Նիոր
| Բնակավայր | |||
|---|---|---|---|
| Նիոր | |||
| ֆր.՝ Niort[1] օքս.՝ Niòrt | |||
| |||
 | |||
| Երկիր |  Ֆրանսիա | ||
| Համայնք | canton of Niort-Est?, canton of Niort-Nord?, canton of Niort-Ouest?, Դյու-Սևր և arrondissement of Niort? | ||
| Մակերես | 68,2 կմ² | ||
| ԲԾՄ | 28 մետր, 2 մետր, 77 մետր | ||
| Բնակչություն | ▲59 309 մարդ (հունվարի 1, 2021)[2] | ||
| Ժամային գոտի | UTC+1 և UTC+2 | ||
| Փոստային դասիչ | 79000[3] | ||
| Պաշտոնական կայք | vivre-a-niort.com(ֆր.) | ||
| |||
.svg)
Նիոր (ֆր.՝ Niort. ֆրանսերեն արտասանութամբ՝ (
) ; Poitevin : Niàu ; օքս.՝ Niòrt ; լատին․՝ Novioritum ), քաղաք և համայնք Ֆրանսիայի արևմուտքում՝ Նոր Ակվիտանիա երկրամասի Դյո-Սևր դեպարտամենտում, որի պրեֆեկտուրան՝ վարչական կենտրոնն է։
2017 թվականի տվյալներով Նիորի բնակչության թվաքանակը եղել է 58.707, իսկ քաղաքային տարածքում ապրողների թիվը 177 հազարից ավելի է[5]։
Աշխարհագրություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Քաղաքը գտնվում է Սևր Նիորտեզ գետի ափին և հանդիսանում է բոխու մշակման կենտրոն։ Նիորի մոտ՝ Մեզոնեում է գտնվում է Ֆրանսիայի ամենաբարձր ռադիոկայմերից մեկը (բարձրությունը՝ 330 մետր)։
Տրանսպորտ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Նիորն TGV երթուղու վրա ունի երկաթուղային կայարան, որն ընկած է Փարիզի և Լա Ռոշելի միջև։ Այդտեղից TGV-ով ուղիղ մինչև Փարիզի Մոնպառնաս կայարան տևում է 2 ժամ 15 րոպե։ Նիորը ավտոմայրուղային հանգույց է, որը կապված է Փարիզի և Բորդոյի հետ A10 մայրուղով, Նանտի հետ՝ A83-ով և Լա Ռոշելի հետ՝ N11-ով։ Այն անվճար զանգվածային տրանսպորտ տրամադրող ֆրանսիական ամենամեծ քաղաքն է[6]։
Բնակչություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Ստորև բերված աղյուսակում և գծապատկերում ներկայացված բնակչության տվյալները վերաբերում են հենց Նիոր համայնքին՝ տվյալ տարիների իր աշխարհագրությամբ։ այդ համայնքը կլանել է նախկին Սոշե կոմունան 1964 թվականին, Սենտ Պեզենը՝ 1965 թվականին, Սեն Ֆլորանը՝ 1968 թվականին և Սեն Լիգուերը՝ 1971 թվականին։
| Պատմական բնակչություն | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
|
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Աղբյուր՝ EHESS[7] and INSEE (1968-2017)[8] | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Տնտեսություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Նիորը փոխադարձ ապահովագրության և բանկային ընկերությունների ֆրանսիական մայրաքաղաքն է, որտեղ տեղակայված են MAAF-ի, MAIF-ի, MACIF-ի, SMACL-ի կենտրոնական գրասենյակները և ազգային փոխադարձ այնպիսի ընկերությունների տարածաշրջանային մասնաճյուղերը, ինչպիսիք են Groupama-ն, Banque Populaire-ը։ Նիորը Ֆրանսիայի հիմնական ֆինանսական կենտրոններից է (չորրորդ տեղում է Փարիզից, Լիոնից և Լիլից հետո)։ Քաղաքում արդյունաբերության հիմնական ճյուղերն են քիմիան և օդագնացային արտադրանքի թողարկումը։
Նիորը նաև խոշոր վարչական և առևտրային կենտրոն է։ Քաղաքում առնվազն 13-րդ դարից ծածկված շուկա է եղել[9]։ Ներկայիս Halles de Niort-ը, որը պողպատե և ապակե տաղավար է թաղածածկ քարե հիմքով շենքի վերևում, բացվել է 1871 թվականին և 1987 թվականին ստացել է պատմական հուշարձանի կարգավիճակ
Անվանի անձինք
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Նիորը հետևյալ մարդկանց ծննդավայրն է.
