստների զենք, որը թուլացնում է ամերիկյան ազգի ոգին», և նրա անվնասության մասին ցանկացած բանավեճ անհնար է դարձել։

Հիշատակ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Լա Գուարդիայի պատվին 1953 թվականին անվանափոխվել է Նյու Յորքի օդանավակայանը, ինչպես նաև Թել Ավիվ Յադ Էլյախու շրջանի կենտրոնական փողոցը։
  • 1958 թվականին Ջորջ Բալանչինը Լա Գուարդիային որպես երաժշտության և դրամայի քաղաքային կենտրոնի հիմնադիր, նվիրել է իր «Աստղեր և շերտեր» բալետը։
  • Լա Գուարդիայի կենսագրությունը դարձել է կոմպոզիտոր Ջերի Բոկի և բանաստեղծ Շելդոն Հարնիկի «Ֆյորելլո!» ֆիլմը, որը 1959 թվականին բեմադրվել է Բրոդվեյում։
  • 1972 թվականին՝ Լա Գուարդիայի ծննդյան 90-ամյակին, ԱՄՆ Փոստային ծառայությունը թողարկել է իր 14 ցենտ անվանական արժեքով նամականիշ։
  • 1984 թվականից Լա Գուարդիայի անունը կրում է Նյու Յորքի Ֆյորելո Լա Գուարդիայի բարձրագույն դպրոցը, որը կրթություն է տալիս կերպարվեստի, երաժշտական և թատերական արվեստի ոլորտում։

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Bayor, Ronald H. (1993). Fiorello La Guardia: Ethnicity and Reform. Arlington Heights, IL: Harlan Davidson. 0-88295-894-1.
  • Brodsky, Alyn. (2003). The Great Mayor: Fiorello La Guardia and the Making of the City of New York. New York: Truman Talley Books. Civil Rights in New York City, 1941–1943," The Journal of Negro History, Vol. 62, No. 2 (Apr. 1977), pp. 160–173 in JSTOR
  • Elliott, Lawrence. (1983). Little Flower: The Life and Times of Fiorello La Guardia. New York: William Morrow. 0-688-02057-7.
  • Garrett, Charles. (1961). The La Guardia Years: Machine and Reform Politics in New York City. New Brunswick, NJ: Rutgers University Press.
  • Goldstein, Richard. Helluva Town: The Story of New York City During World War II (2010) Online review
  • Gunther, John (1947). «The Not-So-Little Flower». Inside U.S.A.. New York, London: Harper & Brothers. էջեր 578–588.
  • Hecksher II, August. (1978). When La Guardia Was Mayor: New York's Legendary Years. New York: W.W. Norton. 0-393-07534-6.
  • Jeffers, H. Paul. (2002). The Napoleon of New York: Mayor Fiorello La Guardia. New York: John Wiley & Sons. 0-471-02465-1. online edition Արխիվացված 2009-01-31 Wayback Machine.
  • Kaufman, Herbert. "Fiorello H. La Guardia, Political Maverick" Political Science Quarterly 1990 105(1): 113–122. ISSN 0032-3195 in Jstor
  • Kessner, Thomas. "Fiorello H. LaGuardia." History Teacher 1993 26(2): 151–159. ISSN 0018-2745 in Jstor
  • Kessner, Thomas. (1989). Fiorello H. LaGuardia and the Making of Modern New York. New York: McGraw-Hill. 0-07-034244-X.
  • La Guardia, Fiorello H. (1948). The Making of an Insurgent: An Autobiography. Philadelphia: J.B. Lippincott.
  • La Guardia Gluck, Gemma. (1961). Fiorello's Sister: Gemma La Guardia Gluck's Story. Reissued in 2007 with new material, edited by Rochelle Saidel. Syracuse University Press. 0-8156-0861-6.
  • Mann, Arthur H. (1959). La Guardia: A Fighter Against His Times 1882–1933. Philadelphia: J.B. Lippincott.
  • Mann, Arthur H. (1965). La Guardia Comes to Power 1933. Philadelphia: J.B. Lippincott.
  • Williams, Mason B. (2013). City of Ambition: FDR, La Guardia, and the Making of Modern New York. New York: W.W. Norton. 0-393-06691-6.
  • Zinn, Howard. (1969). LaGuardia in Congress. New York: W.W. Norton. 0-393-00488-0. online edition Արխիվացված 2009-01-31 Wayback Machine

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Encyclopædia Britannica
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Discogs — 2000.
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5 Deutsche Nationalbibliothek Record #11877848X // Gemeinsame Normdatei (գերմ.) — 2012—2016.
  5. ↑ https://oralhistoryportal.library.columbia.edu/document.php?id=ldpd_15198799
  6. ↑ F.H. La Guardia Weds His Ex-Secretary, Miss Marie Fisher; House Applauds Him / J. Kahn — Manhattan, NYC: New York Times Company, A. G. Sulzberger, 1929. — ISSN 0362-4331; 1553-8095; 1542-667X

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ֆյորելլո Լա Գուարդիա» հոդվածին։
 ⛭ 
  Թեմատիկ կայքեր
Բառարաններ և հանրագիտարաններ
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Ֆյորելլո_Լա_Գուարդիա&oldid=9049214» էջից