Վալերիան Գունիա

Վալերիան Գունիա; վրաց.՝ ვალერიან გუნია
Ծնվել է	հունվարի 21, 1862
Ծննդավայր	Էկի, Ռուսական կայսրություն
Մահացել է	հուլիսի 31, 1938 (76 տարեկան)
Մահվան վայր	Թբիլիսի, Վրացական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ
Քաղաքացիություն	Ռուսական կայսրություն և ԽՍՀՄ
Կրթություն	Մոսկվայի Պետրովսկի գյուղատնտեսական ակադեմիա
Մասնագիտություն	լեզվաբան, դերասան, լիբրետիստ, կինոռեժիսոր և դրամատուրգ
Պարգևներ և ; մրցանակներ	Վրացական ԽՍՀ ժողովրդական արտիստ և ՎԽՍՀ վաստակավոր արտիստ
	Valerian Gunia Վիքիպահեստում

Վալերիան (Վալիկո) Լևանի Գունիա (վրաց.՝ ვალერიან [ვალიკო] გუნია, հունվարի 21, 1862(1862-01-21), Էկի, Ռուսական կայսրություն - հուլիսի 31, 1938(1938-07-31), Թբիլիսի, Վրացական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ), վրացի դերասան, դրամատուրգ, ռեժիսոր, թատերական գործիչ, քննադատ, թարգմանիչ։ Վրացական ԽՍՀ ժողովրդական արտիստ (1933)։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Վալերիան Գունիան ծնվել է 1862 թվականին Էկի գյուղում, ազնվականի ընտանիքում։ Սովորել է Մոսկվայի Պոտրովս-Ռազումովսկի գյուղատնտեսական ակադեմիայում։ Վերադառնալով Վրաստան՝ ելույթներ է ունեցել սիրողական ու պրոֆեսիոնալ ներկայացումներում, կազմակերպել է ներկայացումներ, աշխատել որպես լրագրող ու հրատարակիչ։ Վալերիան Գունիան թարգմանել է ռուս ու արևմտաեվրոպացի հեղինակների (Նիկոլայ Գոգոլ,Ալեքսանդր Օստրովսկի, Վիլյամ Շեքսպիր, Մոլիեր, Վիկտոր Հյուգո, Հենրիկ Իբսեն, Գերհարդ Հաուպտման) պիեսներ և գրել Վրաստանի թատրոնի պատմությունը^[2]։ 1913 թվականից Գունիան նաև նկարահանվել է վրացական մի շարք ֆիլմերում^[3]։

Վրաստանում խորհրդային կարգերի հաստատումից հետո մասնակցել է թատերական գործերի կազմակերպմանը։

Ստեղծագործություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Երկեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

«Ապօրինածինը» (պիես, 1882)
«Քույր ու եղբայր» (դրամա)
«Երկու հերոս» (դրամա)
«Զորաշարժեր» (կատակերգություն)
Գոգնիաշվիլիի «Քրիստոնյաներ» օպերայի լիբրետոն
Զաքարիա Փալիաշվիլիի «Դաիսի» օպերայի լիբրետոն, 1923
Դիմիտրի Առաքիշվիլիի «Դինարա» օպերայի լիբրետոն, 1924

Օպերաների լիբրետոների վրացերեն թարգմանություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Դերերը թատրոնում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

«Լիր արքա», Շեքսպիր — Լիր
«Օթելլո», Շեքսպիր — Օթելլո
«Կակո ավազակը», Իլյա Ճավճավաձե — Կակո
«Խելքից պատուհաս», Ալեքսանդր Գրիբոյեդով — Սկալոզուբ
«Էդիպուս արքա», Սոֆոկլես — Էդիպ
«Կին», Ալեքսանդր Դյումա (որդի) — Կին
«Ռևիզոր», Նիկոլայ Գոգոլ — Օսիպ
«Դավաճանություն», Սումբատով Յուժին — Օթար բեկ
«Ջարդում», Բորիս Լավրենյով — Բերսենև
«Պատարա Կախի», Ակակի Ծերեթելի — Գելա

Ֆիլմագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1913 – Կովկասի նվաճումը
1921 – Արսեն Ջորջիաշվիլի – գեներալ
1922 – Սուրամի բերդ – գեներալ
1926 – Խանումա – Վարախիձե
1927 – Ամոկ
1927 – Լեռների օրենքը

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Театральная энциклопедия. Гл. ред. П. А. Марков. М.: Советская энциклопедия.

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ http://www.nplg.gov.ge/bios/en/2332/
↑ Gutsche, George J. (1989). The Modern encyclopedia of Russian and Soviet literatures, Volume 9. Academic International Press. էջեր 164–165. ISBN 0875690386.
↑ «Valerian Gunia». Georgian National Filmography. Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ սեպտեմբերի 24-ին. Վերցված է 2013 թ․ փետրվարի 10-ին.

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Վալերիան Գունիա» հոդվածին։

[_41a5da6645fd5693-1] ttp://www.nplg.gov.ge/bios/en/2332/

[2] Gutsche, George J. (1989). The Modern encyclopedia of Russian and Soviet literatures, Volume 9. Academic International Press. էջեր 164–165. ISBN 0875690386.

[3] «Valerian Gunia». Georgian National Filmography. Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ սեպտեմբերի 24-ին. Վերցված է 2013 թ․ փետրվարի 10-ին.

[1]

[2]

[3]