- Միքայել Բրյունե, ֆուտբոլիստ
- Օլիվեր Սար, բասկետբոլիստ
- Աշիլ-Ֆելիքս Մոնտոբրի (1826–98), տենոր երգիչ՝ կապված օպերա-կոմիկի և օպերետի հետ։
- Գաստոն Շերաու (1872–1937), գրող, Գոնկուրյան ակադեմիայի անդամ
- Օրելիեն Կապուե, ֆուտբոլիստ
- Էթյեն Կապուե, ֆուտբոլիստ
- Ֆրանսուազա դ'Օբինյե, մարկիզուհի դը Մենտենոն (1635–1719), Լյուդովիկոս XIV- ի երկրորդ կինը
- Անրի-Ժորժ Կլուզո (1904–1977), կինոռեժիսոր
- Պոլ Կոլոմպ (1885–1943), ֆրանսիացի հելլենիստ և պապիրոլոգ
- Ժուլիեն Ն'Դա, ֆուտբոլիստ
- Լուի-Մարսելին, մարկիզ դը Ֆոնտան (1757–1821), բանաստեղծ և քաղաքական գործիչ
- Մամադու Կամարա, ֆուտբոլիստ
- Պասկալ Դեպիերի (ծնվ. 1967), նախկին պրոֆեսիոնալ ֆուտբոլիստ
- Իզաբել Դրյուե (ծն. 1979), մեցցո-սոպրանո
- Միքայել Ժամ (ծնվ. 1976), նախկին պրոֆեսիոնալ ֆուտբոլիստ
- Ժակ Անտուան Մարի դը Լինյեր և Բրեմոն (Սանտյագո Անտոնիո Մարիա դե Լինյեր և Բրեմոնդ) (1753–1810), իսպանական փոխարքա Ռիո դե լա Պլատայում։
- Ժան Սովաժ (1901–1950), պատմաբան և արևելագետ
- Ֆիլիպ Սուշար (ծնվ. 1979), ֆուտբոլիստ
- Մաթյո Թեքսիե (ծնված 1981 թ.), ֆուտբոլիստ
Գեղարվեստական ստեղծագործություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Նիորը ներկայացված է կամ հիշատակված է հետևյալ գեղարվեստական ստեղծագործություններում.
- Son Excellence Eugène Rougon, 1876, Էմիլ Զոլայի Ռուգոն- Մակարներ / Rougon-Macquart շարքի վեցերորդ վեպում։
- Les Diaboliques, Անրի-Ժորժ Կլուզոյի 1955 թ. նկարահանած ֆիլմում
- Սերոտոնին, Միշել Ուելեբեկի 2019 թվականին հրատարակված վեպում
Սպորտ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Ֆուտբոլային թիմը Chamois Niortais-ն է, որը հանդես է գալիս Լիգա 2- ում՝ ֆրանսիական ֆուտբոլի երկրորդ լիգայում։ Ռեգբիի Stade Niortais թիմը 2009 թվականին նշել է իր 100-ամյակը։ Քաղաքում գործում է նաև ASN Niort պրոֆեսիոնալ բասկետբոլային ակումբը։ Թիմը հանդես է գալիս Ֆրանսիայի բասկետբոլի երկրորդ լիգայում։ Թիմը 2021 թվականին նշել է իր 100-ամյակը։
Կրթություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ավագ կամ միջնակարգ դպրոցներ[10]՝
Գործում է նաև Pôle universitaire de Niort հետբուհական հաստատությունը[11]։
Քույր քաղաքներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Նիորի քույր քաղաքներն են՝
Տոգո, Ատակպամե, 1958 թվականից
Գերմանիա, Կոբուրգ, 1974 թվականից
Անգլիա, Ուելինգբորո, Նորթհեմփթոնշիր, Միացյալ Թագավորություն, 1977 թվականից- Գերմանիա, Շպրինգե, 1979 թվականից
Իսպանիա, Տոմելոսո, Սյուդադ Ռեալ, 1981 թվականից- Իսպանիա, Խիխոն, 1982 թվականից
Լեհաստան, Բյալա Պոդլյասկա, Լյուբլինի վոյեվոդություն, 1995 թվականից
.svg){kind=small}
Կլիմա
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]| Նիոր (1981–2010 averages)ի կլիմայական տվյալները | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Ամիս | հունվ | փետ | մարտ | ապր | մայ | հուն | հուլ | օգոս | սեպ | հոկ | նոյ | դեկ | Տարի |
| Ռեկորդային բարձր °C (°F) | 17.0 (62.6) |
22.1 (71.8) |
25.5 (77.9) |
29.8 (85.6) |
32.3 (90.1) |
38.0 (100.4) |
38.1 (100.6) |
40.1 (104.2) |
35.7 (96.3) |
30.0 (86) |
22.9 (73.2) |
19.2 (66.6) |
40.1 (104.2) |
| Միջին բարձր °C (°F) | 8.5 (47.3) |
10.0 (50) |
13.4 (56.1) |
16.0 (60.8) |
20.0 (68) |
