Ռիխարդ Տաուբեր

Ռիխարդ Տաուբեր; գերմ.՝ Richard Tauber
Ծնվել է	մայիսի 16, 1891[…]
Ծննդավայր	Լինց, Ավստրիայի էրցհերցոգություն Էնսի վրա, Ցիսլեյտանիա, Ավստրո-Հունգարիա
Մահացել է	հունվարի 8, 1948[…] (56 տարեկան)
Մահվան վայր	Լոնդոն, Միացյալ Թագավորություն
Գերեզման	Բրոմփթոնի գերեզմանատուն
Քաղաքացիություն	Միացյալ Թագավորություն և Ավստրիա
Կրթություն	Հոխի կոնսերվատորիա
Մասնագիտություն	օպերային երգիչ, երգիչ, դերասան, կոմպոզիտոր և կինոպրոդյուսեր
Ծնողներ	հայր՝ Anton Richard Tauber?, մայր՝ Elisabeth Seyfferth?
Կայք	richard-tauber.de
	Richard Tauber Վիքիպահեստում

Ռիխարդ Տաուբեր (գերմ.՝ Richard Tauber, մայիսի 16, 1891(1891-05-16)^[1]^[2]^[3]^[…], Լինց, Ավստրիայի էրցհերցոգություն Էնսի վրա, Ցիսլեյտանիա, Ավստրո-Հունգարիա^[4] - հունվարի 8, 1948(1948-01-08)^[1]^[2]^[3]^[…], Լոնդոն, Միացյալ Թագավորություն^[4]), ավստրիացի օպերային երգիչ և օպերետի դերասան (տենոր), ում անվանել են «ավստրիական Կարուզո»։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Տաուբերը ծնվել է արտիստների ընտանիքում, որոնց ամուսնությունը պաշտոնապես գրանցված չէր։ Սկզբում նա ստացել է մոր Դենեմի (Denemy) ազգանունը, հետագայում օգտագործել է տարբեր անուններ ու ազգանուններ` Կարլ Ռիխարդ Տաուբեր (հոր ազգանունով), Էռնստ Զայֆերտ (Seiffert` մոր ազգանունն առաջին ամուսնությունից), սակայն թատերական առաջին հաջողություններից հետո ընտրել է Ռիխարդ Տաուբեր անուն-ազգանունը։

1897 թվականին տղան ընդունվել է Լինցի դպրոց։ Սկսած 1903 թվականից` հանդես է եկել հոր թատրոնում։ Նրա մոտ հայտնաբերելով երաժշտական ձիրք` հայրը Ռիխարդին տվել է Հոխի կոնսերվատորիա (Մայնի Ֆրանկֆուրտ)` դաշնամուր, կոմպոզիցիա և դիրիժորական արվեստ ուսանելու նպատակով։ Այս զբաղմունքներին երիտասարդ Տաուբերը իր նախաձեռնությամբ ավելացնում է օպերային վոկալ։

Սկսնակ երգչի առաջին ելույթը կայացել է Ֆրայբուրգում 1912 թվականի մայիսի 12-ին մի համերգում, ուր նա կատարել է Մոցարտի օպերայից մեներգ` ջերմ ընդունելության արժանանալով հասարակության կողմից։ Հետագա տարիներին Տաուբերը ելույթ է ունեցել Ավստրո-Հունգարիայի և Գերմանիայի տարբեր թատրոններում։ Նրա երգացանկում տեղ են գտել Մոցարտի, Շառլ Գունոյի, Ռիխարդ Շտրաուսի, ավելի ուշ նաև Վերդիի, Ջակոմո Պուչինիի օպերաները։

Առաջին համաշխարհային պատերազմից հետո` 1922 թվականին, Տաուբերն ընդունվել է Վիեննայի պետական օպերա, հանդես է եկել նաև Բեռլինի օպերային թատրոնում, շրջել է հյուրախաղերով։ Նրա հռչակը շատ մեծ էր. ժամանակակիցները նշում են նրա հմայիչ ձայնի փափուկ տեմբրը, որն անսովոր երաժշտական էր^[7]։ Բացի օպերայից` նա շատ է երգում օպերետներում։ Ֆրանց Լեհարը երաժշտություն է գրում հատուկ նրա համար։ Դրանք քնարական մեներգեր էին, որոնք կոչվել են «Տաուբերի երգեր» (գերմ.՝ Tauberlieder): Տաուբերի ձայնագրություններով գրամաֆոնային սկավառակները վաճառվել են հազարավոր օրինակներով. ընդհանուր առմամբ հաշվվում է նրա ելույթների մոտ 700 գրամաֆոնային ձայնագրություն։

Այս տարիներին Տաուբերն ամուսնանում է երգչուհի Կարլոտե Վանկոնտիի հետ (իտալ.՝ Carlotta Vanconti), բայց մի քանի տարի անց նրանք բաժանվում են։ Մոտ 5 տարի Տաուբերը քաղաքացիական ամուսնությամբ ապրում է Մարիա Լոսևայի հետ, ով ներգաղթյալ երգչուհի էր Ռուսաստանից, որ ելույթ էր ունենում Բեռլինում։

1929 թվականին Ֆրանց Լեհարը Տաուբերին է նվիրել «Ժպիտների աշխարհ» օպերետից «Dein ist mein ganzes Herz» մեներգը, որ հետագայում նշանավոր է դարձել^[8]։

1930-ական թվականներին Տաուբերը մեծ հաջողությամբ ելույթ է ունենում Մեծ Բրիտանիայում և ԱՄՆ-ում, նկարահանվում է երաժշտական ֆիլմերում։ 1936 թվականին Տաուբերն ամուսնանում է անգլիացի դերասանուհի Դիանա Նեպերի հետ (անգլ.՝ Diana Napier):

Տաուբերի գերեզմանը Լոնդոնի Բրոմպտոն գերեզմանոցում

Գերմանիայում հյուրախաղերն ընդհատվում են, քանի որ նացիստական իշխանությունները չէին հրավիրում հրեական ծագմամբ արտիստների։ Շուտով Ավստրիայի հետ Անշլյուսից հետո (1938) նա տարագրվում է։ Ապրում է Շվեյցարիայում, իսկ բրիտանական քաղաքացիություն ստանալուց հետո` Լոնդոնում։ Նա մերժում է ԱՄՆ ներգաղթելու առաջարկը, չնայած Անգլիայում պատերազմի սկսվելուն պես փակվել էին թատրոնները, իսկ նրա ավստրիական բոլոր խնայողությունները բռնագրավվում են նացիստների կողմից։ Նա գոյատևում է համերգներով և սկավառակներից ստացվող եկամուտներով։ Տաուբերն ինքն է սկսում գրել երաժշտություն` երգեր, օպերետներ, որոնցից մի քանիսը հանրաճանաչ են դառնում։

1947 թվականին Տաուբերի մոտ հայտնաբերվում է թոքի քաղցկեղ։ Այդ ժամանակ Լոնդոնում հյուրախաղերով հանդես էին գալիս Վիեննայի թատրոնի իր վաղեմի ընկերները, և Տաուբերը ելույթ էր ունենում Մոցարտի «Դոն Ժուան» օպերայում։ Հասարակությունը նրան հոտնկայս էր ծափահարում։ Մոցարտի օպերան, որով նա սկսել էր իր գործունեությունը, դառնում է նրա հրաժեշտի ստեղծագործությունը։ Մեկ շաբաթ անց նա պառկում է հիվանդանոցում, որտեղից այլևս դուրս չի գալիս։ Թաղված է Լոնդոնի Բրոմպտոնի գերեզմանոցում։ Տաուբերի կենոտաֆը տեղադրված է Բադ Իշլե գերեզմանոցում` Լեհարի գերեզմանի կողքին։

Ֆիլմագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ճանապարհորդություն Աբենտե (1925), կարճամետրաժ համր ֆիլմ
Achtung! Aufnahme! (1928), կարճամետրաժ համր ֆիլմ
Ես համբուրում եմ Ձեր ձեռքը, տիկի'ն (1929)
Երբեք մի' վստահեք կանանց (1930, Ich glaub' nie mehr an eine Frau)
Ծիածանի ավարտը (1930, Das lockende Ziel)
Ժպիտների աշխարհ (1930)
Մեծ ատրակցիոն (1931, Die große Attraktion)
Սիրո մեղդի (1932, Melodie der Liebe)
Blossom Time (1934)
Սրտի ցանկություն (1935)
Երկիրն առանց երաժշտության (1936)
Pagliacci (1936)
Վալ

սի ժամանակը (1945)

Լիսաբոնյան պատմություն (1946)

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 Internet Broadway Database — 2000.
↑ ^3,0 ^3,1 ^3,2 ^3,3 ^3,4 Շվեյցարական թատրոնի բառարան (գերմ.) / Hrsg.: A. Kotte
↑ ^4,0 ^4,1 ^4,2 ^4,3 ^4,4 ^4,5 Archivio Storico Ricordi — 1808.
↑ Find A Grave — 1996.
↑ ^6,0 ^6,1 ^6,2 Deutsche Nationalbibliothek Record #118620967 // Gemeinsame Normdatei (գերմ.) — 2012—2016.
↑ Владимирская А. Р. Звёздные часы оперетты, 1-е издание, стр. 76.
↑ «Notenblatt‚ Dein ist mein ganzes Herz' mit Widmung an Richard Tauber» (գերմաներեն). Stadtmuseum. Արխիվացված է օրիգինալից 2017 թ․ օգոստոսի 10-ին. Վերցված է 2017 թ․ նոյեմբերի 1-ին.

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ա. Ռ. Վլադիմիրսկայա Օպերետի աստեղային ժամեր. — Л.: Искусство, 1975. — С. 75-76. — 136 с.

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ռիխարդ Տաուբերի կենսագրությունը Արխիվացված 2016-03-04 Wayback Machine
Տաուբերի լուսանկարների պատկերասրահ
Տաուբերի մասնակցությամբ ֆիլմերի ցանկ
http://nataliamalkova61.narod.ru/index/radioperedachi/0-14 Տաուբերի մասին ռադիոհաղորդումներ Հազվագյուտ ձայնագրություններ շարքից

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ռիխարդ Տաուբեր» հոդվածին։

[_918ac5d3befc9684-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.

[_ef0b5c678b343fbc-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 Internet Broadway Database — 2000.

[_b2b9e676e7fc1d41-3] 3,0 ^3,1 ^3,2 ^3,3 ^3,4 Շվեյցարական թատրոնի բառարան (գերմ.) / Hrsg.: A. Kotte

[_36bdb9cd03c53b04-4] 4,0 ^4,1 ^4,2 ^4,3 ^4,4 ^4,5 Archivio Storico Ricordi — 1808.

[_035a331b79b8f68b-5] Find A Grave — 1996.

[_7960598ab759adf5-6] 6,0 ^6,1 ^6,2 Deutsche Nationalbibliothek Record #118620967 // Gemeinsame Normdatei (գերմ.) — 2012—2016.

[7] Владимирская А. Р. Звёздные часы оперетты, 1-е издание, стр. 76.

[Stadtmuseum-8] «Notenblatt‚ Dein ist mein ganzes Herz' mit Widmung an Richard Tauber» (գերմաներեն). Stadtmuseum. Արխիվացված է օրիգինալից 2017 թ․ օգոստոսի 10-ին. Վերցված է 2017 թ․ նոյեմբերի 1-ին.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]