23.7 (74.7) |
26.1 (79) |
26.1 (79) |
22.9 (73.2) |
18.0 (64.4) |
12.2 (54) |
8.9 (48) |
17.2 (63) |
| Միջին ցածր °C (°F) | 2.4 (36.3) |
2.3 (36.1) |
4.0 (39.2) |
5.7 (42.3) |
9.4 (48.9) |
12.4 (54.3) |
14.3 (57.7) |
14.0 (57.2) |
11.6 (52.9) |
9.3 (48.7) |
5.1 (41.2) |
2.9 (37.2) |
7.8 (46) |
| Ռեկորդային ցածր °C (°F) | −16.0 (3.2) |
−13.3 (8.1) |
−10.7 (12.7) |
−4.8 (23.4) |
−1.6 (29.1) |
3.1 (37.6) |
5.1 (41.2) |
4.4 (39.9) |
2.5 (36.5) |
−3.3 (26.1) |
−7.0 (19.4) |
−10.5 (13.1) |
−16.0 (3.2) |
| Տեղումներ մմ (դյույմ) | 84.4 (3.323) |
66.1 (2.602) |
63.8 (2.512) |
71.3 (2.807) |
69.9 (2.752) |
59.2 (2.331) |
55.5 (2.185) |
50.3 (1.98) |
60.5 (2.382) |
96.8 (3.811) |
93.2 (3.669) |
96.2 (3.787) |
867.2 (34.142) |
| Միջ. տեղումների օրեր (≥ {{{միավոր տեղումների օրեր}}}) | 12.3 | 9.9 | 10.4 | 10.6 | 11.2 | 8.0 | 7.4 | 6.5 | 7.7 | 11.5 | 11.9 | 12.3 | 119.6 |
| Միջին ամսական արևային ժամ | 78.0 | 106.0 | 157.7 | 180.1 | 215.0 | 243.2 | 251.0 | 247.5 | 203.2 | 133.0 | 90.2 | 75.4 | 1980,3 |
| աղբյուր: Meteo France[12][13] | |||||||||||||
Պատկերասրահ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
_-_%C3%89douard_Manet_(Pushkin_Museum_of_Fine_Arts).jpg)
Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ Code officiel géographique
- ↑ Populations légales 2021 — The National Institute of Statistics and Economic Studies, 2023.
- ↑ Base officielle des codes postaux — La Poste, 2018.
- ↑ «Répertoire national des élus: les maires» (ֆրանսերեն). data.gouv.fr, Plateforme ouverte des données publiques françaises. 2022 թ․ սեպտեմբերի 13.
- ↑ Comparateur de territoire Aire d'attraction des villes 2020 de Niort (063), INSEE
- ↑ «Niort devient la plus grosse agglomération à proposer la gratuité des transports en commun». lemonde.fr. 2017 թ․ սեպտեմբերի 1.
- ↑ Cassini-Ehess|25044|Niort
- ↑ Population en historique depuis 1968, INSEE
- ↑ Le Roux, Xavier (2021 թ․ հուլիսի 16). «Les Halles de Niort célèbrent leurs 150 ans en cette année 2021». lanouvellerepublique.fr (French). La Nouvelle République du Centre-Ouest. Արխիվացված է օրիգինալից 2023 թ․ հոկտեմբերի 3-ին. Վերցված է 2023 թ․ հոկտեմբերի 3-ին.
{{cite web}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link) - ↑ «Enseignement secondaire». Municipality of Niort. Վերցված է 2019 թ․ սեպտեմբերի 30-ին.
- ↑ «Enseignement supérieur». Municipality of Niort. Վերցված է 2019 թ․ սեպտեմբերի 30-ին.
- ↑ «Données climatiques de la station de Niort» (French). Meteo France. Արխիվացված է օրիգինալից 2020 թ․ փետրվարի 23-ին. Վերցված է 2016 թ․ հունվարի 14-ին.
{{cite web}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link) - ↑ «Climat Poitou-Charentes» (French). Meteo France. Արխիվացված է օրիգինալից 2018 թ․ դեկտեմբերի 1-ին. Վերցված է 2016 թ․ հունվարի 14-ին.
{{cite web}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
Արտաքին հղումներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը] | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Նիոր» հոդվածին։ |
| ||||||||||||||||||
